Ճառք

Մթերք հոգոց եւ աղջամուղջք տրտմութեան դիզեալ 'ի վերայ իմ կուտի հանապազ. զի ախտք չար եւ ահեղ անօրէնութիւնք մտեալ յեկեղեցի իբրեւ զհուր 'ի վէր բորբոքեալ, զամենեսեան առ հասարակ այրէ, եւ 'ի միտս մեր փոքր կարծեցուցանէ սատանայ, որպէս Մարիամայ ետ բամբասել զՄովսէս ծառայ Աստուծոյ, եւ 'ի միտս նորա փոքր կարծեցուցանէր սատանայ, զի մի՛ 'ի զղջումն եկեսցէ. եւ վասն այսորիկ ընկալաւ զպատիժս պատուհասիցն։ Այլ որպէս Քամայն ետ բամբասել զմերկութիւն Նոյի հօր իւրոյ, եւ 'ի միտս նորա փոքր կարծեցուցանէր, մինչեւ ընկալաւ զանէծսն ծառայութեան, սոյն հուր եւ այժմ մտեալ յեկեղեցի՝ առ հասարակ զամենեսեան այրէ եւ կորուսանէ, սոյնպէս եւ որոգայթիւք. զի մինն շնայ, եւ մինն բամբասէ, եւ երկոքեանն հաւասար անօրինին. մինն գողանայ, եւ միւսն բամբասէ, եւ միապէս պատուհասին. մինն արբենայ, եւ միւսն զարբեցողն բամբասէ, եւ համանման դատապարտին։ Եւ ամենայն իսկ զամենայն բնութիւն մեղացն մինն գործէ, եւ միւսն բամբասէ, եւ միահաւասար դատին եւ տանջին. քանզի ոչ եթէ զգողանալն եւ զշնալն առաւել եւս անօրէնութիւն ցուցանէ Պաւղոս քան զբամբասելն եւ զարբենալն, այլ միապէս չարութիւն է. միահաւասար զերկոցունցն ելանելն յարքայութենէն միով բանիւ նշանակեալ ասէ՝ եթէ «Ոչ գողք եւ ոչ պոռնիկք եւ ոչ արբեցողք եւ ոչ բամբասողք զարքայութիւնն Աստուծոյ ոչ ժառանգենե։

Եւ արդ ահա ելից սատանայ զբերանս ամենեցուն անօրէն ախտիւն բամբասանաց, եւ հանապազ անդադար բորբոքին լեզուք ամենեցունց յեղբօրն բամբասանս եւ 'ի հայհոյութիւնս։ Աներկիւղ եւ անկասկածելի իմն տեսանեմ զանձինս որք զանօրէնութիւնս զայս գործեն, եւ ոչ փութան լուանալ եւ սրբել ապաշխարութեամբ իբրեւ զգողութեան եւ զպոռնկութեան զչարութիւնս։ Զի եթէ գարշիս 'ի շնութենէ, գարշեա եւ 'ի բամբասանաց. զի եթէ չար է շնութիւն, հաւասար առնէ եւ զբամբասողութիւնն։ Այլ առաքեալն օրէնսուսոյց առաւել եւս ցուցանէ զբամբասանացն անօրէնութիւնսն ասելովն՝ եթէ «Ամենայն որ բամբասէ զեղբայր իւր, զօրէնսն բամբասէ եւ զօրէնս դատիե։ Եւ ո՞ր քան զայն անօրէնութիւնք իցեն, որ օրինացն Աստուծոյ ոչ առնելի է, այլ տէր եւ դատիչ լինի։ Մի է, ասէ, օրէնսդիր եւ դատաւոր, որ փրկէ եւ կեցուցանէ եւ կորուսանէ. դու զի՞ դատիս զայլոյ ծառայ։ Եւ արդ տես թէ քանի՛ մահուց պարտապան է՝ որ զպատիւ եւ զիշխանութիւն թագաւորին յափշտակէ, եւ զդատաւորի դատաստան դատիցի ինքն. զի նա ասէ. «Իմ են վրէժխնդրութիւնք, եւ ես հատուցից՝ ասէ տէրե։ «Դու զի՞ դատիս զեղբայր քո, կամ զի՞ անգոսնես զեղբայր քոե։

Եւ արդ դու դատեալդ եւ դատապարտեալդ մեղօք, ո՞չ սոսկաս եւ դողաս դատել զայլոյ դատաստան. որ ոչ եթէ զմարդ ոք արհամարհեցեր եւ թշնամանեցեր, այլ զԱստուած. եւ զպատիւ եւ զիշխանութիւն նորա յափշտակեալ դատիս զդատաստան նորա, չյիշելով զբանն սուրբ աւետարանին որ ասէ՝ թէ «Մի՛ դատիք, զի մի՛ դատիջիք. զի որով դատաստանաւ դատիք, նովին դատելոց էքե ասէ։ Սրբոց է դատել, եւ անարատից է յանդիմանել. եւ զայն առանձինն եւ աղաչանօք, եւ ոչ հրապարակաւ զմեղս ուրուք յանդիմանել, եւ կամ գաղտ 'ի նմանէն 'ի լսելիս ուրուք բամբասել։ Եւ են մեղք ահեղք եւ անօրէնութիւնք. զի ով ոք 'ի խեղութեան ինչ իցէ եւ զայլս խեղութեամբ թշնամանէ, ո՞չ ապաքեն յառաջ քան զնա զինքն թշնամանիցէ։ Այլ եւ զի ինքն իսկ թէ եւ բիւր չարիք ստացեալ ունի, ծածկեալ խաղաղէ. եւ զեղբայրն թէ եւ սուղ ինչ յանցանիցէ, սահի, շրջի, եւ յամենեցուն լսելիս արկանէ, եւ լինի դառն դահիճ եւ քննիչ չարաչար եղբօրն յանցանացն։ Յիւրում ականն գերան կայ եւ ծածկէ, եւ զշիւղ ական եղբօրն որոնէ. զոր եւ Քրիստոս ոչ միայն մեղաւոր ասէ, այլ եւ կեղծաւոր եւս կոչէ. «Կեղծաւոր, ասէ, հան նախ զգերանդ յականէ քումմէ, եւ ապա մատիցես հանել զշիւղ յականէ եղբօր քոե։

Եւ արդ ո՞վ իցէ քան զնա անամօթագոյն, որ զիւր մեղաց սխալանս ինչ գիտիցէ, եւ զայն անփոյթ արարեալ հետաքրքիր եղբօրն յանցանացն լինիցի, բամբասել 'ի բազմաց լսելիս։ Եւ զայն ոչ իմացաւ՝ թէ որով ինչ յանցանօք զեղբայրն բամբասիցէ, նովին մեղաց տանջանօքն եւ ինքն պատուհասի։ Եւ հանապազ անդադար բողոքին լեզուք ամենեցուն յեղբօրն բամբասանս. զի զտանջանս ամենայն մեղացն զոր գործեացն՝ է պատրաստեալ զնոյն տանջանս եւ բամբասողացն հաւասար։ Եւ արդ ընդէ՞ր այդպիսի տանջանօք դատապարտիցիս, եւ կամ զի՞նչ 'ի բամբասանացդ օգտեցար. զո՞ր ցանկութիւն կամաց քոց կատարեցեր, եւ կամ զո՞ր յաճախութիւն ընչից շահեցար. քաղցո՞ւ ինչ մխիթարութիւն ստացար 'ի բամբասանացդ, եթէ մերկութեան ինչ ծածկոյթ։ Ոչ այլ ինչ աւելի գտանես, բայց միայն զսոսկ զսատանայ տեսանես զմիտս բամբասողացն՝ որ հանապազ լցեալ զղացեալ կան չարեօք. իբրեւ զծննդական երկնեն արտաքս զբամբասանս հոսեալ. յուղղան շրջին, եւ խօսին զեղբօրէն չարութիւն։ Կամ 'ի չար մտաց իւրոց իմանայ, կամ 'ի յայլմէ 'ի լսելիս յաւելու չարաչար սերմ եւ զազրացուցիչս, եւ ատելի ամենեցուն զեղբայրն ցուցանէ, եւ զբազումս ի նա գայթակղեցուցանէ. ընդ որոց գայթակղութեան ինքն դատապարտի։ Որ չար կարծիս զեղբօրէն հնչեցուցանէ 'ի լսելիս ամենեցուն. որում եւ ասէ իսկ՝ թէ վայ որ կարծեն, եւ եղուկ որ զկարծիսն տայցեն. տէր է հատուցանող եւ դատաւոր, բարեացն բարիս, եւ չարարարացն չարիս։ Դու զի՞ դատիս զեղբայր քո, եւ զի՞ անգոսնես եւ բամբասես. ահա դատաւորն առ դուրս կայ, եւ հատուցանէ իւրաքանչիւր ըստ գործոց։

Եւ արդ որպիսի՞ տանջանօք դատապարտիցին՝ որ ոչ միայն զեղբարս, այլ եւ զվարդապետս եւ զքահանայս բամբասեսցեն. քանզի անօրինեալ եւ լցեալ են սաստիկ անառակութեամբ, եւ ամենայնիւ սատանայի կան 'ի հնազանդութիւն։ Քանզի հեղու զամբարշտեալ զթոյնս իւր 'ի վերայ, մինչեւ յահեղ անօրէնութիւնս կործանէ. որպէս եւ ժողովրդեանն յանապատին նախ զՄովսէս ետ թշնամանել, եւ ապա զԱստուած արհամարհել. նոյնպէս եւ հրէական ազգին՝ որ նախ զմարգարէսն կոտորեցին, եւ ապա զՔրիստոս սպանին. նոյնպէս եւ Յուդայի նախ զաղքատացն ետ գողանալ, եւ ապա զտէրն մատնել։ Ըստ նմին օրինակի եւ բամբասողաց նախ զընկերս ետ բամբասել, եւ ապա զվարդապետս եւ զքահանայս, որոց բամբասանքն յԱստուած ելանեն. որպէս եւ ինքն Քրիստոս ասէ՝ թէ «Որ զձեզ ընդունի, զիս ընդունի. եւ որ զձեզ անարգէ, զիս անարգէե։ Եւ եթէ որ զքահանայս եւ զվարդապետս բամբասէ, զՔրիստոս թշնամանէ։

Աշխարհական ես, մի՛ զպատիւ քահանայութեանն բամբասեր եւ հայհոյեր։ Հայեա 'ի Կորխ եւ 'ի Դադան եւ 'ի յԱբիրոն՝ որք զպատիւ քահանայութեանն թշնամանեցին. տես զի բացաւ երկիր, եւ եկուլ զնոսա, եւ հուր 'ի բանակս նոցա վառեցաւ։ Զգոյշ լեր, զի մի՛ եւ դու զփորձ նոցա առնուցուս՝ որ զպատիւ քահանայութեանն արհամարհես։ Քեզ ոչ եթէ զառաջնորդս բամբասել հրամայեցաւ, այլ ունկնդիր լինել եւ պատուել։ «Ունկնդիր լերուք, ասէ, առաջնորդաց ձերոց, եւ հպատակ կացէք նոցա. զի նոքա հոգան վասն ոգւոց ձերոց, եւ համարս տալոց են ընդ ձերե։ Եւ դու հայհոյութեամբ եւ բամբասանօք պատերազմիս ընդ նմա. տես զի ոչ ընդ նմա, այլ ընդ Աստուծոյ մարտնչիս՝ որ նմա զպատիւ քահանայութեանն շնորհեաց։ Զի ամենայն որ պատուէ զքահանայն, զԱստուած փառաւորէ եւ պատուէ. եւ որ արհամարհէ, զԱստուած թշնամանէ։ Զքահանայս քո մեծարեսջիր, եւ զիշխանս ժողովրդեան քո մի՛ արհամարհիցես։ Զի թէպէտ եւ յանպիտանեաց ոք իցէ քահանայն, այլ Աստուած տեսանէ՝ զի վասն նորա եւ զանարգսն մեծարես. զի սրբոյն վասն սրբութեանն ակն ածես։ Իսկ վասն Աստուծոյ պատիւ այն է՝ որ զանարգն մեծարիցես. այլ չէ անարգ, զի հրեշտակ տեառն ամենակալի է քահանայն։ Եւ եթէ արհամարհես, յԱստուած մեղանչես՝ որ ետ զձեռնադրութիւն նորա, եւ նովաւ ինքն կատարէ զխորհուրդն եւ զմկրտութիւնն. թէպէտ եւ նոքա չիցեն արժանի ահեղ խորհրդոյն մերձաւորութեան, այլ վասն փրկութեան ժողովրդեանն չարգելու զշնորհս Հոգւոյն Սրբոյ։ Զի եթէ իշովն եւ Բաղաամաւն դիւթովն խօսեցաւ վասն փրկութեան ժողովրդեանն, ո՞րչափ եւս առաւել անարժան քահանայիւն ինքն գործէ զամենայն վասն մերոյ փրկութեան։ Եւ դու եթէ սրբութեամբ հաղորդիս 'ի սուրբ խորհրդոյն, քահանային պղծութիւնն զքեզ ոչ վնասէ. նոյնպէս եւ որ պղծութեամբ մերձենայցէ, քահանայի սրբութիւնն ոչ օգնէ։ Ապա եթէ համարիցիս՝ եթէ 'ի ձեռն արատաւոր ինչ քահանայի շնորհք Հոգւոյն ոչ իջանեն 'ի պատարագն եւ ոչ Աստուած ինչ նովաւ գործէ, 'ի միտ առ՝ զի բառնաս զկարգս եկեղեցւոյ եւ զանուն քոյոյ քրիստոնէութեանդ։ Եւ եթէ այդպէս իցէ, եւ պատարագն չէ պատարագ ըստ քում ասելոյդ, ապա եւ ոչ ձեռնադրութիւնն ձեռնադրութիւն, եւ ոչ կարգ քահանայութեան հաստատուն. ահա յոյսդ քո քրիստոնէութեանդ սնոտի է, զի ամենեքին ընդ մեղօք եմք գրաւեալք։

Եւ արդ մի՛ ինչ այսպիսի ածեր զմտաւ, եւ մի՛ քններ զվարս առաջնորդին, եւ մի՛ զքահանայս եւ զվարդապետս քո բամբասեր։ Չառեր հրաման քննել զմեղս ուրուք, թող թէ զքահանային. Աստուծոյ է քննել եւ դատել, դու զի՞ քննես եւ դատես եւ հայհոյես։ Զի եթէ զընկեր չառեր հրաման դատել եւ քննել եւ բամբասել, ո՞րչափ եւս առաւել զքահանայս եւ զվարդապետս։ Զքո վարսդ քննեա եւ դատեա, եւ մի՛ զառաջնորդաց. բայց եթէ 'ի հաւատս ինչ անպիտան իցէ, եւ թիւրս ինչ ուսուցանիցէ, փախիր 'ի նմանէ, մի՛ մերձենար եւ մի՛ ճաշակեր եւ մի՛ հաղորդիր ընդ նմա եւ մի՛ հուպ լինիր. զի որ 'ի նմա հաւատս թերին է, եւ թիւրս ինչ ուսուցանիցէ, եթէ Պաւղոս իսկ իցէ՝ կամ հրեշտակ, մի՛ հաղորդիցիս. զի չէ առանց պատժոց անխտիր հաղորդիլն։ Զի վասն հաւատոց քո է քննել, եւ վասն վարուց Աստուծոյ է դատել։ Եւ եթէ 'ի հաւատս առողջ իցէ քահանայն, հնազանդ եւեթ լեր նմա. վասն վարուց մի՛ ինչ հայհոյեր։

Աշակերտ ես, մի՛ դատիս զվարդապետն. Քրիստոս է որ քննէ եւ դատի։ Զի եթէ ընդ դատարկ բանի համարս տալոց եմք, եւ կամ զեղբայրն մորոս եւ անարգ ասիցես՝ 'ի հուր առաքիս, իսկ ո՞րչափ եւս առաւել պատժոց արժանի համարիցիք, որ զվարդապետն եւ զքահանայն Աստուծոյ բամբասիցէ հայհոյութեամբ։ Ոչ եթէ նա ազատ ինչ իցէ 'ի պատժոց՝ որ զխեղճ ինչ մեղաց ունիցի, եւ 'ի սպասաւորութիւն սրբոյ սեղանոյն յանդգնիցի, այլ ահեղ հրով եւ աններելի տանջանօք է դատելոց։ Զի չեն ինչ, ասէ, այնչափ մեղք չարաչարք՝ որ կարող են զբոլոր զբարկութիւնն Աստուծոյ զարթուցանել քան զայն՝ որ անարժանութեամբ ոք 'ի քահանայութիւն մերձենայցէ. զի սպասաւոր անարատին պարտ է անարատ լինել ոգւով եւ մարմնով, զի 'ի ձեռն անարատին արատաւորքս ապրեսցուք։ Իսկ արհամարհողքն 'ի քահանայից՝ որ զխեղճ մտացն ինչ գիտիցեն, եւ արհամարհանօք 'ի սուրբ սեղանն մերձենայցեն առաջի ահեղ խորհրդոյն, մեծամեծ եւ չարապատիժս տանջանաց նոցա պատրաստեալ է՝ առնուլ զվրէժս ահագին յարհամարհողաց Աստուծոյ։ Յիշեա զորդիսն Ահարոնի՝ որք արհամարհանօք 'ի սպասաւորութիւն մտանէին, եւ հուր բարկութեան եկեր զնոսա. յիշեա զորդիսն Հեղեայ՝ որք անարժանութեամբ սրբութեանցն սպասաւորէին, եւ սուր եկեր զնոսա. վասն նոցուն կորեաւ եւ Հեղի, եւ բազումք յԻսրայէլէ սատակեցան. զի եթէ 'ի հնումն այսպէս էր, ո՞րչափ եւս առաւել ահեղ վրէժխնդրութիւն 'ի նորումս պահանջիցի, եթէ ոք անօրէնութեամբ 'ի սպասաւորութիւն ահագին խորհրդոյն մերձենայցէ։

Արդ քահանայք եթէ սուղ ինչ յանցանիցեն, եւ խղճիւ 'ի սուրբ խորհուրդն մերձենան, այսպիսի են տանջանք. բայց դու չառեր հրաման բամբասել եւ արհամարհել. զի ոչ զմարդ, այլ զԱստուած հայհոյես եւ արհամարհես։ Արհամարհեցին զՄովսէս ժողովուրդն, եւ Աստուած իւր համարեցաւ. արհամարհեցին զՍամուէլ որդիքն Իսրայէլի, եւ Աստուած իւր համարեցաւ. «Ոչ եթէ զքեզ անագեն, այլ զիս արհամարհենե. զի ամենայն որ բամբասէ եւ արհամարհէ զքահանայն, յԱստուած մեղանչէ։ Մի՛ÿ ասեր՝ թէ ստոյգ են բամբասանքս, եւ ամենայն ոք գիտէ. զի եթէ ստոյգ է՝ ոչ մեր այն, այլ դատաւորին է քննել։ Տես զի զմահապարտն ոչ ամենեքեան քննեն եւ դատին, այլ դատաւորքն միայն. բայց դու մի՛ դատիր զուրուք դատաստան, եւ մի՛ խօսիր զումեքէ, եւ մի՛ լսեր զումեքէ. եւ եթէ լուար բան զեղբօրէն՝ մեռցի 'ի սրտի քում, զի ոչ եթէ ծակէ եւ ելանէ։

Եւ արդ մի՛ զմիմեանս բամբասեսցուք. զի ըստ իւրաքանչիւր գործոց կալոց եմք առաջի Աստուծոյ, եւ ըստ իւրաքանչիւր գործոց համարս տալոց եմք պատուհասից, եւ իւրաքանչիւր զիւր բեռն բառնալոց եմք, եւ ընկերին ոչ ոք կարէ օգնել։ Զի 'ի բազում աղէտից գեհենին, եւ յահէ հրացան հոսանացն գետոյն յորդութեանց համարի՝ թէ միայն իցէ 'ի տանջանս վասն չարակսկիծ ցաւոցն վարանաց. զի բորբոքումն գազանացեալ հրոյն իբրեւ շնչաւոր իմն շանթիւք յարձակի առնուլ զվրէժս արհամարհողացն Աստուծոյ։

Եւ արդ որոց այսպիսի ահեղ արհաւիրք եւ դառն դատաստանք մնան, պարտ է զիւրաքանչիւր հոգս հոգալ, եւ զիւրաքանչիւր վաստակս վաստակել, եւ զիւր մեղսն կոծել, եւ զիւր յանցանսն քննել, զիւր չարիսն որոնել, զիւր աղէտսն միայն ածել զմտաւ, զիւրն սգալ եւ հառաչել, զիւրն լալ եւ ողբալ, եւ հանապազ զիւր անօրէնութիւնսն բամբասել, եւ վասն իւր մեղացն չարախօսել, եւ ոչ զյանցանս ընկերին որոնել, եւ մանաւանդ զքահանայիցն եւ զվարդապետացն։ Զի քահանայն վասն քո դեգերեալ կայ յեկեղեցւոջն. պաշտէ եւ սպասաւորէ վասն քո. ընթեռնու եւ վարդապետէ վասն քո. ձեռս ի վեր ամբառնայ վասն քո. մատակարարէ խորհրդոյն վասն քո. միշտ պատարագ մատուցանէ հանապազ վասն քո. զուխտ քո ընծայէ Աստուծոյ. զտօն քո կատարէ հանապազ. զմոլորեալս քո ուսուցանէ եւ դարձուցանէ զերախայս քո մկրտէ. մեղուցելոցն վարդապետէ. վասն ապաշխարողացն խնդրէ թողութիւն. վասն աստուածպաշտութեան զգուշացուցանէ. զհանգուցեալս քո օրհնութեամբ յղարկէ. զհարսանիս քո եւ ոդւոց քոց ուրախութեամբ պսակօք յորդորէ եւ շքեղացուցանէ, եւ զթշնամին յամօթ առնէ. վասն կենաց եւ փրկութեան քո աղաչէ. վասն պատուհասից քոց անկանի առաջի Աստուծոյ յարաժամ. պաղատի վասն քոյոյ փրկութեան միշտ զտէրն քո ընդ քեզ հաշտեցուցանել, ողորմութիւն եւ թողութիւն մեղաց քոց խնդրէ անդադար. եւ վասն հոգւոյ քոյ յամենայն ժամ հոգայ, եւ մարմնոյ քում սպասաւորէ հանապազ, եւ առաւել քան զարծաթագին կայ քեզ 'ի հնազանդութեան։

Եւ արդ այսպիսի ծառայութիւն եւ աւելի քան զսոյն քեզ քահանայն հարկանէ, եւ ընդ այսր ամենայնի քահանայն հայհոյութիւնս եւ բամբասանս լսէ. եւ որպիսի՞ հուրք եւ տանջանք ահեղք եւ աններելիք քեզ սպասեալ մնան. ընդ որոյ երախտեացն պարտ էր քեզ ծառայել քահանային, աղաչել եւ մաղթել, անձամբք եւ որդւովք սպասաւորել, եւ իբրեւ յԱստուծոյ երկնչել, եւ իբրեւ ի հօրէ սպասաւորել, եւ իբրեւ յերախտաւորէ պատկառել, իբրեւ զանձն եւ զհոգի քո սիրել, զտրտմութիւն նորա սփոփել, եւ զվաստակ նորա երանել, 'ի վարդապետութիւն զօրացուցանել, զտկարութիւն ինչ մխիթարել, կերակրել եւ յագեցուցանել, եւ զամենայն մարմնաւորս նորա հոգալ, զնա միայն հոգեւորացն պարապեցուցանել։ Զայս եւ բազում եւս այսպիսի երախտիս պարտ էր հատուցանել քեզ ընդ քահանային վաստակոցն, եւ ոչ բամբասանս եւ հայհոյութիւնս եւ արհամարհանս անակնածելիս։

Եւ արդ զայս ամենայն լսելով շիջուսցուք զբորբոքեալ հնոց հայհոյութեան, դադարեսցուք զհուրն արհամարհանաց։ Սանձեցէք զլեզուս 'ի չարախօսութենէ. մաքրեցէք եւ զաչս 'ի յարատ հայեցուածոց. ուղղեցէք զսիրտս 'ի չար խորհրդոց. ծառայեցէք տեառն երկիւղիւ. պատուեցէք զվարդապետս. հնազանդեցարուք քահանայից. սպասաւորեցէք հիւանդաց. զգեցուցէք զմերկս. լցուցէք զքաղցեալս. սփոփեցէք զնեղեալս. օգնեցէք տնանկին, եւ անդադար վաստակեցէք աղօթիւք, պահօք եւ ողորմութեամբ։ Այս է ձեզ ճանապարհ փրկութեան՝ որ հանէ 'ի վերին քաղաքն փափագելի յանանց վայելչութիւնս. յորս եւ մեզ եղիցի վայելել, եւ փառս տալ Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ այժմ եւ յաւիտեանս. ամէն։