Հայրէններ

Ե/Լ. ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ԱՂԱՉԱՆՔ ԱՌ ՏԷՐ ՅԻՍՈՒՍ ՔՐԻՍՏՈՍ

Յիսուս անուն յիս գթացար,

Զինչ ըստեղծեր զնախնին Ադամ,

Երբ ծընայ ու զգօնացայ,

Յիշեմ ըզՔո գութն ու դողամ,

«Մի՛ ուտեր» պատուիրեցեր,

Քո հրամանիդ ես ոչ անսամ,

Մերկացայ յանճառ լուսոյն,

Վասն այն զարեան գետըն կու լամ:

 

* * *

Զա՛յս արի ինձ ապաւէն,

Թէ անումէկ ես չը մընամ,

Յիմ հօրէն զայս լըսեցի,

Թէ Քրիստոսի ըզքեզ կու տամ,

Առաւել հաստատեցաւ

Սէրդ ի հոգիս ու կը խընդամ,

Քե՛զ, Յիսուս, երկըրպագեմ,

Դաւանութեամբ յառաջ կու գամ:

 

* * *

Բացի ի Քէն զոք չը գիտեմ,

Յաւազանէն Քեզ հաւատամ,

Առաւօտ խաղաղութեան,

Դէմ Քո լուսոյդ ես կու մընամ,

Զինչ ըզձուկն յաղի ծովէս

Քաղցըր ջըրիդ  ի դէմ կու գամ,

Ի վիմէդ Իսրայէլեան

Երաշտացեալս ջուր կը ժըպտամ:

 

* * *

Կենդանի աղբիւրն Դո՛ւ եսվ,

Տուր ծարաւիս, որ զովանամ,

Ո՛չ ոսկոյ, ո՛չ արծաթոյ,

Ո՝չ աշխարհիս կու ցանկանամ,

Քու տեսուդ եմ փափագած

Յայս կարօտոյս զօրն երերամ,

Ժողովէ զիս, Տէ՛ր, ի Քեզ,

Որ Քո տեսուդ արժանանամ:

 

* * *

Որ լալով գանգատ ասեմ

Իմ Արարչիդ թ'ի՞նչ լինենամ,

Զիս խոցել են մահուան,

Ուսկայ անկեալ եմ կու հեծամ,

Իմ խոցիս դեղ Դո՛ւ գիտես,

Որ բըժըշկէ դեղ քընքըշամ,

Երբ ի Քեզ եմ յուսացեալ,

Անմըխիթար ո՞ւմ կու դառնամ:

 

* * *

Դու բըժիշկ ես անարծաթ,

Փող մի չունիմ, որ ես Քեզ տամ,

Ողորմեա՛, ինձ ճար արա՛,

Քեզ յաւիտեան ծառայ կենամ,

Մի՛ պըշկար յիմ խոցերոյս,

Որ Քո ձեռօքդ առողջանամ,

Թէ ասեն՝ «Ո՞վ բըժըշկեաց»,

Ես ի Քենէ լուկ գոհանամ:

 

* * *

Հանց տըկար 'ի զայրացեալ,

Որ չասէի թէ՝ լաւանամ,

Զիմ ապրիլս ինձ կամեցար,

Քո աղէկըդ ո՞ւր մոռանամ:

Անցանի շատ ժամանակ,

Յետ ի մահուն երբ հողանամ,

Ո՛չ Ֆըրիկս յուսահատիմ,

Ո՛չ ի սիրոյ ես թերանամ:

 

* * *

Զարթ ըզքեզ ծանօթ չունիմ,

Յայս դըրանէս ո՞ւր հեռանամ,

Երբ զաղէ՛կըդ Քո տեսայ,

Ես անխնայ հոգիս կու տամ,

Ինձ Աստուած ըզՔեզ գիտեմ,

Յուր հրամայես ի հօն կենամ,

Թէ ի լո՛յսըն կուղարկես,

Թէ ի խաւարն՝ յօժար գընամ:

 

* * *

Այլ չելնեմ ի հրամանացդ,

Գլխիս 'ւ արեանս գիրըն Քեզ տամ,

Քո անառակ որդին եմ ես,

Ինձ ողորմեա՛՝ ի Քեզ կու գամ,

Թէ նայիս քաղցրիկ ի յիս,

Ես ոսոխէն է՞ր վախենամ,

Քո ուժովդ յաղթեմ նոցա,

Որ զիս խաբէ՛ին յարաժամ:

 

* * *

Թէ դընես ցանկ այս այգոյս,

Ի կողողէն անհոգ մընամ,

Այգեգործ ըզՔեզ գիտեմ,

Թէ պէտ չանես՝ նա՛ չորանամ,

Զիս տընկեա՛ յերկիր բարի,

Որ ես հաստատ արմատանամ,

Ըզհարաւ գարնանային

Հընչէ ի յիս, որ բորբոքամ:

 

* * *

Յիս յօտէ 'ւ խոր բըրէ,

Որ զարթընչիմ ւո զուարթանամ,

Խաղաղացո՛ ջուր կենդանի

Յոստըս սըրտիս, որ կակղանամ,

Ոռոգէ՛ յորդ վըտակով,

Որ կանաչիմ եւ մանկանամ,

Մի՛ թողուր զիս անտերեւ

Եւ անծաղիկ, որ գոսանամ:

 

* * *

Զիս սընո՛ եւ դարմանէ՛,

Որ ի ժամու պըտուղ Քեզ տամ,

Յանջըրդիս եմ ցամաքեալ,

Ամպ չի ցօղեր զուարթանամ:

Յաւղեա՛, Տէ՛ր, ողորմութեամբ:

Լինի պտուղս իմ քաղցրահամ,

Աղերսեմ թագաւորիդ,

Առնում պրեւս եւ պարծենամ:

 

* * *

Դու բաշխող ես բարութեանց,

Ողորմութեանըդ կու մընամ,

Տո՛ւր ինձ գանձ անապական,

Որ յաւիտեան չաղքատանամ,

Զիս գըթած ես 'ւ ողորմած,

Երկայնամիտ եւ բարեկամ,

Թէ չէ ո՞ր պարզ երեսօք

Զայս մեծութիւնս ինձ կամենամ:

 

* * *

Է՜, Ֆրի՛կ, մեծ կու խօսիս,

Յերախտանաց ասես կու գամ,

Զայս յիմա՛րըն կու ասէ,

Թէ անաշխատ հարըստանամ,

Կամ խելօքն ո՞նց հաւատայ,

Թէ յայն մեղաց արդարանամ,

Այսոր ջանք պիտէր դըդնել,

Որ այս բարոյս ես տիրանամ:

 

* * *

Մէկ պահօք, մէկ աղօթիւք,

Մէկ արտասուօք զիս լուսանամ,

Քան զամէնըն մեծ է այն,

Որ աղքատաց բաշխեմ եւ տամ,

Այս յայնումն ինձ կատարի,

Որ զամենյն մարդ սիրենամ,

Էանց սէրն յանցաւորիս՝

Ես առաջի Քո մերկանամ:

 

* * *

Պաղատիմ վըստահ ի Քեզ,

Յետին մըշակս հուսկայ կու գամ,

Ինձ ասես, «Ծառայ բարի,

Եկ հաւասար քեեզ վարձ կու տամ»,

Ես առնում ուրախութեամբ,

Ընդ իմ եղբա՛րսըն միանամ,

Տամ ըզփառս Երկնաւորիդ

Եւ բիւր հազար հետ գոհանամ,

Եւ ինձ տաս դարձ ի բարին,

Որ խւարեա՛լըս լուսանամ,

Եւ կարեմ սուրբ բերանով

Ըզքեզ գովել միշտ յարաժամ:

 

Ե/ԼԱ. ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ՈՏՆԱՒՈՐՔ ԵՒ ՀԱՅԵՐԷՆ ԲԱՆԵՐՍ ՀՈԳԷՇԱՀ, ՈՐ ԶԱՐԹՈՒՑԱՆԷ ԶՈԳԻՍ ՄԱՐԴԿԱՆ

* * *

Մինչ ածէ զմահն ու մօտէ

Եւ անողորմ գըրօղն գայ,

Ոչ ի ծեր կու խընայէ,

Ոչ ի մանուկ 'ւ ոչ յերեխայ,

Չի քըննել կաթողիկոս,

Եպիսկոպոս 'ւ ոչ քահանայ,

Չի քըննել թագաւոր, իշխան,

Ոչ զայսոսիկ, որ կու մուրայ:

 

* * *

Չի ասել, թէ պարտական է,

Կամ աղքատ եւ կամ տըղայ,

Չի խըղճալ յօտարկանն,

Թող թէհազար դառըն որ լայ,

Անողորմըն բաժանէ

Զնոր պըսակած հարսն ու փեսայ,

Զինչ եղաւ ի Խըլաթանն

Ինքն Յովակիմ երեսնամեայ,

Քահանայք, փիլիսոփայք

Խիստ շուարած ողբով կու լայ,

Ոչ յեղբայր եւ ոչ ի քոյր

Կու խընայէ՝ առնու գընայ:

 

* * *

Հանց կըրակ տայ ծընօղցն,

Որ յաւիտեան երթայ մընայ,

Զհայրն ու մայրըն կու տանի,

Կաթընկերըն ի տուն մընայ,

Հանց որբեր յետ կու թողու,

Որ սար ու ձոր ամէն կու լայ,

Ի հիմնէ տուն կու քակէ,

Որ այլ իսկի շէն չի մընայ:

 

* * *

Հանց ցանկութիւն խափանէ,

Որ իւր նըման իսկի չի կայ,

Ոչ սըրբոց կու ամաչէ,

Ոչ Աստուծոյ բանիւ կու գայ,

Մեղաւորաց չողորմի՝

Չասէ յէգուց նա դարձ կու գայ,

Ոչ գողոյ 'ւ ի պիսակէ,

Ոչ յաղտեղացըն կու պըշկայ:

 

* * *

Պահլաւունեաց 'ւ ի Քաջանց,

Ոչ երկընչի 'ւ ոչ վախենայ,

Զինչ ծընեալ կայ մեռանի,

Մահն ամենին հաւսար կու գայ,

Ոչ մեծատան, ոչ աղքատի

Յորժամ հասնի՝ համբեր չը տայ,

Հանց բնութիւն զինչ մհն ունի՝

Չեմ իմանալ՝ թէ նա խըղճայ:

Յորժամ ելնէ տաքն ու կակուղն,

Գեմ հովն ու չորն անպիտանայ:

 

* * *

Լըսէ խրատ ի Ֆըրկանէս,

Իսկի յայս կեանքըս շահ չի կայ,

Մինչդեռ տղայ ես ու մանուկ,

Այսօր զէգցէն բանըն հոգայ,

Զինչ ցանկութիւն մեղաց ունիս՝

Զամէնըն թող 'ւ ազատ մընայ,

Ֆըրիկն հանց պարզ է խօսել,

Որ ամենայն մարդ իմանայ,

Թէ ճըշմարիտ է բանս 'ւ ողորրդ՝

Այս կենղացըս, որ խաբ կու տայ,

Զօրն աղաչել պիտի յԱստուած,

Որ գիտութեան հոգի մեզ տայ,

Որ մենք քըննենք զայս կեանքս ու զայն,

Թէ ո՞րն հոգոյս ի բան կու գայ:

Որն հաճելի է Աստուծոյ

Եւ մեզ օգուտ ա՛ն պիտենայ,

Որ բաժանենք զլաւն ի վատէն,

Որ օգնական առ մեզ մընայ:

 

* * *

Ով որ ունի միտք ու հոգի,

Թող զիւր յետի օրըն հոգայ,

Մահըն կու գայ յանկարծակի,

Այլ չի թողուլ որ նա շընչայ,

Զաւակն յաւիտեան չը թափէ,

Ոչ փոշիմնելն ի բան կու գայ,

Այս է տեղիքըն թափելոյ,

Զինչ որ կարես այսօր ջանյ,

Հաւսար ամէնքս զՏէրն աղաչենք,

Որ զմեզ հոգոյ աչքըն բանայ,

Որ ճանաչել կարենք զԱստուած,

պա թէ սէրն առ մեզ մընայ:

 

* * *

Թէ մեզ լինի երկիւղ եւ սէր,

Նա մեր հոգոյս այլ ահ չի կայ,

Արժանաւոր շուտ հանդիպինք

Աստուածորդոյն յորժամ, որ գայ,

Երբ աղաչենք՝ Տէրն ընդունի,

Փառք ի բարձունըս վերանայ,

Ով որ ունի հաւատ բոլոր

Կամ յարութեան ակն ունենայ:

 

* * *

Զինչ խոստացել Աստուած սըրբոցն,

Զայն անխընայ ի հօն կու տայ,

ԶԱստուած վըկայ բերեմ բանիս,

որ ի յայս բանըս ծուռ չի կայ,

Յորժամ ըզմիտքըս կու պարզեմ

Զազդումն հոգոյս ի յիս կու գայ,

Երբ կու ծաղկի միտքս ու հոգիս,

Լեզուս իմ հանց պըտուղ կու տայ:

 

* * *

Ով որ լըսէ յօժար սըրտիւ,

Կամ իմանայ, թէ յո՞ւստ կու գայ,

Փառաւորի ամէն հոգի՝

Ականջուերոյն անուշ կու գայ,

Փառք Աստուծոյ միշտ կենդանոյն,

Որ հանց շնորհք Նա մեզ կու տայ,

Որ կու կարենք հանց բան ասել,

Որ իմաստնոցըն դուր կու գայ:

 

* * *

Հազար թէ հանց շընորհք ունիս,

Քեզ մէկ Սուրբ Գիրք այլ պիտենայ,

Որ այս կենացս ողջոյն ասես,

Մինչ չէ երեկ մահն ի վերայ,

Ես աղաչեմ զամենեսեան,

Ով զիմ ողբանքըս լըսենայ,

Թող չը խաբի յանցաւորէս՝

Սորա աղէկն ի բան չի գայ:

 

* * *

Ով որ յայս կեանքս է խիստ ուրախ՝

Յանդէնըն շատ ի լաց կենայ,

Աստուած օրհնէ զայն կարդացողն,

Որ իմ խրատս առ ինք մընայ,

Աշխարհս ամէն սուտ կու դատին,

Ես եմ գըտել հանց քիմիայ,

Ոսկի 'ւ արծաթըն զայն չարժէ,

Զի յիշատակ այս կու մընայ:

 

* * *

Թէ խելք ունինք, նա հանց կենանք,

Զինչ Աստուծոյ սիրտն ուզենայ՝

Սուրբ եւ անբիծ եւ անարատ,

Որ ըզբարին յերակ հոգայ,

Յայնում լինինք մարդ կատարեալ,

Որ նենգութիւն ի մեզ չմնայ,

Այն է գըլուխ ամէն բանի,

Որ զամենայն մարդ սիրենայ:

 

* * *

Զինչ ըզփորձած ոսկի լինի,

Ով ի բովէն ահ չունենայ,

Օրհնեալ անունն ըՍտեղծօղին,

Որ հող մարդոյն խօսք լինենայ,

Աստուած օրհնէ զայն կարդացողն,

Որ ըզՖըրիկըս յիշենայ,

Ինքն այլ յիշուի ողորմութեամբ,

Երբ Գաբրիէլ փողով ցընծայ:

 

* * *

Մեք գոհանամք յՈղորմածէն,

Թ 'ի մեղաւորքս ո՞նց կու գըթայ,

Որ զանարժանս արժանացոյց,

Որ հանց գոհար ի շար կու տայ,

Փա՜ռըք փառաց թագաւորին,

Որ մեր մըտացըս լոյս կու տայ,

Զինչ արեւու շողն ի ջըրին

Ի մէջ հոգոյս կու թըռուըռայ:

 

* * *

Ով որ թախսիր խելաց առնէ,

Թող անհոգ ի քուն չի կենայ,

Թէ չէ նա գողըն մըտանէ

Եւ աւերէ զտունն ու ընայ,

Ոչ երեկոյ, ոչ մէջ գիշեր

Զայն մարդն իսկի ոչ գիտենայ,

Տանուտէրըն արթուն պիտի,

Որ գողին աւար նա չի տայ:

 

Ե/ԼԲ. ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ՈՂԲԱՆՔ Ի ՎԵՐԱՅ ԳԱԼՍՏԵԱՆՆ ԵՒ ՁԱԽԵԼՈՅ

Զարմանք մի մեծ լըսեցէք

Եւ մըտիկ դըրէք հաւասար,

Զաստուածութեան հանգամանքն

Ո՞վ կարէ պատմել միալար,

Իւր աստուածութիւնն անեղ,

Էութիւնըն իւր անվըճար,

Իւր քաղցրութիւնն է բրաի

Եւ իւր դառնութիւնն է դըժար,

Խոնարհութիւնն է բազում

Եւ համբերութիւնն է յերկար,

Հաշտելութիւնն է ի լոյս

Եւ Իւր բարկութիւնն է խաւար,

Աստուածութիւնըն է մի

Եւ ահեղ անունն է հազար,

Իւր հայրութիւնն է հաստատ

Եւ որդիութիւնն ի կատար,

Հոգին Սուրբ է փառակից

Ընդ Հաւր, Որդւոյ՝ հարթ հաւասար,

Օրհնութիւն եւ գոհութիւն

Արարչին ամենակատար:

 

* * *

Զհրեշտակսն արար ի լուսոյ

'Ւ ի հոգոյ անմահ՝ միաբար,

Շինեց զերկինքըն կամար

Եւ զծով ու զցամաք հետ իրար,

Արար զարեւն ու զլուսին

Եւ եւթն աստղն ի հետն մոլար,

Զտարերք ու զչորս բնութիւնըս

Կըշռով զուգեց միաբար,

Զդարակսն եդիր տանուտէր,

Որ պահէր զամէնն ի դադար,

Ձըկունք, թըռչունք, անասունք

Եւ սողունք ամէն հաւասար,

Շինեց դըրախտ ի յԵդեմ

Եւ տընկեց զծառըն գերարար,

Զամէնն ստեղծեաց ի վեց օր

Եւ մըտօքն արար Նա հանճար,

Խաղաղութիւն առաքեաց

Տէր 'ւ ողորմութիւն իւր յաշխարհ,

Յառաջ մինչ դեռ չէր եղեր

Այս ամէն ի գիր ու համար:

 

* * *

Երրորդական միութիւն

Արարին խորհուրդ ու հընար,

«Եկայք, որ մարդ արասցուք,

Մեզ նըման պատկեր մի գօհար»:

Դարձեալ եղեւ հըրաման,

Թէ՝ «Չտանի պատուէրդ այդ ի ծայր»,

Որդիդ եղեր հընազանդ

Եւ խոնարհութիւն կամեցար,

Ասցեր, թէ՝ «Ըզմեղս Ադամայ

Ե՛ս քաւեմ, զի մարդ է տըկար»:

Ի հողէն, ջըրէն, կրակէն

'Ւ ի քամոյն զուգեցին կաղպար,

Պատկերակից ու նըման

Իւր ձեռօքն արար՝ դու եղար,

Փըչեաց զշունչ 'ւ երետ հոգի

Եւ կընքեաց կենդանացար,

Կազմեց եւ եդիր ի դրախտն՝

Զանազան փառաց տիրացար,

Զչերդ ի յետ դու բացիր,

Ինքնաբոյս դու քեզ թըւեցար,

Ասցեր, թէ՝ Մէն կու կենամ

Ի դռախտին ընկեր կամեցար,

Երետ քեզ քուն թըմրութեան,

'Ւ ի կողէդ ետ կին քեզ համար:

 

* * *

Դու 'իր 'ւ Եւա միաւոր,

Ի դրախտն այլ ոք մի չի կայր,

Աստուած միշտ եւ հանապազ

Ի տեսոյդ ձեր ուրախանայր,

Պըտուղըն, որ պատուրեցաւ՝

Մի՛ ուտել, Ադամ Նախահայր,

Չարեր մըտիկ՝ դըրախտին,

Ի պըտուղն ի կեր դու եղար,

Ծառըն ճըչէր եւ ասէր,

«Մի՛ մօտիլ, թէ չէ գերեցար,

Դրախտին անմահութիւն

Ու բարիքն ամէն քեզ համար»,

Ասաց, թէ «Կեր յամէնէն,

Բայց մէկէն ուտել քեզ չի կայր»,

Ադա՛մ, ընդէ՞ր չուժեցեր

Եւ հնդարտութեամբ դու կերար,

Դու մարդ էիր փառաւոր,

Ի վերին դասուցն 'իր ի յար,

Կընոջ դաւաճանութեան

Եւ օձի բանիւ խաբեցար:

 

* * *

Դու հող էիր եւ մոխիր,

Ո՞նց աստուածութեան ցանկացար,

Պատճռ դու զԵւա դըրիր

'Ւ ի յանանց լուսոյն զատացար,

Թէ ո՞նց խաբեց ստանայ

Եւ կամ ո՞ւր տարաւ Բելիար,

Երբ Տէրն երեկ ի դըրախտն

Քեզ ի խընդիր եւ ձայն արար,

Դու է՞ր չանկար ի յԻւր ոտքն

'Ւ ասացեր, թէ՝ «Իմ Բարերար,

Ես հող էի ու մոխիր,

Ի՞նչ գիտ'ի թէ հանց լինենայր»,

Նա չէր հանել ու վարել,

Յիւր ձեռացն ի վեր կայ ու գայր,

Դու մարդ իւր ի պատիւ

Ու զայդոր չափըն չիմացար,

Նըմանեցար անբանից

'Ւ անասնոց հետըն վարեցար:

 

* * *

Ադամ լալով կու ասէ

Ստեղծօղին, «Ա՜յ իմ դեղ ու ճար,

Զպտուղն ես դեռ չի կերել՝

Զինչ յառաջ դու Հօր խոստացար,

Դու է՞ր անկար ի կարիք,

'Ւ ի Կուսէն մարմին ըզգեցար,

Երեսուն 'ւ երեք տարի

Ի յաշխարհս եկիր դու կեցար,

Կարող էիր դու փըրկել

ԶՄեղուցեալքս ի յերկնից ի վայր,

Թէ չէր պատճարն ի Քենէ՝

Է՞ր երկիր ի վայր խաչեցար»:

 

* * *

Զայդ ո՞նց կարես դու ասել

Ընդ Աստուած, Ֆըրի՛կ, դու յիմար,

Յառաջ գիտացիր ըզքեզ՝

Յոչընչէ թէ ո՞նց գոյացար,

Երբ չես գիտելոյ կարող,

Հանց վըստահ դու է՞ր խօսեցար,

Անկիր ի յերես 'ւ յոտք,

Ասա, «Տէ՛ր, մեղայ քեզ հազար,

Դու ես բարերար Աստուած,

Որ սիրով ի մեզ գըթացար,

Դու ես կարող ու թողուս

Զամէնի մեղքըն հաւասար,

Քաւեա՛ զիս ըզմեղւորս,

Որ քըննէ ըզխոր ու դըժար,

Մեղա՛յ քեզ, Տէր իմ Աստուած,

Քեզ մեղա՜յ հազար զենահար,

Դու ես գըթած 'ւ ողորբած

Եւ ամէն ցաւոց դեղ ու ճար»:

 

* * *

Նըմանեցար արծուին

Ու ի յօդն ելար, շըփացար,

Ասացէր՝ թէ շատ իմ դեկան

Զուգամ, լինիմ կամս ի կատար,

Նետով մին հանց խոցեցար,

Որ զինչ ըզկըրակ վառեցար,

Երբ զաչքդ ի նետըն տըւիր՝

Ի քու թեւդ ըզինքըն տեսար,

Դու քո լեզուովդ ասացեր,

Թ'իմ թեւէս չեղեւ ինձ հընար,

Ֆըրի՛կ, զայդ ո՞ւմ գանգատիս,

Քո գիշուդ՝ պատճառ դու եղար,

Այլ ցեղ ճարակ քեզ չի կայ,

Աղօթից կարիք դու անկար,

Մի՞թէ այդիւ խըլըսիս

Ի չարէդ այդ, որ դու անկար,

Ողորմութեամբ ազատիս

Յայդ մեղացդ, որ դու տիրացար,

Ջերմ արտասուս դու հանես,

Որ լինի խընդիրքդ ի կատար,

Ֆըրիկ, անյոյս մի՛ կենար,

Որ չընկնիս ի հոգս 'ւ ի շիւար,

Ունիմք մեք յոյս 'ւ ապաւէն

Առ Աստուած, որ է հայր եւ մայր,

Տուք ըզփառըս Փըրկողին,

Իմ եղբարք, ամէնքդ հաւասար:

 

* * *

Ողբանք անուշ լըսերէք

Ու մըտիկ դըրէք հաւասար,

Ֆըրի՛կ, դու է՞ր խաբեցար

'Ւ ի մեղաց մէջըն կապեցար,

Գիշերն ի քուն դու չեղար

Ու ցերեկն ի բուն դատեցար,

Իրաւ ու սուտ խօսեցար

Ու յետեւ դու ի՞նչ շահեցար,

Պատճառ դու չարեաց եղար

'Ւ ի մեղացդ ի մէջ թաղեցար,

Զօրըն կու ասիր այլոց,

«Է՜յ, անխել, յակնատդ է՞ր անկար»:

Ֆըրի՛կ, վըզօքդ ու ձեռօքդ,

Ոտօքդ ընկեր ես ի չար,

Ուն'իր քո չափ դու բարի,

Մեծութեան վասն է՞ր ցանկացար,

Մոխիր ածեր քո ձեռօքդ

Ի գըլուխդ եւ անխելացար,

Յորժամ դատաստան լինի,

Զայս յիշես՝ վա՜յ տաս քեզ համար,

Զօգտեց կեր ու խումն աստէն,

Անդէնին պաշար չի տարար,

Յորժամ որ ատեան եղեւ՝

Ձախակողմ դասըն խառնեցար:

 

Ե/ԼԳ. ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ՈՂԲ ԱԴԱՄԱՅ

Գընա՜ց ու տարաւ ըզհայրն

Մեր Ադամ, որ մեզ կու մընայ,

Որ պարզ երեսօք երթանք

Առ Աստուած՝ հանց որ հաճենայ,

Որ տայ մեզ հանցեղ  հարգեւք,

Որ նըման 'ւ ընկեր չունենայ,

Զպատուրանն ով լաւ պահէ,

'Ւ Աստուծոյ ճանապարհն երթայ,

Գիտեմ ւելի առնու

Յայն բարեացն, որ Տէր պիտի տայ,

Սըրբունքըն գ եմ չեն կարօտ

Դըրախտին, որ էր Ադամայ,

Նոխա Աստուծոյ կու ցանկան,

Որ լոյս նա կու տայ:

 

 

ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԹԼԿՈՒՐԱՆՑԻ

Ե/ԼԴ

* * *

Է՜, մահ, քանի զքեզ յիշեմ,

Կու դողամ ու սարսափիմ ես,

Չըկայ քան ըզքեզ լեղի,

'Ի ամենայն լեղոյ լեղի ես,

Լեղի ամենայն լեղոյ,

Մի՞թէ դու ի քեզ նըման ես,

Դըժոխք քան ըզքեզ լեղի

Եւ յետոյ զայն ալ դու բերես:

 

* * *

Սողոմոն յիշեաց զքեզ

Եւ ասաց՝ Եղու՜կ վա՜յ եմ ես,

Նախատեաց զիմաստութիւն,

Ինքն ի յինքն ասաց՝ Փո՛ւ ի քեզ,

Ի՜նչ շահ է իմաստութիւն,

Քան զանգէտ աղքատ մեռայ ես,

Անմեղք ի յաշխարհս եկի

Ու մեղօք գընամ սեւերես:

 

* * *

Սողոմոն արքայն ասաց,

— Մի՛ ասեր թէ՝ «Արքայ եմ ես,

Ունիմ շատ դրամ, շատ գանձ,

Շատ դարպաս եւ ոսկի ի ներս»,

Ի զուր խըռովեալ գանձես,

Ո՛չ գիտես, թէ ո՛ւմ ժողովես,

Զաշխարհս ես ի գիրկդ առեր,

Քեզի խոր դժոխք կու փորես:

 

* * *

Է՜, մահ, թէ դու քէն ունիս,

'Ւ Ադամայ որդին կու հանես,

Կամ մեղաց հարուած ես դու,

Ի մահու պըտղէն ծընեալ ես,

Մովսէս մարգարէ չասես,

'Ւ ի Դավթայ իսկի չամաչես,

ԶԱբրահամ հայրըն տանիս,

ԶԻսահակ ի հողն աճըռես,

ԶՏրդատ յաթոռոյն ձգես,

ԶԿոստանդին ի յաչք չբերես:

 

* * *

Թէ կանգնէր հազար հեծել

Եւ ժողովք՝ իսկի չի վախես,

Թէ հագեր է վեց զրեհ,

Նետ նետես 'ւ ի թափն անցընես,

Տանիս զնայ ի բանտ ածես,

Դէմմ դըռանն քար մի ձըգես:

 

* * *

Արծիւ ես, յերագ թըռչիս,

Լայնաձիգ զթեւըդ տարածես,

Զինչ աշխարհմ հըզօր մանուկ՝

Ի թեւիդ ծայրն ծրարես,

Հազար երանի նորա,

Զոր բարի գործով գըտանես,

Հեղեղ բոցեղէն տարեր՝

Ի մեղաց մէջըն զով բռնես:

 

* * *

Յովհաննէս Թուլկուրանցի,

Զուր կասես, զայլ ոք խըրատես,

Եօթանասուն ամ լըցեր,

'Ւ ի մահուն դուռն հասեալ ես:

 

Ե/ԼԵ. ՈՂԲ ՆՆՋԵՑԵԼՈՑ

Է՜, մահ, ըզքեզ կու յիշեմ,

Կու դողամ ու կու սարսափեմ,

Չի այ քան ըզքեզ լեղի,

Ամենայն լեղոյ լեղի ես,

Աւա՜խ, իմ կէնճ  արեւուս,

Կու մեռնիմ, այլ ճարակ չունիմ:

 

* * *

Դըժոխքն քան ըզքեզ լեղի

Եւ յետոյ զայն այլ կու բերես,

Սողոմոն յիշեաց զքեզ

Ու ասաց՝ Եղու՜կ, վա՜յ եմ ես,

Աւա՛խ, իմ կէնճ արեւուս,

Կու մեռնիմ, այլ ճարակ չունիմ:

 

* * *

Զի՞նչ օգուտ զիմաստութիւն,

Քան զանգէտ աղքատ մեռայ ես,

Անմեղք ի աշխարհս եկի

Ու մեղօք գընամ սեւերես,

Աւա՜խ, իմ կէնճ արեւուս,

Կու մեռնիմ, այլ ճարակ չունիմ:

 

* * *

Ի զուր խռովեալ գանձես,

Ո՛չ գիտես, թէ ո՛ւմ ժողովես,

Զաշխարհս դու ի գիրկ առեր,

Քեզի խոր դըժոխք կու փորես,

Աւա՜խ, իմ կէնճ արեւուս,

Կու մեռնիմ, այլ ճարակ չունիմ:

 

* * *

Նայ մահ որչափ քէն ունի՝

Ադամայ որդին կու հանէ,

Ես այլ ան մահուն դիպայ,

Որ ելայ ես ամէն բանէ,

Աւա՜խ, իմ կէնճ արեւուս,

Կու մեռնիմ, այլ ճարակ չունիմ:

 

* * *

Կու լամ, ես ըզիս կու լամ,

Որ չկայ ինձի պէս նըման,

Շատ հասրաթ կայր իմ սըրտիս,

Ամէնէն մահրում կու մընամ,

Աւա՜խ, իմ կէնճ արեւուս,

Կու մեռնիմ, այլ ճարակ չունիմ:

 

* * *

Մարի՛կ, ե՛կ, զիմ հալըն տես,

Որ կըրակ ընկեր սիրտս ի ներս,

Իմ հէքիմն դու եղիր,

Որ նայ զիմ ցաւըն դու գիտես,

Աւա՜խ, իմ կէնճ արեւուս,

Կու մեռնիմ, այլ ճարակ չունիմ:

 

* * *

Գըլխարկս ի ծընկանդ առնես,

Պահ մի լաս, պահ մի մխիթարես,

Այլ ճր չունիմ ես ի քեզ,

Բայց երազդ, որ զիս տեսանես,

Աւա՜խ, իմ կէնճ արեւուս,

Կու մեռնիմ, այլ ճարակ չունիմ:

 

* * *

Յոյս Աստուածածին ունիմք,

Բարեխօս է նայ մեզ բարի,

Ըզիւր միածին որդին

Աղաչէ, որ մեզ ողորմի,

Աւա՛՜խ, իմ կէնճ արեւուս,

Կու մեռնիմ, այլ ճարակ չունիմ:

 

Ե/ԼԶ

* * *

Է՜, մահ, քան ըզքեզ յիշեմ,

Կու դողամ ու կու սարսափիմ,

Չըկայ քան ըզքեզ լեղի,

Ամենայն լեղոյ լեղի ես,

Դըժոխք քան ըզքեզ լեղի

Եւ յետոյ զայն այլ կու բերես,

Սողոմոն յիշեաց ըզքեզ

Ու ասաց՝ Եղու՜կ, վա՜յ եմ ես:

 

Զայս ինչ ի խոր խոցեցայ,

Որ գըլխակս իսկի խելք չըկայ,

Ո՛չ խօսք մի խօսիլ կարեմ,

Չի բանքս իմ որ ես մոռացայ,

Մարե՛կ, ե՛կ, զիմ հալըն տես,

Որ կարկ ընկեր սիրտս ի ներս,

Իմ հէքիմըն դու եղեր,

Որ նայ զիմ ցաւըն դու գիտես:

 

* * *

Կու լամ, ես ըզիս կու լամ,

Որ չըկայ ինձի պէս նըման,

Շտ հասրէթ կայր իմ սըրտիս,

Ամէնէն մահրում կու մընամ:

 

* * *

Ա՜յ իմ սիրելի մայր իմ,

Բեր ձեռքըտ՝ սըրտիս խոցըն տես,

Լաւ  լաւնալու ճար մի արայ,

Թէ չելնեմ մանուկ արեւէս,

Գըլխակս վեր ծնկացդ առնես,

Պահ մի լաս, պահ մի հառաչես,

Մի՛ լար, մի՛ ելներ աչիչդ,

Կամ երածդ որ զիս տեսանես:

 

* * *

— Վա՜յ ինձ, նազելի որդի,

Զինչ դիպւ ցաւտ անբուժելի,

Գեղեցիկ գունն երեսէդ

Դեղնեցաւ որպէս մեռելի,

Զայս ծով-ծով աչերըդ քո,

Զինչ քաշած կամար խորանին,

Հիմայ ի՞նչ եղաւ քեզի,

Չես հայրիր մէկիկ մի ինծի:

 

* * *

Զայտ մաքուր բերանըտ քո,

Ակռանիդ շարած մագարտի,

Այժմուս ի՞նչ եղաւ, որդի՛,

Չես խօսիր բնաւ մէկ մի ինձի,

Լըցիր արունով սրտիկս,

Յաւիտեան չերթար իմ սրտիս,

Բեր, դիր զերեստ երեսիս,

Որ երթայ հասրէթն իմ սրտիս:

 

* * *

Որպէս ըզքեզ պահեցի,

Թէ շողոյն, ցրտոյն ծածկեցի,

Յօտարաց նազելի ցուցի,

Մի՞թէ այս աւուրս պահեցի,

Յոյս Աստուածածին ունիմք,

Բարեխօս է նայ մեզ բարի,

Եւ զիւր միածին որդին

Աղաչէ, որ մեզ ողորմի:

 

Ե/ԼԷ

* * *

Գեղ մի կայր՝ Նարեկ ասեն,

Որ յաթոռն էր վարդապետին,

Անդըր տանուտէր մի կայր,

Իւր անունըն Գորգիկ ձայնին,

Ապրեր էր հարիւր տարի,

Չէր եկեր ի ժամատեղին:

 

* * *

Վարդապետն ի վեր ելաւ

Ու խնդիր յողորկեաց Գորին,

Թէ՝ Գո՛րգ, տանոտեր ես դու,

Յէ՞ր չես գար ի ժամատեղին:

Նայ հանց  պատասխան երետ,

Շատ մշակ ունիմ՝ չըբանին,

Վարդապետն անէծք էած՝

Չի հանգչի մարմինդ ի հողին:

 

* * *

Երեկ բոլորեց տարին,

Գորգ մեռաւ ի մեջ գիշերին,

Չորս մարդ ի յուսին առին

Ու տարան  եզերն ի հողին,

Եւթւըն գերեզման բացին,

Հողըն մուտ չերետ Գորգիկն,

Երկաթէ օղեր արին,

Իւր ոտից կոճերն անցուցին,

Երեք օր, երեք գիշեր

Կախեցին ի պատն արեգին:

Ահայ հոտեցաւ մարմին,

Գորգ անկաւ ի մէջ փողոցին,

Ոչ շուն իւր մսէն ուտէր,

Ոչ շուն իւր մսէն ուտէր,

Ոչ թռչունք վերօքն անցնէին:

 

* * *

Շատ մարդ, շատ ազգունք ուներ,

Նոքա այլ թէպտիր արարին,

Ելան միաբան գնացին,

Յոտն անկան սուրբ վարդապետին,

Վարդապետն յառաջ եկաւ

Ու յիշեց զԱստուած կենդանին,

Ի Գաւազանին անկաւ

Ու հարցումն ետուր մեռելին,

Թէ՝«Ոնց ժըմնեցար, ո՜վ Գորգ,

Որ եկիր ի յեզեր հողին»:

Գորգ ըզգլուխն ի վեր վերուց,

Յոտն անկաւ սուրբ վարդապետին,

«Տէ՛ր, ինձ թողութիւն արայ,

Զիս մոլար ճանփով կու տանին»:

Նայ զաջն ի վեր եհան՝

«Գո՛րգ, հանգիր ի մէջն ի հողին,

Զօրէնս քեզ համարով տայ,

Որ դատիս ի յօր կիրակին»:

 

* * *

Համբաւն այլ ի Սիս հասաւ,

Սքանչելիք սուրբ վարդապետին,

Նարեկ վարդապետ մի կայ,

Որ կու տայ մեռածին:

Երեք վարդապետ սըսցի,

Երեքեան ի Սիս քաղաքին,

Ելան ճանապարհ անկան,

Վարդապետն ի տես կու գային:

Եկին դէմ յիրար առին՝

Կարածէր զոչխարն ի սարին,

Քիչ մի գիշատես էր նա,

Մէկ մէկի հային՝ ծիծաղին:

 

* * *

Հոգով սուրբ էր Նարեկացին,

Իմացաւ զխորհուրդն ի սրտին,

«Իմ տէ՛ր, թողութիւն արէք,

Աշակերտ եմ վարդապետին»:

Եւթն գայլ սարին նստեր

Ու ալաս կենին ոչխարին,

Նայ զգայլերն ի վայր ձենեց

Ու հովիւ եդիր ոչխարին,

զերեքուց գաւազնա էառ,

Դէմ յիրէն խուցըն գնացին,

Երեք աղաւնի բըռնեց —

Օրըն պաք էր՝ չորեքշաբթին,

Խորդեց ու խորվեց աղւոր

Եւ եդիր յառջեւ հիւրերին,

«Հրամեցէ՛ք,, բարի հիւրեր,

Ճաշակիմք ի յայս սեղանին»:

Նոքա ձեռք յիրար զարկին,

Դրին զմատն ի վերայ պըռկին,

Ասեն, «Տէ՛ր, զայս ի՞նչ արիր,

Օրս պաք է չորրեքշաբթին»:

«Կա՛մ կերէք, բարի հիւրեր,

Կա՛մ հրաման տըւէք, որ թռչին»:

Երեք վարդապետ սըսցի

Այն խօսիցն ի վայր մնացին,

«Իմ տէ՛ր, ամ ո՞նց տամք հրաման,

Է խորված, դըրած սեղանին»:

 

* * *

Վարդապետն յառաջ եկաւ

Ու յիշեց ըզՏէր կենդանին,

Նայ զաջն ի վեր եհան,

Թեւաթափ ետուր թեփուրին,

Թեւ առին եւթնապատիկ

Վերայ գլուխ սուրբ վարդապետին,

Վարդապետն օրհնեց զնայ,

Ու թըռան հասան երամին:

 

* * *

Երեք վարդապետ սըսցի

Յոտն անկան սուրբ վարդապետին,

Ասեն, «Կաժենաս դու, տէ՛ր,

Որ հազարք ըզքեզ գովէին,

Երթամք ու խպար տանիմք

Առ Սըսայ Կաթուղիկոսին՝

Ճըշմարիտ եւ ըղորդդ կասեն,

Որ կու տայ հոգի մեռածին»:

 

* * *

Բաներս Յովհաննէսն ասաց,

Յովհաննէսն այն Թուրկուրանցին,

Ով բանիս իմ ականջ դընէ՝

Աստուած իւր մեղացն առնէ թողութիւն:

 

 

ՄԿՐՏԻՉ ՆԱՂԱՇ

Ե/ԼԸ. ՏԱՂ ՂԱՐԻՊԻ ԱՍԱՑԵԱԼ

* * *

Հոգի՛, մի՛ ասեր ղարիպ,

Թէ չէ իմ սիրտս կարունի,

Ղարիպն ի յօտար երկիր

Ախամ խիստ դժար կու լինի,

Զինչ հաւն երամէն ի զատ

Մոլորած ի տեղ չի հանգչի,

Այնչափ երերուն կենայ,

Մինչեւ իւր տեղըն հասանի:

 

* * *

— Ղարի՛պ, սիրտնեղ մի՛ կենար,

Այս դիժար օրերս կանցնի,

Շատ ղարիպ ի տուն դարձեր,

Մի՛ մնար՝ թէ քեզ չի լինի,

ԶԱստուածն ողորմած կասեն,

Կողորմի ամէն ղարիպի,

Քեզ այլ յօգնական լինի,

Որ հասնիս սրտիդ մուրատին:

 

* * *

— Հոգի՛, ամ դու լաւ կասես,

Սիրտս է սեւ քան զգործելի,

Ի ղարիպութեան տարտէն

Երեսիս գունըն կու քաղի:

 

* * *

— Ղարի՛պ, ղուսայ մի՛ աներ,

Ղուսայէն մարդն չի՛ շահիր,

Շատ մանուկ թասայ կանէ,

Ի շահին տեղըն կու զենի,

Ղուսան շատոց ցաւ բերէ,

Ի ցաւէն մարդն մեռանի,

Զինչ սիրտն որ հասրէթ ունի՝

Ամէնէն մահրոմ կու լինի,

 

* * *

Գնայ դու գործէ բարի,

Եւ արայ թապտիր դու քեզի,

Քրիստոս քեզ եղբայր շինէ

Եւ հրեշտակն արայ սիրելի,

, , , , ,

  , , , ,

, , , , ,

Որ անդէն հոգիտ չի տանջի:

 

* * *

Ամենքս ենք ղարիպ, եղբայրք,

Հայրենիք մարդ իսկի չունի,

Հաւսար գնալու եմք մենք

Զի այն կեանքն է մեզ հայրենի:

 

* * *

Գնայ ղարիպին ասէ՝

Թող ելնու քաղքէն ու երթայ,

Ես շատ ղարիպ եմ տեսեր,

Ղարիպին իսկի՛ շահ չկայ,

Ով ղարիպին վատ ասէ,

Թող ինքն այլ ղարիպ լինենայ,

Երթայ ի ղարիպութիւն,

Զօրն ի բուն զինքն երերեայ:

 

* * *

Ղարիպն ի յօտար երկիր,

Ա՜խ, թէ ի՞նչ դժար կու լինի,

Թէ զօրն շէքէր ուտէ,

Քան զլեղի վդառն կու թվի,

Յորժամ ի մաճլիս նստի,

Յանկասկած սիրտըն կարունի,

Զաչուերն ի բոլորն ածէ,

Կարեւոր եւ զոք նայ չունի:

 

* * *

Աւա՜ղ, ըզղարիպն ասեմ,

Որ յօտար երկիր կու լինի,

Աչերն արտասուօք թանայ,

Որ երեսն ի վայր կու թափի:

 

Ե/ԼԹ

* * *

Էղպա՛րք, ղարիպիս ասեք,

Թէ՝ «Քաղկես էլի՛ ու գնայ»,

Գիդեմ, շատ ղարիբ տէսէր,

Որ երկիրս իսկի շահ չի կայ,

Ով ղարիպին վադ ասէ,

Թող ինքն այլ ղարիպ լինենայ,

Ղարիպութիւնն ինք հառչէ,

Զորն ի բուն ինքն երերայ,

Ով ղարիպին զինչ չասէ,

Զէնէհար ղարիբ չի լինայ,

Ղարիբութիւնն շատ կեցայ,

Ես գիդեմ՝ ինչպէս կու լինայ: