Պատմութիւն թաթարաց

[ԳԼՈՒԽ ԺԷ. ՅԱՋՈՐԴԷ ԼԵՒՈՆ ԶՀԱՅՐ ԻՒՐ ՀԱՃՈՒԹԵԱՄԲ ԱԲԱՂԱՅ ՂԱՆԻ: ԸՆԹԱՑՔ ԼԵՒՈՆԻ ԱՌ ՆԵՆԳԱՒՈՐՍ ՅԻՇԽԱՆԱՑՆ: ՅԱՅՏՆՈՒԹԻՒՆ ՆՇԽԱՐԱՑ ՄԵԾԻՆ ՆԵՐՍԻՍԻ: ՎԵՐՋ։] 
      
       Իսկ պարոն Լեւոն որդի Հայոց թագաւորին գնաց առաջի Աբաղայ Ղանին, եւ պատմեաց զմահ թագաւորին. եւ յոյժ սիրե[ա]լ եւ պատուե[ա]լ եղեւ ի Ղան[էն]. եւ առե[ա]լ հրաման վասն թագաւորելոյ իւր՝ տեղի հաւր իւրոյ։ Ա պա դարձաւ եւ եկն յերկիրն իւր. եւ արար ժողով մեծ իշխանաց, եպիսկոպոսաց, քահանայից, վարդապետաց, ի մեծ եւ ի հոյակապ եւ ի հռչակաւոր քաղաքն Տարսուս. կոչեաց եւ զմեծ եպիսկոպոսապետն Հայոց զՏէր Յակոբ: Եւ ապա հրամայեաց ժողովել ի մեծ եւ ի փառաւոր սուրբ եկեղեցին՝ ի սուրբ Սոփի. եւ առնել հսկումն եւ աղաւթք, եւ աւրհ[ն]ել զինքն թագաւոր։ Ո ւստի եւ կատարեցին իսկ կամաւք երկնաւոր թագաւորին Քրիստոսի. աւրհնեցին եւ աւծին եղովն սրբութեան զթագաւորորդին Լեւոն` թագաւոր ի վերայ ամենայն Հայոց. եւ եղեւ ցնծութիւն եւ ուրախութիւն մեծ ամենայն աշխարհիս Հայոց. եւ եղեւ նոր նորոգումն եւ նոր ուրախութիւն ազգին Ռոբինեաց:
       Ի թւականին Հայոց Չ եւ Ի [=1271] փոշեցան ի Քս. փառաւոր վարդապետքն Հայոց Վարդան եւ Կիրակոս, որոյ սուրբ աղաւթք նոցա ի վերայ մեր եւ ամենայն աշխարհի։ * 
       Իսկ ինքն արքայածին արքայն Լեւոն, էր յոյժ խորայիմայ եւ խելաւք մանկութենէ իւրմէ. եւ ճանաչէր զամենայն բարեկամս եւ զչարակամս իւր, բայց ոչ հանէր ի լոյս, այլ կայր լռե[ա]լ՝ մինչ կամէր ծնանել այն որ յղացեալն էր ցաւաւք: Վասն զի ի յիշխանաց թագաւորութեան իւրոյ կային ոմանք, որ Հոռում էին ազգաւ, եւ լցեալ էին մեծութեան գանձու եւ ամենայն ստացուածովք։
       Եւ յետ երից ամաց թագաւորութեան նորայ խորհեցան չար ի վերայ թագաւորին. եւ կամեցան զՀայոց թագաւորութիւնն ջնջել, եւ ինքեանք թագաւորել` պեղծ եւ ուրացող ազգն Հոռոմոց, սուտ քրիստոն[ե] այքն եւ ստոյգ քաղկեդոնիկքն։ Զի եդեալ էին ի մտի քակել զվանորայսքս, եւ զհաւանեալսն ի յաղա նդս նոցա պահել եւ զոչ հաւանե[ա]լսն բառնալ ի կենաց: Եւ զի ոչ միայն ինքեանք էին, որ առնէին զայս, այլ եւ խաբե[ա] լ էին ի վարդապետաց եւ ի քահանայից Հայոց եւ յիշխանաց ոմանց երկմտաց, կալ ի մի դավանութիւն, եւ միաբան նենգել Հայոց:
       Այլ խնամք արարչին Աստուծոյ ոչ արար անտես զաղաւթս ծառայից իւրոց, այլ պահեաց զարքայածին արքայն Հայոց զԼեւոն իւր ամէն թագաւորութեամբն հաստատուն եւ անփորձ ի չարեացն, զոր խորհեալ էին. եւ ինքե[ա]նք որ զչարսն էին խորհել` անկան ի գուփն, զոր փորեալ էին։ Զի քրիստոսապսակ թագաւորն Լեւոն, իւրով իմաստութեամբն ընբռնեաց ի չարախորհուրդ մարդկացն, եւ եգիտ գրեալ գիր զանուանս միաբանելոց ի չար խորհուրդն յայն, զո'ր Հայ եւ զոր Հոռոմ, եւ առաքեաց զմիամիտ սպասաւորսն իւր՝ ընբռնեաց զնոսա. զոմն՝ եսպան, զոմն՝ եդ ի բանտի անզերծանելի, զոմն՝ տարաւ առ Աբաղայ Ղանն յարեւելք եւ անդ յասախն հասուցին. եւ զայլ ամէն թշնամիսն ետուն ի ձեռն նորայ եւ հրամայեցին՝ թէպէտ պահել, թէպէտ սպանանել:
       Եւ այսպէս զաւրացեալ եւ յաղթաւղ գտեալ ի վերայ թշնամեաց իւրոց թագաւորն Հայոց Լեւոն, աւգնութեամբ երկնաւոր թագաւորին Քրիստոսի։ Որոյ եւ աղաւթիւք ամենայն սրբոց, Քրիստոս Աստուած յաղթող պահեսցէ զթագաւորութիւնն Լեւոնի, Հայոց թագաւորին, բարի զաւակաւք իւրաւք, ի վերայ ամենայն թշնամեաց իւրոց, եւ զկեանս նորայ տացէ եկեղեցոյ իւրում, Քրիստոս Աստուած, ընդ երկայն ժամանակս:
       Ընդ այս աւուրքս յայտնեցաւ պատուական եւ Ս ուրբ նշխարք մեծին Ներսիսի Հայրապետին Հայոց յիւրեանց հանգստարանին. որոյ սուրբ աղաւթիւք նորայ տացէ Քրիստոս Աստուած խաղաղութիւն ամենայն աշխարհի. եւ նմա փառք յաւիտեանս. ամէն:
       Կատարեցաւ պատմութիւն Տաթարիս գործելոց ԽԴ [=44] ամաց. բայց համառաւտ եւ ոչ ամէնն: