Ճշմարտացի պատմություն

ԳԵՆԵՐԱԼ ՄԱԴԱԹՈՎԻ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄԸ ԱԲԱՍ ՄԻՐԶԱՅԻ ՀԵՏ

Ն. Գ. գեներալ Մադաթովը խիստ հավակնոտ ուհպարտ մարդ էր: Բացի իր վերադասից մյուս բոլորիշխանավորների հետ իրեն պահում էր ինչպես հավասարըհավասարի պես:

Այդ ձմեռ թագաժառանգը գալիս է Արաքսիափը ու կանգ առնում Մուղանի հարթավայրում՝ այնտեղորսորդությամբ զբաղվելու եւ զբոսնելու համար: Այդպատճառով գեներալ Մադաթովը իր երկրիկառավարության թույլտվությամբ ցանկություն էհայտնում հանդիպելու արքայորդու հետ: Իրեն ենթակախանություններից մի քանի խաների ու անվանի բեկերի, կազակ-հեծյալների եւ այլոց հետ գնում է Արաքսիմյուս ափը՝ Խոդա-Աֆերինի մոտակայքում Աբաս Միրզայիհետ տեսակցելու: Արքայորդին մեծ պատվով էընդունում Մադաթովին ու բեկերին: Գեներալըարքայորդուն խնդրում է թույլ տալ նրա բանակումռուսական ձեւով հրավառություն ու տոնախմբությունկազմակերպել: Այնուհետեւ, թագաժառանգիթույլտվությամբ, լավ նախապատրաստվելով մի այնպիսիհրավառություն է կազմակերպում, որ բանակի ձիերիմեծ մասը, սանձերը կտրած, նետվում են ճամբարիտարբեր կողմերը: Այնպես, որ շատերը մինչեւ առավոտչեն կարողանում իրենց ձիերը գտնել: Ղզլբաշներըհիացած էին այդ հրավառությամբ:

Մի անգամ թագաժառանգի հետ զրույցիընթացքում գեներալն ասում է. «Դուք պետք էԳեղարքունիքից (Գյոքչա) ու Սադարաքից հրաժարվեք: Դրանք մեզ տվեք, որպեսզի Թիֆլիսի ու Վրաստանիցեղերը իրենց հոտերի ամառանոցային արոտավայրերիհամար (120բ) տարածքներ ունենանե:

Թագաժառանգին [նրա] հանդգնությունն ուանկիրթ վարմունքը ապշեցնում ու զայրացնում է: Հաջորդ օրը, երբ գեներալի քեռի Պետրոս բեկ Մադաթովըներկայանում է արքայորդուն, վերջինս գանգատվում է, թե. «Այս Ձեր քրոջորդին շատ գոռոզ ու անմիտ մարդ է, բոլորովին իր չափը չի ճանաչում: Նա ընդամենը միգեներալ է, որպիսիք Ռուսաստանի թագավորըհազարներով ունի, բայց [նրանցից] ոչ մեկը չէրհամարձակվի ինքնագլուխ կերպով նման հարցերշոշափել: Հատկապես վայել չէ նրան նման հարցերբարձրացնելը, որովհետեւ իմ հայր շահը Թեհրանումլինելով, իսկ ռուսաց կայսրը՝ Պետերբուրգում, երկուսն էլ կարող են երեք այդպիսի տարածքներմիմյանց նվիրել, բայց ես ու նա չենք կարող նմանհարցերից խոսել: Դուք, որ հասուն տարիքի փորձված միմարդ եք, նրան խելքի բերեքե…