Ստամպօլոյ պատմութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

       ՄԵԾԱՐԳՈՅ ԵՒ ՔԱՋ ՐԱԲՈՒՆԱՊԵՏԻ ՏԵԱՌՆ ՎԱՐԴԱՆ ՎԱՐԴԱՊԵՏԻ ԸՆԾԱՅԵՑԵԱԼ ՅԵՐԵՄԻԱՅԷ ԿՈՍՏԱՆԴՆՈՒՊՕԼՍԵՑՒՈՅ
      
       1. Նախոդն յեօթնեակ կլայէ յարեւմտից սկսեալ գնացուք մինչ ի դուռն եօթներորդ քաղաքիս յարեւելս յԱխըր Գափի: Աստ գոյ պատմութիւն Թաթար խանին փախուցելոյ: Պատմութիւն խափեցեալ վարդապետին յերիցանց մէյխանին: Պատմութիւն Գումլուճայի Սուրբ խաչին, ուր տաճիկքն կոտորեցան: Պատմութիւն ի պիղծ ջուրն լուացեալ վարդապետին խափեցեալ յերիցանց:
       2. Երկրորդն՝ հասեալ ի գլուխ պալատիս յարեւելս ի սարայ պուռնի. եւ գովութիւն իմն քաղաքիս վասն ապարանից արքային՝ եւ ընծայաբերացն յօտար յաշխարհաց եւ իւրայնոցն: Եւ դրանցն վեցից ի ծովու, եւ դրանցն վեցից ապարանից ի ցամաք կոյս քաղաքին: եւ Տիվանին մեծի վուզարէից ի գուբպէ ալթին եւ ընդ միջոցն հակիրճ:
       3. Երրորդն, ի Պահչա գաբուն մինչ յԱյվանսարայ՝ յարեւելից յարեւմուտս գաելով ի ԺԳ դուռնս քաղաքիս եզերբ ծովու զոր ինչ եւ գտանի պատմելով:
       4. Չորրորդն զցամաքի կողմն վեց դրամբք յարեւմտից քաղաքիս ի հիւսիսէ ընդ հարաւ երթալով, չորս կողմամբք քաղաքիս աւարտումն: Պատմութիւն ջրոյն: Պատմութիւն էլմասին: Պատմութիւն էլէքճի տէլիսուն: Պատմութիւն Պալըքլըի այազմային: Պետութիւն գերեզմանացն վարդապետաց: Պատմութիւն Երեմիայի որդւոյն, եւ սահման յարեւմտից քաղաքիս:
       5. Հնգերորդն, դարձեալ ի յեօթնեակ կլայէ. Աստ մէճլիս ի սուլէյման սէհրասին: եւ Այվան սարայու սկսեալք իսկէլէիւք եւ բրտօք մինչ յԷուպ: Պատմութիւն էյուպ սուլթանին. եւ թուր կապելն օսմանցոց թագաւորաց աստանօր:
       6. Վեցերորդն, ի Քէհատխանէէ սկսեալ յարեւմտից յարեւելս ծովեզրօք գիւղօրէից՝ պարտիզօք՝ դարպասօք, մինչ ի պօղազն: Դիպմունք հրէից հարսին, որ գնացեալ ի մատրան խնդրել զկաթն եւ զկոգի, եւ որպէս լինիլն նորա: Եւ որս թագաւորին եւ պաղչէ Թէրսխանին եւ Հասքէօյ: Պատճառ օգ մէյտանի ըստ կարգի տուայիցն ընդ ճամիսն յորժամ ի պատերազմ երթան: Եւ յիշատակել զնաւս պէս պէս: Պատճառ Պէշիկթաշի մէվայխանային, ըստ կարգի եւ զայլսն յիշատակեցի: Բանք մէյնապին, կոխել զեէնիքէօյ. փախուցեալ քէօլէից: Պատմութիւն գայալարի աղախնեացն՝ որոց անցաւորք գոչեն հալվա-հալվա. Եւ մէճիս ի սուրբ աստուածածին: Եւ Տօլի խըմել՝ որ կոչի մավրամօլօզ: Եւ գովութիւն ֆէնէրի պօղազին: եւ աւարտ ռումէլոյ կողմանց եալիից որովք շրջեցան:
       7. Եօթներորդն, անցեալ անատօլի ի սոյն պօղազէ յարեւելից յարեւմուտ ծովեզերօք: եւ հասեալ յՈւսկուտար՝ յիշատակէ զփազարս: Աստի սկսեալ որ ի քաղաքն եւ յայլ կողմունս, եւ քաղքեդոնիւ, եւ կղզօք մանուաց որ հանդէպ քաղաքիս: Եւ Փիլիպպոս կաթողիկոսին բանք: Եւ այսց վերոյ յիշեցելոց բընի ղապիտէ պօստանճի պաշին, եւ սակաւ վասն նորա բանք: Իրիցանց բան: Եւ քիլիթճի Եղիային:
       8. Ութներորդ ընդ աւարտելս, ի մէջ քաղաքիս զդլխովին շինուածս մնացեալսն համառօտ անուամբ յիշատակելով. եւ թռչնոց եւ ձկանց, եւ ձիոց եւ հողմոցն եւ ծաղկանցն ասէ թողուլ: Եւ գերեաց բախտ եւ անբախտութիւն. եւ թագաւորք յըրուսաց դստերացն ծնանիլն. եւ դեսպանք այլոց արքայից, եւ զմնացեալսն նարդենիս: Եւ վասն յիշատակարանիս առ Մխիթար վարդապետ խօսք սուղ իմն: Եւ ընծայ երգողի բանիս ի վայելումն Տեառն վերդանայ մեծի րաբունապետի արժանացելոյ, եւ այլ բազում բարեաց: Կատարումն հանգամանց եզերաց քաղաքիս ի ստամպօլոյ պատմութեան: