Պատմութիւն

Ընդ այն ժամանակս Շապուհ արքայն Պարսից գայ յԱտրպատական, եւ առ ինքն կոչէ զԱրշակ, կապէ զնա եւ տայ տանել յԱնուշն կոչեցեալ դղեակ, ուր եւ մեռաւ իսկ անձին արարեալ սրով։ Իսկ սուրբն Ներսէս լուեալ զայս՝ խնդրէ ՚ի կայսերէ թագաւորեցուցանել զՊապ որդի Արշակայ, զոր եւ արար իսկ. առաքէ զօրու ծանու ՚ի Հայս պատրիարգաւն Ներսիսիւ. որք եկեալ գտին զաշխարհս միապետեալ Մեհրուժանայ արծրունւոյ ուրացողին զՔրիստոս, պարսկական զօրօք լցեալ. ընդ որս մարտուցեալ սպառեն զՊարսիկսն աղօթիւք սրբոյն, եւ զՄեհրուժան կալեալ Սմբատայ բագրատունւոյ, հրացեալ շանթիւք պսակէ զնա, նախատանօք սատակեալ. եւ հաստատեցաւ երկիրս ընդ ձեռամբ Պապայ ամս եօթն։ Յորում ժամանակի շինեաց Անատոլիս զօրագլուխն Յունաց յանուն կայսերն զԹէոդուպօլիս։ Բայց Պապ յանդիմանեալ ՚ի Ներսիսէ յաղագս զազիր գործոցն, տայ նմա դեղմահու ՚ի գեօղն Խախ յԵկեղեաց գաւառին զանխլաբար, եւ թաղեցաւ ՚ի Թիլն, որ կալաւ զաթոռն ամս երեսուն եւ չորս։ Եւ կացոյց Պապ ՚ի տեղի նորա զՉունակ ոմն սակաւ աւուրս, եւ ապա զՇահակ ՚ի գաւառէն Ապահունեաց, առանց մետրապօլտին Կեսարու, ըստ օրինի պատրիարգաց, որ պաշտեաց զաթոռն ամս չորս։

Իսկ զօրավարին Անատոլեայ կալեալ զՊապ խաբանօք եւ կապեալ զնա յերկաթս, առաքէ առ Թէոդոս, որ չարար զնա արժանի տեսանելոյ, այլ հրամայեաց զնա ընկենուլ ՚ի ծովն։ Եւ թագաւորեցուցանէ Հայոց զՎարազդատ ոմն արշակունի ամս չորս։ Յերկրորդ ամին սորա ննջէ Շահակ, եւ յաջորդէ զնա Զաւէն եղբայր նորա, լաւ իբրեւ զնա, զամս չորս։ Իսկ Վարազդատ որսացեալ վասն սպանանելոյն զքաջն Մուշեղ, հալածի յազգէն Մամիկոնէից, եւ Թէոդոս աքսորէ զնա ՚ի Թուլիս կղզի։ Եւ թագաւորեցուցանէ Հայոց զերկուս որդիսն Պապայ, զԱրշակ եւ զՎաղարշակ։ Ի յերրորդ ամին Արշակայ ննջէ Զաւէն. եւ առնու զաթոռն Ասպուրակէս եղբայր նոցունց եւ առաքինակեաց, ամս հինգ։

Եւ բաժանեն զաշխարհս Շապուհ Պարսից եւ Արկադէոս որդին Թէոդոսի, սէր արարեալ ընդ միմեանս. Արշակ առնու յանձն զկողմն Յունաց վասն հաւատակցութեանն. իսկ Վաղարշակ՝ որ ունէր զմասն Պարսից զարեւելակողմն՝ մեռանի. եւ դնէ ՚ի տեղի նորա Շապուհ զԽոսրով ոմն արշակունի, որ զկնի երից ամաց մերժի ՚ի տէրութենէն ՚ի քսութենէ գործակալաց աշխարհիս. այն որ նստոյց յաթոռ պատրիարգութեան զսուրբն Սահակ, որդի մեծին Ներսիսի, որ պաշտեաց զսուրբ աթոռն ամս յիսուն։ Իսկ թագաւորն Պարսից կացոյց ՚ի տեղին Խոսրովու զՎռամշապուհ եղբայր նորին, ամս հնգետասան։