Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Բազմահնար եւ խորամանկ ազգն նետողաց յոլով անգամ յղեցին առ թագուհին վրաց Ռուզուդան գալ առ ինքեանս, կամ տալ զորդի իւր զԴաւիթ մանուկ զօրօք առ նոսա։ Իսկ նա զայս ոչ արարեալ՝ տայ սակաւ զօրս. եւ ի ձեռն Աւագին, որդւոյն Իւանէի, որ էր ընդ թաթար զօրուն, յղէ առ նոսա ասելով. «Մինչ չեւ է եկեալ դեսպանն իմ, զոր յղեցի առ խաղանն, արքայն ձեր, ոչ կարեմ գալ առ ձեզե։

Իսկ նոքա իբրեւ հարին զսուլտանն հոռոմոց՝ զփեսայ նորին, եւ առին զյոլովս ի քաղաքաց նորա, առաքեցին առ նա պատգամաւորս՝ զիշխանն Վահրամ, գալ նոցա ի հնազանդութիւն։ Եւ նա ի գալն եբեր ընդ իւր զորդի Գիորգեայ Լաշայի՝ թագաւորին վրաց, զեղբօր Ռուզուդանայ թագուհւոյ, զոր յղեալ էր զհետ դստերն իւրոյ առ սուլտանն հոռոմոց դաւով, զի կորուսցէ զնա, զի մի նենգ ինչ գործեսցէ թագաւորութեանն. եւ էր առ սուլտանին յարգելս։

Եւ բերեալ Վահրամայ, ծանոյց թաթար զօրուն, թէ՝ «Որդի արքայի մերոյ է եւ տարապարտ զրկեալ է ի տերութենէ իւրմէե։ Իսկ նոքա հակառակ հօրաքեռ իւրոյ թագաւորեցուցեալ զնա՝ հրամայեցին ըստ օրինի քրիստոնէից՝ օծանել զնա, եւ կալ ամենայն իշխանաց հօր նորա նմա ի հնազանդութեան, եւ նստել ի Տփխիս քաղաքի։ Եւ առեալ զնա մեծամեծ իշխանացն, որք էին հնազանդ թաթարին, Աւագին, որ զօրավարն էր, եւ Շահնշահի՝ որդւոյ Զաքարիայի, եւ Վահրամայ եւ որդւոյ իւրոյ Աղբուղային, տարեալ ի Մծխիթայ, կոչեցին եւ զկաթողիկոսն վրաց եւ օծին զնա թագաւոր։ Եւ էր անուն նորա Դաւիթ։

Իսկ հօրաքոյր նորա Ռուզուդան՝ իբրեւ լուաւ զայն, փախեաւ յԱփխազէթ եւ ի Սուանէթ որդւովն իւրով միւս Դաւթաւ, եւ յղեաց դեսպանս առ միւս զօրագլուխ թաթարին, որում անուն էր Բաթու, ազգական ղանին, որ իշխէր ի վերայ այնց զօրաց, որք էին ի Ռուզք, եւ յՕսէթք, եւ ի Դարբանդ, քանզի նա էր յետ ղանին, կալ նմա հնազանդ։ Եւ նա հրամայեաց նմա նստել ի Տփխիս, եւ սոքա ոչ ընդդիմացան, քանզի ընդ աւուրս ընդ այս մեռեալ էր ղանն։