Է
եւ
այս
գործք
քաջութեան
արժանի
յիշատակի
ազգին
Բագրատունեաց:
Վասն
զի
ի
ժամանակին,
յորում
ըմբռնեցաւ
Արշակ
թագաւոր
Հայոց
ի
թագաւորէն
Պարսից
Շապհոյ,
որոյ
նենգեալ
յաղագս
ըմբռնմանն,
ընդ
սուր
ելանէ
կամաւորաբար
եւ
մեռանի
ի
Խուժաստան,
յԱնուշն
կոչեցեալ
դղեկի:
Իսկ
Մեհրուժան
Արծրունի,
ուրացեալ
եւ
ի
բաց
մերկացեալ
զզարդ
հաւատոյն,
առեալ
ի
Շապհոյ
իշխանութիւն՝
բռնաբար
կամէր
թագաւորել
ի
վերայ
Հայոց:
Եւ
բազում
նեղութիւնս
եւ
վիշտս
անցուցեալ
ընդ
կանայս
ազատաց
եւ
ընդ
որդիս
նոցա՝
սատակմամբ
սրոյ,
զորս
հանեալ
յամրական
տեղաց՝
կախէր
զպարսպաց:
Նա
եւ
զմայր
Պապայ՝
զՓառանձեմ,
նախատամահ
եւ
անյիշելի
մահուամբ
սատակէ:
Ընդ
որ
յոյժ
վշտացեալ
ի
դառն
անցից
ազգիս,
Ներսէս
հայրապետն
խնդրեալ
ի
Թէոդոսէ՝
զՊապ
թագաւորել,
փոխանակ
հաւրն
իւրում
Արշակայ:
Եւ
հնազանդեալ
հրամանաց
սրբոյն,
թագաւորն
Մեծ
Թէոդոս
տայ
նմա
զաւր
յաւգնականութիւն
եւ
արձակէ
հանդերձ
հայրապետաւն
ի
Հայս:
Որոց
եկեալ
պատահէին
ուրացելոյն
եւ
որ
ընդ
նմա՝
Շերգիրն
/249բ/
զաւրաւք
Պարսից,
ի
դաշտին
Ձիրաւ:
Յայնժամ
ելեալ
սուրբն
Ներսէս
ի
գլուխ
լերին
Նպատ
եւ
անդանաւր
տարածէ
զբազուկսն,
որպէս
նախնին
մարգարէից
ի
պաղատանս
առ
աստուած,
եւ
խորտակեալ
վկանդի
ուրացողն
եւ
անաստուած
գունդն:
Յայսմ
մարտի
քաջ
եւ
ընտիր
ասպետն
Սմբատ,
որդին
Բագրատայ,
Բագրատունի,
մեծ
քաջութիւն
եւ
հանդէս
առաքինութեան
կատարէր,
աւգնականութեամբ
աղաւթից
սրբոյն
եւ
զաւրացն
Հոռոմոց:
Յորում
եւ
Կամսարականն
Սպանդարատ
զքաջն
եւ
զանուանին
Շերգիր
հարեալ՝
իբրեւ
զշանթահար
յերկիր
կործանէր,
եւ
անդանաւր
դիակամբք
շատանայր
վայրն
ամենայն:
Իսկ
աստուածուրացն
Մեհրուժան
ոչ
կարաց
փախչել:
Որում
հասեալ
քաջ
սպարապետն
Սմբատ
եւ
զառհաւատչեայ
յաւէրժական
այրմանն
տայր
ըմպել
նմա:
Զամենայն
փախստեայսն,
որ
ընդ
նմայն,
սատակէ
բազկաւ
եւ
սրով,
եւ
զուրացողն
ձերբակալ
արարեալ
ի
Կոգովտի,
յՈտն
Մասեաց:
Եւ
խորհեալ
սպարապետին,
թէ
գուցէ
խնայեսցէ
ի
նա
սուրբն
Ներսէս,
անդանաւր
գտանէ
պատրաստական
կրակետղ,
զի
խորովէին
միս:
Եւ
առեալ
անտի
զշամփուրն
երկաթի
յեռանդան
հրոյն
արտաշիկագոյն
փայլեցուցեալ
եւ
բոլորեալ
անուաձեւ,
ասէ
ցնա.
«Ե՛կ,
զի
պսակեցից
զգլուխդ
տիրամոռաց,
զի
ինձ
հաւատացեալ
է
ասպետականն
թագադրութիւն,
եւ
դու
թագաւորել
Հայոց
եկեալ
ես
այսրե:
Անդանաւր
սատակի
ամբարիշտն
սաստիկ
սատակմամբ,
եւ
փառաւորի
անունն
աստուծոյ:
Իբրեւ
առ
զիշխանութիւն
թագաւորութեանն
Պապ
եւ
խոտորնակ
ընթացիւք
անլուր
լեալ
խրատու
սրբոյն
Ներսէսի,
գնայր
յանարժան
եւ
յանաւգուտ
վարս:
Եւ
ոխացեալ
/250ա/
ընդ
նմա,
բարոյն՝
չար
փոխարէնս
հատուցանէ,
ի
ձեռն
դեղոյ
բարձեալ
զնա
ի
կենաց:
Եւ
փոյթ
ընդ
փոյթ
ըմբռնեալ
զՊապ
Թէոդոս՝
սատակէ
սակրաւ,
ընկալեալ
զմասնաւորն
վրէժ:
Եւ
զկնի
Պապայ
թագաւորէ
Հայոց
Վարազդատ
զամս
Դ,
որոյ
իրազգաց
եղեալ
Թէոդոս,
եթէ
տայ
ձեռն
ի
Պարսս,
եւ
զնա
սատակէ:
Եւ
փոխանակ
նորա
զորդիսն
Պապայ՝
զԱրշակ
եւ
զՎաղարշակ,
թագաւորեցուցանէ:
Յաւուրս
սոցա,
որպէս
Պատմութեանն
իւրում
սկիզբն
դնէ
Ղազարիկ
պատմագիր,
իբր
զհնացեալ
ձորձ՝
յերկուս
պատառեցաւ
թագաւորութիւնս
Հայոց:
Զերկիրն
Այրարատեան
մինչեւ
ցսահմանս
Պարսից՝
առնու
թագաւորն
Պարսից:
Եւ
զմնացեալ
մասն
առնու
Արկադէոս,
որդի
Մեծին
Թէոդոսի,
եւ
տայ
ի
ձեռս
Արշակայ,
զաւրավար
զնա
եդեալ
յետս
ընդդէմ
իշխանութիւն
տուեալ
կայսերն:
Իսկ
թագաւորն
Պարսից
Շապուհ
տայ
զիւր
հասեալ
մասն
ի
Խոսրով
ոմն
Արշակունի:
Զոր
լուեալ
նախարարացն,
որք
էին
առ
Արշակ,
դարձան
առ
Խոսրով՝
ի
տունս
իւրեանց: