Պատմութիւն

Ի վեցհարիւր յիսուն եւ ինն թուին մորեխն աւերեաց զբազում գաւառս, յորում ժամանակի մեծն Զաքարէ աւերէր զտունն Պարսից մինչեւ ցԱրտաւիլ քաղաք, առնլով ՚ի նոցանէ զվրէժ արեան քրիստոնէից, ըստ որում եւ զաղօթատուն նոցա լցեալ արամբ՝ այրել հրամայէր, զոհ լինել իշխանացն՝ որք ՚ի Նախջուանու եկեղեցիսն, եւ կուռայքն եւ մուղրիքն՝ սուրբ քահանայիցն, որ Բագուան զենեցան, եւ արեամբ նոցա ներկաւ պարիսպ եկեղեցւոյն։ Եւ դարձեալ յայնր կոտորուածէ՝ կատարի ՚ի տէր ուղղափառ եւ ամբիծ հաւատով, եւ թաղի ՚ի սուրբ ուխտն Սանահնին, ÿի վեցհարիւր վաթսուն եւ մի թուին, թողլով տղայ մի հնգամեայ Շահնշահ անուն, (՚ի պատիւ տէրութեանն Անւոյ կոչեցեալ), զոր դարձոյց յաղանդն (!) Քաղկեդոնի Խոշաքն զուգակիցն Իւանէի։

Եւ զկնի միոյ ամի կատարեցաւ սուրբ եւ սքանչելի վարդապետն Մխիթար, մականուն Գոշ Գանձակեցին, եւ թաղեցաւ յիւրում ձեռակերտին ÿի Գետիկ, զոր շինեաց հրամանաւ Իւանէի քեռորդւոյն մեծի իշխանին Քրդին, որոյ հրամանաւ եկեալ իսկ էր յերկիրն Կայենոյ, ՚ի Հինն կոչեցեալ Գետիկ. զի յայնմ ժամանակի նա ունէր զԿայեան հայրենեօք ՚ի Հասանայ Կայենեցւոյ շինողէ բերդին։

Ի վեցհարիւր վաթսուն եւ երեք թուին զՀաթերք յԻւանէ տուին տեարք նորա, զի մեռաւ Վաղթանգ բուն տէր նորա եւ որդիք իւր տարաժամ. եւ միւս Վաղթանգ Սակռեանց, փեսայն Իւանէի, տէր Ներքին Խաչենոյ, թողլով երկու տղայս, զՀասան՝ որ ՚ի գգուանաց Ջալալդօլա, եւ զԶաքարէ՝ որ եւ Նասրադօլա. զորս խնամարկէր Իւանէ մարբն իւրեանց Խորիշահիւ։ Որ եւ ապա յԵրուսաղէմ երթեալ եւ յամեալ, մեծաւ ճգնութեամբ կատարի յոլով դրուատիւք ՚ի տէր։ Եւ մեծն Իւանէ անուանի եղեալ քաջարութեամբ՝ առնու զՉարեքն եւ զամենայն շրջակայս նորա. եւ ապա ձեռն տուեալ ազգայնոյն իւրոյ՝ Վահրամայ որդւոյ Զաքարիայ, առնուն զՇամքոր. եւ ՚ի վեցհարիւր վաթսուն եւ ութ թուին առնու զՈրոտն, եւ զմերձակայ դղեակսն, թէպէտ ոչ զբովանդակ. քանզի երբ ունէին զնա Հայկազունքն, քառասուն եւ երեք բերդք էին նշանաւորք, եւ հազար չորեքհարիւր գեղք, եւ քառասուն եւ ութ վանորեայք. որոց սկիզբն աւերման եղեւ ՚ի հինգ հարիւր յիսուն եւ երկու թուին, ՚ի պատճառէ երիտասարդի միոյ մատռուակի Մէլիքեւշահ սուլտանին, որ ՚ի գնալն հայկազնի թագակալին ՚ի հնազանդութիւն սուլտանին, նեղէր զնա գինով խիստ, մինչ խոստանալ նմա զդուստր իւր կնութեան, եւ նորա հանգուցեալ զգօտին՝ ցուցանէր սուլտանին ըստ իւրեանց սովորութեանն։ Եւ զկնի անցեալ աւուրց՝ խնդրէր զխոստացեալն, եւ ՚ի հարկանելն զնա նախատանօք՝ լինի նախանձաբեկ. եւ առեալ յոլովութիւն զօրաց աւերէր զաշխարհ, մինչեւ ամենեւին քանդեալ ապականեցաւ. որում յետոյ տիրեալ հղօրն Իւանէ։