Գանձեր եւ ողբեր

Խանդակաթ սէր սխրապանծեալ,
Խանդաղատիւ յիւրըն ճեմեալ,
Ի բնուստ անդուստըն խաղացեալ,
Բաղձմամբ սրտի եռատենչեալ։

Պայծառատիպ փառազարդիդ,
Արգասաւոր պայազատիդ,
Չքնաղապանծ մեծ հռչակիդ,
Այս կարօտեալ քո ծառայիդ։

Ազնըւասուն եւ պատուական,
Վեհամեծար ի նախնական,
Որ քեզ մերձին զըւարթանան,
Ընդ որս ծառայ քո անպիտան։

Չունիս նըման նմանելեաց,
Կամ հանգունակ ի սիրելեաց,
Այն անբաղդատ նմանելեաց,
Քո ծառայիս տարփականաց։

Համայնց եղեր դու սիրելի,
Մեծեմեծացըն բաղձալի,
Աւագունեացըն նազելի,
Տրպագունից կուռ փարելի։

Տինա յորս եւ հոգոյս հոգի,
Պարոն (պարապ)
Կամակ անձինս յոյժ տենչալի,
Սին ծառայիդ ԵՐԵՄԻԱՅԻ։

Անծուկ սիրոյս որ ի տապի,
Առ ի տես քո յոյժ տագնապի,
Թէ սուրբ տեսոյն որ հանդիպի,
Յաւէտ ի սէրդ ոչ ծարաւի։

Պատեհ ժամուն շնորհաւորի,
Որ այն սիրով բաղձմամբ կապի,
Անյագ աջի քո համբուրի,
Զպարանոցէդ գրկափարի։

Թէպէտ այժմիկ ի մորմոքի,
Ըստ հոգենուագ երգոյն Դաւթի,
Ըստ միեղջերու ջուրց ծարաւի,
Այսպէս կարօտ քեզ տարփալի։

Յայնժամ ապա բերանաբաց,
Բացից զսրտիս իմ զառագաստ,
Դու յորդաբուխ աղբերականց,
Զովացուցեր զպասքեալ ծառայս։

Սաղարթ պտղոյ բուրաստանեաց,
Ծաղիկ նարդոս կինամոնաց,
Իւղոյ ազնիւ ծըխանելեաց,
Որ ի յորջոյն ծագաստանեաց։

Դու անդրանիկ ի մէջ եղբարց,
Մանաւանդ հայր ըստ գթութեանց,
Ըստ խնամոցն անճառելեաց,
Խանդաղական գորովանաց։

Որպէս վկայ գիր նամակաց,
Նշան սիրոյն սիրախաղաց,
Զոր յղեցեր մեծարանաց,
Քո ծառայիդ ծառայակցած։

Ի սոյն ոճոյ թէ պատմեցից,
Ի ձանձրութիւն [յ]աճախեցից,
Բայց չը թողու սէրն սրտիս,
Հարկեալ մղէ յերգ գովեստից։

Կամ չարգելու ի խօսելոյ,
Զերախտիս քո միշտ ճառելոյ,
Զգորովագութդ դրուատելոյ,
Զանցեալն ներկայս բացատրելոյ։

Մի՛ իմասցիս, ո՛վ պատուական,
Թէ վըճար տամ գթոյդ փոխան,
Այլ թէ ծառայ եմ անպիտան,
Թողցես զսխալանս որ անչափ կան։

Զի դու արեւ ակըն փայլեալ,
Ես՝ աստղ առ քեւ նուաստացեալ,
Դու անդրանիկ, ես՝ կըսերեալ,
Դու ծնօղագութ, ես՝ տղայացեալ։

Որպէս սահման արեգակն,
Յիս ազդեցեր զսէրդ ջերմական,
Որպէս զջուրն զովացական,
Չպասքեալս լցեր ոռոգական։

Որպէս զաղիկ քաղցըր բուրման,
Կամ մրգաստան դու զարմազան,
Զարմացուցեր ի տեսդ յագման,
Կամ ի յոտոյդ ըզմայլական։

Թէ օրինակք են սոյնք նըման,
Սոքօք յայտնեմ զազնըւութեան,
Նաեւ զիմոյս ըզտապ վառման,
Որ անդադար յայս կախեալ կան։

Նամակ շնորհացդ ընծայական,
Յորժամ հասեալ յիս սըլացան,
Տապոյս հանգիստ պարգեւեցան,
Լեար մխիթար 'ւ իսփոփարան։

Զի նոյն եռումն զուարթացան,
Ըզթմրականն զարթնական,
Նոյն եւ ի սէր պարառեցան,
Նախծին գութ քո նորոգեցան։

Նամակ բաղձանաց քո սիրոյդ,
Զմեզ ի նոյն սէրըն շարժեցոյց,
Մեծարանօք ուրախացոյց,
Վերապատուեալ զուարճացոյց։

Զանտեսդ եւ ինձ երեւեցոյց,
Հեռուստ վայրիդ զքեզ ինձ եցոյց,
Ըզսէր սրտիդ կաթեալ մածոյց,
Եւ խրախճանօք զիս զմայլեցոյց։

Նամակ սիրոյ քո սխրալի,
Սիրաքարշող եւ տարփալի,
Խորին բանիցդ զարհուրելի,
Զհոգիս առ քեզ տարաւ կարի։

Արդ զի՞ լինէր թէ հանդիպի,
Ի սուրբ տեսլեանդ մաքրազարդի,
Արդ թէ իցէ՞ր թեւս աղաւնի,
Թռուցեալ առ քեզ հասանէի։

Նամակ անճառ մեծարանաց,
Անհաս սիրովդ ի սէր մըղեաց,
Զնոյն գերագոյն արդ կրկնածեաց,
Թէեւ քեզ իսկ այն հանդիպեաց։

Երկնահրաւեր քոց մաղթանաց,
Մաքրանուէր աղերսանաց,
Մեծ գոհութիւն փառատրանաց,
Պարգեւողին այդըմ շնորհաց։

Նամակդ օրհնեալ եւ մեծարեալ,
Գերապատիւ յոյժ սխրացեալ,
Ամենեքումբք եմ յօժարեալ,
Սակս այն յաղօթս եմք պարապեալ։

Ի մաղթանս քո զմեզ որ յիշեալ,
Զոր աստ քարտէս իմ ծանուցեալ,
Ա՜յ երախտացդ՝ մեք զո՞ր շնորհեալ,
Ա՜յ այնց փոխան զի՞նչ վճարեալ։

Ապենիազըն թագաւոր,
Արարածոցըն ստեղծօղ,
Որ է հանուրց նա վարձատրող,
Լիցի եւ քեզ բովանդակող։

Փոխան բազում քոց երախտեաց,
Սիրոյ քո եւ գորովանաց,
Կեանս քեզ լիցի անփորձութեանց,
Ի յայնտեսից 'ւ յերեւելեաց։

Խաղաղական աւուրս բազմաց,
Քեզ եւ քոյոցըդ ապագայց,
Անկասկած գոլ ի թշնամեաց,
Բարգաւաճեալ ի խնդութեանց։

Եւ աստանօր թէ կրկնեսցի,
Սէր քո ի մեզ զննեալ շարժի,
Բերկրեալ ի քեզ եմք ցնծալի,
Ողջ եւ ամբողջ Տէրըն շնորհի։

Անփորձ կենօք անսայթաքելի,
Ի մաղթանս քո իմ յուսալի,
Մինչեւ նարդեանս խնդութեամբ լի,
Ի Տէր յանձին եմք զապառնի։

Ընկա՛լ զողջոյնս ծառայական,
Ընկա՛լ ըզսէրդ սիրոյդ սեղան,
Ընկա՛լ ի քեզ անսպառական,
Պտղաւորեալ յոյժ բեղնական։

Ընկա՛լ զփոքրս ի յոքնական,
Խառնել յանհունդ վայելչազան,
Ամօթանացս այս ծածկարան,
Սխալանացս իմ սփոփարան։

Երկրպագեմ այն սուրբ աջին,
Երկնահրաւէր գարշապարին,
Մաքրազուարթ տէր ֆըլանին,
Ի սուրբ մաղթանս զմեզ յիշողին։

Իմ սիրելի Վրդանէսին,
Եւ նազելի Ովրէստէսին,
Ընդ ձեօք եղեալ բարեկամաց,
Եւ սիրելեաց ողջոյնս յարգին։

Ե ղեւ ի զրաւ սիրալրական,
Ր ոտեալ քարտէսս մելանական,
Ե րախտաւորդ իմ պատուական,
Մ աննայ ընկալ աղերսական,
Ի ԿԱԹՈԳԻՆ* գոլոյս թվական,
Ա ստուածածնիս տօնի փոխման,
Յ որս ցնծասցուք յուսով համայն,
Ի շնորհսն լինել մեք օրհնաբան։

( Ձեռ. թիւ 1059, թղ. 44բ-49ա )

------------------

* - Ի ԿԱԹՈԳԻՆ (1113=1664)։