Պատմութիւն Փարէզի եւ Վեննայի

Յայնմհետէ ջանայ Վեննա որոնել,
Թէ որ Փարէզ մանուկն ուր կայ սովորել,
Յեպիսկոպոսարանն, ասեն, զնա գտանել,
Զի առ հայրապետին միշտ կայ դեգերել:

Խնդրէ Վեննա հօրէն, որ եւ հրաման տայ,
Երթալ առ հայրապետն, յորժամ կամենայ,
Եւ յինչ ժամ որ կամի, կոչէ, առ ինքն գայ,
Ասէ. - Ունիմ փափաք, խօսիմ հետ նորա:

Որով գիտեմ ըզնա ես սուրբ եւ ընտրեալ.
Կամիմ՝ ինձ հանապազ բարի խրատ տալ,
Այլ ինձ ցուցցէ ճանփաք, թէ որպիսի կեալ,
Եւ զօրհնութիւն նորա ինձ միշտ ըստանալ:

Երբ որ էառ հրաման, առաքէ առ այն,
Ասեն. «Վեննա կոչէ, գաս ի յիւրում տանե:
Եւ նա ամբիծ սրտիւ գայ ի յապարան.
Եւ Վեննա ել յառաջ նմա ի դրան:

Եւ մեծարէ ըզնա՝ երկրպագելով,
Կալեալ ի ձեռանէ՝ ի ներքս մուծելով,
Եւ առ ինքնին ըզնա նստուցանելով՝
Ըսկսեալ ընդ իրարս քաղցր խօսելով:

Երբ որ զվճարն արին ըզբազում խօսաց,
Վեննա հայրապետէն կրկին գալ խնդրեաց.
- Չի յապաղես, հայր սուրբ, յետ այսքան օրաց,
Զի ունիմ այլ յանցանս՝ սրբութեան քում տաց:

Հայրապետն տայ ողջոյն ՚ւ անտի ելանէ.
Եւ Վեննա համբերեալ մինչ օրն ժամանէ,
Փութանակի ըզնա առաքեալ, կոչէ,
Իսկ հայրապետն առ նա փութով ժամանէ:

Իսկ Վեննա քաղցրութեամբ տայ ողջոյն նմին,
Կալեալ ըզձեռանէն՝ եմուտ առանձին,
Ժամ մի խնդրեաց խրատ, որ ետուր նմին,
Մինչեւ որ բանն եկեալ, հասեալ ի տեղին:

Այլ երբ լրումն եղեւ բանիցըն նորա,
Ասէ Վեննա. - Խնդրեմ, հա՛յր սուրբ, ունկն արա,
Իմացայ, Փարէզի գողացեալ ինչք կայ,
Իմ որոնեալ՝ գիտեմ, ուր են ինչք նորա:

Այս է խոստովանանքս, հա՛յր սուրբ, գիտասցես,
Յորժամ որ Փարէզըն ժամանէ առ քեզ,
Հա՛յր սուրբ, դու ի ծածուկ ինձ մարդ առաքես,
Վասն գալոյ նորա ինձ ազդումն առնես:

Ասէ. - Առնեմ, դո՛ւստր իմ, զինչ միտք քո կամի:
Ողջոյն ետ Վեննայու ՚ւ անտի ելանի
Եւ գայ, յապարանն յիւրում մտանի,
Եւ Փարէզի մանկանն անդէն ժամանի:

Եպիսկոպոսն ետես, որ Փարէզ եկեալ,
Նա ի լուռ առաքեաց՝ նմա ազդում տալ:
Վեննա Եսաբելիւ անդէն ժամանեալ,
Ընթեր հայրապետին ըզՓարէզ տեսեալ:

Իսկ Վեննա զհայրապետն սիրով ողջունէ,
Զձեռն տարածեալ՝ ի Փարէզ արկանէ,
Ըզնա իբրեւ ուժիւ ի ներքն մուծանէ
Եւ բարկութեամբ սկսեալ՝ բանըս հարցանէ:

Ասէ Վեննա. - Երդմամբ զայս ասեմ քեզիգ
Ըզձեռն պինդ կալեալ, որ դուրս չի փախչի:
Զի Փարէզու դիպեալ ահ յանկարծակի,
Ի սիրուն ՚ւ ի յահէն ի դող ելանի:

Ասէ, թէ. - Մի՛ վախեր, ասա՛, թէ ո՞վ էր,
Որ յանցեալ գիշերունքն միշտ եղանակէր,
Հանդէպ իմ փանճարին եկեալ դեգերէր:
Թողցի նմա. կարծէ, զոր եւ ինքն առնէր:

Փարէզ ետես, որ յոյժ բարկութեամբ խօսեաց,
Ի գործոցըն այնմիկ հրաժարեալ եկաց.
Վեննա տեսեալ ըզնա՝ յոյժ ահաբեկեաց,
Ըզբազուկն տարածեալ՝ զնա գրկափակեաց:

Այլեւ ըստէպ-ըստէպ ըզնա համբուրէր,
Եւ Փարէզ ի սիրուն ուշաթափ լինէր,
Եւ Վեննայու ըզնա վեր բազկացն ունէր,
Մինչեւ ուշքըն դարձեալ՝ զՎեննա տեսանէր:

Նստեալ առ միմեանս յոյժ ուրախացին,
Ըզծածկեալ գանձարանս սրտիցըն բացին
Եւ զվաղուց ծածկեալս զամէնն յայտնեցին,
Զընչիցն գողութիւն, թ՛ որպէս գործեցին:

Ասէ Վեննա ցՓարէզ. - Ա՚յ իմ միտք եւ կամք,
Հազար տարով խօսիմք եւ ոչ լիանամք.
Ահա տարաժամէ, յարկըս մեր երթամք
Եւ յետ երից աւուրց դարձեալ աստի գամք:

Անդէն նստեալ խօսիմք յոլովս ի յիրար,
Զփափաքն մեր լնումք մէկ ժամ ի յերկար,
Գիտեմք, յայսմհետէ ոչ ունիմք դադար,
Բայց աղաչեմք ըզտերն՝ լինի բարի ճար:

Ելեալ անտի՝ Վեննա ի տունն ուղղեցաւ,
Ողջունեալ զհայրապետն՝ հրաման ընկալաւ,
Ցնծութեամբ եւ խղճիւ յապարանս եկաւ,
Զի, զոր վաղուց ցանկայր, աչօքըն տեսաւ:

Եւ յետ երից աւուրց դարձեալ ժամանեն
Ի տեղի նշանաց, յորում որ գիտեն,
Եկեալ եւս ի ծածուկ՝ զիրարս ողջունեն,
Նստեալ մանրիկ-մանրիկ՝ յիրար զրուցեն:

Եւ շատ աւուրք նոքա այնպէս արարին,
Որն առանձին տեղւոջ, որն յապարանին,
Եւ Վեննա ինքըն զայս միշտ պատճառէին,
Թէ առ եպիսկոպոսն երթեալ՝ ասէին:

Եւ յաւուրքըն, յորում տեղւոջն, որ ոչ գան,
Յապարանէն արտաքս նոքա զրուց տան,
Զի Վեննայու ծածուկ կայր մի լուսարան,
Գային անդ, խօսէին բանս ուրախական:

Արարին այնպիսի եւս աւուրք բազում,
Եւ միշտ ուրախ կային, ոչ էին տրտում.
Զգենուին գեղեցիկ կերպասք երկոքում,
Վասն զի միմեանց զինքեանըս ցոյց տալում:

Այլ Եսաբել դայեակըն յոյժ երկընչէր
Եւ աւուրքըս բազում ընդ նա մարտնչէր,
Զի գործիք Վեննայու յոյժ անպատշաճ էր,
Ժամժամըս պաղատէր, միթէ ամաչէր:

Այլեւ խրատըս տայր նմա՝ ասելով,
Թէ. - Պարտ է փառացն հօր քո պատկառելով,
Զի զքեզ մեծ իշխանաց որդւոյ պահելով,
Եւ սա ըռամիկ է՝ քեզ ինչ կարծելով:

Խօսի ընդ Եսաբել, Վեննա զայս ասէ,
Թէ. - Քոյր իմ եւ մայրիկ, զասածըս լսէ,
Ով ինձ բարեկամ է, թող զՓարէզ ուզէ.
Ով որ զՓարէզ ատէ, յինէն արտաքսէ:

Յայտնի դու իմացիր ըզմիտս, ըզբանս իմ,
Զի զմանուկըն Փարէզ մէջ սրտիս ունիմ.
Ով ոք ի ձէնջ ասէ՝ «զՓարէզ ոչ կամիմե,
Նմա յայտնի լինի, որ զհոգին կ՛առնիմ:

Եւ Եսաբել սաէ, թէ. - Քո՛յր իմ խաթուն,
Գիտեմ, որ յառնելեացդ ոչ երկնչիս դուն.
Յորժամ որ լուր լիցի մօրդ եւ քո պապուն,
Յայնժամ սեւըն տիրէ իմոյս արեւուն: