10.
ԳՐԳՈՐ
ՀԱՂԲԱԿԵԱՆ
ԽԱՉԵՆԵՑԻ
†
ՈՀԲ=1223
Զկնի
այսորիկ
իբրեւ
ժամանակ
ինչ
անցին
ի
վերայ,
այլ
զօր
ել
ի
Հոնաց,
զոր
Խուչախն
անուանեն.
եւ
եկեալ
ընդ
աշխարհն
Վրաց
առ
թագաւորն
Լաշայ,
եւ
առ
հազարապետն
Իւանէ,
զի
տացեն
նոցա
տեղի
բնակութեան.
եւ
նոքա
ծառայեսցեն
նոցա
միամտութեամբ:
Իսկ
նոքա
ո'չ
առին
յանձն
լինել
նոցա
ասպնջական:
Եւ
նոքա
դէմ
եդեալ
գնացին
առ
բնակիչսն
Գանձակ
քաղաքի.
եւ
նոքա
յօժարութեամբ
ընկալան,
քանզի
էին
ի
մեծ
նեղութեան
ի
զօրացն
Վրաց,
որք
աւերէին
զաշխարհս
նոցա,
եւ
գերէին
զմարդ
եւ
զանասուն,
ետուն
նոցա
տեղի
բնակութեան
ի
սահմանս
քաղաքին.
օգնէին
եւ
այլ
կերակրօք
եւ
ըմպելեօք.
զի
նոքօք
կայցեն
ընդդէմ
թագաւորութեանն
Վրաց:
Իսկ
զօրքն
Հոնաց
դադարեալք
անդ
եւ
զետեղեալք,
զօրաժողով
եղեւ
Իւանէ
եւ
դիմեաց
ի
վերայ
նոցա
հպարտութեամբ.
մեծամեծս
փքայր
բնաջինջ
առնել
զնոսա
եւ
զքաղաքն,
ի
բազմութիւն
զօրացն
յուսացեալ`
եւ
ո'չ
յԱստուած,
որ
տայ
յաղթութիւն
ո'ւմ
եւ
կամի:
Իբրեւ
հարան
ընդ
միմեանս,
ելին
խուժքն
հանգստեամբ
յորջից
իւրեանց.
եւ
զվաստակեալ
եւ
զլքեալ
զօրսն
Վրաց
ի
բերան
սրոյ
արկեալ,
եւ
զբազումս
ձերբակալ
արարեալ,
եւ
զմնացորդսն
փախուցեալ,
եւ
մեծ
բեկումն
եղեւ
յաւուր
յայնմիկ
զօրուն
քրիստոնէից.
եւ
այնքան
թողան
ի
ձեռանէ
Աստուծոյ,
մինչ
զի
մի
վատ
այր
զբազում
քաջ
արս
եւ
անուանիս
եղեալ
ի
պատերազմունս,
իբրեւ
հովիւ
զհօտ
առաջի
անցուցեալ
բերէին.
զի
եբարձ
Տէր
զօգնութիւն
ի
սրոյ
նոցա.
եւ
ո'չ
ընկալաւ
զնոսա
ի
պատերազմի.
բերէին
զարս
պատուականս
եւ
վաճառէին
ընդ
դոյզն
հանդերձից
կամ`
ընդ
կերակրոյ.
եւ
Պարսիցն
գնեալ
զնոսա`
անհնարին
նեղութեամբ
կեղէին
զկեանս
նոցա.
եւ
այնքան
պահանջէին
ի
նոցանէ
կշիռս
ոսկոյ
եւ
արծաթոյ,
մինչեւ
անհնարին
լինել
հատուցանել.
եւ
բազումք
մեռան
անդէն
ի
բանտի:
Անդ
ըմբռնեցան
ընդ
այլսն
եւ
Գրիգոր
որդի
Հաղբակայ
`
եղբայր
Վասակայ
քաջի,
եւ
Պապաքն
`
նորուն
եղբօր
որդի,
զի
երեք
որդիք
էին
Վասակայ
`
Պապաքն,
Մկտէմ,
Հասան
զոր
Պռօշն
կոչէին,
արք
քաջք
եւ
անուանիք,
որ
յահէ
նոց
դողայր
ամենայն
զօրն
Տաճկաց:
ԶՊապաքն
սպանին
ի
պատերազմին.
իսկ
զԳրիգոր
ձերբակալ
արարեալ,
նեղէին
բազում
խոշտանգօք,
զի
ուրասցի
զՔրիստոս.
եւ
նա
ո
'
չ
առ
յանձն,
այլ
առաւել
եւս
անարգէր
զմոլար
օրէնսդիրն
նոցա
զՄահմետ,
եւ
զգարշելի
օրէնս
նոցա.
եւ
բարկացեալ
նոցա
`
քարշեցին
զնա
մերկ
ի
վերայ
երկրի,
եւ
փշով
քանցեցին
զամենայն
մարմինս
նոցա.
եւ
ա
'
յնքան
տանջեցին
զնա,
մինչեւ
ի
գանելն
աւանդեաց
զոգի
իւր,
եւ
ընկալաւ
ի
Քրիստոսէ
զվկայական
պսակն:
Սոքա
գաւառաւ
Խաչենեցիք
էին,
յերեւելի
ազգէ,
հաւատով
քրիստոնեայք
ուղղափառք,
եւ
ազգաւ
Հայ:
[1]
[1]
Յիշեալ
նահատակութեան
պատմութիւնն
ունի
միայն
Կիրակոս
Գանձակեցին.
մենք
քաղել
ենք
Մոսկուայի
1858-ի
տպագրութիւնից,
էջ
119-120:
Հմմտ.
նաեւ
Զամչեան
պատմ.
Հայոց,
հատոր
Գ.
էջ
202`
ՈՀԲ=1223
թուականի
տակ:
