Պատմութիւն թաթարաց

Հեղինակ
ԳՐԻԳՈՐ ՎԱՐԴԱՊԵՏ ԱԿՆԵՐՑԻ  

Բաժին
Հայ դասական մատենագրութիւն  

Թեմա
Դիտել
[ԳԼՈՒԽ Ա. ՎԱՍՆ ԱԶԳԻՆ ՆԵՏՈՂԱՑ ԹԷ ՈՒՍՏԻ՞ ԿԱՄ ՅՈՐՄԷ՞ ՑԵՂԷ ԱՃԵՑԻՆ ԵՒ ՏԻՐԵՑԻՆ ԲԱԶՈՒՄ ԱՇԽԱՐՀԱՑ ԵՒ ԳԱՒԱՌԱՑ]։


      
       Ա. - Յետ ելանելոյ աստուածաստեղծ մարդոյն Ադամայ ի դրախտէն, եւ պատուիրելոյ տեառն Աստուծոյ քրտնաջան աշխատութեամբ ուտել զհաց զամենայն աւուրս իւր, յաղագս խաբման կնոջն եւ դավաճանութեան պեղծ օձին, վասն մոռանալոյ զգեղեցիկ պատուիրանն Աստուծոյ. եւ ապա յայնմ հետէ կարօտացաւ բնութիւն մարդոյն հեշտութեան եւ մարմնական զբաղման: Իսկ բանսարկուն սատանայ վասն չար նախանձուն իւրոյ` հանապազ ուսուցանէր զմարդիկ գործել զանարժանս. որպէս Կայենի զեղբայրասպանութիւնն, եւ անօրէն հսկայիցն` զյօրանալն ի մեղս եւ ուտել զմեռելոտիսն:
       Եւ զայս տեսեալ արարիչն բարկացեալ վասն չար գործոց մարդկանն` ջրհեղեղաւ կորոյս զամենեսեան , պահելով սերմն մարդկութեանս զերանելի արդարն զՆոյ: Ուստի յետ Ժ [10] ծննդոցն Նոյի արդարոյ, ծնաւ հայրն հաւատոյ որդին Թարայի, մեծն Աբրահամ, որ հայր վերամբարձ անուանեցաւ. վասն զի ի սմանէ սերացան բազում ազգք եւ ազինք, յաղագս օրհնութեանն մեծին Աստուծոյ որ ասացաւ նմա՝ բազմանալ զաւակի նորա իբրեւ զաստեղս երկնից եւ որպէս զաւազ առ ափն ծովու. ուստի եւ կատարեցաւն իսկ: Զի յազատ կնոջէն Աբրահամու ծնաւ Իսահակ. եւ ի նմանէ [յ]Եսաւ եւ Յակոբ. եւ Յակոբայ երկոտասան նահապետքն, եւ մեծ մարգարէն Դաւիթ. ուստի յայտնեցաւ ի տանէ եւ յազզգաթւէ Դաւթի Բանն Աստուած՝ Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս:
       Իսկ յաղախնացն Աբրահամու, որ են անուանք նոցա միոյն Հագար եւ միւսոյն Կենտուրայ։ Ի Կենտուրայ ծնաւ Իմրան, որ են Պահլաւք. ուստի քաջն Արշակ, եւ սուրբն Գրիգոր Լուսաւորիչն Հայոց. Իսկ ի Հադարայ` Իսմայէլ, որ թարգմանի Լսումն Աստուծոյ, ուստի իսմայէլացիք: Զոր հրամայեաց Աստուած Աբրահամու ի ծնընդեանն Իսմայէլի տալ նմա եւ ազգի նորա զպարարտութիւն երկրի, եւ առնել զնա յազգ մեծ. եւ ձեռք նորա ի վերայ թշնամե[ա]ց իւրոց, սրով եւ աղեղամբ առաւել քան զամենայն ազգս աջողեալ:
       Իսկ յԵսաւայ՝ յորդւոյն Իսահակայ ծնան [յ]Եսաւացիք, որ են Սկիւթացիք, սեաւք եւ վայրագք եւ այլադէմք. եւ ի նոցանէ ծնան Բորամիժք եւ Լեկզիք, որ բնակեն ի ծակս եւ ի դարանս, եւ բազում ոճիրս գործեն: Եւ ասի թէ Եդոմայեցիք այլ ի սմայ ծնընդոցն են, որ են Ֆռանգք: Ուստի եւ խառնեալք ի միմեանս երեք ազգս այս Հագարու, Կենդուրայ եւ Եսաւայ, եւ ծնաւ ի սոցանէ ծնունդ այլադէմ, ազդեցութեամբ չարին, եւ անուանեցաւ Տաթար. որ ասի սուր եւ թեթեւ:
       Իսկ սուրբն Ներսէս ասէ զսա ի մնացորդացն Հագարու` խառնեալ ընդ ազգին Գովգայ, որ ի Թորգոմայ, որք ունին զՍկիւթիա մասն երկրի. որ սկսանի յԱթլ գետոյ առ Եմաւոն լերամբն` ձգեալ մինչեւ ի ծովն Կասբից. ուր բնակեալ են ազգք ԽԳ (43), որ խժական անուամբ կոչին խուժ եւ դուժ. այսինքն ազգք առանձնականս: Եւ գլխաւորին ամենեցուն ասի Բուշխ. եւ յազգացն այնոցիկ միոյն ասի Թուղարք. զոր կարծեմք թէ այս է, որ ասին Թաթարք: