Պատմութիւն Հայոց

Փառաւորեցաւ վանքն եւ հռչակաւոր եղեւ անուամբ սուրբ վարդապետին եւ իմաստութեամբ Մարտիրոսի առաջնորդի, քանզի այր շինարար էր։ Շինեաց եւ այլ ժամատուն անտաշ վիմօք՝ մածուցեալ կրով, հաստահեղոյս որմօք, փայտակերտ վերնայարկօք, որ յետ ժամանակաց փլաւ վերնայարկն. շինեաց եւ գրատուն մի գեղեցկաշէն յարկօք՝ արուեստաւոր ունելով զհիւսն Մխիթար, որ ի բազում իրս աշխատ եղեւ եկեղեցեացն եւ վանիցն։

Եւ բազում եղբարք ժողովեցան վասն հռչականուն տեղւոյն, եւ բազմաց եղեւ տեղի սննդեան եւ ուսման. որ եւ մեք իսկ սնեալ եւ ուսեալ եղաք ի նոյն վանս։

Սկսան շինել եւ այլ եկեղեցի մի հինգ խորանօք, կոփածոյ եւ տաշած վիմօք, գմբեթաւոր եւ գեղեցիկ շինուածով. եւ իբրեւ ընդմիջեցաւ եկեղեցին՝ խափանումն եղեւ յոլով ժամանակս, քանզի եկն սուլտանն Խորասանայ, Ջալալադինն կոչեցեալ, եւ եհար զզօրս հայոց եւ վրաց, եւ աւերեաց զբազում գաւառս։ Վասն այսր պատճառի եւ այլ յոլովից մնաց անաւարտ։ Յետոյ այր ոմն, Գրիգոր անուն Կապալեցի, որ յառաջն արդիւնաւորեալ էր ի շինումն եկեղեցւոյն, վերստին ի ձեռն առեալ՝ աւարտեաց զնա ի ՈՂ թուականին։

Վախճանեցաւ եւ Իւանէ, եղբայր Զաքարէի, եւ թաղեցաւ ի Պղնձահանքն, ի դուռն եկեղեցւոյն, զոր շինեաց ինքն, առեալ ի հայոց՝ վրացի վանս հաստատեաց։ Եւ մինչ մեռանէր նա, յանձնեաց զորդի իւր եւ զտուն յիշխան ոմն իւր սնուցած եւ փառաւորած Գրիգոր անուն, զոր Տղայն կոչէին։

Սա խնդրեաց յԱւագէն, յորդւոյն Իւանէի, զվանքն Գետիկ՝ իւր տեղի գերեզմանի։ Եւ վասն յոյժ սիրելոյ զնա՝ ետ նմա։ Գնեաց գիւղ մի ի նմանէ, Վաշխէ անուն, մերձ յԱղստեւ, ետ զայն ի վանքն, եւ այլ բազում արդիւնս, եւ գրեանս, եւ խաչս, եւ անասունս։ Շինեաց եւ հրաշազան եկեղեցի մի՝ երեքխորանի, մերձ ի գաւիթս եկեղեցւոյն, շինուած զարմանակերտ, եւ անուանեցաւ եկեղեցին յանուն սրբոյն Գրիգորի։ Նա եւ այլ յոլով շինուածք եղեն ի նմա. եւ բազմազան քահանայք եւ պաշտօնեայք եւ մանկունք ուսումնականք. եւ կալեալ Մարտիրոս զառաջնորդութիւնն ամս քսան՝ եթող կամաւորաբար։ Եւ կալաւ յետ նորա Մխիթար ոմն, եւ այլ սա, եւ նա, Յովասափն, եւ այլք սակաւօրեայ, եւ Աբրահամ վարդապետն։ Եւ ապա տէր Յովհաննէս Արմանեցին, որ եւ Հաղարծնին էր առաջնորդ, եւ ձեռնադրեցաւ եպիսկոպոս յեօթնհարիւր հինգ թուականին։ Սա շինեաց ի Հաղարծինն զսեղանատունն երեւելի՝ սրբատաշ վիմօք, եւ ապա գնաց ի մեծ աթոռն ի Հաղբատ. եւ յեօթնհարիւր երեք թուին Խաչատուր վարդապետն եւ եղբայր իւր Բարսեղն շինեցին եկեղեցի մի երեքխորանի, հանդէպ վանիցն, գմբեթաւոր, յանուն սրբոյն Գէորգեայ։