Արձակ էջեր, նամակներ, քերթուածներ, ճառեր

ՄՐՑԱՆԱԿԸ
(ՁԵԱՆ ՆԵՐՇՆՉՄՈՒՆՔ)

Արփենի Ճառագայթն ու Ձեան Հատիկը կը խօսակցէին. Երկնային Կաճառն եթէ գեղեցկութեան մրցանակ մը հաստատէր, ո՞րն առաջին մրցանակը պիտի ստանար։

Ճառագայթը կ՚ըսէր.

— Ես դեղին եմ ոսկիին նման, ցորենի հասկին նման, քանարիկ թռչնոյն նման։

— Ես ճերմակ եմ, — կ՚ըսէր Ձեան Հատիկը, — կուճին նման, շուշանին նման, գառին նման, կաթին նման, աղօթքի՜ն նման, անմեղութեա՜ն նման։

— Երկինքէն ես ուղիղ կ՚իջնեմ երկրաչափական գծի մը պէս։

— Երկնքէն ես պարելով կ՚իջնեմ ճայիկի մը պէս։

— Ես մազի կը նմանիմ, մետաքսային կնոջ սրմա մազին։

— Ես մասի կը նմանիմ. սուրբ պատարագի միջոցին հաւատացելոց բաժնուած մասին։

— Ծիածա՛նը կը յօրինեմ ես։

— Այլ անձրեւի՛ն օժանդակութեամբ։

— Հողը կը բեղմնաւորեմ ես։

— Սակայն տղմի՛ն օժանդակութեամբ։

— Ծովին մակերեւոյթն ես արծաթի հանքի կը հանգունակեմ։

— Հողին մակերեւոյթն ես` արծաթեայ գորգի։

— Ես ադամանդը կը շողացնեմ։

— Իսկ ես` սեւ ածուխը։

— Սեւ ածուխին ծառն ե՛ս կը բուսցնեմ կը բարձրացնեմ։

— Լերան ճերմակ պսակն ե՛ս կը բոլորեմ կը բարձրացնեմ։

— Ծառն ես` գարնան` կը ծաղկեցնեմ ձիւնագոյն։

— Ծառն ես` ձմեռը` մեղրամոմի կը կացուցանեմ հանգոյն։

— Ճամբան ես ճերմակ կարապին կը հանդիպիմ։

— Ճամբան ես ագռաւին կը հանդիպիմ։

— Ես հրաշէկ հնոցէ մը կը ծնանիմ։

— Ես հրաշէկ հնոցներ կը ծնիմ։

— Ոսկի անձրեւն ես եմ։

— Արծաթ տարափն ես եմ։

— Ես կը հալիմ, այնքա՜ն զգայուն եմ ես-, աւելցուց Ձեան Հատիկն, որ արտասուաց ծուէն մ՚եղաւ աւելի` այս խօսքին հետ։

Եւ երկնից Կաճառապետին ձեռքը մրցանակը փայլեցաւ. այլ ձեռքն անշարժ մնաց։ Արփենի Ճաճանչը շարունակեց.

— Սոխակին բերանն ե՛ս կը բանամ։

— Իսկ ես նուագահանդէսի՜ն դուռները։

— Տնանկն ածխոյ մուրացկանութենէ ե՛ս կ՚ազատեմ։

— Նուագահանդէսին հասո՜յթը…։

Կաճառապետն երկնից` բերկրաշող` խօսք առաւ յայնժամ. «Բարի՛ն է գերագոյն գեղեցիկն, եւ աղքատասիրի՛նն է յաւէտ առաջին մրցանակն։ Երկուքդ ալ հաւասարապէս արժանի էք պսակի»։

Եւ աստղերու անթառամ ծաղկօք համաստեղեալ ձեռաց շրջանակի կէսն Արփենի Ճառագայթին ու միւս կէսն ընծայեց Ձեան Հատիկին։

(Թէոդիկ. - Ամէնուն Տարեցոյցը, 1907, էջ 73)