Պատմութիւն

Ի հինգհարիւր քառասուն թուին մեռաւ Պօղոս կաթողիկոսն որ ÿի Մարաշ, զոր եդեալ էր Փիլարտոսն. եւ սուրբ եւ մեծ գիտնականն Գէորգ վարդապետն Հայոց, եւ թաղեցաւ ÿի Կամրջաձոր առ Սամուելի վարդապետի։ Եւ եղեւ միահեծան սուրբ աթոռն պատրիարգութեան. քանզի տէր Բարսեղ ÿի նմին ժամու ընկէց զկաթուղիկոսն Թէոդորոս յաթոռոյն, եւ առ ÿի նմանէ զքօղն եւ զգաւազանն եւ զսուրբ նշանն տեառն Պետրոսի. եւ շրջեալ ÿի Կեսարիա եկն յԱնտիոք, եւ անտի ÿի յՈւռհա. եւ լինէր ամենայն ուրեք խնդութիւն մեծ։

Այլ խաղաղասէր սուլտանն դեղակուր եղեալ ÿի կնոջէն իւրմէ, վճարէր զկեանս իւր, ÿի հինգհարիւր քառասուն եւ մի թուին։ Եւ լուեալ Պուզան ամիրային որ էր ÿի Նիկիա, դառնայ յՈւռհա. եւ տէր Բարսեղ երթայ յԱնի։ Եւ թաղեցաւ Մէլիք-շահն ÿի Մարանդ առ հօր իւրում Արփասլանայ. որոյ էին երկու որդիք Բակիարուխ եւ Սափան կոչեցեալք. եւ Դուդուշն եղբայր Մէլիքեւշահին սուլտանացաւ ÿի կողմանս Յունաց. եւ Բէկիարուխն ÿի վերայ Պարսից եւ Հայոց։ Որ եւ զքեռին իւր զԻսմայիլն արարեալ հէջուբ, կարի քաղցր եւ բարեմիտ առ Հայս. վասն որոյ խնամածեալ ազգիս՝ շինեցաւ աշխարհս. ազատեալ զվանորայս, եւ զամենայն եկեղեցականս։ Իսկ Դուդուշն տիրեալ Միջագետաց՝ հարկանէր զթագաւորն Արաբկաց զԲրեհիմն, եւ առեալ զամենայն բանակս նոցա հարստանայր. եւ գայր առ նա գիր ÿի կնոջէն Բէկիարուխին, զի գնասցէ ÿի Պարսս եւ լիցի նմա այր, եւ առցէ զամենայն աշխարհ ինքեան։ Եւ նորա խնդացեալ ընդ լուրն խաղայ անթիւ բանակօք, եւ երթայ ÿի դաշտն Ասպահանայ, եւ յղէ առ նա Բէկիարուխն աղաչանս, զի տացէ նմա զԱսպահան, եւ այլ ամենայն տիեզերք նմա լիցին։ Եւ ոչ կալեալ նորա յանձին, յարձակին ÿի միմեանս, եւ մեռանի Դուդուշն, եւ փախչի Ըռատուան որդի նորա յՈւռհա, եւ նստի եւ նա սուլտան ÿի Հալպ եւ ÿի սահմանս նորա. եւ այլ ոմն յազգէ նորա Ալփիրակ կոչեցեալ՝ ÿի կողմն Յունաց սուլտանացաւ, եւ եկեալ յՈւռհա տիրել ջանայր նմա։ Եւ Թորոս կիւրապաղատն սպան զնա դեղով զկնի աւուրց երեսնից։

Ի նմին ամի մեռաւ սուրբ կաթուղիկոսն Թէոդորոս ÿի Հոնին, լին ամենայն առաքինութեամբ, եւ թաղեցաւ մօտ ÿի տէր Սարգիս։