Ճառք

Յանկարծակի գողանայ եւ աներեւոյթ յափշտակէ զմիտս բազմաց սատանայ, եւ մոռացուցանէ զպատուիրանս Աստուծոյ. եւ իբրեւ ըմբռնէ զամենայն խորհուրդս նորա եւ զգայարանս նորա, եւ պատրուակէ 'ի ճշմարտութենէ զմիտս նորա, եւ սերմանէ զորոմն անօրէնութեան 'ի խորհուրդս նոցա, եւ զոր ինչ մեղանչեն 'ի պատուիրանս Աստուծոյ՝ փոքր կարծեցուցանէ 'ի սիրտս նոցա։ Լուաք 'ի պատուիրանաց Աստուծոյ՝ եթէ յովտ մի, որ է գրակէս, ոչ կորիցէ յամենայն պատուիրանաց Աստուծոյ եւ 'ի մարգարէից. եւ ընդ դատարկ բանից եւ անպատեհ խորհրդոց եւ ընդ մտածութեան եմք դատելոց։ Իսկ զի՞նչ արասցեն որ ընդդէմ պատուիրանացն Աստուծոյ գործեսցեն եւ սակաւիկ ինչ կարծիցեն, մինչեւ յայտնի գողունիս փոքր եւ սակաւ համարեսցեն, եւ առ ոչ ինչ կարծելով զսոսկալին՝ անապաշաւ թողուցուն, եւ ոչ բեկեալ սրտիւ եւ ցաւագին անձամբ խոստովանեսցեն, եւ բազում պաղատանօք ապաշխարիցեն. այլ չարին խորհրդովք յամենայն ինչ անխտիր մերձենան եւ ոչ ինչ համարին, եւ ասեն՝ եթէ փոքր ինչ գողունիս առտնին եւ կամ արտաքուստ ոչ խնդրէ եւ կամ դատի Աստուած։ Ամբարիշտ եւ սատանայական է այս բարբառ, եւ լի բազում անօրէնութեամբ։ Եւ եթէ ողորմածն ընդ ուղիղ կամացն միայն զարքայութիւնն ընդունի, եւ ընդ բաժակի միոյն ջրոյ վարձս բազումս, զի՞արդ զյայտնի մեղս անհամար թողուցու։

Արդ մի՛ այդպիսի կարծեցուցանիցէ զքեզ սատանայ. այլ եւ եթէ միով դանկիւ չափիցին յանցանքն՝ հատեր եւ կոխեցեր զհրամանսն Աստուծոյ, եւ զամենայն պատուիրանս նորա արհամարհեցեր. զի որ միով ինչ պատուիրանացն Աստուծոյ գթիցէ, եղեւ ամենայն օրինացն պարտապան։ Զի ոչ եթէ չափք ընչիցն չարացուցանեն զվէրս մեղացն, այլ հրամանահատութիւնն կորուսանէ զպատուիրանազանցսն։ Զի որ զհրովարտակս ոք արքունի պատառէ, ոչ միայն զքարտն փոխանակ քարտին պահանջեն 'ի նմանէ, զի զայն եւ սակաւ ինչ լումայիւք մարթ էր վճարել, եւ կամ ըստ չափոյ քարտին պատժել, այլ ընդ արհամարհելոյ զհրամանս թագաւորին են տանջանք զանազանք եւ մահք դառինք։ Սոյնպէս եւ Ադամայ ոչ եթէ մեծ էին գողանքն, այլ հատումն միոյ ինչ մրգոյ. եւ արդ տես զբազում հոյլս պատուհասիցն, զանիծիցն եւ զմահուցն, ոչ միայն 'ի վերայ Ադամայ, այլ եւ ամենայն ծննդոց Ադամայ. զի ոչ եթէ գողուն մրգոցն եղեւ պարտապան, այլ հրամանացն արարչին եւ բանի բերանոյ նորա. զի որ ասացն՝ եթէ մի՛ սպանաներ, նոյն ասաց՝ եթէ մի՛ գողանայցես։ Եւ ոչ եթէ փոքու եւ մեծի մեղաց խնդիր իցէ, այլ պատուիրանազանցութեան եւ հրամանահատութեան. զոր եւ ինքն իսկ ասէ, եթէ եւ յետի նաքարակիտն խնդրեսցի. եւ եթէ լուծցի մի ինչ 'ի պատուիրանացն Աստուծոյ՝ փոքր կոչեսցի յարքայութեան։ Զի զոր ինչ եւ է 'ի վէրս մեղաց, եւ փոքր համարեսցի եւ ոչ ապաշխարեսցէ, այն են մեղք մահուչափ։

Տես զի փոքր է հատ մանանխոյ, եւ ապա աճէ եւ ծառանայ. սակաւ է եւ խմոր, եւ զամենայն զանգուածն իւր նմանեցուցանէ. նուազ է եւ փայլակն կայծակի, այլ 'ի նիւթ ինչ մտեալ՝ զբազում վայրս հրդեհէ. նեղ եւ նուրբ է եւ խայթոց օձի եւ սուղ ինչ վէրք նորա, այլ դաժանութիւն թիւնից նորա դառնատեսիլ մահ գործէ. աներեւոյթ է եւ հարուած կարճի, այլ սաստիկ ընդ ամենայն մարմինն կսկիծ արկանէ մինչեւ 'ի սիրտն։ Ո՛րչափ եւս առաւել հրաման բանի բերանոյ Աստուծոյ դառնամահ տանջանօք տանջէ զարհամարհիչս իւր։ Ահա փոքր համարեցաւ Քամ զանպատկառութիւնսն 'ի հօրէն, եւ եղեւ յանէծս եւ 'ի ծառայութիւն ամենայն զաւակօք իւրովք։ Փոքր համարեցան եւ որդիքն Ահարովնի զեղծաւորութիւն սպասաւորութեան իւրեանց, եւ հուր օտար եկեր զնոսա։ Փոքր համարեցաւ Կայէն զանընտիրսն մատուցանել պատարագ, եւ խոտել անարգել ել յերեսացն Աստուծոյ։ Փոքր համարեցաւ եւ մարգարէն զհրաման հացին չուտելոյ, եւ առիւծ 'ի ճանապարհին եբեկ զնա։ Եւ ամենայն որ փոքր համարեցաւ զհրամանս պատուիրանացն Աստուծոյ՝ պատիժս մեծամեծս ընկալաւ, ոչ միայն յաւիտենական տանջանօքն, այլ յանցաւորս եւ յառժամանակեայս եւս պատժի։ Զի որպէս յողորմութիւնն երկու լումայիւք զբոլոր ողորմութեանն զվարձս ընկալաւ, սոյնպէս եւ 'ի պատուիրանազանցութեանն թէ եւ հաւասար ոք երկու լումայիւ մեղիցէ եւ ոչ ապաշխարիցէ, զբովանդակ պատիժս եւ զտանջանս պատուիրանազանցութեանն ընդունի։ Զի որ զքծուար երկաթոյ գողանալ մտաբերէ, նա թէ եւ ոսկւոյ պատահէր՝ ոչ ակն ածէր. քանզի ինքն իսկ Յիսուս ասէ. «Որ 'ի սակաւուն անիրաւ է, եւ 'ի բազմին անիրաւ է. որ 'ի սակաւուն հաւատարիմ է, նա եւ 'ի բազմին հաւատարիմ էե։ Զի թէպէտ եւ թուին ոմանց սպանութիւնք մեծամեծք եւ փոքունք, այլ մի է հրամանն Աստուծոյ՝ եթէ մի՛ գողանար, մի՛ շնար, եւ մի՛ սպանաներ. ահա մի է հրամանատուութիւն սակաւուն եւ մեծին։ Զի որ սպանանէ զթագաւոր ոք, նոյն սպանութիւն է եւ որ զաղքատն սպանանէ, եւ նոյն սպանութիւն ծերոյն եւ տղայոյն. եւ որ շնայ ընդ թագուհւոյն, նոյն է շնութիւն է եւ որ ընդ աղքատին. սոյնպէս եւ որ գողանայ ոք ոսկի, նոյն գողութիւն է եւ պատուիրանահատութիւն եւ որ զկապարն գողանայ։

Այլ առաւել եւս մեղադրելի է՝ որ վասն ոչընչին զրհամանն Աստուծոյ արհամարհեաց. զի որ վասն բազում ոսկւոյ զոք սպանանէ, թերէս ասէ ոք՝ թէ յոսկւոյն խաբեցաւ. իսկ որ միոյ լումայի զոք սպանանէ, առաւել եւս տանջանս ընդունի։ Սոյնպէս է եւ որ սակաւուք զպատուիրանս Աստուծոյ արհամարհէ, եղկելի է եւ թշուառական եւ արժանի բազում տանջանաց։ Եւ եւս առաւել չարագոյն է՝ որ ընտանւոյն եւ ջերմին մեղանայ. եւ չար է սպանութիւն զոր անձին ոք առնէ քան օտարին. զի այնչափ բորբոքեցաւ ախտ ընչասիրութեան՝ մինչեւ առ ընտանին եւ մերձաւորին ետ մեղանչել։ Եւ արդ մի՛ ոք ասիցէ՝ եթէ յընտանեաց անտի հատանեմ, եւ այս ոչ ինչ վնասէ. այլ գողութիւն է, եւ առաւել եւս մեղանչական է քան եթէ յօտարացն գողանայցեն. քանզի ընտանեաց եւ սիրելեաց մեղանչեն, որպէս վերագոյն ասացի՝ եթէ չար է անձնամահութիւն քան զօտարասպանութիւն։

Եւ արդ զայսպիսի մտախաբ կեղծաւորութիւն 'ի բաց արասցուք, եւ բազում զգուշութեամբ զպատուիրանս Աստուծոյ պահեսցուք. զի ոչ եթէ յակամայ կամաց բռնադատէ զմեզ Աստուած գործել զբարին, այլ թողու յանձնիշխանութիւն կամաց մերոց։ Եւ եթէ ոչ երկիւղիւ պահիցեմք զհրամանս նորա, պահէ զամենայն յանցանս մեր 'ի մեծ օր ահեղ դատաստանին եւ սոսկալի բեմբին յանդիմանութեան՝ յորժամ աթոռ դատաստանին դնի, եւ հին աւուրց նստի, եւ գետք հրեղէնք յորդեալ ելանեն, հնոցք բորբոքեալք եւ տարտարոսք խաւարայինք, լալումն աչաց եւ կրճտումն ատամանց եւ սուգ անմխիթար մեղաւորաց։ Արդ զայս ամենայն զմտաւ ածելով՝ զընդվայրաբանութիւնս մեր դադարեցուսցուք, եւ զծուլութիւնս մեր 'ի փոյթ դարձուսցուք. հրամանաց նորա զգուշասցուք, եւ զոգիս մեր մաքրեսցուք. սրբութեամբ զաւուրս մեր անցուսցուք. եւ անմեղութեամբ զվախճանն կատարեսցուք. զփափաքելի դրախտն ժառանգեսցուք, եւ յանմահ բարիսն վայելեսցուք 'ի Քրիստոս Յիսուս 'ի տէր մեր. որում փառք եւ պատիւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։