Ճառք

Ես լի անթիւ յանցանօք եւ ունայն 'ի վարուց առաքինութենէ, թափուր 'ի բարեաց, եւ սոսկ յարդարութենէ, որ յամենայն ժամ յաւելում մեղս 'ի վերայ մեղաց, որ սպանանէ զիս չարաչար։ Եւ արդ ո՞վ ոք միգապատեալ բազում յանցանօք եւ խաւարազգեաց վարիւք անօրէնութեան զայլս լուսաւորել ժպրհիցի, եւ կամ հիւանդացեալն մեղօք զայլս առողջացուցանել մարթասցէ։ Մեծ յանդգնութիւն է ծանրացելոցն 'ի մեղաց՝ ժտել զայլս թեթեւացուցանել, եւ անկելոցն 'ի մտաց՝ ախորժել այլոցն լինելով վարդապետ. եւ կամ զիա՞րդ մոլեալն անօրէնութեամբ առաջնորդել այլոց բաւիցէ։ Այլ վասն զի սէրն աստուածային եւ յանհնարս հնարի, եւ ժտի յաղագս փրկութեան, եւ ջանայ ընդ նեղ եւ ընդ նուրբ ծերպս մտանել առ 'ի շահ եւ յօգուտս լսողաց. հայել յաստուածային բանին զօրութիւնն, երթ դարձո զեղբայրն քո՝ զի քաւեսցին մեղք քո. զի որ ջանայ, ասէ, դարձուցանել զոգի մոլորեալ, զբազմութիւն մեղաց իւրոց փարատէ. եւ որ հանէ զպատուականն յանարգէն, բերան Աստուծոյ կոչեսցի։ Զի մեծ շահ եւ օգուտ եւ կարեւոր՝ ջանալ եւ խնդրել զընկերացն փրկութիւն։

Եւ արդ աւասիկ հովիւք հօտից եւ առաջնորդք եկեղեցւոյ՝ ցանկի հօտիդ, տեսանէք զսատանայ հանդիսացեալ, եւ զՔրիստոս թշնամանեալ, եւ զեկեղեցւոյ փարախդ արհամարհեալ, եւ զհետ գայլոց ընթացեալ. եւ հովիւք հօտիդ լռեալ դադարէք, եւ ոչ անդադար բողոքէք զպատուէրս պատուիրանացն յամենեցուն լսելիս։ Զօրքդ 'ի տագնապի են 'ի մէջ թշնամեաց, եւ զօրավարդ անկեալ ննջես. նաւդ 'ի ծփանս եւ 'ի մէջ ալեացդ ալէկոծեալ, եւ նաւապետդ անկեալ կաս անհոգաբար. գազանք մտեալ զայգիդ ապականեն, եւ այգեգործդ տեսանես եւ անտես առնես յարաժամ. գողք մտեալ շուրջանակի զանկիւնսդ փորեն, եւ պահապանդ 'ի քուն ես եւ խորդաս. ժողովուրդքդ կարեվէր են 'ի վէրս, եւ բժիշկդ չէ 'ի միջի. խաշինք գայլավատնեալ ցրուեցան ընդ խորխորատս, եւ յառապարս դարահոսեալք, եւ յանխնայ կոտորեն գայլք եւ գազանք, եւ թռչունք մահաբերք գէշ գէշ պատառեն, եւ անկեալ կան տարատարափ, եւ հովիւքդ ոչ երեւին։ Ո՞չ զարհուրիք յահեղ հովուապետէն՝ որ ասէ, թէ «Դատեցայց ոչխար առ ոչխար, եւ խոյ առ խոյե. եւ դարձեալ մարգարէիւն ամբաստանէ զքահանայիցն ասելով, եթէ «Քահանայք անարգեցին զօրէնս իմ. զի զսուրբն 'ի պղծոյն ոչ ընտրեցին, եւ զարատաւորսն յանարատէն ոչ զատուցին. այլ զկաթնն ուտեն, եւ զասրն զգենուն, եւ զխաշինս իմ ոչ արածեն, զտկարացեալսն ոչ զօրացուցանեն, զհիւանդացեալսն ոչ բժշկեն. հովիւք էք՝ զանձինս արածէք, եւ ոչ զոչխարս. եւ ցանեցից, ասէ, զապաւառ տօնից ընդ երեսս ձեր։ Եւ արդ բարձից զձեզ նոքօք, եւ առաքեցից 'ի վերայ ձեր անէծս, եւ անիծեցից զօրհնութիւնս ձեր, եւ նզովեցից զձեզ. փոխանակ զի ոչ եդիք 'ի սրտի ձերում երկնչել յինէն, եւ յերեսաց իմոց ոչ խորշեցէքե։

Արդ տես զի այսպիսի անէծք եւ սպառնալիք են յԱստուծոյ 'ի վերայ քահանայից հեղգացելոց. եւ դու երկիր յահեղ սպառնալեացն Աստուծոյ, եւ մի՛ ինչ հեղգար 'ի տեսչութենէ հոգեւոր հօտիդ, այլ զցայգ եւ զցերեկ անդադար վաստակել վասն նոցա փրկութեան եւ քոյոյ սրբութեան։ Յիշեա զփոյթն Մովսէսի եւ Ահարոնի եւ զՍամուէլի, զի եւ նոքա դորին հօտի էին առաջնորդք։ Յիշեա եւ զփոյթն Պաւղոսի եւ Պետրոսի, եւ նոքա դորին հօտի էին առաջնորդք։ Յիշեա եւ զփոյթ սրբոցն որ յետ նոցա, զի եւ նոքա դորին հօտի էին առաջնորդք, որք հրով եւ սրով եւ զանազան չարչարանօք չարչարեցան վասն հօտին տեսչութեան, եւ գանիւք եւ բանդիւք եւ բազում կտտանօք ելին յաշխարհէս վասն մեծ սիրոյն Աստուծոյ եւ ջերմագութ հօտին տեսչութեան։ Որ եւ ձեզ ըստ նմին նմանութեան ամենայն քահանայից եւ վարդապետաց պարտ է հանապազ 'ի սոյն վաստակել. եւ մանաւանդ որ ինքնակամ կամօք ստացաւ զվերակացութիւն, զոր գովելի է՝ թէ ոչ 'ի պատճառս ինչ կենաց անձինն իմացաւ, եւ զօրացաւ 'ի հոգւոյն մտանել 'ի գործ մշակութեան վասն բազմաց փրկութեան։ Զի արժանաւորացն եւ պատուիրանապահացն գովելի է հոգեւորապէս ցանկալ վերակացութեան յաղագս առաւել սիրոյն Աստուծոյ. որպէս ցՊետրոս ասէր. «Եթէ սիրես զիս առաւել քան զդոսա, արածեա զոչխարս իմե. եւ Պաւղոս ասէ. «Որ վերակացութեան ցանկայ, բարի գործոյ ցանկայե. եւ ոչ չարի։ «Այլ ուսցին եւ մերքն բարեաց գործոց վերակացու լինել, զի մի՛ անպտուղ լինիցին. զի այն է բարի եւ օգտակար մարդկանե։ Զի քան զարեգակն ճառագայթիւք լուսաւորեալ՝ առաւել եւս մեծ է զմոլորութիւն մեղացն փարատել։

Այս է կարեւոր Աստուծոյ, եւ առաւել քան զամենայն առաքինութիւնս. վասն այսորիկ ասէ՝ թէ «Երիցունք կրկին պատուոյ արժանի եղիցին, եւ մանաւանդ որ վաստակեսցին բանիւ եւ վարդապետութեամբե։ Զի մեծ եւ անհանգիստ է ջան քահանայութեան, եւ շահաւոր շնորհք վարդապետութեան. բժիշկ հոգւոց է քահանայն եւ գործակից գործոցն Աստուծոյ։ Աստուած արար զմարդն կամաւ 'ի բարի եւ 'ի չար, եւ քահանայն զկամս ուղղեալ՝ զարդարէ գործովք առաքինութեամբ. Աստուած զբնութիւնն ստեղծ, եւ նա աստուածածանութեամբն լուսաւորէ, եւ հեռացուցանէ յամենայն սատանայական խաբէութենէ, եւ մերժեալ փարատէ զմէգ մոլորութեան եւ զխաւարն անգիտութեան. եւ ծանուցանէ զարարիչն արարածոց, եւ պարգեւիչ ամենայն բարութեանց, եւ լիութիւն ծովու եւ ցամաքի. եւ լուսաւորեալ ճշմարիտ հաւատովք, եւ ուղիղ վարիւք առաքինութեան, եւ առաջնորդէ աստուածասիրացն յառաքինութիւնս եւ յուրախութիւնս։ Վասն որոյ եւ բազում պատուօք պատուին, եւ լուսաւոր պսակօք պայծառանան։

Եւ արդ ամենայն որ ունի զվերակացութիւն քահանայութեան, պարտ է ջան մեծ եւ վաստակ անհանգիստ ցուցանել վասն հօտին փրկութեան. զի եթէ Յակովբ վասն անբան ոչխարացն 'ի պարզոյ ցրտանայր, եւ 'ի տոթոյ տապանայր, եւ քուն յաչացն մերժէր, ո՞րչափ եւս առաւել քեզ պարտ է բանաւոր հօտիդ վաստսկել եւ տքնել անդադար միշտ, եւ դողալ եւ հոգալ հանապազ, եւ ջերմագութ գորովով առաւել քան զհայր գթած եւ քան զմայր մատաղածին խնամել եւ սիրել, եւ խնդրել ոգւոցն նոցա փրկութիւն, եւ հանապազ ուսուցանել բանիւ վարդապետութեամբ, եւ որ առանձինն եւ որ 'ի մէջ ժողովրդոց։ Եւ զոր բանիւք ոք ուսուցանէ, նախ գործովք պարտ է կատարել. զի չէ ինչ շահաւոր բան առանց գործոց. «Սկսաւ Յիսուս առնել, եւ ապա ուսուցանելե. եւ «Որ արասցէ ինքն եւ ուսուսցէ այլոց, նա մեծ կոչեսցի յարքայութեանն երկնիցե։

'Ի միտ առ, զի ճրագունք 'ի լուցելոյ ճրագէ լուսաւորին, եւ ոչ 'ի խաւարելոցն. եւ ժողովուրդք 'ի ձեռն սրբոցն սրբին, եւ ոչ յաղտեղացելոցն մեղօք. զի քահանայն իբրեւ ակն 'ի մարմնի է 'ի մէջ ժողովրդոց, եւ պարտ է զամենեքումբք նայել եւ յարդարել եւ մաքրել զամենայն աղտեղութիւնս մեղաց։ Իբրեւ ճրագ է 'ի վերայ աշտանակի, եւ պարտ է զխաւարն թանձրամած փարատել, եւ զամենայն տունս լուսաւորել։ Եւ դէտ է եւ պահապան, եւ պարտ է հանապազ բողոքել, զի մի՛ եկեալ թշնամին սրով մեղացն վիրաւորէ, եւ արիւն սպանելոցն 'ի ձեռաց քոց խնդրեսցի։ Բժիշկ ես վիրաւորելոցն 'ի սատանայէ. հանապազ լուա եւ պատեա եւ յարդարեա։ Աղ ես համեմիչ. սրբեա զամենայն նեխութիւն մեղաց։ Աղբիւր ես փրկութեան. զամենեսեան լուա եւ մաքրեա 'ի չարեաց։ Հովիւ ես հօտից. զգոյշ լեր 'ի գայլոց։ Առաջնորդ ես ժողովրդոց. դիտեա ո՛րպէս առաջնորդես. ահա համարք կան եւ պատիժք եւ ճշդիւ քննութիւն։

Քահանայ, զգոյշ լեր երկիւղիւ. զի չէ ինչ ընդվայր զմարդն ստեղծեալ, եւ ոչ 'ի կամս են կեանք աշխարհիս. խնդիրք են յածող աչաց, քննինք են անպարկեշտ լսողաց, պատիժք դատարկ բանից, եւ պահանջումն անդէպ խորհրդոց։ Զի եթէ ասել զեղբայրն յիմար կամ մորոս՝ դատապարտէ, զի՞նչ եւս այլ մթերք մեղաց մեծից գործիցեն. եւ եթէ ակնարկելն պոռնկութիւն գործիցէ, ո՞րչափ եւս առաւել գործն այրիցէ. եթէ երդնուլն 'ի սատանայէ է, ո՞րչափ եւս առաւել որ սուտ երդնուցուն. եւ եթէ ամբոխելն եւ աղաղակելն վնաս գործէ, ո՞րչափ եւս առաւել ոխս պահելն տանջիցէ 'ի գեհենին. եւ եթէ ցանկանալն ապականէ, ո՞րչափ եւս առաւել եթէ զգործն ցանկութեանն կատարիցեմք. եւ եթէ չարակնելն չարամահ սատակէ, ո՞րչափ եւս առաւել նախանձն եւ սխալն. եւ եթէ զիւր ինչս չբաշխելն դատապարտէ, ո՞րչափ եւս առաւել որ զայլսն զրկիցէ. եւ եթէ զխոտանն մատուցանել Աստուծոյ՝ նզովս իբրեւ զԿայէնն ընդունի, ո՞րչափ եւս առաւել որ 'ի զրկանացն մատուցանէ. եթէ գաղտ զեղբօրէն խօսելն վնասէ, ո՞րչափ եւս առաւել քսսելն նենգութեամբ. եւ եթէ որ զընկերն բամբասէ՝ 'ի հուր առաքի, ո՞րչափ եւս առաւել որ զքահանայն եւ զվարդապետն բամբասեն. եւ եթէ պահարանք եւ սիբնկոնք 'ի կռապաշտութիւն տանին, ո՞րչափ եւս առաւել յուռութք եւ հմայք դիւականք. եւ եթէ սգալն վասն մեռելոց հեթանոսութիւն է, ո՞րչափ եւս առաւել կոծել եւ փետել. եւ եթէ որք լկտին եւ ծիծաղին՝ որպէս զորոմն 'ի հուր արկանին, ո՞րչափ եւս առաւել որք 'ի թատերսն ընթանան. եւ եթէ առտնին զարդարելն չէ գովելի, ո՞րչափ եւս առաւել որ 'ի տեսիլս հրապարակին պճնիցի. եւ եթէ զրկելն 'ի սեղանն դատապարտէ, ո՞րչափ եւս առաւել խորելն եւ գողանալն յեղբօրէն. եւ եթէ յամել 'ի գինւոջն պատուհասէ, ո՞րչափ եւս առաւել շուայտութեամբ զեղխեալսն եւ զորկորստութեամբ արբեալսն, զոր հին եւ նոր պատուիրանք պատուհասեն։

Եւ արդ տես, զի այս ամենայն եւ որ ինչ նման է սոցին՝ 'ի տանջանսն դատապարտեն զգործելիսն։ Եւ դու որ վերակացուդ ես եկեղեցւոյ՝ եթէ ծուլասցես ինչ, եւ ոչ զգուշանայցես զայս ամենայն ճշդիւ խրատել եւ քննել, գիտեա՝ զի արիւն կորուսելոյն 'ի ձեռաց քոց խնդրեսցի։ Եւ եթէ անձին տանջանաց ոչ ոք կարէ հանդարտել, ո՞րչափ եւս առաւել այնքան ոգւոցն լինել պարտապան. յո՞ր խաւար երթայցէ, եւ կամ քանի՞ գետք հրահոսք իցեն նմա բաւական, եւ քանի՞ գուբք խաւարայինք։ Այլ զգոյշ լեր, հանապազ բողոքեա, աղաղակեա անդադար, քննեա եւ լուր զամենայն. կարդա փութով եւ խրատեա. զոմանս սաստիւ, զոմանս աղերսիւ, զոմանս փափագելի արքայութեանն փափկութեամբն յորդորեա. զոմանս չար ահեղ տանջանացն երկիւղիւն հիացո. զոմանս 'ի մէջ եկեղեցւոյ խրատեա, զի այլքն ուսցին. զոմանս առանձինն յանդիմանեա, զի մի՛ 'ի բազմաց ամօթոյն ուրացեալք՝ զյանդիմանութիւն արհամարհիցեն. եւ եթէ արհամարհիցեն իսկ, դու մի՛ աղաղակաւ հակառակիցիս, զի ծառայի տեառն չէ պարտ հակառակող լինել, այլ հեզ առ ամենեսին, զի թերեւս տացէ մնա ապաշխարութիւն։

Բայց դու մի՛ մեծարու ինչ զքեզ համարիցիս. այլ արհամարհեա զփառս աշխարհիս. անարգեա զսուտակասպասացն զգովութիւնն. յիշեա զպատուհասն զՀերովդէի՝ որ զգովութիւնն ընկալաւ։ Յաղագս որոյ եւ դու մի՛ ինչ անձինդ շուք դնիցես, եւ մի՛ պատիւ ինչ քեզ որոներ. այլ պաշտեալ զամենեսեան սպասաւոր լեր ամենեցուն, ծառայ զքեզ անուանեա։ Յիշեա եւ զծառայելն Քրիստոսի, զղենջակին սփածանիլն, զջուրն 'ի կոնքն արկանելն եւ լուանալ զոտս աշակերտացն, ոչ մարդ զմարդոյ, այլ Աստուած զմարդոյ. որ է ճշմարիտ խոստովանութիւն եւ խոնարհութիւն եւ սերտ ծառայութիւն. «Ոչ եկն պաշտօն առնուլ, այլ պաշտելե։ Այս է քո վարդապետն, եւ ոչ հեծեալքն եւ մեծարեալքն։ Արդ դու նմա լեր նմանող, եւ հօտք քո քեզ նմանեն. որպէս եւ Պաւղոս ասէ. «Նմանողք եղերուք ինձ, որպէս եւ ես Քրիստոսիե։ Ահա դու նոյն ինքն Պաւղոս ես՝ որ քարոզես, եւ նոյն ժողովուրդդ որ ուսուցանես. եւ ահա մարդ էր քո նմանող 'ի Կիւլիկեա գաւառէ 'ի Տարսոն անուն քաղաքէ. եւ չունէր ինչ աւելի քան զքեզ, բայց միայն զյօժարութիւն եւ զվաստակն որով զշնորհս Հոգւոյն Սրբոյ ընկալաւ. որ եւ քեզ չէ ինչ արգել, այլ միայն յօժարել եւ վաստակել, եւ զշնորհս Հոգւոյն Սրբոյ ստանալ։

Արդ մի՛ ինչ պատճառեր, եւ ընդ այս եւ ընդ այն ինչ բաղբաղեր. բայց միայն արթուն լեր աղօթից եւ փոյթ վարդապետութեան. ըստ նմանութեանն Պաւղոսի ընդ հիւանդսն հիւանդացիր, 'ի մեղուցելոյն վերայ ողբա, ընդ գայթակղեալսն տրտմեա, զտկարացեալսն զօրացոե, եւ ցոյց զջան նոցա, հատ զծով եւ զցամաք վասն նոցա։ 'Ի վաստակս մի՛ վհատիր, յամօթոյ մի՛ լքանիր, 'ի բանից մի՛ ակնածեր. այլ թէ եւ սովամահ եւ ծարաւահատ եւս հասանէ լինել վասն նոցա փրկութեան, ընկալ խնդութեամբ։ Զի ոչ որկորստութեամբ ոք եղեւ մարգարէ, եւ ոչ արբեցութեամբ առաքեալ. այլ նեղեալք եւ չարչարեալք յամենայն ցանկութեանց. որ եւ քեզ պարտ է լինել նմանող քաջացն եւ առաքինեաց, եւ ոչ գայլացելոցն հովուաց՝ որք անուամբ միայն են հովիւք, եւ 'ի հաւատսն գազանաբար յարձակին եւ գայլաբար կոտորեն եւ ցրուեն եւ կորուսանեն. եւ ոչ զհոգս ինչ հոգւոցն հոգան, եւ ոչ ընդ մեղացն նոցա վարանին։ Ոչ խնդիրք են գողոցն, եւ ոչ համարք պոռնկացելոցն. ոչ քննումն բամբասողացն, եւ ոչ փոյթ է զարբեցելոցն ինչ. ոչ դիւթական հմայիցն են պատժողք, եւ ոչ յուռթոցն պահանջողք. ոչ դիւական թատերացն են անարգիչք, եւ ոչ հեթանոսական լալեացն են խափանիչք. ոչ զնախանձոտն յանդիմանեն, եւ ոչ զոխապահսն թշնամանեն. ոչ վասն չարեաց ինչ սաստեն, եւ ոչ վասն հեղգութեանց ինչ պատուհասեն. ոչ յողորմութիւն զոք յորդորեն, եւ ոչ յաղօթս փութացուցանեն, եւ ոչ ամենեւին զոք վասն ուղղութեան տրտմեցուցանեն։ Այլ զամենայն փոյթ 'ի մարմնաւորսն եւեթ ցուցանեն. իբրեւ պատճառանս ինչ կենաց իմն աշխարհիս ստանան զքահանայութիւնն, յաղագս մարմնոյ հեշտութեան, վասն ուտելոյ եւ ըմպելոյ, եւ գիւտոյ ընչից, յաղագս պատուի եւ գահերիցութեան եւ սատանայական սնափառութեան։ Վասն որոյ ոչ որբոյն ողորմին, եւ ոչ յայրին խնայեն. այլ պատժովք մուտս խնդրեն, եւ պատուհասիւք ինչս ժողովեն յանուն եկեղեցւոյն. բռնութեամբ վարին, եւ իշխանութեամբ հրամայեն, եւ քահանայական ինչ ոչ երեւին. եւ ոչ զՊետրոսին երբէք ածեն զմտաւ՝ թէ «Արածեցէք որ 'ի ձեզ հօտ է յԱստուծոյ, վերակացու լինել մի՛ իբրեւ ակամայ, այլ կամաւ ըստ Աստուծոյ. մի՛ զօշաքաղութեամբ, այլ յօժարութեամբ. մի՛ իբրեւ տիրելով 'ի վերայ հօտին, այլ լինել օրինակ գործոց բարութեանցե։ Զի 'ի ժողովրդոցն, ասէ, թէպէտ եւ բիւր անգամ անկանիցին, կարեն հասանել ներելոյ եւ թողութեան. իսկ վարդապետ ոք եթէ զնոյն ախտ ախտանայցէ 'ի ժողովրդեանն, յամենայն պատասխանւոյ զրկեալ գտանիցի, եւ զվերջին պատժոցն տացէ զտոկոսիս. զի կարի դժուարաւ է ապրել առաջնորդացն մեղուցելոց։

Վասն որոյ եւ դու հովիւդ հաւատարիմ, լուր առաքելական հրամանին, եւ մի՛ նմանիր պղծոցն եւ կորուսելոցն զորս հուրն այրելոց է. որք զանուն միայն հովուացն ունին, եւ զյափշտակութիւն գայլոցն յափշտակեն. ընդ որս համարս տալոց են չարաչարս, զի ուսուսցեն եւ խրատեսցեն ըստ հաճոյիցն Աստուծոյ։ Այլ 'ի կամս անձանց իւրեանց շրջելով՝ անկան կերակուր չարաժանի գազանին՝ որ կարեվէր վիրաւորէ, եւ չարաչար սպանանէ։ Յիշեա եւ զՀեղի. թէպէտ եւ վարս անարատս ունէր, այլ քանզի զօրէնսն Աստուծոյ տեսանէր եւ անտես առնէր, անհնարին վրիժուց պատժեցաւ։ Այլ դու միշտ խրատեա, եւ վաստակեա անդադար վասն հօտիդ փրկութեան, զի եւ հովիւդ ապրեսցիս 'ի պատժոց պատուհասից։ 'Ի միտ առ՝ զի եւ զգազանակերն եւ զգողահանն տուժին 'ի հովացն, եւ զդրոշմն եւ զմորթ մեռելոյն ճշդիւ պահանջեն, եւ զհամար շաղղակեր անդամոցն խնդրեն. եւ որ ոչ զամենայն հաւաստեաւ 'ի մէջ բերիցէ եւ վկայիւք հաւատարմացուսցէ, սաստիկ պատժոց լինի պատժապարտ, եւ լի բազում ամօթով մերժի 'ի հօտէն։ Եւ արդ եթէ վասն անբան ոչխարացն այնպիսի խնդիրք եւ պատիժք պահանջին, ո՞րչափ եւս առաւել վասն հոգւոցն կենդանեաց, ընդ որոց եւ Քրիստոս մեռաւ, ահեղ համարս 'ի քահանայիցն պահանջիցէ։ Թերեւս սակաւիկ ինչ ծուլասցեն վասն բանաւոր հօտին տեսչութեան. վասն զի ճշդիւ են համարք եւ անհնարին են տանջանք, որք առաջնորդութիւն ստանան եւ ոչ առաջնորդեն։

Տես թէ քանի՞ մահուց պարտապան է զօրավարն 'ի թագաւորէն՝ թէ զզօրսն առեալ յապրեցուցանել, եւ 'ի ծուլութենէ 'ի սուր մատնեսցէ. եւ կամ դէտ՝ որ ոչ զգուշացոյց, ո՞չ ապաքէն ամենայն արիւն սպանելոցն 'ի ձեռաց դիտին պահանջեսցի։ Եւ որք առնուն աւանդ 'ի թագաւորաց, եւ սակաւ ինչ անտի կորիցէ, սաստիկ պատժօք պատուհասին։ Տես եւ զծառայիցն զպատիժս որք յարքունեացն վնասեսցեն. հայեա եւ ընդ պահապանս հօտից, զի փոսս փորեն եւ կարս ձգեն եւ ղամբարս դնեն, եւ շունք շուրջ զհօտիւն շրջին՝ զի մի՛ գազանաբեկ լինիցին. եւ եթէ սակաւ ինչ ծուլասցին եւ քնոյ զանձինս տայցեն, գայլք եւ գողք դարանակալք մտեալ 'ի հօտիցն յափշտակեն եւ ցրուեն եւ վիրաւորեն։ Եւ արդ տես ո՞րչափ եւս առաւել է մարդ քան զոչխար. եւ եթէ անբան ոչխարացն նոյնքան պիտոյ է զգուշութիւն յերեւելի գայլոցն յափշտակութենէ, քանի՞ եւս զգուշալի պահպանութիւն ոգւոց մարդկան պիտոյ իցէ յաներեւոյթ նետից սատանայի, որ գումար հասեալ կայ 'ի վերայ, եւ պատեալ պաշարէ զամենեսեան վարմիւք եւ ցանցիւք, եւ յածի շրջի զամենեքումբք, եւ նետս իբրեւ յամպս տեղէ 'ի խորհուրդս մարդկան, յոմանս ագահութիւն, յոմանս այլազրկութիւն, յոմանս պոռնկութեամբ, յոմանս շնութեամբ, յոմանս գողութեամբ, յոմանս ատելութեամբ, յոմանս սպանութեամբ, յոմանս նախանձու, յոմանս ոխակալութեամբ, յոմանս բամբասանաց, յոմանս բարկութեամբ, յոմանս նենգութեամբ, յոմանս մեղմեխանաց, յոմանս չարակնութեան, յոմանս չարաբանութեան, յոմանս դեղատուութեան, յոմանս վաճառաց զրկութեան, յոմանս վաշխաժողովութեան, յոմանս չափոց եւ կշռոց նենգութեան, յոմանս դիւթոց եւ յուռթաց եւ դիւթութեան, յոմանս թատերասիրութեան, յոմանս պճնողութեան, յոմանս սատանայական սգոյ տրտմութեան, յոմանս անյուսութեան, յոմանս անհնազանդութեան, յոմանս անժուժկալութեան, յոմանս անհաւատութեան, յոմանս սնափառութեան, յոմանս ձանձրութեան, յոմանս մոռացութեան, յոմանս ստութեան, յոմանս հայհոյութեան, յոմանս քինահանութեան, յոմանս երդմնակերութեան, յոմանս ստախօսութեան, յոմանս որկորստութեան եւ արբեցութեան եւ ամենայն զօշաքաղութեան եւ ամբարտաւանութեան եւ ամբարհաւաճութեան եւ պղծութեան, եւ այլ եւս ախտից բազմութեան՝ զոր եկեալ հոսէ սատանայ 'ի սիրտս ամենեցուն, եւ կարեվէր վիրաւորէ, եւ չարամահ սպանանէ։

Եւ քո զայս ամենայն տեսեալ անտե՞ս առնես եւ անփոյթ, եւ հեղգաս եւ ոչ լաս եւ ոչ ողբաս զայնչափ վիրաց բազմութիւն։ Սարսեա եւ սոսկա յահեղ բեմբէն երկիւղէ, թէ որո՞վ աչօք եւ երեսօք զտէրն փառաց տեսանիցես. եւ քանի՞ գլուխք պատժոց եւ պատուհասից են բաւական վասն քոյոյ ծուլութեան։ Այլ երկիր 'ի հովուապետէն, զարթիր 'ի ծուլութենէդ, եւ առ զնախանձն Փենեհէզի. խոցեա զսատանայ եւ զդեւս, վիրաւորեա զնոսա Սուրբ Հոգւովն. հալածեա զբնակիչս բանսարկուին. ցրեա զզօրս սատանայի. խորտակեա զաղեղունս չարին, եւ դարձո զնետս 'ի նոսա. բարբառեա զբանս վարդապետութեան, եւ արա հօտի քում դեղ ողորմութեան՝ ծերոց, արանց եւ կանանց, ծարայից եւ տերանց, հիւանդաց ախտացելոց. եւ մի՛ ինչ ամենեւին դանդաղեր եւ դատարկանար, այլ անդադար վարդապետեա։ Դէտ ես, աղաղակեա. տեսուչ ես, յանձանձեա. առաջնորդ ես, յեկեղեցի հետեւեա. հովիւ ես, յուղիղ հաւատս արածեա. բժիշկ ես, զվէրս մեղացն բժշկեա. նաւապետ ես, զնաւդ զերծո յալէկոծութենէդ։ Աւանդ ստացար, եւ համար ունիս տալ՝ թէ եւ սուղ ինչ հեղգայցես։ Այլ երկիր 'ի հովուապետէն, եւ խնդրեա զբանաւոր հօտս քո զկորուսեալն, եւ զամենեսեան ժողովեա. պարսպեա խրատու վարդապետութեան. զթշնամիսն ընդ Աստուծոյ հաշտեցո. զվարավատնեալսն 'ի սատանայէ միաւորեա. զհեռացեալսն յեկեղեցւոյ մերձեցո. զվեհերոտսն յաղօթից 'ի փոյթ յորդորեա. զկորուսեալսն 'ի ճշմարտութենէ խնդրեա. զմոլորեալսն յարդարութիւն դարձո. զհիւանդացեալսն յախտից թշնամոյ բժշկեա. զվիրաւորեալսն 'ի սատանայէ առողջացո. զգլորեալսն անօրէնութեամբ՝ կանգնեա. զխաւարեալսն անգիտութեամբ՝ լուսաւորեա. զօտարացեալսն 'ի պատուիրանացն Աստուծոյ ընտանեցո. զաղտեղեալսն կռապաշտութեամբ՝ լուսաւորեա. զմեղուցեալսն ապաշխարութեամբ արդարացո. զքաղցեալսն 'ի մարմնոյն Քրիստոսի կերակրեա. զծարաւեալսն արեամբն Քրիստոսի արբո։ Եւ զամենեսեան արժանաւորս արա 'ի վերին քաղաքն մտանել այսպիսի գործովք առաքինութեան. 'ի վարս պարկեշտս յորդորեա. 'ի հաւատս ուղղափառս զօրացո. զխոնարհութիւն եւ զհեզութիւն հրամայեա. զպատուիրանապահութիւն եւ զօրէնս տեառն կատարել ուսո, զսրբութիւն սրտի եւ զճշմարտութիւն լեզուի, 'ի ցածութիւն աչաց եւ 'ի պարկեշտութիւն մարմնոյ. 'ի ժուժկալութիւն եւ 'ի համբերութիւն յորդորեա. 'ի պնդութիւն պահոց եւ 'ի յօժարութիւն աղօթից եւ յառաւելութիւն ողորմութեան ամենեցուն պատուիրեա։ Զի այսպէս ամենայնիւ կատարեալք եւ սրբեալք եւ լուսաւորեալք կացէք առաջի Քրիստոսի ընդունել զանթառամ փառաց պսակն։ Որում եւ զմեզ արժանիս արասցէ վայելեալ, եւ փառս տալ Հօր եւ Որդւոյ եւ Սուրբ Հոգւոյն այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։