Պատմութիւն համառօտ ԴՃ տարւոյ Օսմանցոց թագաւորացն

Մէհէմէտ չէլէպին լուաւ, յԱմասիոյ Պրուսա իջեալ,
Վասն քինու Մուսա եղբօրն կամէր ի նոյն գահ հօր նըստեալ:

Չէլէպին եւ Մուսի լուաւ զիրս Մահմէտին եւ ոխացեալ
Զնենգութենէ Ուռումէլցոց Սուլէյմանին, զոր հատուցեալ:

Զեէնկիչէրիսն յառաջ եբեր, բաշխ եւ ռոճիկս առատ տուեալ,
ԶԱնատօլցիսըն մեծարէ` զոմանս պարոնս կարգաւորեալ:

Եւ զնենգութիւն Օրնօս պէկին լուաւ եւ զնա ի փորձ արկեալ,
Նա զկուրութեան զանուն հանէր, զոր ՚նդ առաջ իւր բերել հարկեալ:

Ըզկըրրայն եփել ետուր եւ ի սեղան զնա հրաւիրեալ.
_ Կեր, ասէ, զմանճա ընդ մեզ, որ քո նասիպդ է պատրաստեալ:

Օրնօս ծանեաւ զայն փորձութիւն, ՚նդ որ Մուսա շահն էր սըրտմըտեալ,
Զձեռսն յայն կողմ ՚ւ այս կողմ ձըգէր` զաման ճաշոցն իբրու խուզեալ:

Հըրամայէ Մուսայն իւրոցն` զձեռս Օրնօսին յաման ածեալ,
Զմինն եւ զերկուսըն կըրրային ուտէր` իբրու զանգիտացեալ:

Զայն տեսեալ Մուսա շահին զհալն Օրնօսին աւատացեալ,
Ասէ. «Իրաւ կուրացեալ էե, երթալ ի տուն իւր հրամայեալ:

Ի Պրուսայու Սուլթան Մահմէտ Ուռումէլի եղեւ անցեալ.
Օրնօս պէկն, որ պահն գըտեալ, Մուհամէտի մօտըն փախեալ:

Լըսօղք պատմեն զայն Մուսային, եւ թէ աչք էր նորա բացեալ,
Ափսոսայր ըզպատրիլ իւր եւ զոչ սպանելն ապաշաւեալ:

Եկին եւ կանգնեցան երկու եղբարք` ի մարտ դիմեալ,
Ի դաշտըն այն Սամագու, ուր զպատերազմն եղեն վառեալ:

Զեէնկիչէրեաց աղան փախչի` Մուհամէտին ի դասն խառնեալ,
Մուսա չէլէպւոյն հետ անդէն եախնիճիքըն միայն մնացեալ:

Նաեւ պարոնք Ուռումէլցոց ըզհետ նորա ոչ սըրտիւ լեալ,
Չուխատար նոյն աղային յանկարծ Մուսոյն զթեւըն հարեալ:

Եւ ի փախ դիմեաց Մուսայն եւ զճանապարհն անգիտացեալ,
Ի վայր ինչ տըղմուտ եհաս, ուր ոտք ձիոյն անդր մըխեցեալ:

Նոյն Մուսոյն ծառայ մի կայր, որ Սարուճէ զանուն ստացեալ,
Կալաւ զՄուսայն վերայ բազկացն եւ Մահմէտի մօտըն տարեալ:

Զոր ընդ երեկս մէջ չատըրին իբր զթըշնամի զնա ըսպանեալ
Եւ ինքն Մահմէտ թագաւորէ` հնազանդելոց զնամակս գըրեալ:

Յորժամ մարտս եղբարցն լինէր, եւ Գարաման օղլին նենգեալ,
ԶՍիվրի հիսարն ասպատակէ, մինչ ի Պրուսա զզօրս արձակեալ:

Ըզքաղաքն հըրով այրէ, եւ ի հիսարն բնակիչք փախեալ,
Ի ջրագըլխոց զլաղըմս փորեն եւ զժողովուրդսըն կոտորեալ:

Ընդ նոյն աւուրս տանին ըզդին Մուսի չէլէպոյն` անդ թաղեալ,
Մինչ Ղափլուճէն տեսին զգընալ, եւ Գարաման օղլին փախեալ:

Մերձակայ ոմն նըմա ասէ` մինչ ի ճանապայ էին ի գնալ.
«ՅՕսմանցոյ դիոյն փախչիք, կենդանին գայ, զի՞նչ է ձեր հալե:

Անտանօր թուրքի հանեն, յերկրէ յերկիր զայն հըռչակեալ,
Գարաման օղլուն գալուստն յԱրեւելից հիբար եկեալ:

Յետ դառնալ եւ գնալ նորա յԱրեւմըտից, որ գոն փախեալ,
Քանիցս անգամ ի կոտր անկաւ եւ նենգութեանց ոչ պարապեալ:

Լուաւ զայն Մուհամէտ խան, որ յԷտրէնու Պրուսա հասեալ,
Իսֆանտիար օղլին ընդ իւր ի զԿէրմիան օղլին առեալ:

Գարաման օղլին կանգնի` ընդ Մուհամէտըն ճակատեալ,
Ուր եւ ինքն աստ ըմբըռնի եւ Մուստաֆա եղբայրն եւ այլք:

Մուհամէտըն խնայեաց յերկուս եղբարս եւ ոչ լինի սպանեալ,
ԶԱգ շէհիր, զԳարա շէհիր եւ զՊէկ շէհիր եւ զՆիկտէն այլ,

ԶՍիվրի հիսան եւ ընդ նոսա Սուլթան Մուհամէտին տուեալ,
Համոզեն դաշամբք սիրոյ, զորս խիլաթեաց եւ արձակեալ:

Սանճաղ ետ տեղեաց նոցա` տիրել զերկիրն, խաղաղանալ,
Եւ նոքա աղերսաբար յանձն առնէին` հնազանդ մնալ:

Մուհամէտն յԷտրէնով երթայր, յեզր Թունայու եղեւ հասեալ,
Դարձեալ յԷֆլագ ախըն ղըրկէ, նոքա զխարաճն են ընծայեալ:

Ի բընակն Պրուսա դառնայր եւ ըզՍամսուն վայրիւն առեալ,
Եւ ըզԹաթարսն ի Սընապու յՈւռումէլի առիւ յըղեալ:

Իկիտիս ոմն Մուստաֆա, որ Պօրքլուճէ մակ եւ ստացեալ,
ՅԱյտին էլին կեղծաւորի պատգամաբեր զինքն համբաւեալ:

Գարապուրանցիք աւատան` իբր նըշանօք ըզնա կարծեալ,
Երեք հազար արամբք շըրջէր` կըրկին գոյիւք համարձակեալ:

Սուլթան Մահմէտ զորդին Մուրատ ընդ վէզիրացն առ նա յըղեալ.
Ի Գարապուրան հասին, անպատմելի զջարդ արարեալ:

Յերկուց կողմանց կոտորեցան, եւ զՊօրքլուճէն յոյժ կըտրատեալ,
Եւ զզօրս նորա կոտորեցին, զկալեալն զերկիր նորա առեալ:

՚Նդ արքայորդովըն Մուրատիւ ի Մանիսա ուր յետ դարձեալ.
Անդ Թօրլագ ոմն Եահուտի, որում Քէմալ էին կոչեալ,

Երկ հազար իբըր Թօրլաղիւ զերկիրըն զայն տիրապետեալ,
Շըրջէին չէնկ չաղանովք` ՚ստ ախորժակացն կուռ յըղփացեալ:

Զոմանս Թօրլաղս կոտորեցին, ոմանք ցըրուեալք եւս ըսպառեալ,
ԶԹօրլաղ Քէմալ չֆուտըն գըտին, ի բարձր տեղոջ հէվէնկ առեալ:

Շէյխ Պէտրէտին սօֆի զօրօք, որ քան զԹօրլաղսն ամբարըշտեալ,
Մուհամէտ խանն եւ զնա կալաւ եւ ի Սէրուզ զնա էր սպանեալ:

Ի Պըրուսա զնոր ամարէթ եւ յԷտրէնէ զշէնս սա շինեալ.
Ութընհարիւր քսան եւ չորից սէնէն Մուհամէտըս մեռեալ: