Նուագք

ՊԱՏԿԵՐՔ  ԱՄՍՈՑ

ՅՈՒՆՈՒԱՐ

Յով անց տարին եւ քո աւուրք Գրիգորիկ,
Ո՞ւր գեղանին գարուն, չընկան փոթորիկ։
Անուշաբեր եւ պարաչարժն ո՞ւր աշուն,
Ես որ ցըրտին պատանս ծաղկունք ազազուն
Ծայրակարմիր ուր առաւօտն այն խաղաղ
Եւ ի դաշտէն ամբարձիկ նուրբ շամանդաղ:
Հիւրք երդաբնակք ո՞ւր մեր ծիծռունք, ո՞ւր ճնճուղք,
Էր ամայի եւ առուակաց շարժուն ուղք։ 

Ան ամենայն եկն եւ էանց.
Սաղարթն ի հող ընդ հոլ ծաղկանց,
Եւ ամն անկաւ ի ժամանակ... 

Զայս գուշակէ եւ նորահաս ինձ տարվա
Ի խինդ եւյոյս շարժեալ զեզերըս սրտիս
Եւ երբ փոխին եղանակացս չանդունակ
Դիւրայելեղք քան ըզնոյնս՝ իմըս հասակք,
Եւ ընդ ծաղկանց թօթափին յոյնք մեր եւ խաղք
Եւ վիշտք եւ հեշտք, եւժամբ խըռովք եւ խաղաղք,
Եւ մինչ խաղայ անցանէ բնաւոր զինեւս
Եւ ընդ նոսին յանըզգաստից երթամ ես, 

Ի յաւիտեանսն հանէ տարի՝
Զամն զգացուած եւ կիրք բարի
Եւ ես երթամ ի վայրն անանց
Որ կառուցաւ տունն յաւիտեանց ։ 

ՓԵՏՐՈՒԱՐ

Համատարած ի պատանս
Մեռելատիպ սաւանիս, 
Որ ծածկէ զթուխ ցուրտ իրանս
Ամենաբոյծ մեր գետնին՝
Ո՞վ չասիցէ զքեզ երկիր
Անջեր յարեւ ու ի խարոյկ,
Մածեալ ի մահ անյարիր
Ըզքեզ բնութիմ գեղաւոյդ :
Զիա՞րդ յայսքան պընդապինդ
Սառամանեաց վիմատառ՝
Արձակիցի կենաց խինդ.
Եւ խաղայցէ շունչ կայտառ է
Եղո՜ւկ, ասաղ զբօսանաց:
Մեռաւ էանց գեղ վայրի,
Լոկ ընկալուչ արտասուսց ի
ԴԷմք դիականն իւր այրի…
Մի այդպէս ով Գրիգորիկ
Բնութիւն յանդորր արդ նընջէ.
Ակն արարչին հաչտ քաղցրիկ՝
Եւ յայդ դիմաց հեռի չէ։
Իսկ որ հըսկէն յապառաժ,
Ի սառն ու ի տոռըն բնութեան,
Նա ո՞չ հըսկէ լուսահրաշ
Յիւրըն պատկեր տիրական։ 

ՄԱՐՏ

Ներքսագոյն ելիցն յառնէ արեւակ
Յարդարեալ ծամն ոսկեհիւռ,
Զկամարագեղ երկարելով պարունակ
Կոչէ զբնութիւն ի մայթի
Ընդ վարդագեղ սահել նշուլիցն ընդ լերինս
Թօթափին պաղ եղեմունք
Խլըրտեալ երկրի մերժէ զճերմակ իւր բեռինս
Եւ արձակին նոր գարունք:
Գարուն նոր, ոչ- որ ոչ խայտայ սիրտ ի ծոց
Երբ գայ Մարտ պար բոլորել:
Միով ձեռամբ վանեալ զամիսըս բըքոց
Միւսով կոչէն զԱպրիէլ:
Յ'ոգւոց հանելն հալին յետին ձեանց կապանք
Յեռանդն հարուն զերծ վըտակք:
Յոտիցն հըպել` պարզին դալար պատմուճանք
Եւ տունկք կապեն ծաղկանց թագ։
Իցէ՝ չըքնաղ քան զամիսն այն եւ զհասակ
Յորում տեղի տայ երկիւղ:
Եւ կենսածուն եւ սրտապինդն օժանդակ
Արձակի յոյս նորընձիւղ։
Արդ գեղառէշն եւ գեղածայր փարի զքեւ
Հասակն յուսոյ Գրիգորիկ:
Պայծառասցի զգլխովդ շնորհաց սուրբ արեւ,
Իւ սիրտը պընդին կեան, հոգիք : 

ԱՊՐԻԼ

Ի կարմրիկ ու ի կապույտ
Յամպերոյն ոսկեթել ՝
Երփնազարդ կողոպուտ
Առեալ գամ Ապրիէլ:
Յաստեղաց ի վայրէջ
Ընդ լերինս ընդ հովիտ .
Զի ձորձիկ ծաղկառէճ
Տարածեմ գեղափթիթ.
Վարդամատն ի ձեռամբ 

Ըզգարունըն մանուկ
Որորեմ, յամբոյ յամբ
Ի զեփիւռ հեզաuիւդ,
Եւ բերեալ ի պարտէզ,
Բովանդակ բընութեան
Արկանեմ ես բեհեզ
Հրճուանաց պատմուճան։
Տես քանի՜ քաղցըր շունչ,
Քաղցր եւ ջուրք կարկաչունք,
Քաղցր հաւուց եւ մրմունջ,
Ամենուստ օրհնութիւնք ։
Այլ զիս զուարթս Ապրիէլ
Զիս՝ աւա՜ղ, Գրիգորիկ,
Զիս երկար նըշմարել
Չունին մարգ եւ մայրիք.
Ահա վարդ եւ յասմիկ
Մանուշակս իմ ահա
Թերթ ի թերթ ընկեցիկ
Ըզվարսիւքս անկեալ կայ
Եւ զհանգոյն նոցա զիս
Զվաղանցուկս արդ վանէ,
Ժիր եղբայրն իմ Մայիս,
Ընդ գարնան դուռն բանէ
Ընդ որ ինքն իսկ ընդ փոյթը՝
Եւ զգարուն տանի՛նդ իւր
Այսպէս գամք յերթալ շոյտ
Առժամեայ երկրիս հիւր:
Այլ դու զգօն Գրիգորէ ոք
Ի տիս այդ գարնայնի`
Զուղղութիւնս՝ զոր բերէ,
Շնորհաց հոյլ գեղանի,
Մի միայն ընդ երեսս՝
Այլ եւ խոր ի սըրտիդ՝
Այժմն քաջ սըփռեսցես,
Գոլ գարուն մշտափթիթ։ 

ՄԱՅԻՍ

Ելեալ ելեալ յայգս այգուն
Իջի յովիտ ծաղկաւէտ,
Ուր ցանկալի արեւուն
Ճեմի զեփիւռ կարապետ .
Անդ ի խոնարհ ուր երկին
Փարի զդաշտաւ եւ լըճաւ՝
Ըզքրքմացանն անկողին,
Եթող արեւն եւ յարեաւ
Յարեաւ, եւ օդ, բլուրք եւ ջուր
Հանգոյն լարից զուտդաբար
Ի նախն իւր փայլ կենսատուր
Տատանեցան սիրաբար
Վարդ եւ յասմիկ, մանիշակ
Ծաւալեցան բոյր ի բոյր,
Ճընճղուկ, սարեակ եւ սոխակ
Երգս հնչեցին դաշն համբույր.
Ճաճանչաուխտ ծիրանի
Արկ արեգակն ել ի վեր,
Խարտեաշ մականս արփենի
Խոնարհեցայց յերկիր մեր
Արդ հաշտութիւն արդ գարուն,
Արդ սէր ծաւալ ի բնութեան,
Համատարած քաղցրութիւն
Խաղայ խորան առ խորան։ ...
Իսկ իմ տըւեալ զակն ի լոյս
Ըզսիրտ յանմեղ ըզբօսանս,
Եւ ցօղաթուրմ՝ զորս ի բոյս
Ի հովանուտ այգեստանս,
Ըզփունջ ծաղկանցս երփներանգ
Յորոց ի ցօղ փայլ ի փայլ
Բիւր անկանին ծիածանք,
Ո՞ւմ ձօնեցից սըխրացեալ:
Քե՞զ բերողիդ արդեօք, քեզ
Այսքան բարեաց, ով Մայիս
Այլ զի՞ շիկնեալ դու ասես՝
«Իցիւ, այլ մի՛, զի մահ յիս.
Թէպէտ չըքնաղ երկտասան
Ծընունդ տարւոյն՝ չիք քան զիս,
Թէպէտ կենաց եմ որրան,
Այլ պէս նոցին մահ եւ յիս»։
Ապա գիտեմ, գիտեմ ում՝
Ձօնել զծաղկունս ցօղալի
Ի տաճարին անդ սըրբուք
Կայ ինձ երկնից տիրուհի...
Քեզ աւասիկ Մարիամ
Սըփռեմք զծաղկունս ընդ ոտիւք.
Եւ ընդ նոսին զանթառամ
Հեղումք ըզսիրտ քեզ ուստիւք : 

ՅՈՒՆԻՍ

Յունիս կայտառ եւ ջերմիկ
Զմարգս ի ծաղկանց կողոպուտ
Կազմէ ի հունձ եւ ի միրգ.
Իբր ի գիշեր համառօտ
Յայտնին ծաղկունք ուր ուրեք
Աստեղք մերձեալք յառաւօտ
Պարզ եւ չըքնաղ արշալոյս,
Սակայն փափուկ զալփաղփուն
Տայ յերեսաց արփւոյն խոյս ։
Զի հրաշագեղ է ծաղիկ:
Այլ թէ պըտուղ ոչ բերէ՝
Զ ի՞նչ օգտեսցիս Գրիգորիկ ։
Ըզքաւութիւն զինչ շահ քեզ
Թէ ի մըտիդ ունիցիս՝
Եւ ոչ գործովք հաւաստես։
Միտ դիր ի ծայր առուակին
Ի սաղարթունն եւ հարուստ
Ի բուրգաձեւ կեռասին,
Եւ ի դրացին իւր դուն,
Ոյց մատռվակ եւ դայեակ
Վստակս այս կայ պաղպաջուն
Նա ծիրանի եւ սա մոյգ
Ծանրագըլխեալ եւ ճօճեն
Ըզբարունակսըն զոյգ զոյգ ։
Ահա խոնարհն եւ պարկեշտ
Ղօղեալ ելակն ի մարմանդ
Ձըգէ զճեմողն ի հոտ հեշտ
Մատիր մատամբդ արդ ըզգոյշ
Քաղեա, տուր փառս արարչին,
Արա քըմաց քոց անոյշ։
Հապա եւ դու նայապէս՝
Սըրտիւ քով լեր պըտղաբեր,
Յարարողին քո վայելս ։ 

ՅՈՒԼԻՍ՝

Երկակի դիմօք ցոլակն արդ յուլիս
Յերկնաճեմ սուրայ յառիւծուն քամակ
Առկախեալ ընդ օդ ըզբաշսըն հրալիս։
Մերթ ի պարզութեան երկնից ոսկեյեռ
Երկայնեալ զընթացս արփիցն իւր յստակ՝
Արեւշատութեան թըւի նըշան մեր,
Մերթ ըզզայրացեալ շողսըն կիզանուտ
Բուժեալ հովանեօք սաղարթուն մայրեաց՝
Ապակեայ սրսկէ զնոքօք ալեաց կոյտ
Զեփիւռ ածէ՚նդ այգ, զեփիւ ընդ երեկս,
Եւ ըզմըխիթար սըրտից անձկայրեաց
Յարուցանէ զպարս աստեղց լուսերես :
Ես, ո՜, Գրիգորէ, չասիցէ յայնժամ՝
Տիպ յստակ վարուց զայդ գիշեր պայծառ
Որ զերծ ի կըրից անցին կենաց ամբ։
Այլ դու միտ դիր արդ ընդ դալուկն երկնից`
Սարսուռ եւ տագնապ սողին ամպավար,
Զուարճըն բնութիւն հեծէ թախծալից: 

Լըսե՞ս յանտառէն յորձանս յորդահոս
Խոշիւն է մայրեաց, ճարճատիւն ոստոց,
Յոր ահեղն յանկարծ չընչէ ստռոբիլոս։
Փախիր Գրիգորէ խրճիթն անքոյթ,
Ահա թեւք մրըրկին սաւառնէին յօդոց,
Փոշի սեաւ դիմացն երերուն ծածկոյթ.
Իբրեւ ի փախուստ տես զի՞ խուճապին
Գագաթունք ծառոg հառաչմամբ ի վեր՝
Եւ պարուրելով յամպս աղջամուղջին
Սըրտմըտեալ իշխանն աւուր քօղ ածէ:
Եւ յանկարծահաս կարկատուն գիշեր
Տատանեալ հողմոց՝ ըզտարերս կոծէ...
Լուր… դլըրդին երկինք որոտ ընդ որոտ՝
Իբր ահեղ թընդմունք վըհիցն ի Մասիս՝
Յորմէ գագաթունք սարսին եւ ստորոտ:
Ահա զթըխաթոյր հերձեալ կողս ամբոց
Ի շռինդն ահաւոր եւ յօձաձեւ գիլս
Բարկաճայթ նիզակք տեղան հուր եւ բոց
Յամբուռոյց մռայլից շանթք պարտոխաթափ.
Հա՛ կայտռեն երկիր, ցասման արտասուք
Սալացեալ տեղան կարկըտոյ տարափք,
Եւ հեղեղագործ սահանք հորաք հողմոյն
Ըզետին քամեալ ցասմանն ըզպասուք՝
Հազիւ շիջուցեալ դառնան զհետ ամպոյն ։
Ելցուք արդ… աւաղ կաղնիդ հինաւուրց
Անկար եւ ծըխես անզարդ անսաղարթ:
Եւ դու ով պարտէզ, խաղալիկ կաս ջուրց՝
Համբարք դուք հացի եւ գընիք տըհաս,
Այդպէ՜ս կող առ կող դընիք դիտապաստ…
Ո՛վ անսանձ կըրից պատկեր եւ օրէաս ։ 

ՕԳՈՍՏՈՍ

Ընդ հովանեաւ վարսագեղին դալարւոյ,
Յորմէ չկարէ զեփիւռ ի սպառ տալ հրաժեշտ,
Յարտասուաթուրմ հովիտ ի ստուերս ուռենւոյ
Ելեալնըստցուք յերեկորեայ ժամուս հեշտ։
Աստ Գրիգորէ կանգնին պատուար մեզ մայրիք,
Սաղարթապատ ջրաչարք դէմ արեան,
Ուստի հազիւ շըշընջէ սիւգ խաղաղիկ
Ի դաշն եւ հեզ խառնեալ հաւուց ճըռուողին։
Ահա երեկն ընդ վախս ամպոց բոցադէզ
Իջեալ սահի, ձիր արդարեւ թանկագին
Եւ ըզներքին թողեալ կանաչն ասպարէզ՝
Քաջերին Հաիկ լընու շընչով զովագին ։
Լուռ լուռ. յարեաւ անսուտ հարցումն այն ի սօս
Ի յօդ եւ յոստ ոլորէ ձայնս երերուն,
Դաշնակութիւն կաթի՝ լեզուէն մեղրահոս.
Չըգիտէ սիրտ զի՞նչ յինքն ազդէ այն թռչուն:
Ո՜վ քո հրաշիցըդ, բընութեան ոստիկան, 
Որ յարեգակն ի նոյն քառեակ ածես դէմս,
Եւ խռովես երդ միոյ հաւու զսիրտ մարդկան,
Եւ ի զգալեացս յիմանալեացն հանես ճեմս.
Շընջեսչիք հողմք, շարժեսջիք ծառք սաղարթունք՝
Ալիք զալիս կալեալ ելէք գետոց ի ծով,
Եւ յամանակն իջէք գարունք եւ աշունք:
Զի ամենայն տարուբերի Աստուծով: 

ՍԵՊՏԵՄԲԵՐ

Նուրբ կապուտակէն անկեալ թեթեւ ի բեհեզ՝
Բառնայ յօդոց զամարայնոն ըղբարկ շող,
Ըզմատռըւակ խընդից ածեալ զաչուն հեզ:
Ամպ տամկացեալ եւ սիդ հընչեալ զովագին
Ի նոր գարուն ձայնէ զբնութիւն փախըստեայ.
Փութան ծաղկունք, աւաղ, յողջոյն ի յետին :
Գեղեցկաճեմ գընայ 'նդ մարմանդ գարշապար
Դարձ ի մարզից եւյումանէ արարեալ,
ԶՀետ ընթանայ փարել զաւուրբք հեշտարար.
Հետազօտէ զանտառախիտ հովանին,
Յորս կաքաւուց, ծըմականիստ երէոց,
Որ սաղարթուց ի շեղջ դի ցուրտ անկանին ։
Մարգարտաշար ոսկեծըղի անդ ողկոյզ՝
Սուտ օշարակ կենաց ի ծոցն ուռուցիկ՝
Հրաւէր շըրթանց կարդայ քաղցրիկ ծորեալ հոյզ:
Դեռ հուր վիժակ ի պարկն առեալ չէ քընքուշ,
Զոր՝ մինչ յաթուզ ուի բանտ, մազոնի հընձանին՝
Թաի ի սիրտ արբեցելոյն անըզգոյշ։
Այգեգործի գըգեալ զորթոյն ու պարարտ,
Ո՜ թէ յատեալ չէր, ասէ, ղուս անպէտ,
Ըզցանկալիս ոչ կրթի պրտուղս արդ ։
Քեզ երանի՜, թէ զնոյն ասել Գրիգորիկ
Ընդ յապաւման կըրիցդ իցես բանական,
Յորժամ՝ յաշուն տիոցդ հասցես խաղաղիկ ։ 

ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ

Ես մինչ ի գիւղս կանխաւ եկի,
Մարդն էր կանաչ, օդ լուաաղեմ,
Կեանս հոսէին ակն արեգի
Ու աստեղք՝ ծաղկանց նախանձընդդէմ:
Ի դաշտ ի բլուր եւ ի հովիտ
Զիս ձըգէին բնութեան վայելք ՝ 
Իբր ըզմեղուս ծաղկանց փըթիթ.
Չըքնաղ աւուրցն հասին արդ ելք ։
Ահա երկինք աղօտալոյս,
Ահա մարմանդք ծաղկանց յուրաստ,
Ահա յերկնից ձիգ ի վայր կոյս :
Համատարած բալ առագաստ,
Զոր հազիւ հազ ի միջօրեայն
Պատառոտեն նետք արեւուն,
Հակիրճ գործեալ զերեկորեայն՝
Տամուկ ի ցօղս առաւօտուն ։
Սաղա՜րթ սաղա՜րթ, ով հիւր նախկին
Կենդանարար գարնան եւ զարդ,
Ի բարձրոստեան դեղնեալ դիտին
Ո՞ զքեզ ձաղեալ հալածէ արդ ։
Եւ զի՞նչ ի յօդըս տարուբեր
Զոտիւքս իսկոյն տալով գալար
Ի մեղմ շրջին շըրթանց ծերեր
Զինչ խօսիցիս յուզիդ մոլար.
  Զայն ասիցես, դարձի են ժամք,
Յետ պատրասլոյ հանդէս գործոց:
ԹԷ՝ կենցաղոյս տուրք ապաժամք
Միշտ յանցելոյն դիմէն ի ծոց։
Լըսեմ սաղարթ, ըզձայնդ յոգիս,
«Մի մի օրերդ ով Գրիգորէ՝
Սահի կենաց ծառոյդ զերդ զիս.
Փութա՛ ծաղկել մինչ ժամք դեռ է»։ 

ՆՈՅԵՄԲԵՐ

Թողուն դալարք բըլրոցն ըզծայր,
Կան պաչ մ՚ի մարգս երերունք,
Եւ թառամին ի գիրկն ի մայր:
Հողմն հիւսիսի հարեալ ի դաշտ
Զաջնայնի հԷգ գերութիւն
Է ձոր զանխուլ վարէ անհաշտ.
Տերեւաթափ եւ ոստաքանց
Դողան հողմոց ախոյեանք
Մարիք եւ ծառք՝ պտղոց մեր գանձ,
Իբրեւ անմար մանկունք ողբան,
Իբրեւ ըստորուկք պարտականք
Կանգնին յահէ տեառ ապաբան :
Հիւսիսոյ հընչէ պատգամ
Արքայն լերանց բիւրեղեայ,
«Իմացարուք, ձըմեռնըս գամ»։
Եւ քան զառիւծ այլ ամեհի
Խըզեալ զկապանս ութամսեայ՝
Ասպատակէ վեր՝ աշխարհի. .
Ի շունչ նախկի` խամրէ զգետին.
Չըւեն յերկրորդն՝ անասունք,
Վա՜յ որ մընայ երրորդ ցրտին :
Այլ մինչ խուճապ շուրջանակի
Եւ յեղակարծ գան մահունք,
Ո՞ անդ իշխէ կալ քաջոգի…
Տես Գրիգորէ եւ սքանչացիը.
Միայն մըշակն է անփոյթ
Որ ծածկեաց զլոյս իւր սերմն՝ յերկիր։
Ի ձմերային սաստից վըստահ
Այժմէն սերմանս լաւութեան
Ա՛րկ դու յոգիդ, եւ զի՞ քեզ ահ ։ 

ԴԵԿՏԵՄԲԵՐ

Ընդ երկտասան ամսամատունս
Տարաժամեալ տարւոյն յելս՝
Յետին բաղխէ զսրտից դըրունս
Մեծատարած ածեալ թեւս,
Եւ այն մըխի ոլորտ խոր՝
Ուստի չեհաս եկաւոր:
Այլ զի՞ դու, զի՞ քեզ ամ՝ գնայուն
Յողջունականդ ի հրաժեշտ
Ածել սրտից յամր ըզբանիւն,
Կիսոց տըհաճ՝ կիսոց հեշտ…
Ո՛հ գիտասցի, ՚նդ քեզ տանիս
Աստուստ մասունս երկդիմիս.
Հրեշտակ լըրտես դառնաս ի մէնջ.
Եւ յանցանել քո սրավար
Յաւիտենից կայիցն ի մէջ՝
Զոմն ի վեր տաս, զոմն ի վայր ։
Ո՜հ, յո՞րն արդեօք, Գրիգորիկ
Զայս ամսըղեաց քո սրտիկ ։ 

ԳԱՐՈՒՆ 

Ընդ վարդին հրավառ՝
Մանկիկ զըւարթուն,
Բերէ քեզ գարուն
Ըզշուշան պայծառ
Եւ ի ծակ վիմին
Նորուն սուրհանդակ
Պարկեշտ մանուշակ
Ձըգէ զտես քոյին
Պանդուխտ ծիծեռնիկ
Գայ օդովք ջերոտ
Կազմել ի ծըղօտ
Վարանաց բումիկ
Ի մարգ սիզաւէտ
Գառանց եւ ուլուց
Հօրանք կաթնածուծ
Խայտան խընդաւէտ :
Ի սոցին վայել
կարդայ քեզ հրաւէր
Ձեռամբ ծաղկաբեր՝
Զըւարճն ապրիէլ:
Յառաքինազարդ
ԹԷ գընաս ուղիղ
Որդեա՛կ, ընդ շաւիղ,
Անմահ քաղես վարդ ՝
Թէ սիրտ քո մատաղ
Իցէ անըստգիւտ,
Ո՜հ, չիք քան ըզքոյդ
Շուշանիկ չըքնաղ։
Բայց յո՛ւշ քեզ որդեակ
Զի զձեռն անըզգոյշ
Խոցէ քստմնափուշ
Եւ վարդին դաստակ
Այլ քեզ առաջնորդ
Թէ ունիս զԱստուած,
Լիջիր անկասկած,
Գարնան ժառանգորդ :
Եւ թէ դաշտոց համբուն
Ոչ պըճնին ի զարդ,
Այլ սրտիդ դըրախտ
Միշտ տեսցէ զդարուն
Շընչեսցես ով Տէր
Ըզշնորհաց զեփիւռ՝
Ի մանկունս համբույր,
Ըզհանճար եւ սէր
Ի հովիս ցաւոց՝ 
Հողմաշարժ սարսեն՝
Կոկոնք ապազէն՝
Խըռան փըշոց ։
Քո են սուրբ ցորեան
Որոմանց ի մէջ:
Ընձիւլեալք ի մէնջ
Յոյզք ազգի մարդկան ։
Ոհ մի՛ հարցէ զձեզ
Ցուրտ մեղաց սարսուռ՝
Մի՛ զձեզ աստից հուր
Խամրէ տօթակէզ:
Զի զցօղն երկնազեղ
Արբցէ ի ձեր շնորհ
Եւ սիրտ մեղաւոր,
Մանկըտի անմեղ։ 

ԱՄԱՌՆ 

Մի եւեթ մայիս՝
Որդեակ իմ տարւոյն,
Եւ ի կենցաղիս
Քեզ մի գարուն.
Մի անգամ բեհեզ
Ըզգենու շուշան.
Ոչ երկիցըս սէզ՝
Կանաչ պատմուճան
Ապա ջերմ հողմիկ
Ծաւալեալ կանուխ՝
Ափոփէ զծաղիկ,
Արձակի պըտուղը:
Բո՜յս աստուածատունկ
Թէ ծաղիկ ետուր,
Խայրիք անուշունք
Իցեն բեր տրիտուր՝
Հայեաց ընդ դարաստ
Կողերբք մրգաւէտ՝
Առձեռըն պատրաստ
Յանցորդս հակամէտ
Վըտակք հեզասահ
Ի խոխոջ յանդոյր
Լըսին պահ ընդ պահ
Յանտառ սեւաթոյր :
Սօսեացն ի կատար
Եկեալ ի բաց։
Զեփիւռ զովարար
Մեղմիկ թեսածէ.
Թռչնոց դայլայլիկ՝
Հովուին յեց ի բուն
Ի ստուեր խաղաղիկ
Շնորհէ քաղցըր քուն ։
Այլ ոչ այս հանգիստ
Ի տիս ամարան
Քեզ պարգեւի միշտ.
Ձիրք են վերնական .
Գոռայ վաղ խoշիւն`
Յերկնաճեմ մայրիս,
Ծըփին հասք անդոյն
Զերդ ծովու ալիս .
Ամպրոպնք թըղփայորդ
Յայեր տխրազգած
Որոտ առ որոտ
Հրաւէր տան մրըրկաց :
Շանթք որոտընդոստ
Ճայթեն բոցահուր, 

Շրչեն հողմք ըմբոստ,
Հոսին յորդաջուր...
Յայն տեսիլ ահեղ
Սարսեալ մըշակին
Խիթայ խելայեղ՝
Վասն իւրոյ անդին…
Այլ մի ով երկմիտ.
Զի ոչ միշտ օգուտ
Բերեն չերք ածուխդ,
Ոչ ամպք միշտ կարկուտ։
Լաւ քեզ մահացու
Եւ մերթ թօնընկէցք,
Քան միշտ արեւը
Ճաճանչք տապայեղցք։ 

ԱՇՈՒՆ 

Զամառն եւ զգարուն
Արկեալ զառաջեաւ՝
Աշուն ճոխ մրգաւ
Գայ բիւրաբեղուն
Ճակատուն պըսակ՝
Փայլէ շիկադոյն
Որթոց սաղարթուն
Թեւ քաջողկուզակ
Եւ յամաթեղջիւրն
Լի գեղազուարճ՝ 
Իբրեւ ի կապարճ՝
Ցորեան ոսկեթոյր :
Նուռն թագաւոր՝
Զարդ փառաց նորին,
Եւ շնորհք ի ձեռին
Կարմրորակ խընձոր
Զաշուն պտղալից
Տեսեալ ծերունիդ,
Մերձեալ ա՛ռ ի միտ
Զաւուրս քոց ելից
Ահա 'նդ հողմավար
Տըմոյն տերեւոց
Եւ վարսիցըն քոց
Կապտի գեղ դալար.
Սահեալ ծաղկապէս 

Անց քո մանկութիւն,
Եւ տոցդ արբուն
Կորով քաջատես.
Անագան խայրեաց
Եհաս ժամանակ,
Ընդ որում՝ արագ
Եւ դու գնաս ի բաց։
Օն, չեւ մանկաղին
Անկեալ ի բերան
Տուր զատոք ցորեան
Քում քաջ մըշակին
Տես ինձ կալ ըզգաստ.
Մի՛ ցրտասարսուռ ։
Ձըմեռըն տըխուր
Հասցէ յանպատրաստ
Եւ զքեզ խըռիւ չոր ։
Հիւսսի խաղալիկ
Ծածկեսցէ լըռիկ
Ի վիհն ահաւոր 

ՁՄԵՌՆ 

Ի սիւգ ցրտագին
Արդ զոփայ բնութիւն,
Ծաղկի գլուխ լերին
Յասրաքատակ ձիւն.
Ոչ հեշտին կարկաջ
Ի մարմանդ դալար,
Ոչ երգ քաղցրաւաչ
Յոստախիտ դադար :
Ո՞ր են թերթք վարդի
Յաղթողք ծիրանւոյ,
Ո՞ւր ոսկեծըղի
Լիութին անդոյ ։
Ո՞ւր թըփոց պարիկ
Երգահան սոխակ
Մեզ ի պահ լըռիկ
Հընչել զիւր նըւագ ։
Ո՛չ, աստեղք յարեան
Չըտեսին ծաղկունս
Ցօղ անուշութեան
Ցօղելընդ հողմունս ...
Ամենայն ծաղիկ,
Ի մի եղանակ,
Ապա յիւր ծըղիկ
Կորանայ ցամաք.
Եւ զքեզ մահացու,
Հասեալ մօտալուտ
Ձըմեռըն մահու՝
Աղազէ փոյթ փոյթ է։
Ծառդ ամբարձուղիչ
Մընայ փու կեղեւ
Ոչ եւս գեղաղիչ
Պըտուղք եւ տերեւ
Եւ յորժամ զեփիւռ
Տարփողէ զգարուն
Ի դամբանըս լուռ, 
Չազդէ ձայն նորուն ։
Այլ մի՛ քան ըզբոյս
Մարդ իցէ խոտան,
Եւ ո՞չ գուցէ յոյս
Նոր կենդանութեան
Ո՜հ ոչ, ոչ այդպէս։
Հայեաց ընդ երկին,
Ըզխորդուց պար տես
Ի չու թռչանին
Ի գաւառս օդոյն
Աւետեն ազգաց
Տենչալի գարուն
Նորանոր ամաց ։
Ո՜հ, եկ, մի՛ դողար՝
Ի ցուրտ տապանէն,
Զի մուտ է խոնարհ՝
Ի յարկ երկնաշէն.
Յաչացդ ի կափոյց
Ոչ ինչ ծանր է մահ,
Կըտրի թույլ հանգոյց,
Թռչի շունչ անմահ,
Հապա՛ ո զուարթունք
ԶՀոգի արդարոյն՝
Տարալք եռանդուք
Ի Հանգիստ սիրոյն ։ 

ԳՆԵՑԷՔ ԶԺԱՄԱՆԱԿՍ 

Բերող բարեաց ժամանակ
Ահա շնորհեալ մեզ ի չափս անանց :
Օն շաչեսցուք բովանդակ
Յամէն վայրկենէ զմէն զիւրըն գանձ .
Տըւող կենացս հայի զանխուլ,
Վարս ըստ գործոց կշռել անդուլ:
Կալցուք կալցուք ըզվայրկեանս,
Շահիմք ըզկեանս ։

Սահին գընան երագունք
Ժամք եւ ժամանակ՝ ասելն հասաք:
Եւ մինչ կարծիք դեռ մանկունք
Աւասիկ մերձիք յարանց հասակ
Աւուրք յաւուրս ամիսք յամիս
Վաղվաղ ըզմեզ վարեն ըստ տիս.
Կալցուք կալցուք ըզվայրկեանս,
Շահիմք ըզկեանս :

Ամենայն վիշտք եւ վաստակ
Ի մի սուղ րոպէ ամփոփեալ կան
Վայրկեան մ՚է լոկ ժամանակ,
Ժուժասցուք եղբարք զայս մի վայրկեան.
Դիւրանցք են փորձք, անանց են վարձք
Գնացեալ ամաց ոչ եւս են դարձք.
Կալցուք կալցուք ըզվայրկեանս,
Շահիմք ըզկեանս։ 

Փոքր ինչ քրտունք ու արտասուս
Հարթեն զկենաց կորդ առապար.
Մի՛ խնայեսցուք այս փոքուս
Զի յարդարեսցի կուռ ճանապարհ.
Քըրտամբ կակղեն մըշակք ըզհող
Սերն արկանել բարեաց բերող:
Արկցուք քրտունս եւ սերմանս,
Շահիմք ըզկեանս։ 

Սերմանց ահա 'նձուի բողբոջ
Ուղղութիւնք, իմաստք, զոր եւ ուսաք։
Պըտուղ բերեն երկք անխոնջ։
Ծածանին ատոք ոսկեծոպ հասկք.
Հապա ելցուք զըւարթ ի հուն.
Մրգօք ծաղկամբք խառնեալ ի փունջ:
Բարձցուք որայս ըզբարիս
Շահեալ յաստիս ։ 

Զըւարթութեամբ գործեսցուք
Եւ թեթեւական պարտուց բեռինք
Ի ջանից մի վերջասցուք,
Ամենայն դըժուարք լինեն դիւրինք.
Ծընողք վարժողք երկիր, ազգ մեր
Ըզմեզ գիտեն հրեշտակք եւ Տէր։
Կեցցուք ըզգաստք զայս վայրկեան,
Կեամք յաւիտեան ։ 

ՅՈՐԴՈՐ ՅԱՍՄՈՒՆՍ՝ 

Ընդ լուսաշաւիղ հետս իմաստութեան
Որ գործակից կարգեալ յանմահէն՝
Զերկին եւ զերկիր եւ զովկէան
Հանեալ կազմէր յանէակ վըհէն,
Աւասիկ, ընկերք, սուրբ ասպարէս
Եւ յաղթութեան անանց պըսակք
Ձեռն ի ձեռն ընթասցուք քաջապէս
Աստեղն Հայկայ գոլ արուսեակք :
Օ՛ն ի ջինջ տախտակ մըտացս եւ սըրտից
Ի դիւրընկալ տառից գաղափար՝
Գրեսցուք անջինջ գիր տիպս իմաստից,
Որոց երկինք երկիր կան պատկառ
Անբանից դրացի այր անիմաստ,
Որ չընթեռնու երբէք զերկին,
Այլ ըզգօնն հրեշտակաց կայ յերաստ,
Ճախրէ յեթերս ազատ Հոգին ։ 
Ո՜վ հաստիչ մեր Տէր եւ հանճարոյ հայր,
Որ զԴանիէլ ընկերօքն ընտիր
Եւ ըզՍողոմոն ի տիս դալար
Իմաստութեան քում` քարոզ եղիր,
Շընչեա՛ ի բարձանց զոգիդ ի մեզ
Զաղտից մըտաց պարզել մըրուրս,
Նըկատել զիմացուածս ուղղատես,
Գոլ սուրբ Հոգւոյդ անօթ մաքուրս ։
Դու եւ վարժօղաց մեր ի զգօնութեան
Լե՛ր ձեռընտու եւ նախաշաւիղ,
Զի ակընկառոյցք ի քոյդ խորան
Մեզ հորդեսցեն ճանապարհս ուղիղ:
Առ մէն չիթ արգոյ քըրտանց նոցին
ՄԷն մի պըտուղք բուսցին ի մէնջ,
Եւ ընդ ժամն զոր հանեն մեզ բաժին՝ 
Մասունս առցեն կենաց անվերջ։
Օ՜ն, եկայք ընկերք, վաստակել յուսով,
Թէպէտ եւ զհերկ զոր հարկանեքս արդ
Հարկ իցէ թանալ քաղցր արտասուով:
Յուշ լիցին հունձք որայիցըն բարդ
Խըրդալով անշուշտ ի գիրկ բարձցուք
Ոչ յետ բազմաց անգին աւուրց…
Աւասնիկ հընչեն ժամկք վաղանցուկք,
Օ՜ն, մի թողցուք զուր մազապուրծ ։ 

ՄԱՂԹԱՆՔ
Արդեամբք եւ բանիւք պատուեա զհայր քո, զի եկեսցէ ի վերայ քո օրհնութիւն ի նմանէ։ Զի օրհնութիւն Հօր հաստատէ զտունս որդւոց, եւ անէծք մեր խլեն զհիմունս ։ 

ՍԻՐԱՔ Գ. ԹԺ։ 

ՄԱՂԹԱՆՔ ՄԱՆԿԱՆՑ  ԱՌ ԾՆՈՂՍ ԵՒ ԴԱՍՏԻԱՐԱԿՍ 
ԱՄԱՆՈՐԱՅ

ի նորածիր ճեմս արեւու 
Կենսացընցուղ յամանոր,
Մաղթեն միմյանց սիրտք սիրարկու
Երանութիւն նորանոր.
Մեք նորամուտք ի կենցաղս աստ՝
Անփորձք անցից աշխարհի,
Որդիութեամբ լոկ բարեբաստ
Գիտեմք ըզմեզ, ով արհի.
Վասն այն մաղթել չըգիտեմք քեզ
Այս ինչ քաջ այնպէս սաստիկ,
Բայց զայս՝ զի շատ որդեաց զինչ մեզ
Լիցիս դու Հայր երջանիկ ։ 

Ի  ՆՈՅՆ

Երկայն արեւս երկայն օր
Մաղթեմք քեզ, հայր, շնորհաւոր։
Ժամէ ի ժամ համառօտ
Զերջանկութեան առաւօտ,
Եւ զմէջօրայդ՝ դար ի դար
Երկայնել քեզ միշտ պայծառ
Եւ զհանդարտ քոյն երիկուն՝
Տեսցէ անմահըն զուարթուն։ 

 

Ի ՆՈ ՅՆ

Բազում են, Հայր, իղձք հոգւոյս,
Ի նորոգման արեւոյս,
Երանաւէտ ոչ լոկ զամս
Այլ զհամօրէն մաղթենք ժամս,
Եւ մէն ըստ մէն ճաճանչից
Ջահ մի յուսոյ խնդալից։
Այլ իմ լեզու է համեր,
Սիրտ առաքեմ՝ առ եթեր.
Ի ստուերագիրն իւր քարտէս՝
Հայեաց ի դէմս իմ՝ եւ տես,
Ո՛չ ընդ տենչանըս սըրտիս
Անդ եւ ըզքոյն ընթերցցիս ։ 

Ի  ՆՈՅ Ն

Քան զօրաբեր արփւոյս որ նոր առնու հիռ
Ջեր եւ բեղուն ցօղեալ լուսովի յերկիր,
Հայր, զարեւուդ ի մեզ շրջան փայլունակ
Մեզ լուալիր ըղձամբ յանկէտ պարունակ
Շնորհակալիք, իղձք առ Աստուած, գութ եւ սէր
Ամանեսցեն քեզ կեանս լուսոյդ ի լապտեր,
Քեւ վառեալ ջահք եւ զքեւ կացեալ նորալոյս
Քեւ մերազնեայց երջանկության տացուք յոյս։ 

Ի  ՆՈՅՆ

Փոփոխին ամք ու ամանակ
Եւ դեռ ըզգամք ինչ մեք ոչ :
Հայրենի խնամք հոգունակ
Թեթեւ գործէ զկիրս յոգւոջ :
Հա՜յր, կայ եւ քո Հայր գըթած,
Կեաց ընդ մեզ միշտ երջանիկ
Բառնայ զբեռինս քո Աստուած,
Հայր, կեաց դու՚նդ մեզ երջանիկ ։ 

ՅԱՆՈՒԱՆ ՏՕՆԻ

ի զանազանըն հիւսակ
Զոր ըզկենացդ ոլորով
Ասաց որդեաց քոց դասակ
Ածին այսօր, Հայր գորով:
Խառնեմք զայս մի մանուշակ
Ծըրիդ ծաղկանց ծայրազոյգ,
Զիղձ որդեկացս անուշակ
Զերախայրիս մեր առոյգ.
Որ զոր գիտեմք ըզբարին՝
Մաղթէ յամայր քեզ զամն,
Ես ոյց յայլոցըն նուիրին .
Կրկնաբանէ սա զ՚Ամէն ։ 

Ի  ՆՈՅՆ

Ապաշնորհ՝ գիտեմք զլեզուս, թէ լըռէ, Հայր,
Ներբողիւ այսօր մաղթելքեզ կեանս յամայր.
Այլ յանդուգն եւ անձնամատն արեւիշուշտ
Թարգմանել թէ ճգնիցի զիղձս իւր անշուշտ.
Աւլ խօսք եւ լըռութիւն այս է եւեթ,
Հայր, ըզքեզ սիրել սիրուն գոլ քեղ անխէթ.
Վերառցեն զուարթունք զամն զայլ ըղձից բույր
Մինչ կընքեմք յաջ քոյին զջերմըն զի համբոյր ։ 

Ի  ՆՈՅՆ

Տօն հայրենի տարվող կայտառ հրեշտակ
Թոթով շըրթունք մեր լինին երաժըշտակ.
Լըսի հըծծիւն ի մարմանդ իսկ խաղաղիկ
Երբ սաւառին ըզնովաւ գարնայնի սիք : 

Հօր խնամոտ ո՞ր այլ քաղցր աւաչ
Քան զհայրակոչ շըրթան պապաջ։
Հա՜յր, զոր ի մեզ է խընդութիւն՝
Ահա վկայէ սրտից թընդիւն.
Չիցէ՞ եւ քեզ արդեօք հաճոյ՝
Քան զոլորուն բան մանուածոյ՝
Այս թոթովանք փանաքիմաց`
Ի սիրալիր վազեալ լանջաց,
Եւ կերպ այտիցս ամօթխած
Եւ անըստոյգս հայեցուած,
Որք միաձայն ի բարբառ
Քեզ մաղթեն կեանս անըսպառ։ 

Ցորչափ ածցէ զտիւ արուսեակ լուերամ,
Հայր, զայդ ժըպիտ քո հաշտ ժըտիմք անթառամ։
Լուր զուարթնոյդ, որ ի սրտիդ գործարան
Զիղծ մեր յորդոր կրկնէ ի յիւրն երգարան ։
Զուարթուն, դու մի լըռեր յերգոցդ անձանձիր,
Ես հայր մեր ոչ՝ ի յօրէնութեանցն երկնաձիր։ 

ԱՌ ԶՈՒԱՐԹՈՒՆՆ  ԽՆԱՄԱԿԱԼ  ՀԱՐՑ 

Յաշխարհէն խընդից առ սան քո սիրուն
Վարդագույն փետրովք է՛ջ սիրոյ զուարթուն.
Հար սաւառաձայն թեցդ ըզքնարիկ,
Զուարթացո՛ զհոգի հօր մերոյ քաղցրիկ.
Ի փաղփումն ճաճանչ բարձրելոյն բըբաց՝
Որ շողան ի քեզ իւր հանդիպակաց,
Յաւերժ գարնայնոյ ի շուշան եւ վարդ
Պըսակեա զճակատն առաքինազարդ ։
Զոսկեծղիդ առեալ բեր եւ ըզբուրվառ,
Զանուշունս խընկոց եւ կայծ վառ ի վառ
Ի սուրբ սեղանոյ բարձեալ հօր սրտին՝
Մատո՛ առ անմահն իղձ եռանդագին.
Բուռն հարեալ զծայրից թեւոցդ ոսկեթել
Երդմնեցուցանեմք ըղքեզ Զուարթիէլ՝
Ի բոյդ աստեղաց լանջաց լուսահատ,
Հանել առ Տէր զայս աղերս խանդակաթ.
Զհաշտութեան արեւ թէ ծագեսցէ մեզ
Զարշալույսն Հարցէ ի Հօր մեր երես. 

Օրհնութեանց ըղձիր թէ հաճի տեղալ,
Զաջ հօրս առնուցու յամբ քաղցրածաւալ.
Պատգամ զոր կամի ազդելի մեր սիրտ 
Խօսեսցի շրթամբք նորին քաղցրաժպիտ.
ԹԷ արդար պատիժ առաքէ ի վիշտ՝ 
Աջ նորուն եւ հօրս համբուրեսցի միշտ.
Յարեւէ յարեւ նորեսցին շնորհք իւր,
Զերջանկաց հոգեաց ծըծեսցէ զեփիւռ
Երանի՛ որդւոց որոց իցէ հայր։
Օրհնեսցի՛ անումն այժմիկ եւ յամայր ։ 

Ի ԾՆՆԴԵԱՆ ՅԻՍՈՒՍԻ 

Տե՛ս ի մեզ հովիւ սուրբ,
Նորընծայ եմք գառինք.
Թինդ առեալի մարդ նուրբ
Հոգերդողի քո սրինգ։
Քան զաչկունս վառ ի վառ
Ունիմք սիրտ եռանդուն,
Ուր ձօնից հուր եհար
Խընդաբեր զուարթուն.
Տամք դըռյթ զհովուիդ հետ.
Աղէ առ եւ փրկչին՝
Ըզգայիդ նորակերտ
Մատո զխայրս առաջին ։
ԸզՅիսուս ինքն ամիկ
Իմացաք քաղցր եւ հեզ,
Որ սիրով մըտերմիկ
Իր եղբարս ասէր մեզ։ 

Երանի՜ որ քեւ, հայր,
Լիցի նմին ընտանի.
Եղելոյդ այնց պատճառ՝
Քեզ, Հայր, շատ երանի ։ 

Ի ՅԱՐՈՒԹԵԱՆ ՅԻՍՈՒՍԻ 

Յարեաւ Յիսուս ի վիմէն.
Աւետաւոր ես զուարթուն
Սլացեալ գնամ իմ երամն.
Ով հայր, անկաւ թագ մահուն.
Թեթեւաբեռն արդ դուսի՝
Կըրեմք ըզբեռըն խաչին
Ի յարութեանն Յիսուսի,
Ոչ եւս կենօքն առաջին ։
Շուրջ բոլորեալք ըզքեւ Հայր,
Մեք մանկըտի Թորգոմայ
Լիցուք ճաճանչ Սաղեմայ,
Յօր յարութեանըն պայծառ.
Իսկ թէ հոգւոյդ ի ջահէն
Ցոլաս ի մեզ նոր նըշոյլս,
Ահա կուտեալ զբարեաց յոյլս
Պըճնեմք ըզնա եւ այժմէն ։ 

ԱՌ ՎԱՐԴԱՊԵՏՍ 

Ով ի յերկնուստ ըզգօնութեան շողեալ թագ
Առեալ բոլորս յաստեղազարդ փթըթեալ կայս,
Ի քրտնալից հիւսել ճակատս ի յըստակ,
Ի նուիրելում քեզ տաճարի վարժիցս այս,
Իջեալ նախ ձօն քաջաց պետացս ի կաճառ
Որ էն ջանից մերոց առիթք եւ պատճառ,
Զոյգ իմաստիցն որ ի նոցունց առ ի մեզ՝
Կայծակնափայլ թըռիր թեւօք հանգի՛ր հեզ:
Զի զերախտեացըն դրոշմն անջինջ ի յոգիս
Զվարդապետացս անխոնջ կընքեալ եւ ըզհարց,
Քեւ ըզնոսին ցուցցուք առ մեր հայրենիս
Եւ շըրջեսցուք քեւ եւ նոքօք յաւերժ պարծ։
Այլ չէ նոցին առօրէից տենչ պսակաց.
Օն վերառեալ առ ի մէնջ դու զսիրտ ըզգաստ՝
Երթ բոլորեա զհոգւով նոցին եւ շուրջ ած
Ցորչափ կեան աստ եւ յանմահիցն առագաստ ։ 

ՅԻՇԱՏԱԿ ՊԱՏԱՆԵԱՑ

Ուրախ լեր երիտասարդ ի մանկութեան քում, եւ զուարճացուսցէ զքեզ սիրտ քո յաւուրս մանկութեան քո։ Եւ գնա դու ի ճանապարհս սրտի քո ամբիծ, եւ իտեսիլ աչաց քոց։ Եւ գիտասցես թէ վասն այսր ամենայնի ածցէ զքեզ Աստուած ի դատաստան։ Եւ ի բաց արա զսրտմտութիւն ի սրտէ քումմէ, եւ անցո զչարութիւն ի մարմնոյ քումմէ: Զի մանկութիւն եւ անմտութիւն ընդունայնութիւն է։ Եւ յիշեա դու զայն որ հաստատեացն զքեզ՝ յաւուրս մանկութեան քո. մինչչեւ հասեալ իցեն աւուրք չարութեան, եւ հասցեն ամք՝ յորս ասասցես՝ ո՛չ են կամք իմ ի դոսա: … 

Վախճան բանիս, զամենայն ինչ լուր: Աստուծոյ երկիր եւ զպատուիրանս նորա պահեա. զի այս է մարդն ամենեւին ։ Զի զամենայն արարածս ածցէ Աստուած ի դատաստան՝ յամենայնի անտես արարելոցն, եթէ բարի եւ եթէ չար : 

ԺՈՂՈՎՈՂ 

ԱՌ  ՊԱՏԱՆԻՍ  ՆՈՐԸՆԾԱՅՍ ՅԱՇԽԱՐՀ 

Ոչ հանդուրժեն տիեզերք տանել ըզսիրտ սիրալիր.
Սիրտ հոգեհուզ ի կրրկէս զերկնից միայն գիտէ լիր,
Յորժամ` դիզեալ թաքնամուղ անապակաւ զեղուածոյ
Խառնիլ ալիս հոմանեացն անձկայ ի ծով Աստուծոյ։
Օ՜ն անդր ի վեր ի՛մ որդեակք՝ յանմահութեանց  ի բնաշխարհ՝
Ճակատագրեալքըդ նըմին, բարձէ՛ք ըզսիրտըս խոնարհ։
Ո՛չ, ո՛չ տըւաւ երկիր վայր կենակցութեան մահացուաց,
Ոչ է տեղիս այս դաշանց եւ ոչ ուխտից անմոռաց.
Խարիսխ յաւազ ոչ նաւորդ, ոչ հիմըն տանց`  իմաստուն,
Ոչ սիրտ ըզդօն արկանէ սիրոյ սարիսայլը շարժուն ։
Ո՞ր են բարիք երկրաւոր, կամ որ արձանք են առ յուշ
Զոր յեղյեղուկն ամանակ ոչ մաչիցէ վաղ կամ յուշ:
Մեր մահարձանք մամռապատ՝ ժամանակին  ոտընհար՝
Դերբկաց ի ծերպ թանգուզեալ թաւալ դընին  վայրապար,
Արձանացեալ մերթ կոթող՝ հսկէ դարուց յաղթական,
Սակայն յուրուք չազդէ սիրտ ըզյիշատակ գըթութեան։
Բա՜բէ, նշանակ հուր սիրոյ զվէմ ցուրտ կանգնեն սիրելէք.
Եւ անջատեալ կենակցին ձօնի խամուր ինչ  ծաղիկ ։
Ի զուր ճըգնիս մահացուդ՝ ցորչափ ի նիւթ  ու ի զգալիս,
Ոչ ինչ քան զինքդ ընդ երկար յետ քո թողցես  ի յաստիս.
Եւ քառադէմ՝ թէ հիմնես հարըստակող բուրգըն պանծ
Վերասլացիկ հաւաքն հուպ աստեղազարդ լուսատանց,
ԹԷ քառասուն ճեմին դարք իբր ուրուականք  ըզնովաւ՝
Փարաւոնեան ծանակի բըռնութիւն, ոչ սիրտ  անձկաւ։
Ոչ այսգումնակ սիրելեացդ յ՚ի վեր քան զսիրտն  ի հոգի՝
Արձան թողումք յուշարար ի տարրեղէն որակի
Զոյց ոչ պատկերս հիւծականս եւ կամք զանուանս յեղեղիս
Ամենածախն ամանակ գըծեաց յեզերըս սըրտիս,
Այլ ըզհոգեացըդ կընիք զաստուածակերպ գերաշնորհ
Սէրն եւ երկիւղ արարչին չարին հոգւոյս իմ՝ ի խոր,
Մինչ աստուածեանքն արդ հրամանք խտրոց ընդ մեզ անկանին.
Ըստուգապէս սիրելեաց ժամադրութիւնք են յերկին ։
Ծանեայ ՚նդունայն եւ ըզսիրտ, ըզսէր նորին իսկ ունայն.
Անմահունակ սէր հոգւոյ՝ սէր կայուն նա է  միայն.
Ժամանակի եւ բաղդի գըլեալ անիւ նա վարի,
Յանժամանակ սա ի սլացս յաւիտենիւք պարարի ։
Ոչ ընդ շաւեղ փարազանց թեւակոխել մարզեցայք.
Ոչ յասպարէզ դիւցազանց խաղալ գոռոզ շահատակք.
Այլ ի բնաւիցըն վեհ ձեզ կառուցանել զակն ի վեր՝
Այս մեզ հրաման, այս ձեր պարտք, այս առ  յինէն տարփումն էր.
Քաջ իսկ ծանօթք առաւիր հեթեթանա կենցաղոյս՝
Ինձ տալ եւ ձեզ ակն ունելէ մարթ իրաց  վաղախոյս.
Յաւերժականս կամիք բանս անմահ թողուլ  ձեզ աւանդ,
Հոգեհիւսակ զիմ մանեակ պարանոցիդ պարաւանդ ։
Օ՜ն, եթէ քաղցր է յիշել զայն արտասուս, ըզքիրտն այն՝
Զոր հեկեկեալ հեղուիք ուղղեալքդ յանձուկ պողոտայն,
Թէ քաղցր անցեալքն են վաստակք եւ քաղցրագոյն շահք մնայունք`
Եւ թէ ընթացք մահացուաց միշտ անըստոյգ, ու անկայունք:
Մինչ դեռ ընդ ծուփ եւ ծածան գաք բազմազբօսն աշխարհի,
Կենաց տըկար կարկուրայի եւ բուռն ալեաց եւ  երերի,
Իբրեւ լինի ձեզ սպարապ ի թիւս աւուրց մէն օրիկ՝
Քարշեալ ըզնաւդ ալէկոծ եզր ի ծովին անմրըրիկ,
Յիսուսատունկ հանդրիճեալ զայն ի խաչին  սուրբ խեչակ,
Նըստեալք ի լուրջ հովանոջն եւ անըզբաղք եւ մեկնակ,
Զաշխարհ թողեալ ի թիկանց, ըզծուփ ծովուն  յառաջոյ,
Որդեակք ի Տէր անձկալիք, անցէք ընդ պրակս  սըրտ՝ իմոյ ։
Շնորհացն հոգի ազդեսցէ փանաքիմացս ի  տառից,
Զոր աստուածեանըն համար պահանջեսցէն ի բնաւից՝
Խրատ ճըշմարիտ ի հօրէ, յորդւոյ լսելիս դիւրալուր,
Ի ժամախոյզ կենսազրաւ ի համառօտն այնր  աւուր՝
Յոր համօրէն քնընեսցին մահկանացուացս առք  եւ ասք,
Եւ հատուցի ՚րաքանչիւր արդարակ վարք  պատուհասք.
Եւ նոյն հանցէ զմեղ հոգին ի քնընութեանց պարզերես,
Յաւէժաբար վերճեմել յանճառ սիրոյն ասպարէս։ 

Յամենավար ձեռանէն կառուցեալ մարդ բանական,
Ըզբանն առեր իրախոյզ բնութեանդ եւ ոք ըզքեւ կան.
Նովա՝ թէպէտ ի մահու հովիտս ըզքեզ վայրահակ՝
Այլ քաջ տեսցես զիսկութիւնդ յանմահութին  վերարձակ ։
Անապատաւ այսց կենաց շուրջ պաշարեալ ո՜վ  անցորդ,
Ցըցուեալ ըզցուպդ յաւաղի՝ հայեաց ընդ ո՞ր ես  ուղղորդ.
Կամ` ահեղին դու ծովու դիմագրաւեալ բըքայոյզ,
Տուր աչս ընդ ծայրըս ծըրից կոհակաշարժ կենցաղոյս.
Ո՞ւր կողմում ալեբախ եկեալ ընդ ջուր եւ  ընդ հուր
Անդընդահերձ սակարկէ ստանձնեալ զհոգի՝  մարմնոյդ կուր.
Ընդ ո՞ր աշխարհն անպարոյր որ գագաթանդ  է ձեղուն,
Անհանգիստ բայց լուսաւորք մըշտահոլով գործեն Տուն.
Հանգըրուանին յուսագնեալ նաւ հողմակոծ ալէտանջ
Ղեկավարեալ ընդ անդունդս ի կէտն ուղղի աննահանջ.
Հաստատութեանց սուրհանդակ հրագարշապարըն վարսամ
Յաւէտընթաց երկնուղին դիտէ զխորանն յամերամ.
Ընդ մէջ ծովուց եւ եզղերց տակ առեալ լեառն  ահագին
Հրածորան հառաչիւք հանգիստ խնդրէ հագագին
Եւ քո նուազի ահա սիրտ հերձեալ հատած առ  հատած,
Ժամու ժամու վերանան ի քէն բաժինք քոց  կենաց.
Եւ յո՞ գնայցեն ո՛վ որդեակ, պատառք սըրտիդ  յո՞ գնայցեն.
Իցէ՞ քնընեալ քո զտեղին յոր բոցք ըղձիցըդ թռիցեն.
Զի՞ հառաչէ սիրտ, ըզմէ՞ անձկայ թէ չիք այս  գաւառ,
Եւ ի հաճոյս եւ ի վիշտ յերկին նայի՞ անպատճառ:
Ո՛չ, ոչ ի զուր է բնութիւն եւ ոչ բերումն որ ի մարդ՝
ԿԷտ է բնաւին՝ եւ հեծէ մինչեւ հասցէն անհանդարտ ։
Ոչ օցտէ աստըղ գնայուն ընդ պարունակին երկնաչափ,
Անդընդաչու ոչ կիտոս ընդ ծովային վազէ  խափ.
Եւ ոչ ինքնին ովկէան նաւավըկանդ երկրադղորդ
Ընդ նըրբածիր աաղին չար չըվազէ ալէխրոխտ ։
Ծիր եւ ըզքեւ մահացուդ համադայից արկ՝  Տեառն աջ,
Եւ ի յաւերժ նըպատակ ուղղեաց յաւել քեզ  յառաջ:
Ի բարձրագոյնն է հանուրց կառուցաւ, կէտ քո  յամար.
Օ՜ն վերակնեաց, մինչեւ ցե՞րբ ես պըշուցեալ  այսր ի վայր։
Սիրտ սիրաստելն՝ ո՞չ ըզգաս՝ սլացեալ կըցի մինչ  յերկին.
Ի յանդրագոյնսն իսկ երկնից թեւակոխէ ժիր  հոգին.
Ոչ մրըրայօն լերանց նիգք, կոհակախէթ եւ ոչ խիճ,
Եւ ոչ պարիսպք բոցեղէնք զօրեն նըմին արգելիչ։
Բանականին զօրութեան յաւըտասքանչ այս հանդէս.
Այլ յո՞ր չվարէ զմարդ նա ինքն հեռասահման  ասպարէս։
Անիւթ բնութիւն եւ ոչ կան նըմա պահակք նիւթական,
Զտիեզերաց օրինօք ժպրհի վազել բացական ։
Իբր երիվար խրոխտապանծ անդրավարեալ սոնք  մարմին
Զամեհամուղ վերելեակն յոչ կամս ստանձնեալ  ըզհոգին՝
Յոփինաճեմ սանձաբեկ միշտ անկութէ զիւրն  հեծեալ,
Յերկնաթորան կայանից՝ վայրաբերել յալ ի  մուտ։
Անսանձ անթամբ վարեաց ոք ձիս, այլ ո՞ զայս  երիվար
Անդանդաւանդ նըւազել ի կենսաչուն ճանապարհ.
Կամ ո՞ ուղղեաց անկըռիւ ըզշունչ մարմնոյ լըծակից ։
Էր էր երբեմն այնպէս, ո՜հ, ադենաստան վայրն անբիծ.
Յեռեալ մարմնոյ եւ հոգւոյ իբր հարազատք անմեկին,
Կամ իբրու հարսն ընդ փեսայ ի սրսկապանն ի  ներքին.
Աւա՜ղ մարդոյ, վաղ ուրեմըն կապտեցա ի բաղդէն.
Երանական վայրն եղեւ տարագրութիւն նըմ՚ աստէն.
Թըշնամութիւն յաւիտեանց յուղեցաւ յանձն եւ պայքար,
Ոսոխք կըրկին գըրկապինդք՝ ընդ մի վաշտու հակավար։
Յուզեալ ծովու եւ լըռէ, բախեալ ամպոց եւ  հաշտին,
Շարժէ մրըրիկ զանապատս, ընդ հուպ ամէնք հանդարտին.
Հաշտ են երկինք եւ անդունդք, հաշտ է բնութիւն համօրէն,
Մարդոյ միայն հաշտութիւն ցորչափ եւ կեայ՝ չիք այսրէն։
Մեծագուպար նահատակ արձանացեալ ընդ  երկնաւ.
Ինքն ընդ ինքեան ոգորի, հանդիսատես էքըն  բնաւ.
Հետակըրկին դանդաչեալ՝ գընացք ի վայր, աչք  ի վեր,
Ընդ ըղձալին եւ ընդ բան՝ երկար լինի տարուբեր.
Մինչեւ միոյն բըռնայաղթ, վանեալ զընկերն  ուժգնակի՝
Ի վեր կամ վար զընթադրեալն առեալ տարցէ  շեշտակի ։ 

Կէտ ի բարձունս կառուցեալ նըպատական քեզ  յԷղն,
Ազատութիւն անդրուվար է խոյանացդ հոգեղէն.
Ղեկօք բանին թէ ուղղես՝ ի հրաշալին դու  հասեր,
ԹԷ հաճոյից հարուս սպաս, վիհ է'նդ ոտիւքդ, ըզգաստ լե՛ր ։
Չեք մահացու, չէք երկիցս հիռ ի կենացդ ի կըրկէս,
Կամ թըռչանօքդ երկնանալ, կամ կործանումն  կայ քեզ։
Ջա՛ն է ստանալ զվեհ վախճանն, յաշխատութեան եմք վայրում:
Գոյ գոյ հանգիստ եւ զբօսանս, այլ ոչ յերկրիս  ապառք,
Զոյր Ճըգամբք ծոց պատառել ոռոգանել քըրտնալիր
Ես հայթհայթել ի փըշոց ըզհաց՝ առաք խիստ  վըճիռ։
Մի՛ զքեղ մանուկ իմ, մի զքեզ խաբեն մանկունքն  աշխարհի,
Եւ մի յայլոյ խելս ինքնին դեդեւցիս` անարի,
Յորժամ ջեռեալ սիրտ կրրիք մատուսցէ մտաց  քոց թեթուս,
Կամ՝ թէ զովող հանեսցէ քեղ փաղաքշանըս  փասքուս.
Յորժամ կարծեալ հանճարել անհանճարիցըն  կաճառ
Ոգւոցդ ի դուրդ՝ շընթելով կարկատեսցէ բիւր  պատճառ.
Յիշեցուսցէ, թէ դու մարդ ազատական մը  տանցի,
Մի անսիրող կաս ձըրիցդ եւ սանձաբար քան  ըղձի. 

Մի՛ տալ զաւիւն երկնաշնորհ, զսիրտ եւ զմիտս  արգաւանդ
Վարդապետացըն փաստից կամք յօրինաց պարաւանդ.
Թափել յանձնԷ զլուծ օտար, ունել զբնութիւն  դաստիարակ,
Եւ յոր վարէն մայրն հանուրց՝ ի նոյն բերիլ համարձակ.
Մի՛ կարծական անտեսիւն արհամարհել զըգալիս,
Եւ մարդատեաց մոնազից պէս տալ հրաժեշտ  աշխարհիս.
Մի՛ զսիրտ փակել արգելուլի ծուփ կըրից ինքնատանջ,
Այլ թողուլ ելս հեշտակամ, յախորժելեացն  աննահանջ։
Ծաղկէ, ասեն, քեզ հասակ, չի խամրիցիս  տարածք:
Փարեա՛ց ծաղիկ դու զծաղկեք, զի չեն մեզ կեանքս յամերամ.
Հասանէ ՚նդ հուպ տիոց ձմեռն, ոչ եւ ջեռնու սիրտ ցամաք,
Ի սառուցեալ գագաթանց սարտնուն շուշան եւ  վարդեակ.
Մինչդեռ կարեմք եւ մինչ կան վայելք, եկա՛յք  վայելեմք,
Զի վայելել թէ չէր պէտք՝ զի զմեօք գային հեշտադէմք.
Զի՞ հաստեցան աչք պայծառ՝ եթէ քնընեն ոչ  ըզգեղ:
Ի զո՞ւր տըւաւ կոկորդ, զուր փթըթիցին այտք  շնորհազեղ:
Ո՜հ, եւ ըզմէ՞ տոչորեալ սիրտ յար յանձուկս  հատանի,
Ո՞ւմ կաքաւէ նա ի ծոց՝ թէ չէ սիրոյն ընտանի։
Սէ՜ր, սէ՜ր, այո՛ սա միայն, սա է բաժին մեր  միայն,
Առանց նորա դըժպըհի եւ անըմբեր է համայն.
Շարժեսցի ծով կոհակօք, սիրով իւրով սիրտ  մարդոյ,
Պաշտեսցէ զտենչ զոր տենչայ, ցորչափ շընչէ  հուրն ազդոյ.
Ըզսէր պաշտէ բնաբանութիւն, նովին կա զմեղք տարրայեռ,
Մի՞ քան զանբանս ստորնագոյն իցեմք ապրուշք  վատշուէր :
Մեռեալ է սիրտ անսիրուն, կեցցուք ընկերք, սիրեսցուք,
Բարօրութեան հետեւեալ՝ զերանութիւն ըստասցուք :
Այսգոյն ըզքեւ շուրջ առցեն թելադրութիւնք  բանսարկու
Եւ դիմադրաց քոց կամաց ուսուացեն գոլ  յաղթկու.
Մենքենայել եւ հնարել մըտօք, բըռամբ, կարասեաւ,
Յըղձականէն միայնոյ չդառնալ ի բաց քաղց  ծարաւ.
Փառաց, ընչից, մեծության եւ զբօսանաց հետամուտ
Ոսկեղենիկ կազմել բաղդ յերկար վայելը եւ  յoգուտ :
Զայս թէ ի սպառ չանգոսնես դու զհրապուրանքըս շոգմոգ,
Ընդ հուպ լիցին յանդիման քեզ հեշտալիքն առաչօք.
Սիրոյ անուամբ կեղծաւոր ի բնութենէն բիւր  հեռի,
Շամբուշըն կիրք սողոսկուտ գայ սըպըրդել առ երի.
Գեղոյն պըճնեալ անէակ կերպարանաւ եւ  պատիր,
Յաւիտենից խոչընդոտըն մահացուացս ի յերկիր.
Յաշխարհամուտ կենցաղոյս սա հոլանի` հրաւիրակ
Ամենեցուն կարկառէ զկախարդասարն օշարակ.
Կուռ ի թիկանց սէրըն սէգ արձանացեալ հըսկաբար
Պընդաքարշէ զլայնաձիգըն դժոխամուխ սլաքավար.
Յաղեղանին անկելոց եւ առաւել քան ըզթիւ,
Եւ բոյժ վիրաց դարման՝ անհընարին կամ  հազիւ։
Ո՜հ եւ քեզ կան դարանեալ գայթակղութիւնքըն  հանուրց,
Մանուկ, թէ ոչ յոյժ ըզգոյշ՝ չարիս ի լարն այն  անպուրծ,
Հասակ կայտառ կորովի խայծ է առ սէր եւ  թիւրախ,
Փայլատականցն եւ տապոյն ոչ ժուժեսցէ շատ  յաճախ.
Խոտորելով ի խանձից բացաքայլեալ շըրջեսցի,
Կամ ի հրատէն զարհուրեալ երթեալ կացցէ  մեկուսի.
Առ աղբերօք հեզասահ բանականի զգօնութեան,
Ի հովհանւոջ հանճարոյ եւ ի վաստակ գործնական։
Պարահայեաց նա եւ յայնժամ՝ հսկեսցէ յինքն  ըզգոյշ.
Զի անկարծուստ ամենուստ վառի զանձամբ  ժանտն այն փուշ:
Անձայն սահի սողկագնաց, ի վայրկենի հասանէ,
Եւ յարքունիս ու ի տաճարս՝ ամենուրեք մը  տանէ։
Սէր վանէ զսուր, յաղթէ հրոյ. նա կործանեաց  ըզբարձունս,
Ըզգոռ յաղթող կաշկանդեաց, յիմարեցոյց զիմաստունս.
Շուք եւ գահոյք տապալեալ առհասարակ եւ  համբաւ, 
Մանուկ ընդ տիս ընդվըզեալ, եւ ծեր զալիսն  ուրացաւ.
Միով նետիւ խոցաբար տանջեալ ժողովք ընդհանուր
Ի նըրբագոյն քան սարդի լար կապեցան քաջ ամուր.
Մարդ որ բանիւ զառիւծունս սանձէ եւ զօդ եւ  զալիս, .
Յոլոր գեղոյն վարակեալ համարի զբան խաղալիս։
Բա՜բէ, որքան զգօնութիւն աւար եղեւ աչաց մի,
Տիգօք յունից թակարդեալ աշխարհակալք որպիսի՞.
Քանի՜ ազնիւ վառարանս ոչ չիջոց կնոջ արտասուքն
Եւ զորպիսի՞ս ոչ լուցին հրատս այտք կարմիրք, շիթք աղուք.
Եւ որքանի՜ք ի բարձանց թօթափեցան թեք  եւ թագք,
Ճախրասլաց սիրտք եւ հանճարք անկանգնելիս  վայրահակք:
Ծաղկունք ծըպտեալք քեզ գըգուին` թերաքամեալ փուշք դաժան,
Օձք որպիսի՞ք թանգուզեալ կայցեն առ հեզըն  շուշան.
Թոյնըն թաքուն ծաւալեալ զանխըլաբար զսիրտ  ունի,
Կենդանութեան կարծես ցաւ զայն՝ որ մահուն  ընտանի.
Աստուածակերտ սիրտ քո վայեք երկնից կայծից խառնարան,
Ըստամբակեալ յայնմ հետէ խեղաթիւրէ զիւր  պայման
Խուն է խայթածն, այլ խամրէ: ո՛հ, անշըքիս տունկ պայծառ,
Եւ ըզհոգիդ լուսապսակ վարագույրէ խիտ խաւար.
Տուն խորհըրդոցդ երկրապիշ թըւի խուզել  զընդերկրաս,
Ծարրեալ ծնօտից ծայրք ամփոփի ի տխրական  գան երանգը.
Աչք մերթ շանթեն փայլակունս, մերթ մոխրամած նըւազին,
Սիրտ բաբախէ մեծամեծս եւ ընկըրկի յալս  ներքին.
Բնութիւնդ, ողորմք դղորդեալ՝ նորս յարուցանէ  քեզ ալիս,
Մերթ գոհ ու մերթ դժկամակ ոչ հանդարտես  զինչ լինիս.
Ի տըքնութեան գիշերոյ խեթկեալ ի խոհ սիրավար
Ցուրտ հայելեօք ակնարկես, յաստեղատունս  վառ ի վառ.
Հրեղէն հրոսօքն համօրէն քեզ անապատ են  երկինք։
Ոչ չանդուրժեն պարզութեան խորհըրդոց կիրք  քո ներքինք.
Ի մենաւոր մայրեստան սիրես ճեմիլ ընդ ըստուերս,
Շըրտուցանել ըզհաւփալս եւ սօսափել ընդ  տերեւս
Հրակէզ շըրթամբդ հառաչես, չընչէ հովիտ  առ հովիտ,
Եւ ի քարանց գանչելոց յանդիմանին կեղք  սըրտիդ:
Համատարած թէ վարեալ յեզըր ծովին ա. 
Կարկառիցիս յերթեւեկս ալեացն յաւէտ եւ  յաւէտ,
Տարածելով ըզսըրտիկդ յարձակավայր ոլորտիցն,
Ոչ բաւեսցէ ծովի անծայր սահման դընել  քոց ըղձից։
Կոհակակոծ կառուցեալ կամ թ՚ի խարակն  ակընկոր,
Սահին ըզքեւ ժամը երկարք իբրեւ մի թարթ  անցաւոր.
Բիւրափաղանգ խուժանաւ շուրջ շառաչէ ովկէան
Ի շունչ հողմոյն հարաւոր ներդաշնակեալ գոռաձայն.
Յանհանգըստից սահանացն աման ուղղոյդ դոռընչէ յոյժ, 
Ու այնքան ամբոխն աղաղակ առ ձայն ոգւոյդ, գոյ անոյժ։
Կամ ի մռայլուտըն մըխեալ նոճեպարփակ դամբանաց՝
Ընդ բարձրաճոճ տընկասիւնս զերձես ըզծուխ  ըղձանաց.
Մածիկ լուսնոյն դիմահար ընդ տատանեալ գագաթունս՝
Ոչ բաւէ զքեզ լուսածղի գըրկօք բերել ի բարձունս.
Եւ ոչ ահելն իսկ մահուն սօսափաձիգ հանգրուան
Ազդեցուսցէ զկարճառօտ կենացս անդարձ կարաւան ։
Թափուր են քեզ հրապարակք, միայնութիւնք  չեն միայն.
Առ անըզբաղ գնաս բնութիւն՝ ոչ անըզբաղ է եւ այն ։
Եդեալ աչացդ արտուղի տեսանեն այլ ընդ  այլոյ,
Եւ չանկանի ՚նչ ընդ նոքօք բայց որ ի սիրտն  ի հաճոյ ։
Սարսուռ ջերման ոգետանջ խաղայ 'նդ բոլոր  երակունս,
Ոչ եւս ի քենին՝ այլի գործ անդր երագես ըզդիտմումս.
Երկիցս ընդ կրունկն եւ երիր յառաջ շարժի  գարշապար
Ապ՝ անարգել ընթանայ 'նդ հեշտամոլին ճանապարհ…
Տոռն ընդ անձին վարակեալ ըզծանրագոյն առնուս լուծ,
Որքան եւ քաղցր՝ այնքան դառն եւ դըժուարին եւ անլոյծ.
Իբր ի յորձանս սահագնաց այնուհետեւ վարեալ գնաս,
Թօթափելով թերթ առ թերթ ըզշնորհս հոգւոյդ եւ ըզկեանս
Եւ յոր երբեմն աչ ընդ ասէ՝ համարձակեալ արդ մատչիս,
Օրէնք բնութեան եւ վախճան համարելով  զհեշտալիս.
Աննիւթականդ ի քեզ մասն հեծէ դառինս անդ  հոգի՝
Շաղաչարեալ ի հանգոյց թուլաբազուկըն գըրկի.
Ժառանգութիւն այսց կենաց եւ մասն երկնից յաւիտեանց՝
Խենեշօրէն վատնեցաւ, եւ հեշտութիւն ըզքեւ անց:
Կամ բըռնաբար մաշեալ տիք, կամ ծերութիւն  դանդաչկոտ
Այնուհետեւ տաղտկալիս առադրեն զամս  համառօտ .
Ոչ եւս յերկրէ քեղ ճաշակ յորմէ վարիսդ առ  շիրիմ՝
Եւ ոչ յերկնից նըւիրակ հասցէ հիքոյդ մըտերիմ։
Յոր եւ միտեն սիրտք աստէն՝ ի նոյն եւ յելսըն  բերին,
Կամ բարձրախոէք՝ երկնասլացք, կամ՝ երկրաքարք՝ եւ ստորին ։
Մի քեզ բազմացն օրինակ մի քեզ հրապոյրքն անդադար.
Անբըռնադատ կայ ՚ռաջի ճըշմարտութեան ճանապարհ.
Եւ թէ պաղեալ յորձանուտ բնութեան վարել  սպառն ՚նդ քարշ,
Ճարտարութիւն՝ ըզխուսելն իմա՛ կամ` զերթն  իսկ անգարշ.
Բուռն իցէ ախտն, այլ որ զքեզ բըռնադատէ՝  թէ ոչ կամք:
Ազատութիւն էր է մեզ՝ թէ կրից ուրուք գերի  կամք։
Ի զուր խռովի սիրտ անելու խնդրել զհանգիստ իւր ի սէր 
Կամ ի պատուի եւ ի փառս ու ի կարասի տարուբեր.
Ի զուր ջանաս մահացուդ ծորականացս հետամուտ,
Զի՞նչ յայդցանէ ՚նդ քեզ բարձցես յելըս կենաց մօտալուտ.
Նըստեալ ճըգնիս ջան առ ջան, ի վայելից հէթէթանս`
Եւ ե՞րբ մըտցես ի վայելս, ցո՞ր վայր կարծես ձըգել կեանս.
Աղէ հա՛րց զազգս առաջին, ով ոք ջանաց եւ  հանգեաւ,
Ո՞ ի մահուն լի սըրտիւ ասաց ըզմնացքըն բարեաւ։
Երջանկութիւն համարեալ այո՛ յոլովք ջանացան,
Այլ ո՞յր փորձեալ զայն չեղեւ յետոյ զպատրանս խոստովան.
Ո՞վ ոք յերկրիս անկայուն հաս կարծական իւր  բարոյ
Զի հասանել ակն ունիս զհետ այնքանեաց  լեալ ուղւոյ.
Կամ՝ ո՞յր ուրուք մահացուի ունայնութեան նըշաւակ
Չարձանացաւ ի թիկանց շիրմին կոշկոռ հանրափակ ։ 

Դարձիր հայեաց ի մեծն այն բարեկեցից ու Իմաստուն,
Հանուրց բարեաց ուք ցանկաս՝ նա շտեմարան Էր զեղուն
Սիրտ ընդարձակ իբր ըզծով օժանդակեալ ի  գետոց՝
Խաղայր լընոյր փափկութեամբք որքան էր հնար լի եւ հոծ, 
Յեօթնաստիան բազմէր գահ Ժանեօք փըղաց կիտուածոյ, 
Լայնատարած սահմանաց իշխէր մական իւր  ոսկւոյ՝
Յանապատէն Լիբիոյ ցեդեմախառն Եփրատէս,
Նուիրաբեր թագաւորք եւ թագուհիք գային վէս.
Չըքնաղն ոչ եւս էր չըքնաղ, չէր ինչ անգին  առ նովաւ.
Ոսկի արծաթ իբր ումպէտ վայրընկեցիկք խաւ  ի խաւ.
Խըտիղ ականց Թարշրշի եւ հալք հանթից Սովփերայ
Լըցան ի սրահսն արքունիս բովիճայիւքըն Սաբայ.
Զոր Արուսայիկք ջերմահոտ, եւ զոր Հնդիկք դեղաբույս
Ծիրանեփառ զոր Տիւրոս, ու ափունք Նիւլեայ  հաստեն գոյս,
Առ նա բերիւր պատարագ. համառօտէր անդր աշխարհ.
Հանդիսացեալ վայելուչքն եւ մըղէին իրք զիրար:
Հազարամեայ եղեւնեաց ի տայ անկեալ այն  կողերք
Ոսկեձեղուն դարպասաց գային աճառք եւ ներդերք.
Ձըգանք բազկաց բիւրաւոր կըռանակոփք ի կըճեայն,
Հովանոցօք պաղպաջամք տունս կանգնէին ամրոստեան.
Բուրաստանացն յօրինուած հանգոյն դրախտիցն Ադենայ,
Ակնապարար ըզմայլիւք յերանգ ու ի բույր գերակայ.
Ծալկանցն ի հոյլ կենդանի ծաղկունք ճեմեալ ճօճէին
Գեղազանից հոյք հաւուց նկարափետուր երփն  յերփին ։
Անդ դարձադարձ ճեմելէք վարսաւորացն հովասուն
Կապուպկողնեայ խաղք առուաց մարգարտացօղք  կարկաչուն.
Արեգական պերճութիւն պերճ հովանեօք ըսքօղիւր,
Եւ դարաստիցն ըստ կարգէ ձեւէր լուսին զըստուերս իւր.
Հաւն հեշտախօս ի հովտաց հընչէր ու ի սoս սաղարթուց,
Հեզահամբոյր սիւդ հողմոյ հըծծէր բացուստ է  վայրուց:
Ի մենաստան մռայլ մայրոջ մընչէր տըրտուք տատրակիկ
Ճահախառնեալ ընդ պայծառ պարույրս ըզթուխ դայլայլիկ։
Ի միջակէան անդ դարից քաջադիտակ ի գահուանդ
Բնութեան պատեալ հրաշալեօք յառհասարակ  զմայլմունս անդ՝
Պատըշգամացն ընդ պաղպաջ կարկառեալ կայր  հրաշապէս,
Մեծն այն արքայ մեծ ըզգօնն՝ ու առնէր մտացըն հանդէս.
Նոր ոմն Ադամ` ընդ իւրեւ դիտէր հնազանդ զանքան սեռս,
Հարուստ մըտօքն ըզհանուրց բովանդակէր բարուց բերս։
Հեշտ իմն եկեալ ի զգացուած՝ բարձր է գահուցն իջանէր,
Ճեմք ըզձեմին նազանօք փարէր զծառովք զովաստուեր
Որ խիտ առ խիտ մրրտենեօք հովանացեալ գեղապար
Տաճարք խրախից կանգնէին եւ սիրումյակ տաղաւար
Անդ անապակն հեշտութեան օդաճեմեալ օթեւանք
Ժամ՝ ըստ ժամ զանըսպառ խոստանային ըզգրգանք
Մարմաջէր այն եւ ականջ ի համադաման եւ կոկորդ,
Գել եւ դաշնակ եւ անոյշք զիրարելով գային հորդ.
Անդ աղածրի մանկութիւն մատռուակէր զօշարակ,
Գելգել ոտիւքն եւ ձեռօք՝ կայթէր գուսան ծաղկեպսակ
Արքայդըստերք գեղանիք արեւելից արքունեաց
Զարմանազան օրիորդք եւ փափկածղեք սիրուհեաց,
Ընտիրք յաղջկունս Եսայի, ազնըւագոյնք յընդհանուրս
Անդ նազէլին դաս առ դաս քարշեալ շըղարս ոսկեհուռս.
Իբրեւ ալիք մեղմաշարժք բարձեալ զարքայն  տանէին,
Համբուրաշարժըն շըրթամք ըզշունչն առեալ եւ տային ։
Ոչ այնքան ծով ալԷպանծ ի գումարտակսըն  խիզախ
Զանդընդալիր պարզէ ծոց մըկանաշարժն իւր ի խաղ,
Ոչ ջահալիցն արեգակն ի մէջ բիւրուց փայլիցն իւր,
Ւ ոչ լուանակ այնպէս նազէ յաստղակաճառ  գօտեացն հիւռ,
Որպէս ի ծիր փափկութեան սիրապարիցն հազարաց՝
Տաճարաշէն մեծ արքան ի գարնայնումըն կեննաց։
Այն որ ի մի նետ հարու զհազարաւորըս մարդեան՝
Կապարճաթափի անդ թըւէր, եւ հնարք իւր յոչ ինչ պիտան.
Անդընդաբուխ գետոյ նման սէրն ի սըրտէն ելանէր
Փըրփըրացեալ շուրջ զեռայր՝ աղբիւրն անդրէն դընդընչէր.
Ոչ լընոյր, ոչ պակասէր. էր փափկութեամբք պատարուն,
Եւ ոչ չարժէր ի կիտէն երանութեանն շուք շարժուն.
Չըկայր ուստեք խէթ կասկած, ոչ կորըստեան արհավիրք
Եւ ոչ մահուն որոգայթ՝ . յորմէ ամէն դողան  իրք,
Քանզի կենացն արեւ շատ յերկնից կընքեալ էր  վերուստ. 

Ոչ սիրտ մաշէր ահ ընդ ահ, ոչ հեշտալիք իր  հարուստ ։
Եւ յայսր հանուրց վերայ՝ կայր իմաստութիւնն  օժընդակ,
Զանազանել պաճուճելը զվայելիցն օրինակ։
Սա զԵդեմայն արդարեւ թըւէր խնդրելը զհին  վըէժ
Եւ զերջանկին մարդկութեան դարձուցանել  բաղդն յաւերժ։
Եւ իբրեւ յա՛յսքան ի բաuտ անտըխրապէսն յօրանայր,
Եւ ամբարձեալ ընդ գահոյսն հեշտապատ գամ  մի դըլայր,
Հանդէս հանուրցն առնելով եւ ծովակերպ հանճարոյն
Եւ վայելից եւ փառաց, ճոխ ամաց, ճոխ եւ  սիրոյն,
Մատն առ սըրտին տախտ յանկարծ քաջիկ ըզբնաւ կըշռելով ՝
Զիմաստնագոյնն արձակեաց բան սըրտագին, եւ գորով: …
Ե՛կ պատանեակ, երկրավարք եւ դուք եկաք ի  Սիովն,
Զի՞նչ մեծիմաստըն լուարուք ասէ արքայն Սալոմովն.
«Ունայնութիւն, հըռչակէ, ունայնութեանց  այդ ամէն, 
Զօրութիւն, փառք, պատիւ, սէր, գիտաստութին, ունայնք են.
Զուր ջանացի եւ ես ինքն ի համօրէնս յայս  վաստակ.
Ոչ սիրտ լըցաւ դոքիմք, ոչ հոգի հանգեաւ  երկնունակ,
Ունայնութիւն ունայնից առհասարակ գործք  եւ կիրք
Որք յերկեղէն Աստուծոյ եւ ի սիրոյն իցեն  զիրկ» : 

Ունայն են փառք, մեծութիւն, համբաւ եւ ինչք,  հեշտ եւ սէր,
Դիւրաթարշամ քան ծաղիկ լինին ի քէն տարուբեր:
Գարուն թէ նըմ՚այց արար, դալարացաւ տունկըն գօս,
Միադարուն դու կենօք յամերժաձմեռն աստէն  գոս.
Տես մի տխմար պէս թիթռանց մոլեալ սիրոյն ի գէջ լոյս՝
Յար ըզնովին դեգերեալ խամրես զոգւոյդ չըքնաղ բույս։
Սուղ ինչ է պէտս աստ մարմնոյ, հոգւոյ են  տուրք կեանքդ համակ,
Եւ ո՜ քանի՜ համառօտ է եւ անդարձ ժամանակ ։
Ընդ մեռանել եւ ծնանել հազիւ թէ կեայ մահացու.
Եւ կեանքն անկայք յարագնաց իմն են շաւիղ  ճեպաչու։
Յաստիս հաստոյր արդ տիոց՝ զքեզ յանմահից  կարգ կարծես,
Աչք մի քթըթես եւ աչա չափեալ է քո ասպարէս.
Մինչ դու զծաղկամք քաղուածոյ ժըտես կենաց քոց հաստոյր՝
Ընդ վարդերամըն պսակօք ծանակի հեր ձիւնաթոյր. 
Ասես՝ պարզի՝ քաջալանջ, կորաքամակ եւ  կըքիս.
Ակն եդեալ կաս տաճարաց, գերեզմանի հանդիպիս ։
Սիրտ ի զայրուց եւ անկամ թերապաuուք յաշխարհէ
Զմահուն գըբով վայրապար անդրավազել պարմայէ։
Մահուն վիրաց չիք բըժիշկ, ազատագիր չետ  ումեք,
Եւ ոչ մաղթեալ՝ յապաղեաց յանկարծահասըն  գողեկ ։
Կեալ սիրես՝ կեաց, այլ քեզ յուշ եւ մօտալոյտ նըմին մահ.
Ըզկենցաղով թարթափիս, դու հանդերձեալ եւ  աշխարհ։
ԹԷ՚ստ պատահի, իբր ասես, գուցեն աստ չարք  եւ բարիք,
Անանցականք որ անդէնն են բարութիւնք եւ  չարիք ։
Տաղաւարի պանդըխտիկ աստէն շըրջիս չըւաբնակ,
Յաւիտենից կայ քեզ տուն, հիմունքն հաստատ եւ անքակ.
Գերերկրեայ զքեղ քարոզէ գիտակցութիւն քո անդուլ, 
Եւ յանհնարից՝ աստենիւ ըզկատարած քեզ  առնուլ։
Այո այո են կրկին մահկանացուաց օթենք,
Ոչ բանաստեղծ առասպելք, ոչ պառաւանց բարբաջանք: 
Ոչ ի կորուստ ոչ ի մահ հաստեցաւ մարդ դատափետ,
Ալիկամի հայթհայթեաց ըզգնացս անձին կըրկնահետո.
Դրժեալ ինքնին իւր մարմնոյն՝ կաշկանդեաց  զանձն ընդ մահուան,
Հոգւոյն դրժեալ՝ աւաղ, առ ըզտարտարոսն ի  տուգան ։
Յուշ քեզ սըրտիդ նախն ոճիր, անիծեա՜լ ժամ  եւ տեղին,
Յորուք խըղճիդ մատնութեամբ դառեր զանբիծ  քո հոգին.
Յորժամ Հոգւոյ Աստուծոյ կնիքն աննըման շնորհափայլ
Իբրեւ կուսան դիմաց քող՝ անարգեցաւ քըճքճեալ,
Եւ ընդ աննիւթ առագաստ աստուածատիւսն  անկուսծոյ
ԴԷմք դըժընդակք յայտնեցան սատանոստայն  կազմածոյ :
Ի թանգուզել սուրբ շնորհին՝ ժպրհեալ եմուտ ՝ ոտնարձակ
Որպէս սատար թունեալ արկ ըզմարմին իւր չարն համարձակ ։
Խեթկեալ յինքեան խիղճն հանդարտ՝ բուսոյց  ըղխայթն ինքնափուշ, 

Եւ օժանդակն իր հրեշտակ լալով դարձոյց  զաչք քընքուշ:
Ըզգալ եւ դուդ ըզգացեր թէ դա չար իմըն  քեզ,
Եւ զի բնութեամբ հաշտ կամակ իբրու յառաջն՝  ոչ իցես.
Ոչ եւս խաղայր եւ խայտայր աչքդ ընդ երկինս պարզելով, 
Զարտեւանամքդ ահ նըստէր, ըզքեւ համայնն  էր ի խռով:
Յայնժամ անձին գիտացեր թէ ոչ իցես լոկ  երկնի՝
Այլ եւ չար իմըն տեղիք մեղուցելոյն ակն ունի։
Ես երանի տամ նոցա որք յառաջին տարին փորձ
Սըրտաճմլիկ ոգեհարք ոչ եւս դարձան ի նոյն  գործ. 
Այլ յուղխ աղի արտասուաց ջընջեալ լուացին զաղտ հոգւոյն 
Կարկատելով մատն է դող ըզպատմուճանն  երկնագոյն.
Կարգեալ պահակ զգայութեանց ըզգուշացան  դրանց մըտից,
Եւ երկիւղին Աստուծոյ հարին զփափաքիս  հեշտից
Ի չափիաւորն եւ յարժան յոր թոյլ ետ Տէրն եւ  բնութիւն՝
Համարձակեալք ըզգուշեաւ յաւելորդաց այս  ետուն.
Ծանեան զի տկար է մարմին ոչ կայ անկէզ առ  հըրով,
Սնոտի զամօթն ընթադրեալք ոչ խաղացին փիծ  սիրով:
Ընդ վարագույր երկիւղին՝ տեսանէին զընդհանուրս՝
Լոկ ցանկութիւնս ըզգալիս, անըրջականս եւ  թափուարս.
Եւ թէպէտ սիրտ ոչ լըռէր, լարըս լարէր նորանոր,
Առաքինին՝ ի հաւատս հանդերձելոց կար հըզօր. 
Արհամարհեաց զնախատինս եւ զհալածանս մոլելոց 
Իբրեւ ըզվէմն ի ծովու անշարժ՝ թէ յար ալէկոծ։ 
Ի զեղծամեղծ սարտուցեալ եւ լըկտէզարդ հեշտոցաց
Զըզգաստութեանց մայրն ի տուն զպարկեշտութին տեսուչ ած.
Նովաւ առողջ ըզմարմին առողջ կալեալ եւ զոգի
Չած ըստուերած մարդկութեան, պաշտեաց  ըզտիպ տէրունի։
Եւ իբր ընդ դուռն ելից դէպ առ յաւիտեանցըն  վախճան
Անխռով սըրտիւ ընթացաւ եւ հաս առ նոյն  ընդ դամբան ։
Իսկ որ հարեալ զմեղկութեան՝ եղեւ չարեացըն  սովոր
Իբրու ծաղկօք զփուշ ծածկեալ, կամ խուն մեղու՝ զժահ պըղտոր,
Ըզբորբոքումն հասակին շըփեալ մըտաց պատրուակ,
Կամ` զովողացն ըզմաղթանս կամք ըզմոլեացն  հրապարակ,
Յանդըգնագույն կամ ժպրհեալ ուրացաւ զչարըն գոլ չար.
Կամք թէ թեթեւ առ Աստուած գըրեաց զյանցուած կամակար,
Որ հեղեղօքն հեղձ զաշխարհ զանկղիտացեալն ի չարին
Շառափնաթափ ծըծըմբով էկէզ ըզպերճ՞ շինանին
Եղուկ աւաղ վաճառեալ ն՚առօրէիս զանանց կեանս
Աստուածաշէն տան փոխան՝ ընտրեաց դիւացն ըզկայանս.
Կամ կուրօրէն կախուցեալ զգեհենազարդն երթայ հետ
Կամ եզր անգիւտ կորըստեան հասուցանէ  լուսոյն կէտ,
Բացադառնալ յորմէ չիք անձին հընար յոյս եւ  գիւտ՝
Բաց թէ հաստչին յեղակարծ հասցէ շնորհաց  հետին գութ։
Այլ մինչ ահեղն ամբարձցէ արդարութիւն ըզբարբառ
Ի սուղ կենացըս լուծման՝ լիցի հանդէս անաչառ,
Եւ գըթութին արարիչ հեռուստ հայի յայն  ատեան.
Զի՚նդ պըղծութիւն եւ սէր սուրբ՝ խտրոց կայ  վեհ յաւիտեան ։
Ուսիր որդեակ ըզգուշեաւ վարել ըզպէտ կենցալոյս,
Յաղօտ գեղոյն կա՛լ առ վայր մի զաչս եւ մեծ  տեսցես լոյս.
Կարկա՛ռ ի վեր գլուխ եւ սիրտ, յոլորտն հայեաց կապուտակ
Ընդ որ աւուր աւուր գնայ քո կենսաչափն արեգակ,
Վասն որ սահմանքն այն անծայր յաւիտենից  պարզեալ կան,
Վասն այր խորանք լուսասփիւռ եւ անտըխեղծն  օթեւան.
Ի բեկբեկման աստեղաց լուսոյ չիցէ հասեալ  քեզ
Ձայն անյօդ, ձայն սըրտալուր՝ տարրեալ յարձակն ի քարտեզ.
Միջասահմանք մահացուացս եւ անմահից կաճառուն,
Հոգէհրաւէր աւետիք, լապտերք յուսոյ պատարուն,
Եթէ գոյ վայր անդրադային երանութեանց բնագաւառ
Որում արգանք են աստեղք կրկին կայիցն ի  կոպար.
Ի անզօրիցըս բըբաց զԱստուածութիւնն ըմբըռնեալ
Եւ ըզհոգւոց առաւել ըզտեսութիւն գըրգըռեալ։
Ո՜վ, որպիսի՜ք եւ ո՜րքան բարիք կուտեալ ընդ նովաւ.
Որպիսի՜ գեղ, քանի՜ սէր, քանի՜ զմայլմունք են  անբաւ.
Զի անկասկած այն վայելք, զի՜ համադամ  փափկութիւնք,
Անծորական այն հասակ, անթարշամ այն են  ծաղկունք.
Անդ է գումար ցանկալեացն որուք չեհաս Յեդեդի,
Առ որով հեշտք ընդհանուր՝ խուն քան առ ծով  կաթ շըթի ։
Արդ ոչ փոքրիկ սիրտ սըրտի եւ աչք աչաց են  թակարդ,
Այլ սիրտք անհունք, աչք հրեղէնք եւ բիւրք  բիւրուց հաշտ գումարտ.
Զամենեցուն վայելէ եւ զամենայն մէն անձնիր,
Հանուրց վայելք աննախանձ են յաւելուածք ըղձիցն իւր,
ԶԱստուածութիւնն իսկ անհաս զյաւերժական Որ Էն բուն՝ 
Ակումբ առեալ երջանկացն հետազօտեն անթաքուն.
Մի մի թըւեն զզօրութիւնս արարչագործն հրամանի.
Օրէնք հաստչին՝ հաստելոցն իւրոց լինին հոլանի.
Ընդ անյատակին եւ անծագ հային, յանդունդ Էութեանն՝
Որ քան զերիս ժամանակս՝ ունի կրկին յաւիտեան.
Ընդ միտքն հային՝ ուր անձնիւր ի սկըզբանէ յեռեալ կայր
Եւ ուր ուրեմն եկն ի գոյ, ի նոյն անդրէն սլացեալ վայր.
Ի ներքսագոյն վայրն անվայր հային ի հնոցն հուրակուր
Մըշտաբորբոք ուր բուն սէրն անճառ տածէ  զընդհանուր.
Յորմէ աղբիւր հրահոսան առ համագոյս ելեալ յայց
Կենդանութիւն եւ շարժում եւ կիրս եւ սէր  տայ համայնց։
Մարդ՝ արարածն այն անկար, տարերց հողմոց խաղալիկ -
Մահու երբեմըն գերի ու անարգ կըրից հալածիկ,
Որ ընդ անբանս ճարակէր, թանձըր նիւթովք կեանս հոգայր, 
Արդ անկարօտ ճոխանայ Աստուածութեան հաւասար.
Աստուած՝ Աստուած է յաւէտ, այլ չեք պակաս  ինչ մարդ՝
Մարդ ոչ եւս է նոյն, նոր ձուլեալ ի հնոցըս  սիրոյ…։ 

Սէ՜ր, Սէ՜ր՝ միայն դու ստուգիւ որ զմարդ փոխես ի  Աստուած,
Եւ զհամօրէն ներգործես ի մի բնութիւն սիրաստուած։
Ո՜չ, ի ցոլից այն սիրոյն ի հայելոջ արտադրեալ,
Խանձեալ խամրի մահացու եւ սիրտ եւ բան եւ  որ այլ.
Ճառել ի սէր որդեկաց զուր փորձէ հայրս ապիկար,
Զի սրովբէից եւ նմանեացն հաւատացաւ սիրոյն քնար.
Թուլադաշնակ ես փչըեմ զիմն թէ յանդուգն  այլ ժպրհի
Բաւական իր սիրելեացդ եդեալ ի նշան աշխարհի ։
Մարմաջ ունկան մարմնեղէն աստանօր երգ եւ  գուսան,
Բեկբեկ դելգել դաշնակմունք աղեաց ըարից ու եղեգան,
Իւ թուլանայ սիրտ ապուշ եւ հեշտանայ ի զգալիս։
Փափագողաց զերկնայնուագ լըսել սիրոյն հրաշալիս՝
Խոկմումք խոստմանցն Աստուծոյ, հանդերձելոցն յիշատակ.
Նա եւ բնութեանս յօրինուած, կամարն երկնից  կապուտակ,
Շընապարոյրն եւ անծալ գիշերական բովանի,
Եւ հրաբըբացն աստեղաց ընթացք եւ կացք տողանի.
Արեգական վարդամատն առաւօտինք լուսասփիւ,
Խաղաղականքն արեւմուտք յովկիական ալեաց  հիւ,
Կոհակապար շարժութիւնք ասպարիզին սարսռասէր,
Եւ քարավէժ սահանաց ուղխից տարափք լուսայեռ.
Գազանութիւնք գազանաց եւ փափկութիւնք  աղաւնեաց,
Բուսականաց աճեցմունք եւ անաճից կուռ նըստուած,
Գոնք կենդանեաց, բարք եւ բնոյթ, անդադար ծնունդք եւ մահունք,
Եւ համօրէն անշըփոթ տիեզերաց աղխաղխմունք։
Նա վեհագոյն այսց անուրց՝ բնութիւն ինքեանըս  մարդ,
Յոր իբր յաշխարհ մանրակտիտ բովանդակեալ  աշխարհ գոյ՝
Տի՛ այնոքիկ մանաւանդ որ արդարեւըն կեան  մարդ,
Յաստուածային սերն հարեալ՝ յերկրաւորէս անթակարդ.
Գիտունք եղեալ միանգամ զի յԱստուծոյ ու առ  Աստուած,
Անդր ուղղեցին բովանդակ զսըրտի ձըգման  հայեցուած
Ընդ փափկութիւնս սըրտորսակ զըզուեալ եկին իբր ընդ աղբ.
Ոչ յուարեցոց ըզնոսա պաճոյճ կենացս հապըշտապ.
Եւ ոչ աղմուկք աշխարհի, ուր չիմանայ այր  զընկեր
Եւ հանապազ ըմբըռնեալք յաստելութիւն, կադ  ու ի հեռ :
Զի զի՞նչ օգուտ է մարդոյ թէ եւ շահի զբնաւ  զաշխարհ
Այլ ի զբաղմանն ըզնովա՝ տուժի զհոգին վայրապար.
Ո՞ր շահք ջանալ եւ յաղթել՝ թէ յինքենէդ յաղթեալ կաս,
Եւ թռչնամիս, յաւելուս մինչդեռ հնարիս բարեւ  կամս.
Ամբարտաւան թող ջանայ, վերուստ կայ Տէր  գլխահար,
Մի վըէժխնդիր նախանձոտ դու մեղիցես զուգաբար։ 

Յայս ըզգաստիցն անխոտոր ու առաքինեաց եդեալ ուշ
Զկենցաղականն իւրեանց քաջերիրեցին եւ  ըզգուշ:
Քաղաքավարք ըստ բնութեան, գերազանցեալք ըզսովաւ,
Հիացուցին ըզմարդիկ ըզզակատեալսըն զերկրաւ.
Խանձ ի սիրոյն երկնաւոր վառեալ յոգիսն էր  անշէջ,
Զանբըծութեանն հանդերձի հայթհայթեցին  աստ զառէչ:
Եկեալ ընդ քիրտն եւ արտօսր՝ անկան օթոցս  ըսպիտակ
Նափորտապատ սըրբութեամբ թռուցեալք  զուարթնոց հանգիտակ ։
Յեկեղեցիս հայեա՛ց տես եւ յանապատս եւ ի գիրս,
Ո՞րքան ժողովք են զգաստից զոյս ոչ արժէ բնաւ երկիրս.
Իմաստասէրք ողջախոհք վարեալք կամօք Արարչին,
Սուրբք կոչեցան աստանօր եւ յիշատակքըն պաշտին.
Մարդիկ տըկարք իբր ըզմեզ հողմնաշարժիկ եղեգունք,
Դեդեւանդամ ալեւոյթ, երիտասարդք խրոխտք եւ բռունք,
Արք կատարեալք եւ մարտիկք, գայթոտ կանայք փափկասուն,
Գողտրիկ կուսանք եւ մանկտի եւ պատանեակք եռանդուն.
Եբեր աշխարհս ու առ նոսա զպէսպէս մթերիցն ըզհանդէս, 
Տեսին ըզգեղ եւ ըզհեշտ՝ եւ չարարին բնաւ եւ երես. 
Արկին զանձինս ի վաստակ ի ջան՝ չափով եւ  ըստ չափ,
Բըռնաբարեալք զհանդերձեալ արքայութիւնն  յափոյ յափ։
Ոմանք զընչից մեծութիւնս եւ ըզգահոյս արքաճեմ`
Հարեալ ցըրուեալ առաթուր գնացին ՚նդ աշխարհ տարադէմ.
Օթագայեալ ի բացեայ ընդ անապատի տատրակաց
Լըռիկ մընչիկ հեծեծեալ ըղձիւք երկնից հայրենեաց՝
Զըղջականօք արտասուօք գետս յարուցին յամայիս,
Եւ սըրբութեան սրըսկապանս եդին զլերանց արհաւիրս ։
Յիշեա զհըսկայն Տրդատէս զամենհարուստ քո  նախնին,
Թագն առ ոտիւք սիրտ յերկինս՝ ի կուշտ Սեպուհ կոչակին ։
Յիշեա զոքունս՝ գազանաց ծակամուտից խըշտեկից,
Ի մէջ վագերց առիւծուց օրէնելով զՏէր անթախիծ.
Էր որ յանկոխն իսկ նոցուն դըժուարակռիւ յափափայն՝
Գարշապարացն հերձոտում գործէր զանձուկ  պողոտայն.
Ի մերկագլուխ պարեխին տրանեալ եւ ինք  մերկանդամ
Ճըգնեցուցեալ տագնապէր ըզչորացեալ անձն  անգամ,
Էր որ քարուտ սողոսկեալ օձաշաւեղ ընդ ուղի
Նըման նըմին բացադրէր ըզխորխ մարդոյն հնոտի։
Ոմն ի հովտին հատուցմանց՝ ի հանդերձեալս  մըտաէժ՝
Կռուփըս լանջաց հանելով զանձըն կոծէր քարավըէժ.
Այլ ոմն ի խոր ամայւոջն իսկ հալածեալ ձոր  սորդէն
Յամենացանց սեաւ սիրոյն դեղակապարճ է  փըքնէն, 
Կամ՝ ընդ փըշուտս հոլովեալ շիջուցանէր զիւր  շըշուկ,
Կամ, արեւու խարշատեալ կամ յեղեման ու ի  ձեան բուք։
Իսկ միւս՝ զաշխարհ, աշխարհի թողեալ հեշտիւք  բովանդակ,
Ի շերտ տախտի միոջ լեալ ահեղ ալեաց նահատակ,
Խուն անջըրպետ անդընդոց նա եւ կենաց եւ  մահու
Եդեալ ընդ ջուրս համասփիւռ՝ ծըփայր երկնից  ակնարկու.
Ի ծովապատ մնացեալ լեռնակըղզոջն անըզբաղ
Ամենեւիմբ մոռացեալը զտոհմայինս եւ կենցաղ,
Մաշէր զմարմին մահահոտ անկերակուր անհանգիստ
Եւ յօրհնութեանց Արարչին ոչ դադարէր շունչ  անռիշտ.
Ընդ մէջ երկնից կարկառեալ եւ ցամաքի եւ  ծովու
Եռանապատ եռասոսկ՝ վերուստ ըզլոյսն արեւու,
Յարձագանգաց եւ վիմաց լըսէր զհողմոց սօսափիւն
Եւ ի հովտաց ծովայնոց ըզհոմամռունչըն շաչիւն
Քան ըզճըպիւռն անարիւն ցօղաճաշակ երկնասնունդ
Կեանըս գործէր միջադաս ընդ երկրայնոցս ու  երկրագունդ…
Այլ ո՞ր ինձ բան բաւական յիշել զանթիւ նոցա  հնար,
Զոր հնարեցին յանձնապասէն հոգեկեցոյց ճանապարհ.
Կէսք միայնիկ, որպէս աստղ ամպացոլակ գոլ  տըքուն
Իբր յատենի խօսակիցք՝ միայն հանդէս Միայնոյն.
Կէսք միաբանք միախոհք յեղբայրանոց, կուսաստան,
Ակիր պարուց նըմանեալք որ երջանկացն իջեվան,
Ի դըժուարին կենաց կորդս արօրաձիգք միալուծ,
Օժանդակեալք իրերօք առ ի վտանդաց դիրապուրծ։  
Ոչ զօշոտեաց դեղ սնոտի զերկնադիտակ նոց՚  աչկունս,
Ոչ կըքելոցն ի տապանս եհան երկիր սին ծաղկունս.
Խըցան ականջք ի յերգոց, լեզու չյօդեաց բան  դատարկ,
Եւ ոչ հարցին զեկաւոր՝ զիարդ, արդեօք կեայ  աշխարհ.
Այո ծընեալք յաշխարհի գերաշխարհին լեալ  նըւէր,
Այն միայն տենչ, պարապուն, անուրա,  զրույց՝ այն եւեթ Էր։
Եւ կէսք՝ յամօթ թուլամիտ արբանեկսն աշխարհի՝
Անդէն ի նմին կենակցեալ կեցին անհուպ իր  չարի
Յարքին բազմեալք ի գահոյս, ճակաամուղք մարտագոռ,
Մեծափարթամ՝ տանուտեալք, արք եւ կանայք գեղաւոր.
Վաճառականք եւ ճարտարք, մատենագիրք.  ձեռագԷտք.
Բարեկեցիկք եւ մուրովք, եւ իմաստունք եւ տըգէտք,
Յամէն բանտից եւ տիոց յառհասարակ վիճակաց,
Աներկրաքարշք ընդ երկիր անցին առանց քընքշանաց.
Տան եւ մանկանց հոգացեալ եւ դադագաստ պաշտեցին,
Համայն եւ այնպէս անվըէպք յաստուածագիր  օրինին.
Ըզգիտութիւն, ըզհանճար, ըզբաղդ, ըզփառս, զընտանիս՝
Յանմեղութեան ըզբաղումըն գիտացին ի բարիս.
Կարեւորօքն ամփոփեալ նա եւ զկարիս խորհին,
Ներքին կամաց ընդհարմամբ առոյգ պահեալք  ըզհոգին։
Սոք՚ արդարեւ խորագէտ վաճառականք տէրունի
Որ զամենայն տուր ետուն ի գին միոյն մարգարտի։
Եւ թէ սատան յառնէր դող շնորհաց նոցին հակամարտ,
Արիացեալք լըրջամիտ հանդիսացան քան ըզմարդ.
Մաքառեցան մահու չափ կալեալ ի բռին զանբիծ վարս,
Եւ վեհագոյնք դիւցազանց կատարեցին հիարարս.
Կին առնացի խիզախէր, ծեր քան զմարտիկ վառեալ կայր,
Զէն եւ ասպար եւ մարտկոց՝ կուսին լանջաց տեղի տար։
Մերթ փախըստեամբ զերծուցին զաստուածազանն ըզկապուտ,
Մերթ դէմ առ դէմ մարտուցեալք որ թ՚էր տագնապ մօտալուտ.
Ետուն ի սպանդ եւ զմարմին զի թափեսցեն ըզհոգիս,
Ընդ Տուր եւ սուր, ընդ իւրեանցն իսկ անցեալ  վարդ ճապաղիս ։
Արդ ընդ վիմօք ու ի փապարս ճըգնարանաց կան  ի քուն
Պարկեշտասփոփ խընկահոտ նշխարք նոցա սըրբասուն...
Հար եւ ըզձեզ անհրաժեշտոն այս սահուն գերանդի,
Այլ յանբըծացըդ վարուց ոչ լըցաւ բուռն իւր  նօթի.
Ո՛չ մահարձան զկափարիչդ ասեք մարմնոցն  ըզքեզ վէմ,
Այլ տաճարաց նորելեաց գըմբէթ՝ երկրէս  երկնաճեմ։
Այսքան իցէ մեծ որդեակ եւ վարել կեանս յաշխարհի
Եւ հատանել անսայթաք ըզճանապարհըն բարի:
Այսքան պիտի զգաստութիւն եւ հանապազ  նըւիրմունք
Զի խոստացեալըն բարեաց հասանիցեմք աննըկունք.
Եւ այսքան քեզ ընծայեալ ի նոյն յերկրէս օրինակ,
Զի խրախուսեալ երթիցես զարքայութեանն  ուր միակ ։
Մի՛ զարհուրիս մի՛ դողաս ընդ այնր գետոց անձկութիւն,
Մի՛ ՚նդ երկնամուտ խորանին հեզիկ դըռնակ  նեղագոյն.
Զի մեծարեաց Տէր ըզգութ, զարդարութիւն  իւր զիջոյց,
Զբեռինս արար փոքրոգիս եւ քաղցրագին արկ մեզ լուծ,
Ինք նախ հորդեաց ըզչաւիղ եւ եթող մեզ հետս անշունջ,
Եւ իբր հովիւ կարդայ զհօտն ըզհետ ձայնին հոգեշունչ:
«Իցեն իցեն նեղութիւնք բազումք ձեզ յայսըմ վայրի,
Այլ քաջալերս ըզգեցջիք, զի յաղթեցի աշխարհի»: …
Հայեցարո՛ւք ինձ, որդեակք, տեսջեք մեծ իմըն  զարմանս.
Ընդ մէջ երկնից եւ երկրի, ընդ ծով, ցամաք, մահ եւ կենս,
Ծառ մի ցամաք կրկնոստեայ սարաւանդեալ  բարձրաձալկ
Լըցուցանէ զտիեզերս համատարած ծագ ընդ  ծագ:
Ծայր իւր յերկինս վերառեալ եւ քան զերկին  բարձրագոյն,
Թեւք իւր խառնեալ հեռաստան ի յելս եւ ի մուտս արեւուն .
Բուն արմատոյն խորամուխ ի սիրտ երկրի թափանցանց՝
Սանդարամետս ի ներքին ժամանեալ դղորդ տայ  հիմանց ։
Ի ծրար ծառոյն կայ ի սպանդ վարեալ Աստուածն յաւիտեանց…
Արձանագիր մատացուդ, մի զԱստուծովդ առնես զանց։
Աստուած թէ զնա չհաւատաս, մերթ լեր անհետ ի յոչէս,
Դու անամօթ քան զասելս, քան զասպառում՝ վէմն իցես,
Որք յայդ տեսիլ խոժոռեալ խաւարեցան եւ  հերձ
Ի չիք անդրէն դառնային՝ թէ չէր մեռեալն եւ  կենդան.
Իսկ թէ հաւատս ընծայես խաչաչարչարդ Աստուծոյ
Կաց առ նըմին՝ ըզվամն ոյրն հարցաբանել, մի՞ եւ քոյ՝
Եւ անդ տեսցես ի ճշգրիտ տախտին զօրէնս  մարդկութեան
Արեամբ գըրեալ ահեղին՝ օրէնք անջինջ յաւիտեան.
«Ոչ մըտցէ մարդ ի հանգիստ, ոչ հասցէ յիւրըն կոպար,
Թէ այս գունակ ոչ մեռցի զմեռելութիւն կամակար է։
Ահա ոչ ես սոփեստէսք, ոչ եւս հանճար սեթեւեթ,
Քարոզ խաչին է հանուրց ընթացարան ստոյգ  եւեթ .
Սա զօրավիգն է նեցուկ կըթուցելոյ մարդկութեան
Յանապատիս կենցաղում եւ ի հովտիս տըրտմութեան.
Սա մրրրկածուփի ու ալէկոծ կենաց տըկար նաւակի
Բեւեռացոյց անխոտոր եւ թեւ դարձեալ ուղղեկի.
Եւ դիւթախառն հըմայից հրապուրանաց համօրէն
Սա հնարավետ է հերքիչ, հրաժարադեղ ի չարէն
Եւ սա միայն բանալի երանաւէտ կայանին
Որում զաւակք Ադամայ անձկակարօտք ակն  ունին,
Այս եւ յինէն ձեզ նըշան որդեակք հոգւոյ անձկալի,
Գըթոտ ոտիցդ յենարան, ծանունց վըշտաց բառնալի.
Պանդըխտարան է երկիրս, տըրտմահովիտ անձկավայր
Ես ծովական իմըն խորք յարավըրդով մրըրկավար։
Գաւազան ձեզ այն փայտէն հատեալ ձօնեմք կենսագիր,
Ցուպ ընդ անուն անսայթաք սովա երթալ  ընդ երկիր,
Ղեկավարել ըզլաստիկդ ի կոչակացն յարուցմունս
Եւ ընդ սորին հովանեաւ հանգչել   յանհողմըն յափումս.
Յորժամ գայցէ քուն կենաց՝ ի սա զճակատս հանգուցեալ՝
Յաւիտենից յօթեւանսն երանութեան ծոց  բանալ։ 

Ուր ամենայն մոռացեալ է վիշտ, անձուկք ու արտասուս, 
Սիրոյն եւեթ են անոյշք յանզրատական գետառուս. 
Եւ որչափ շիթ ոք քըրտանց եհան արտօսր եւ  հառսչ
Թըւեալ գըտցէ անտանօր, առցէ զկոչին յարազուարճ։ 

Մինչ զեղլսելոցն երկրասեր խորթաբարոյ մոլեաց գունդ,
ԴԺոխաքարշեալ պըղծութեամբք բեռանցն իջցեն ի յանդունդ,
Ուր լալ կըրճել ատամանց, դանդիռն եւ հուր չարաչար,
Խորխորատին կափարիչ արդարութիւնն անաչառ.
Վերջին վըճիտ ատենին գարշապարօք զինավըէժ
Սարսուռ տրոփմամբ թողեսցէ զգուբ կորըստեանն միշտ յաւերժ.
Եւ ցորչափ Էնն ի վերուստ կայ սիրելեացն ի  խրախճան,
Անդ ատելիքն Է խոնարհ տառապեսցին անվախճան.
Բազմադարեան կոհակօք ժամանակացն ովկէան
Ես ոչ մի շիթ կըշռեսցէ առ անըսպառն յաւիտեան…
Այլ ես ահիւն Աստուծոյ սքողեք ըզվիհըս տըխուր,
Մի ոք յիմոց սիրելեացդ անդր հուպ գնայցէ  թաքթաքուր։
Երկնից երկնեաց ըզմեզ Տէր, երկնից կամին եւ իձք մեր,
Թէ հաս հրաւէրն՝ առեք թեւս, սլացցո՛ւք յերնիցն անճառ սէր ։