Գանձեր եւ ողբեր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ե րգս ողբոց արժան, երգս կականական, ողորմ ողբական,
Աւա՜ղ եղկական, ըստ մեր թշուառութեան, որբոցս հիքական։
Ողբայ Հայաստան, ուր կայ բարեկամ եւ մեզ սիրական,
Լացէ՛ք դուք լալկան, ընդ մեր տխրութեան, ըստ Փողոյն Տարսոնեան։
Յաւուրս ծանրութեան, կսկծոյս դիպման, որբոցս դառնութեան,
Գրոհք Արամեան, դուք համայնգամայն, աղքատք եւ փարթամ։
Գոյժս ուր որ հասան, բօթոյս սլացական, ափսոսալ արժան,
Քեօմուրճոյս մահուան, մեծ հռչակական, մեծ զարմացական։
Արդ մխիթարեա՛ զորբացեալքս ի սմանէ Սուրբ Հոգի Աստուած։ Աղաչեմք։
Լո՛ւր Տէր եւ ողորմեա՛։

Ր ամից ժողովից, սուրբ պաշտօնէից, եւ քահանայից,
Պարուց երջանկից, սրբոց րաբունից, փոքր մի պատմեցից։
Սեռից տեսակից, սա ի մեծ զարմից, յազնուականից.
Նախ յԱրեւելից, ի պապանց տոհմից, գան յԱրեւմտիս.
Ի Դարանաղիս, բնակեալք ի շինիս, անուամբ Խօճայից։
Անդ յորդոց յորդիս, զարմ եւ զաւակից, ըստ ժամանակից.
Յետոյ Ճէլալից, նեղութեանց վշտից, չուեալ հայրն անտից,
Գայ ի կողմանիս, ի Կելիպօլիս, տեսեալ զծնունդ արուիս։
Մինչ նոր հանգստիւ, նոր օթեւանից, տրոհեալ եւ յաստից։
Արդ մխիթարեա՛ եւ այլն։

Ե ղեւ որբացեալ, հայրս մեր անուանեալ, Մարտիրոս կոչեալ.
Չորս տարւոյ մնացեալ, յարհեստ շատ փոխեալ, մինչ յարբունս հասեալ։
Բազումք սիրեցեալ, եւ յոմանք ժըտեալ, կարգ յաշխարհ մտուցեալ.
Ի Սաղիմ յղեալ, Տէր Գրիգորն ընտրեալ, հայրապետն յարեալ։
Նա եւս ընկալեալ, երկու ամս պահեալ, ընտրեալ եւ փորձեալ,
Էրէց ձեռնադրեալ, եւ նամակ շնորհեալ, եւ զիղձս իւր գրեալ.
Ամանաթ իմ լեալ, հազարապատկեալ, զնորընծայդ պատուեալ.
Զի ըստ Աստուծոյ, է իմ զդա օրհնեալ, ա՛յսպէս ծանուցեալ։
Արդ մխիթարեա՛ եւ այլն։

Մ եծն ի կարգն յարգեալ, Փիլիպպոսն գովեալ, հայրապետն ընտրեալ.
Յորժամ աստ եկեալ, մեծ էրէց կարգեալ, եւ պատուասիրեալ։
Հայր հանուրց եդեալ, րաբունեաց ազդեալ, եւ այնք ընկալեալ.
Իշխանք սիրեցեալ, ժողովուրդք բերկրեալ, ռամիկք մեծարեալ։
Քաջաջան կանգնեալ, ամենայնք հաճեալ, համայնց ճոխ գտեալ.
Զի զանուն ստացեալ, յաշխարհ տարածեալ, եւ փառաւորեալ։
Որբոց հայր եղեալ, այրեաց նպաստեալ, պանդխտաց օգնեալ.
Զօտարս ժողովեալ, պաշտօնաւորեալ, իբրու զառաքեալ։
Արդ մխիթարեա՛ եւ այլն։

Ի վախճան հասեալ, յաշխարհ համբաւեալ, Քեօմուրճիս կոչեալ.
Վեց աւուրբք անկեալ, փոքր ինչ ծանրացեալ, զԱստուած կարդացեալ։
Եւ զաշխարհ օրհնեալ, զհաշտութիւն մաղթեալ, զթողութիւն տուեալ.
Զթողութիւն հայցեալ, լալով աղերսեալ, զսրբութիւն խնդրեալ։
Հոգեւար չեղեալ, ո՛չ իսկ չարչարեալ, եւ բնաւ ո՛չ տանջեալ.
Մահն հանգիստ եղեալ, յոյժ խաղաղացեալ, զհոգին աւանդեալ։
Դիմօք զուարթացեալ, տեսօղք զարմացեալ՝ ընդ մահն եւ գովեալ.
Սիրելիք հասեալ, քահանայք հարկեալ, մեծապէս պատուեալ։
ՅԱստուծոյ շնորհեալ, զերեքն ուռճացեալ, յիշատակ թողեալ.
Յերիցն կրսերն լեալ, կարգաւոր գտեալ, վերայ իւր կանգնեալ։
Յերիցս մեծին այլ, կրօնաւոր էր լեալ, պըտուղ նոր խայծեալ.
Այսր հովանացեալ, զդագաղըն բարձեալ, զթաղումն արարեալ։
Մահն յայսմ հռչակեալ, բարեբաստացեալ, եւ գովաբանեալ։
Արդ մխիթարեա՛ եւ այլն։

Ա րդ զմեզ ողբացէ՛ք, աւա՜ղ ասացէ՛ք, զորբերս լացէ՛ք.
ԶՔեօմուրճին լսէք, մեռեր է ասէք, զորբերս ողբացէք։
Յաշխարհ ազդ արէք, յերկիր գուժ հանէք, զորբերս սըգացէք։
Գիր ի թուղթ առէք, րաբունեաց գրեցէ՛ք, սիրելեաց (պարապ)։
ԶՔեօմուրճին տեսէք, զհողքն ի միտ ածէք, լալով ողբացէք։
Զերախտիսն յիշէք, զկեանք ի միտ ածէք, զգերեզմանն տեսէ՛ք։
Ի օրս ձեզ իմացէք, դիպելոց ասէք, հոգւոց պէտ արէք.
Եւ որք պատրաստէք, զողորմիս տուէք, զյոլով վարձս առնէք։
Արդ մխիթարեա՛ եւ այլն։

( Ձեռ. թիւ 1042, թղ. 111ա-112բ )

(Տուներու սկզբնատառերը կը յօդեն՝
ԵՐԵՄԻԱ