Այլ
անչափ,
ասեն,
[276]
հակառակ
են
աւրէնք
արդարոյն՝
շնորհացն
Յեսուայ,
զի
անդ
երանութիւն
մեծատանց
տայ,
եւ
եղկութիւն
աղքատաց.
եւ
աստ
երանութիւն
աղքատաց,
եւ
վայ
մեծատանց։
Անդ
ասէ,
մի
սպանաներ.
եւ
աստ
ասէ՝
թե
որ
բարկանայ
ընկերի
իւրում
ի
տարապարտուց,
պարտաւոր
է
գեհենի։
Անդ
ասէ,
մի
շնար.
եւ
աստ
ասէ՝
304v
թե
որ
հայի
ի
կին
մարդ
առ
ի
ցանկանալոյ,
անդէն
շնացաւ
ի
սրտի
իւրում։
Անդ
ասէ,
մի
երդնուցուս
սուտ,
այլ
հատուսջիր
Տեառն
զերդմունս
քո,
եւ
աստ
ասէ՝
թե
ամենեւին
մի
երդնուցուք։
406
Եւ
արդ
զիա՞րդ
իցեն
աւրէնքն
եւ
շնորհք
միմեանց
հակառակ։
Զի
Աբրաամ
վասն
զաւտարս
եւ
զաղքատս
ընդունելոյ՝
բարեկամ
Աստուծոյ
կոչեցաւ։
Եւ
Քրիստոս
ասէ՝
թե
աղքատն
ի
գոգն
Աբրաամու
չոգաւ,
եւ
մեծատունն
ի
տանջանս
հրոյ։
Քրիստոս
աղքատաց
երանութիւն
տայ,
եւ
ողորմածաց՝
թե
ողորմութիւն
գտանելոց
[227]
են.
եւ
աւրինացն
աստուած
այնչափ
ցուցանէ
ողորմութիւն,
մինչեւ
զգրաստու
թշնամւոյ
անկանելոյ
բեռամբ՝
չհրամայէ
զանց
առնել,
թե
եւ
ի
ժողովրդենէ
ոք
իցէ,
եւ
եթե
յաւտար
ազգաց։
Եւ
զուլ
ի
մաւր
կաթն
չհրամայէ
եփել.
եւ
ոչ
զհաւ
ի
ձուոց
կամ
ի
ձագուց
վերայ
նստեալ՝
ի
միասին
միանգամայն
առնուլ։
Անդ
ասէ,
սիրեսցես
զընկեր
քո
իբրեւ
զանձն
քո.
եւ
աստ
ասէ,
սիրեսցես
զՏէր
Աստուած
քո
յամենայն
սրտէ
քումէ,
եւ
սիրեսցես
զընկեր
քո
իբրեւ
զանձն
քո.
306r
զի
զայսց
երկուց
պատուիրանաց
կախեալ
կան
աւրէնք
եւ
մարգարէք։
Եւ
ասէ,
ոչ
եկի
լուծանել
զաւրէնս
կամ
զմարգարէս,
այլ
լնուլ
զնոսա։
Արդ
զիա՞րդ
հակառակ
աւրինացն
իցէ,
որ
եկն
լնուլ
զաւրէնսն
եւ
զմարգարէս։
Եւ
ասէր
ցբորոտն
զոր
սրբեաց՝
թե
երթ
մատո
պատարագ
վասն
սրբութեանդ
քո,
որպէս
պատուիրեաց
Մովսէս
յաւրէնսն։
Եւ
ցաւրինականն,
որ
եհարց
[278]
ցնա,
թե
զի՞նչ
ինչ
արարեալ՝
զի
զկեանսն
յաւիտենից
ժառանգեցից,
ասէ.
զպատուիրանս
աւրինացն
գիտես։
Եւ
հարցեալ
կրկին՝
թե
զո՞ր
պատուիրանս,
ասէ.
զմի
շնարն,
զմի
գողանար,
զմի
սպանաներ։
Որով
յայտ
արար՝
թե
ոչ
հակառակ
աւրինացն
ուսուցանէր,
այլ
նմին
միաբան։
Դարձեալ՝
չբարկանալն
չսպանանելոյն
ոչ
եթե
հակառակ
ինչ
է,
այլ
կարի
քաջ
միաբան։
Զի
թե
ոչ
ոք
բարկանայցէ,
եւ
ոչ
ի
գործ
սպանութեան
մտաբերէ։
Նոյնպէս
եւ
ոչ
ցանկանալն
չշնալոյն
ոչ
եթե
ընդդիմակաց
ինչ
է,
այլ
առաւել
հաւանագոյն։
Զի
եթե
ոչ
ցանկանայցէ,
306v
եւ
ոչ
ի
գործ
շնութեան
ժտի։
Եւ
ամենեւին
չերդնուլն՝
սուտ
չերդնլոյ
ոչ
եթե
ընդդէմ
ինչ
է,
այլ
յոյժ
ընկերակից։
Զի
եթե
ոչ
սովորիցի
ոք
ստէպ
երդնուլ,
եւ
ոչ
սուտ
երբեք
երդնու։
Անդ
քանզի
յանուն
կռոցն
երդնուին,
ասէ.
հատուսջիր
Տեառն
զերդմունս
քո։
Ասէ.
յիս
երդնուցուս՝
[279]
որ
կենդանի
եմ,
եւ
մի
ի
կուռսն՝
որ
ոչ
են
կենդանիք։
Իսկ
աստ
զի
կատարեալս
առնիցէ
Քրիստոս
զիւր
աշակերտեալսն,
ասէ.
ամենեւին
մի
երդնուցուք,
այլ
եղիցի
ձեր
այոն
այո,
եւ
ոչն
ոչ.
եւ
որ
ինչ
աւելի
քան
զայն,
ի
չարէ
անտի
է։
Եւ
թե
որ
աւելի
քան
զայոն
եւ
զոչ
է՝
ի
չարէ
անտի
իցէ,
որչափ
եւս
առաւել
որ
սուտ
յահաւոր
անունն
երդնուցու։
Եւ
դարձեալ՝
չբարկանալովն
եւ
չցանկանալով,
զոր
ուսուցին ...
[279.
13]
407 ...
[281.
2].
ապա
եւ
նոքա
այժմիկ
մի
կերիցեն
ձուկն,
այլ
ի
յարութեան
անդ,
որպէս
եւ
նա
յետ
յարութեանն
կերաւ
ձուկն՝
զոր
եգիտ
առ
ձկնորսսն։
Այլ
զի
եւ
ձուկն
միս
է՝
այն
ամենեցուն
յայտ
է։
Զի
որոյ
մարմին
եւ
արիւն
եւ
ճարպ
եւ
ոսկերք
են,
հար307rկ
է՝
թե
մսեղէն
է
եւ
կենդանի։
Եւ
է
ձուկն՝
որոյ
իբրեւ
խոզի
պառակաց
թամբ
ի
վերայ
կողիցն
կայ։
Եւ
արիւն
այնչափ
ելանէ,
որչափ
յոչխարէ
ոչ
ելանէ։
Եւ
կերակուրս
ժանտս
ռնայնք
ուտէ,
զոր
եւ
ոչ
գազանք
եւ
անասունք
ուտեն։
Եւ
զձուկն
իսկ
առաւել
պարտ
է
գազան
կոչել,
որ
զիւր
համազգիսն
անխտիր
ուտէ։
Եւ
այնչափ
սուրբ
են
անասունքն
քան
զնա՝
զի
ի
նոցանէն
զոհք
եւ
ողջակէզք
մատչին
Աստուծոյ,
եւ
ի
ձկանց
ոչ
ինչ
այնպիսի։
Այլ
եւ
ի
խորհուրդ՝
եւ
յաւրինակ
մեծի
խորհրդոյն՝
որ
յայտնելոց
էր,
ոչխար
եւ
արջառ
տպաւորեին,
եւ
[282]
ոչ
ձկունք։
Որպէս
գառն՝
որոյ
արեամբ
փրկեցան
անդրանիկք
որդւոցն
Իսրայէղի
յԵգիպտոս,
եւ
խոյն՝
որ
սպանաւ
փոխանակ
Իսահակայ,
խորհուրդ
եին
ճշմարիտ
գառինն՝
որ
բառնայ
զմեղս
աշխարհի.
եւ
երինջն՝
զոր
արտաքոյ
բանակին
սպանանեին
յողջակէզ,
ըստ
ռորոյք
աւրինակի
եւ
Քրիստոս
արտաքոյ
քաղաքին
չարչարեցաւ։
Եւ
Դաւիթ
ասէ,
հաճոյ
եղիցի
Տեառն
իբրեւ
զորթ
մատաղ,
եւ
ոչ
իբրեւ
զձուկն
փափուկ։
Զի
ձուկն
307v
թեպէտ
եւ
գայ
յառակ,
ի
գերեզմանի
առակ
գայ
եւ
ոչ
ի
կենդանութեան։
Ըստ
այնմ
զոր
Տէրն
ասէ՝
թե
որպէս
եղեւ
Յունան
ի
փոր
ձկանն
զերիս
տիւս
եւ
զերիս
գիշերս,
նոյնպէս
պարտ
է
որդւոյ
մարդոյ
մտանել
ի
սիրտ
երկրի,
եւ
լինել
անդ
զերիս
տիւս
եւ
զերիս
գիշերս։
Եւ
այսպէս
ոչ
գտանեմք
ի
գիրս
սուրբս՝
եթե
զձուկն
սրբեաց
եւ
ետ
ի
կերակուր,
եւ
ի
մսոյ
հրաժարեցոյց
իբրեւ
ի
պղծոյ
եւ
ի
խոտանէ
իմեքէ։
Այլ
եւ
յաւրէնսն
գրեալ
է՝
եթե
[283]
ետու
ուտել
ձեզ
զանասունս
եւ
զթռչունս
իբրեւ
զբանջար
խոտոյ։
Բայց
միայն
մեռելոտի
եւ
արիւն
մի
ուտիցէք,
զի
շունչ
անասնոյ
արիւն
իւր
է։
Եւ
առաքեալքն
ի
թղթին՝
զոր
յԵրուսաղեմէ
յԱնտիոք
գրեցին,
զնոյն
հաստատեցին՝
թե
պահել
ձեզ
յարենէ
եւ
ի
հեղձուցելոյ
եւ
ի
մեռելոտւոյ
եւ
ի
փոռնկութենէ.
եւ
չասացին՝
թե
ի
մսոյ։
Նա
եւ
յաւրէնսն
զուտելի
անասունսն
սուրբս
կոչէ
եւ
զչուտելիսն
պիղծս։
Իբր՝
ոչ
եթե
պիղծք
ինչ
բնութեամբ
եին,
այլ
զչախորժականսն
մտաց
մարդկան
պիղծս
կոչէ.
զի
գիտէր,
թե
է
ինչ՝
զոր
ախորժեն
ուտել,
եւ
է
ինչ՝
զոր
ոչ
308r
ախորժեն
ուտել.
եւ
ըստ
նմին
նմա
աւրէնս
եդ։
Այլ
զի
չիք
ինչ
պիղծ
ի
կերակրոցն,
զայն
ի
Տեառնէն
լուիցուք.
թե
չիք
ինչ
որ
մտանիցէ
յորովայն
մարդոյ՝
թե
կարիցէ
զմարդն
պղծել.
այլ
որ
ինչ
ելանէ
ի
մարդոյ
անտի,
այն
պղծէ
զմարդն։
Եւ
Առաքելոյ
յառաջագոյն
հայեցեալ
մարգարէութեամբ
ի
տարապարտ
[284]
հպարտութիւն
աղանդաւորացն,
ասէ.
կարճեն
զկերակուրս,
եւ
արգելուն
զամուսնութիւն՝
զոր
Աստուած
արար
ի
մխիթարութիւն
հաւատացելոց,
որ
գոհութեամբ
վայելեն,
զի
սրբի
բանիւ
Աստուծոյ
եւ
աղաւթիւք։
Իբր՝
ոչ
եթե
պիղծ
ինչ
իցէ
եւ
սրբիցի.
այլ
որ
նոցա
պիղծն
կարծէր
վասն
զոհելոյն,
եւ
զայնմանէ
ասէ
Առաքեալ՝
թե
սրբի
բանիւն
Աստուծոյ
եւ
աղաւթիւք։
Վասն
որոյ
եւ
ի
միւսում
թղթին
ասէ՝
թե
յորժամ
կոչիցէ
ոք
զձեզ
յանհաւատից
եւ
երթայցէք,
զամենայն
ինչ
զոր
դնիցեն
առաջի
ձեր,
կերիջիք.
եւ
մի
խղճիցէք։
Ուստի
յայտ
է՝
թե
մի
ինչ
յամենայնէ
միսն
էր.
եւ
դարձեալ՝
թե
որ
ինչ
վաճառիցի
ի
մակեղոնի,
որ
է
ի
մսավաճառանոցի՝
կերիջիք.
եւ
մի
խղճայցէք։
408
Այլ
ասեն,
թե
ասէ
308v
Առաքեալ՝
թե
լաւ
է
ոչ
ուտել
միս,
եւ
ոչ
ըմպել
գինի,
եւ
ոչ
որով
եղբայրն
իմ
գայթակղեսցի.
եւ
դարձեալ՝
թե
ոչ
կերայց
միս
յաւիտեան,
որով
[285]
եղբայրն
իմ
գայթակղիցի։
409
Ասասցուք.
զի
եթե
ձկամբն
գայթակղիցի
եղբայրն,
ապաքէն
եւ
զայն
չիցէ
պարտ
ուտել.
քանզի
վասն
գայթակղութեան
չէ
պարտ
ուտել,
եւ
ոչ
վասն
զի
թե
պիղծ
ինչ
կայցէ
ի
կերակրոցն։
Եւ
մանաւանդ
գինւով,
որով
բազումքն
իսկ
զեղխանան։
Եւ
ոչ
այնչափ
միսն
յանցուցանէ,
որչափ
գինին
զեղծէ
զըմպելիսն,
եւ
գայթակղեցուցանէ
զտեսաւղսն։
Եւ
զիա՞րդ
իցէ,
զի
ի
մսոյ
պահեն
եւ
ի
գինւոյ
ոչ
զգուշանան
Մարկիոնքն.
զի
բանն
յերկոցունց
վերայ
կայ.
ասէ
ոչ
ուտել
միս,
եւ
ոչ
ըմպել
գինի։
Եւ
զնովիմբ
ածեալ
զպատճառսն,
ասէ,
թե
եւ
ոչ՝
որով
եղբայրն
իմ
գայթակղիցի
կամ
տկարանայցէ։
Որով
ցուցանի՝
թե
վասն
գայթակղելոյն
եդ
զայնպիսի
միտս
ի
միջի,
եւ
ոչ
եթե
զկերակուրսն
պիղծ
համարէր,
որ
ասէն՝
թե
է
որ
հաւատայ
ուտել
զամենայն
ինչ։
Թե
ռհաւատաս
ասէ՝
309r
թե
բանիւ
Աստուծոյ
եւ
աղաւթիւք
սրբին
կերա[286]կուրքն,
կեր՝
եւ
մի
խտրեր։
Ապա
եթե
տկարացեալ
ես
հաւատովք
եւ
խղճես,
բանջար
եւեթ
կեր,
եւ
մի
գայթակղիր։
Եւ
յորժամ
չհաւատասն
ուտել
զամենայն
իբրեւ
զսուրբ,
մի
իշխեր
դատել
զայն
որ
ուտէն.
որպէս
եւ
որ
ուտէն՝
ոչ
պարտի
անգոսնել
զքեզ
իբրեւ
զտկար,
որ
ոչդ
հաւատաս
ուտել
զամենայն
ինչ
իբրեւ
զսուրբ։
Քանզի
ոչ
եթե
կերակուրքն
կացուցանեն
զմեզ
առաջի
Աստուծոյ,
եւ
ոչ
հանեն
յերեսաց
Աստուծոյ,
այլ
կամ
հաւատքն
կամ
խիղճ
մտացն
եւ
գայթակղութիւն։