Հայրէններ

Ե/Ի. ՆՈՐԻՆ ՖՐԻԿԷ ԱՇԽԱՐՀԱԿԱՆԷ ԱՍԱՑԵԱԼ ՏԱՂ ՎԱՍՆ ԲԱՐԵԳՈՐԾՈՒԹԵԱՆ ՄԱՐԴԿԱՆ, ԽՐԱՏ ՈԳԵՇԱՀ ԵՒ ՊԻՏԱՆԻ

Իմ սիրտ, վատին մի՛ լըսեր,

Ու չարին իսկի տեղ մի՛ տալ,

Այս աստընուորիս վերայ

Վատն իսկի մարդու չի մընալ,

Այն մարդն, որ ինքն վատ առնէ,

Հանդիպի ինքն վատի մի այլ,

Եւ զինչ որ ունի ամալ՝

Գայ ի յոտքն փաթաթւի նա՛ այլ:

 

* * *

Յորժամ քո չարկամն ընկնի,

Դու քո ի սիրտըդ մի՝ խընդալ,

Չգիտես, թէ այդոր փոխան

ՅԱստուծոյ քեզ ի՞նչ պիտի գալ,

Այլոց թէ դու չար կամիս,

Քեզ բարոյ իսկի մի՛ մընալ,

Զինչ որ դո՛ւ չափես այլոց,

Քեզ չափեն մէկին մէկ՝ մին այլ:

 

* * *

Ի՛մ սիրտ, քեզ քանի՞ ասեմ,

Հետ չարին իսկի մի՛ գընալ,

Շատ մի փորձեցեր բաներ՝

Քան զաղէկն այլ իրք չի մընալ,

Աղէկն, որ ի քո ձեռացդ

Ի վեր գայ՝ գահալ մի՛ կենալ,

Երնէկ ես նորա կու տամ,

Ով կարէ ընկեր սիրենալ:

 

* * *

Ա՜յ խելք, ամ ժողով կացիր

Ու ճապաղ զօրըն մի՛ կենալ,

Մըտօքդ իմացիր աղէկ

Եւ քըննէ, տըխմար մի՛ կենալ,

Ըզսիրտըդ հնազանդ պահէ,

Խաբողին տեղ իսկի մի՛ տալ,

Զուտելն ու խըմելն ատէ,

Աղօթից ի զատ մի՛ կենալ:

 

* * *

Ապա թէ հըպարտ կենաս՝

Բելիար քեզ հիւր կամի գալ,

Լինիս դու չարեաց մերան՝

Գեհենին կամիս լինենալ,

Ի սըրտէդ արիւն բըղխէ,

'Ւ աչերուդ դադար դու մի՛ տալ,

Պահօք 'ւ աղօթիւք կապէ,

Սատանի տեղ իսկի մի՛ տալ:

 

* * *

Ֆըրի՛կ, ցանկացար դու խիստ

Մեծութեան՝ քեզ ո՞վ կամի տալ,

Աժնիկ ես այդոր, զինչ որ

Քաշեցիր ու դեռ կամի գալ,

Խաբէութենէ եղաւ

'Ւ ի մեղաց, տըխմար մի՛ կենալ,

Թէ այդ քեզ չեղաւ խըրատ,

Մեծ վընաս յետեւ կամի գալ:

 

* * *

Տրօք տընանկաց դարձո

Ըզվընասն, որ քեզ կամի գալ,

Արթուն եւ պատրաստ կացիր՝

Չարն յերակ մարդուն կամի գալ,

Աստէնս թէ բարի գործես,

Քեզ յանդէնն ի դէմ կամի գալ,

Զայս կեանքս ուրացիր, Ֆըրի՛կ,

Զանցաւորս իսկի մի հոգալ:

 

* * *

Թէզխելքդ ի վերայ բերես

Ու զուգես քեզ աղէկ ամալ,

Յետեւ դու խելօք լինիս

Եւ բարեաց կամիս տիրանալ,

Գէմ զայս հաղիաթ գիտեմք,

Որ այս կեանքըս մեզ չի մընալ,

Որ այս կեանքըս մեզ չի մընալ,

Ամ յէ՞ր կու դատինք ի զուր

'Ւ Աստուծոյ ի փոխ չենք ի տալ:

 

* * *

Աղէկ վաճըռկանն պիտի՝

Տասնէն մէկ կարէ շահենալ,

Տանք զինքն ի յԱստուած այսօր,

Ն մէկին հազար կամի տալ,

Ա՛յս է հոգեւոր ճամբայ,

Թէ կամիս յինքըն դու գընալ,

Զինչ հեռ ու նախանձ ունիս,

Յամէնէն ի զատ հեռանալ,

Զքո գանձն աղքատացըն տալ

Ու զհոգուդ ճարակն իմանալ,

Լինիս կատարեալ դու մարդ,

Քան զամէնն աղէկ լինենալ:

 

Ե/ԻԱ. ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ԲԱՆ ՈԳԵՇԱՀ ԵՒ ԼԱՒ, ՅԱՂԱԳՍ ՓՈՇԻՄԱՆՈՒԹԵԱՆ

Եղբա՛րք, լըսեցէք խրատի,

Թէ հետ ինձ ի՜նչ բան կու լինի,

Անկայ ի յոսկոյ ցընոր

Ու զհոգոյ տուն չի շինեցի,

Ասցի, թէ շինեմ ես բերդ

Ու քաղաք եւ դարպասընի,

Խելօք մի յառաջ երեկ,

Ինձ ասաց՝ թէ յասկից արի:

 

* * *

Շատ մի դատեցայ, եղբա՛րք,

Ի Հարգայ ես շատ մի տարի,

Ասցի թ'իմ ջանօքս առնեմ

Մեծութիւն՝ առանց հրամանի,

Եկին ինձ յերազն ասին,

Թէ այդ խիլադ, որ քեզ կու թըւի,

Զինչ Աստուած է պատրաստեալ՝

Օր զաւուր ի քեզ հասանի:

 

* * *

Առանց Աստուծոյ, եղբարք,

Ով ուզէ թ' ի հաց հասանէ,

Նա զօրըն բոբիկ կենայ

Եւ մերկիկ ի յաստըւորի,

Ապա յԱստուծոյ  ուզէ,

'Ւ աղօթիւք ի դէմ կանգընի,

Կարող է տալոյ Աստուած՝

Զինչ ուզէ ամէն կատարի:

 

* * *

Ցերեկն ու գիշերն ի բուն

Զինչ խորհինք ամէն խափանի,

Շատ աղուորութիւն առնենք

Մեր մըտօքս ի յասնաւորի,

Այն ի զինչ Աստուած առնէ

Ու Իրեն կամքըն կատարի,

Իւր բանն ու խորհուրդն ամէն

Կատարի ու ո՛չ խափանի:

 

* * *

Որդեա՛կ, թէ լըսես դու ինձ

Ու ականջ դընես խըրատի,

Տե՛ս, որ չի խեռաս զոչով

Կամ ասես, թ' «Այս է՞ր կու լինի»:

Աւետարանին լըսէ,

Իմացիր, թէ ի՞նչ կու լինի,

Դառնայ առաջինն յետին

Եւ յետինն լինի առաջի:

 

* * *

Ու՞ր են թագաւորք երկիր

Կամ իւրեանց գանձն ի պահեստի,

Դու լեր կամաւոր աղքատ,

Խոնարհիր դու փոքր ու եծի,

Բաշխէ զինչ ունիս այսօր,

Որ չլինիս ողորմ ու լալի,

Յէ՞ր ես յամառել ի մեղքդ՝

Կու խաբես Ադամայ որդի:

 

* * *

Զաշխարհս ես ի սէր առել,

Քեզ անուշ ինքըն կու թըւի,

Այս կեանքս է ժանգոտ պըղինձ,

Որ ներքեւ հողին կու փըտի,

Դու զինքըդ աղէկ քըննէ,

Թէ ունիս դու միտք ու հոգի,

Թէ զայս չիմանաս, եղբա՛յր,

Ո՝չ մեռած ես, ո՛չ կենդանի:

 

* * *

Այս չար ցանկութիւնս է յիս

Բընակել ու զիս կու տանի,

Հանցեղ կու ջանայ հետ ինձ,

Որ գերի տայ զիս սատանի,

Ասցի, ըօ ձըգեմ ըզվատն

Ու չլինիմ բաժին կըրակի,

Իմ մեղքն ի վերայ ուսիս

Կու հակէ՝ ի վայր կու տանի:

 

* * *

Ֆըրի՛կ, շահ ու զեն արա՛,

Իմացի՛ր, թ'ո՞րն կու պիտի,

Թէ զարքայութիւն ուզես՝

Յաշխարհէս դու շուտ մի արի,

Ապա թէ զխաւարն ուզես

Ու զտանջնքն, ողորմ ու գերի,

Զաւրըն կերուխում արա՛

Ու գործէ, զինչ որ քեզ պիտի:

 

* * *

Ասցի, թէ դառնամ յիմ շատ

Չար գործոցն, որ ես արարի,

Զմոխիրն ես զինչ զհաց կերայ,

Զարտասուաց ջուրըն խըմեցի,

Մարմինըս սիրեց զաշխարհս,

Ի նորոյ ես մեղք գործեցի,

Պիտէր ինձ հանցեղ իմաստ,

Որ զայսոր ճարակն իմանի:

 

* * *

Ինձի պատասխան երեկ,

Ա՜յ եղբայր, որ ես լըսեցի,

Է՞ր ես դու այդոր համար

Մընացել զինչ էշն ի ցըխի,

Զականջըդ խըլի արա՛

Ու զերկու աչքըդ քո՝ կուրի,

Մարմինդ երբ հերիք ասէ,

Նայ հոգիդ յիւրմէդ խալըսի:

 

* * *

Շատ մի հայրէն բաներ

Խորհըրդով՝ դըրախտ տընկեցի,

Յաչիցս աղբերացն  ջուր

Քաշեցի, զինչ որ սընուցի,

Զիմ լերդս զինչ ըզհաց կերայ,

Ա՜յ եղբարք, ինչուր բուսուցի,

Երկու լոյսն ի մի դարձաւ

Գիշերին, ինչուր հասուցի:

 

* * *

Անկայ ի հոգոց ծովըն,

Երբ որ զայս բաներս յիշեցի,

Զիմ աչուերըս չափ արի

Ու զծովու ջուրըն չափեցի,

Զիմ միտըս լողնորդ արի

'Ւ ի ծովու յատակն իջուցի՝

Վասն այն մարգարտին համար,

Որ ծովու յատակըն լինի:

 

* * *

Այնչափ աղաչեմ զԱստուած,

Որ հոգոյ աչքըս բացըւի,

Եւ իմ հինգ ըզգայարանքս

Աշխարհիս ժանգէն մաքըրի,

Ծանր ինչ ուզեցիր, Ֆըրի՛կ,

Դու գիտես, թ'այդ երբ կատարի,

Քո աչքդ ու ականջդ ու միտքդ

Եւ բընութիւնդ սուրբ կու պիտի:

 

Ե/ԻԲ. ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ԽՐԱՏ ՀՈԳԵՇԱՀ

Ֆըրի՛կ, զինչ ծընծղայ ես դու,

Որ լոկ ձայնդ ի դուր գայ յերակ,

Յորժամ ելանէ Արկօղն

Ի քենէ՝ մընաս դու դատարկ,

Դու զօրն ի ցընոր կենաս

Ու շինես քեզ բարձրաւանդակ,

Չասես՝ թէ հանց հողմ իջնէ,

Որ քակէ մինչեւ ի յատակ:

 

* * *

Գիտես, թէ դու խելք ուի՞ս՝

Աշխարհի ես բան ու կատակ,

Զօրըն շահ ու զեն քըննես,

Երազով դատիս դու համակ,

Խըրատ մի քեզ տալ կամիմ,

Մի՛ կենալ բանիս հակառակ,

Զմարմինդ ի մեղաց պահէ,

Մի՛ վառել հոգուդ քո կըրակ:

 

* * *

Այսօր անձնիշխան ես դու՝

Չիմանաս բանիդ քո ճարակ

Յէգուց չի թափէ ըզքեզ

Ո՛չ եղբայր եւ ո՛չ քո զաւակ,

Զեթէ դու թափես ըզքեզ

Ի մեղաց՝ մաքրիս դու յըստակ,

Երբ ըզքեզ յառաջ կոչեն,

Դու խօսել կարես համարձակ:

 

* * *

Ապա թէ խաբիս ի տես

Ու կենաս մեղաց դու մըշակ,

Գործես անօգուտ բաներ

Եւ բառնաս հոգոյդ քո շալակ,

Յորժամ քո խընդիրքըն գայ՝

Մի՛ ասել ի՞նչ կայ ճարակ,

Մըճուճ ի յառաջ անկիր

Ու գընա՛ ի հուրն անատակ:

 

* * *

Ֆըրի՛կ, այն այնոր փոխան,

Որ կացեր յերակ դու մուրհակ,

Զօրըն կերուխում արիր,

'Ւ հանգար ի բուրդ, խաս մուշըտակ,

Չասիր՝ թէ գալոց է օրն,

Որ լինի ահեղ հրապարակ,

Բաստիկ որ կըրես հիմիկ՝

Մեծ ամօթ եւ մերիկ խայտառակ:

 

* * *

Դարձեալ եսէ քեզ, Ֆըրի՛կ,

Թէ այս բա՛նըս չէ գեմ կտակ,

Փոխէ զքեզ ի յայդ կերպէդ,

Երբ դարձաւ սեւ մազդ ի սպիտակ,

Ջանք դիր 'ւ ազատէ ըզքեզ,

Մինչ դեռ կաս դու յայսմիկ յատակ,

Թէ չէ յատակես յէգուց՝

Հանց լինիս զինչ գողն ի փըլհակ:

 

* * *

Բերեն զքո ամէն չարիքն

Ու չափեն կապիճ 'ւ ի քիլակ,

Ամէն քիլակի համար

Տանջելոց ես շատ ժամանակ,

Որդունքըն ծըծեն զարիւնդ

Այն կարմիր գինոյն փոխանաւ,

Այն տաք տըներուն փոխն՝

Բուխէրիկ վառեն քեզ կըրակ:

 

* * *

Խորվեն զինչ տոճառ ըզքեզ,

Զինչ կաքաւ ու զինչ նապաստակ,

Ուտեն ըզմարմինըդ քո

Ու տանջիս զինչ ձուկն ի տապակ,

Այսեն քո մեղաց որդունքն,

Որ տընկել էիր քեզ զաւակ,

Պահեալ սընուցիր զնոսա՝

Գալըստեանըդ քո ունին ակ:

 

* * *

Կամ բա՛ց ըզհոգուդ աչերդ

Ու նայեաց ուղորդ ու շիտակ,

Այսցեղ համարե՛ա զամէն

Հատուցումն՝ այլոց օրինակ,

Թէ խելք ի վերայ բերես

Ու կենաս զինչ պարտ է ու հարկ,

Լինիս կատարեալ խելօք

Եւ ամէն բանի դու գիտակ,

Ուզե՞ս որ գըտնուս հանգիստ

Ու առնուս քեզ փառք ու պըսակ,

Կացիր դու խոնարհ ու հեզ,

Որ լինիս բարեաց նուիրակ:

 

Ե/ԻԳ. ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ԽՐԱՏ ՀՈԳԵՇԱՀ ՎԱՍՆ ՀԱՒԱՏՈՅ

Կանչեմ ի մեղաց վերայ,

Ով լըսէ թող յետ դառընայ,

Մեղացն այլ ճարակ չը կայ՝

Քան զմեղայն, որ զօրն ասէ նա,

Այն մարդն, որ մեղայ չասաց,

Ի հըրոյն մէջըն վառենայ,

Թող լայ 'ւ երեսին ընկնի,

Ով ստեղծեց՝ Նա ինքն ողորմեայ:

 

* * *

Ջանցի թէ ճարակ առնեմ

Եւ դառնամ՝ ասեմ թէ՝ մեղայ,

Նա՛յ ալյուիկ յիշումն արար

'Ւ ի նորոյ խաբեաց սատանայ,

Տուէ՛ք ինձ ի խոր խըրատ՝

Թ'այսոր ինչ ճարակ լինենայ,

Այսոր այլ ճարակ չը կայ,

Քան զմարմինն, որ մարդն ուրանայ:

 

* * *

Ով զայս կու առնէ, եղբարք,

Որ զմարմինն յայս տեղս ուրանայ,

Թէպէտ որ տանջի սակաւ,

Բայց հոգին պայծառ կու մընայ,

Ի՞նչ շահ, որ քընքուշ պահես

Ըզմարմինդ՝ յետեւ հողանայ,

Կենդանի մեռած դու լեր

Զինչ ցորեանն, որ արդիւնանայ:

 

* * *

Հազար թէ մանուկ ես դեռ՝

Ես կասեմ՝ դու քեզ ճար արա՛,

Քակէ զքո մեղաց արմատն

Ի տակացոր այլ չի մընայ,

Ծառայ մեղաց մի՛ կենր,

Մի՛ լինիր տըխմար ' անիմայ,

Թէ չէ ցանկութիւնն անցնի

Եւ արդունքըն քեզ կու մընայ:

 

* * *

Ես ի՞նչ գիտէի, եղբարք,

Թէ մեղաց դարն հանց լինենայ,

Զինչ, որ կու քաշիմք հիմիկ

Շատ չարիս ու վըճար չի կայ,

Զայս ո՞ւմ գանգատիմ, եղբա՛րք,

Երբ ածած խելացս ի վերայ,

Զերդ եզն եմ ի լուծ մըտած՝

Կուքաշեմ երբ անխելացայ:

 

* * *

Ով այս բաներըս լըսէ,

Թո՛ղ բերէ զիւր խելքն ի վերայ,

Ըզմիտքըն մաքուր պահէ

Եւ յամէն մեղաց հեռանայ,

Զինչ որ պատուիրան դըրած,

Թո՛ղ զամէնն ամուր պահէ նա,

որ երբ յարութիւն լինի,

Նա անանց լուսոյն տիրանայ:

 

* * *

Այս սէրս, որ ի յիմ սիրտս է

Բընակել՝ զայն նա՛ գիտենայ,

Որ ինքըն հանց սէր ունի,

Որ նըմա ընկեր չունենայ,

Այս սէրս աշխարհիս սիրուն

Չէ նըման, որ զինքն իմանայ,

Այս սէրս ի լուսոյ եկել,

Ով սիրէ՝ նա անմահանայ:

 

* * *

Երնէկ ես նորա կու տամ,

Որ ըզսէրն ի սիրտն ունենայ,

Զամէնն հաւատով սիրէ,

Չարութեան տեղ իսկի չի տայ,

Ով զայս ճանապարհս ունի

Կամ բարեաց ինքն ակն ունենայ,

Չի գայ ի նարմէ վընաս,

Ո՛չ ումեք նա վատ կասենայ:

 

* * *

Շատ հայերէն բաներ ասի,

Ով լըսէ ու զինքն իմանայ,

Ըզմարմինն տաճար շինէ,

Որ Աստուած գայ հանգչի ի նա,

Ցանկայ երկնային լուսոյն

Եւ յերակ ըզմահն յիշենայ,

Զամէն ցեղ մեղաց տեսակք,

Թո՛ղ կոխէ ու անցնի գընայ:

 

Ե/ԻԴ. ՆՈՐՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ԲԱՆ ՇԱՀԱՒԷՏ

Է՜յ, անմիտ եւ անասուն,

Գիտե՞ս, թէ զոր տեղիք կուզես,

Զարժանաւորաց տեղըն՝

Դու յօժար սըրտիւ խընդըրես,

Այնոր նըման գործք պիտի,

Որ ապա զայն դու գըտանես,

Հազար կապիճ մեղք ունիս,

Այդով ո՞նց յերկինքն ելանես:

 

* * *

Եղբա՛յր, թէ դու շատ ուտես

Ու խըմես՝ նա՜յ, շատ հառաչես,

Չասե՜ս, թէ դու մարդ ծընար,

Յիրաւի, ի յէշ նըմանես,

Երթաս թաւալտիս յաղբիսն՝

Հետ թոքաս եւ հետ փուք հանես,

Այդով, ա՜մ, դու ո՞նց հասնիս

Յայն սըրբոց դասն որ դու կուզես:

 

* * *

Ապա թէ չափով ուտես

Ու խըմես եւ քիչ զըրուցես,

րթուն եւ պատրաստ կենաս՝

Դու ապա ի մարդ նըմանես,

Զմարմինըդ մաքուր պահես

Եւ գործովըդ ջահ դու վառես

Ապա թէ կարես անցնել

Յայն դըժար տեղն, որ կու վախես:

 

* * *

Թէ դու յայն ապով կենաս,

Թէ զԱստուած գըթած դու գիտես,

Զոր ի հս դու քեզ կու փորես,

Յայնժամ ողորմի Աստուած,

Որ աստէն լալով դու խնդրես,

Թէ չէ երբ տանեն ըզքեզ,

Դու ի հօն ճար ո՞ւր գըտանես:

 

* * *

Ճանապարհն, որ ունիս յառջեւդ՝

Ահըն խիստ է, գէմ կու լըսես,

Խաւար է ու ցուրտ ու տօթ,

Հանց րա, որ ըզքեզ թափես,

Յայդ երեք տեղդ հանց արա,

Եղբա՛յր, որ դուն այլ չի վախես,

Թէ չէ ի տեղին մընաս,

Դըժոխքն է, զինչ որ կու լըսես:

 

* * *

Սիրով է պատկեր ստեղծած,

Դու գիտես, թէ յո՞վ նըմանես,

Աղէկ քընընէ ըզքեզ,

Ա՜յ յիմար, թէ ի՞նչ բանի ես,

Զչարըն քո մակաւ գործես՝

Ըզստանայ պատճար դընաս,

Եղբա՛յր, քեզ երդումըն տամ,

Սատայնայ դու ե՞րբ տեսեր ես:

 

* * *

Ասա՛ թէ ի՞նչ կերպ ունի

Կամ ի յո՛ւմ բերնէն լըսեր ես,

Դու զմիտքդ սատանայ զայն ո՞ւր

Կու գիտէ, զինչ  դու կու գիտես,

Յանդէն քեզ մտիկ ո՞վ դնէ

Պատճառիդ, զինչ որ կու դընես:

 

* * *

Ջանք դիր դուն ու հանց արա,

Որ ըզքեզ դու պարտաւորես,

Շատ մեղք ու չարիք ունիս,

Զամէնըն մէկ-մէկ դու գիտես,

Զամէն մեղք դու ա՛ստ քաւէ,

Որ յանդէնն ափսոս դու չասես,

Ափսոսն անդէնն ի՞նչ  օգտէ,

Թէ հազար վըկայ դու կանչես:

 

* * *

Ասես, «Ողորմեա՛ ինձ, Տէ՜ր,

Մեղաւոր ծառայն Քո եմ ես,

Գին եմք Քո անպարտ արեանդ,

'Ր ի վերայ Խաչին հեղեր ես»:

Յորժամ հարցանես ըզքեզ,

«Թէ ըզՏէրն ո՞ւստի ճանաչես,

Բանին պատասխան ի՞նչ տաս,

Է՜յ, հազար գործօք սեւերես:

 

* * *

Ֆըրի՛կ, քեզ խըրատ մի տամ

Յիրաւի, թէ ինձ կու լըսես,

Այս կեանքս է խաբող, եղբայր,

Սորա 'սկի մըտիկ չառընես,

Այն մարդն, որ այս կենցաղոյս

Աւատայ՝ յանդէնն սեւերես,

Ողորմ ու լալի է նա

Մէջ յամէն սըրբոց՝ սեւերես,

Եղբա՛յր, խըրատիս լըսէ

Եւ արա՛ ըզքեզ պարզերես,

Յորժամ յարութիւն լինի,

Ընդ սըրբոցըն փառաւորես:

 

Ե/ԻԵ, ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ԲԱՆ  ՄԵԿՆՈՒԹԵԱՆ

Յառաջն ինչ խորհուրդ եղեւ՝

Որդին ըզսկիզբըն ամենին,

Դեռ այն փայտըն չէր բուսել

Որ հանին զմեր Տէրն ի Խաչին,

Յետոյ էր ծընել Սուրբ Կոյսն,

Որ զԱդամայ կաւըն կու զուգին,

Թէ չէ՝ ի՞նչ պատճառ եղեւ,

Որ երեկ խընդիր ծառային:

 

* * *

Ծընաւ անարատ Սուրբ Կոյսն

Ի յայրին զՈրդին միածին

Մոգուց թագաւորքն եկին

Եւ տեսին զԱստուած՝ նոր ու հին,

Ո՞վ իշխէ ասել զԱստուած,

Թէ պատած էր ի խանձարուրին,

Այսինքըն միայն Աստուած,

Որ ասաց զԷլի էլն ի խաչին:

 

* * *

Յերկնից ի յերկիր իջեալ,

Խոնարհեալ, թէ որ ուսանին,

ԶԱստուած ո՞վ կարէ տեսնուլ,

Բայց ծընաւ ու զԻնքն սընուցին,

Այսինքն է՝ ծածկեալ Խորհուրդ,

Բայց յայտնի է՝ գըրկով բարձին,

Ա՛յն, որ զամենայն էստեղծ

Ի Բանից՝ զԻնքըն խաչեցին:

 

* * *

Գեմ ի սկըզբանէ էր Բանն

Աստըւած ի յարգանդ Կուսին,

Ամուրքըն երկնից չի կայր,

Անդընդոց աղխքըն չերեւին,

Ըզխաղողն արիւն զուգեց

Եւ զցորեանն Իւրեանըն մարմին,

Զայս մեզ յիշատակ եթող

Եւ գընաց առ Հայրն եւ Հոգին:

 

* * *

Քան զԱդամ այլ ո՞վ հարուստ,

Որ ունէր զդրախտն առանձին,

Դեռ այն ծառըն չէր բուսել,

Ոչ պըտուղն ինչ պատուիրեցին,

Պըտուղ մի՛ ուտեր, Ադա՛մ,

Որ չընկնիս ի մեծ գերութիւն,

Կերաւ, խաբեցաւ Ադամ՝

Զօրըն լայր ի դիմաց դըրախտին:

 

* * *

Է՞ր ես հագել դու նասիճ

Ու նըստել իզնչ մէկ ի նըւին,

Ճորտեր են կանգնաց յառջեւդ՝

Ղըռաւաշ գինին լընուին,

Տառպելքն են ի դուռն եկել,

Որ իւրեանցն կըտոր մուրային,

Կանչէր, թէ «Ի զատ հանէք

Յերեսէս, որ իրք չուզէին»:

 

* * *

Յորժամ դատաստան լինէր,

Որ ըզքեզ յառաջ կոչէին,

Ի՞նչ ես դու տուել նոցա,

Որ ի քո դուռըն կու գային,

Ու՞ր են այն ամէն ճորտերն,

Որ կանչին «Անու՜շ պարոնին»,

Թող գան ու թափեն ըզձեզ

Կըրակէն 'ւ ի հուր գեհենին:

 

* * *

Ու՞ր է քո ոսկի կապայն,

Որ ծառայքն ի թեւն առնուին,

Ու՞ր է փափուկ անկողինդ,

Որ գիշերըն քեզ փըռէին,

Այսօր ո՛չ կապայ ունիս,

Ո՛չ անկողին մէջն ի հողին,

Յայգուց՝ հուր ու բոց ծեն

Ի բերան ըռաւաշ խըմողին:

 

* * *

Ո՛չ դուստր, ո՛չ որդին օգտէ,

Ո՛չ դեկան իւր վաստակողին,

Յորժամ յարութիւն լինի՝

Չունենաս պացխուն դատողին,

Մինչ խելքդ ի վերայ է դեռ,

Դու քակէ զդըժոխքն ահագին,

Շինէ անդէնին դարպաս

Ու գընէ դըրախտ մեծագին:

 

* * *

Դարձեալ հրամայէ Աստուած

Ընդ հարուստ ու փարթամընին,

Ու՞ր է ձեր ամէն դեկանն

Ու թաւերն եւ շատ ծառանին,

Թող գան ու թափեն ըզձեզ

Ի ձեռացըն չար տանջողին,

Է՞ր չիք ի տալ ինձ ի փոխ,

Երբ գային ի ձեր դըռվընին:

 

* * *

Գեմ խիստ փոշիման է լեալ

Մեծատունն յիւրենն ի մըտին,

Ասէ, թէ «Ե՞րբ տեսայ ես

Ըզաղքատն ի յիմ դըռվընին»,

Անխե՛լ, գեմ աղքատն էր այն,

Որ ճորտերն ըզինքն վարէին,

Եւ կամ թէ տային կոտոր,

Որ շըներն զինքըն չուտէին:

 

* * *

Յայգուց, որ դընենք կըշեռք

'Ւ իրաւունք առնենք ամէնին,

Բարեացն զփոխարէնըն տանք՝

Քան զհարիւր հազարն աւելին,

Նոքա, որ զկաշառքն առին

Ու շատ վաշխ եւ մեծ տոկոսին,

Զհուրն եւ ըզկըրակըն տան

Եւ զտանջանքն, որ ո՛չ շիջանին:

 

* * *

Ամբարձ ըզհոգոյ աչերդ

'Ւ յըղըրկէ պաշար զանդէնին,

Այսօր դու արա ճարակ,

Որ չլինիս բաժին գեհենին,

Զինչ որ դու ունիս շատ գանձ

Ու ղումաշ եւ բաժին ժանգին,

Գընա՛, վաճառէ դու զինքն

'Ւ աղքատացըն տուր դու բաժին:

 

* * *

Ու Տէրն ողորմի յէգուց,

Չը տայ զքեզ բաժին սատանին,

Կանգնիս ի յաջոյ դեհին

Ու շահես ըզլոյսն եւ զբարին,

Զինչ որ խոստացաւ Աստուած՝

Զայն կու տայ իւրեն ծառային,

Ջանա՛ ու ճարտար կացիր,

Որ առնուս ըզտեղ հայրենինի:

 

* * *

Զով որ դու խելօք գիտիր,

Քան զամէն անխել նոքա 'ին,

Երբ ցաւ մի դիպնէր նոցա,

, , , , ,

Խելօք ես նոցա ասեմ,

Որ ողջնու թանգար գըրէին,

Երբ մահն ի վերայ հասնէր,

Լուկ անհո զաչսըն խըփէին:

 

Ե/ԻԶ, ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ԽՐԱՏ ՀՈԳԵՇԱՀ

Յորժամ հայհոյէք զաղքատն

Ու դըժար խօսօք կըռուիք,

Ելնէք Այտուծոյ աչացն,

'Ւ ի մեղաց դաւթար գըրուիք,

Յէգուց, երբ ասէ Աստուած,

Ես եկի՝ տառպելիս չըտվիք,

Ու զինչ Ղազարոս ի դըռուին

Ընկած ու յիս չհայէիք:

 

* * *

Չօգտէ փոշիմնիլն յէգուց,

Քե՛զ ասեմ, լըսէ դու, Ֆըրի՛կ,

Զինչ որ մեծատունն եղաւ՝

Աներես եւ խիստ անհարկիք,

Երբ դուք հայիք ի հւորըն

Ի զատէ՝ լուկ կու պապակիք,

Յայնժամ չի թափէ ըզձեզ

Ո՛չ բեհեզ եւ ո՛չ ծիրանիք:

 

* * *

Զօրըն կերուխում առնէք,

Գուսանով երթայք զըմբաղիք,

Զքարոզըն տնազ առնէիք,

Նաեւ բարկ-բարկ ծիծաղէինք,

Յորժամ դատաստան լինի,

Զայս յիշէք 'ւ հոն նըւաղիք,

Չօգնէ կերուխումն ի հոն

Եւ լինիք ձախակողմն լալիք:

 

* * *

Գեմ վասն աղքատաց եկաւ

Միածինն, որ դուք իգտենայք,

Երեկ եւ զպակասն ելից,

Գեմ չասաց, թէ դուք թերանայք,

Յառջեւնիդ փորէք դուք հոր

Եւ անձամբ ի մէջն անկանիք,

Տանէք զմեղքն յԱստուած հանէք,

Դուք անմեղ ի զատըն կանգնիք:

 

* * *

Քւել թէ երթանք առ Կոյսն,

Միածնին ի յոտքն անկանինք,

Որ նա բարեխօս լինի

Իւր Որդոյն, որ մեք խալըսինք:

Գիտեմ, չի՛ թողու ստուած

Մէկ հետէ, որ մեք կորընչինք,

Զիւր կենդանագիրն յիշէ,

Իւր ծնօղին առնէ նա հարկիք:

 

* * *

Հազար թէ իրաւ է բանս,

Դուք անհոգ ի քուն մի՛ լինիք,

Զարթիք ու պատրաստ կացէք,

Դըժոխացա որդիք մի՛ լինիք,

Սպանէք ի հոս արտասուաւք,

ԶԻնչ մեղաց որդունք, որ ունիք,

Որ երբ յաշխարհէս ելնէք՝

Վիշապացըն կեր չի լինիք:

 

Ե/ԻԷ. ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ՏԱՂ Ի ՎԵՐԱՅ ԾՈՎԱՑԵԱԼ ՄԵՂԱՑ ՄԱՐԴՈՅ

Յառաջն, որ յաշխարհս եկի՝

Հանց իստակ էի, զինչ զհայլի,

Պահիկ մի վերայ կացի,

Ժանգ առի՝ զինչ ըզպըղընձի,

Զօրն ի բուն ի շուրջ գայի,

Փըշաբեր սերմունք ցանեցի,

Դարձայ ի վերայ՝ տեսայ,

Նա՜յ, զհոգիս ի հուրն այրեցի:

 

* * *

Հոգիս ի մարմնոյս ասաց,

«Է՜յ տըխմար, ողորմ ու լալի,

Վաղըն դատաստան լինի՝

Զիս առնէ որդի գեհենի»,

Հոիս է տըրտում նըստեր,

Զով տեսնու՝ լալով գանգատի,

Թ'«Եղայ հարամկի ըակեր,

Թալանեց 'ւ արար զիս գերի»:

 

* * *

Ահա, որ աշուն եկեկ,

Կու շարժիմ՝ քամին կու տանի,

Զօդուածս ի թոռմիլ արեր՝

Զինչ կըտրաց ծառն, որ ցամաքի,

Ոտիցս ի գընալ առնում,

Նա՜յ, դողայ 'ւ ի յետ կոլորի,

Աչերս իմ սակաւ հայի,

Իմ թութակ լեզուս կարկամի:

 

* * *

Գաբրիէլն երբ խընդիր կու գայ՝

Հիւանդին լեզուն կու կապի:

Ահեղ 'ւ ահարկու է նա,

Իւր սըրէն հուրն կու թափի,

Հիւանդն յաջ ու ձախ ընկնի,

Թէ՝ «Հասիք՝ ուր կայք սիրելի,

Աւա՜ղ ու եղուկ, — ասէ,

Գեղեցիկ շէնըս կու քակի»:

 

* * *

Տանին մէջ հողոյն դընեն,

Նա՜յ, մութն ու խաւար կու լինի,

Տանջողքն անողորմ կու գան,

Որ մագիլք ունին պըղընձի,

Զանքուն որդըն մեծ կասեն,

Քան զլերինքդ ու այլ աւելի,

Գայ տեսնու 'ւ ուրախանայ,

Թէ ես քեզ համար կու սընի:

 

* * *

Զայս ամէնն Ադամ արար,

Որ լըսեց կընոջն Եւայի,

Նա աստուածութեան սպասեղ՝

Զմեզ կոխան արար սատանի,

Զինչ նաւն ի ծովուն միջին

Կերերայ՝ թէ երբ գայ քամի,

Աստուած ողորմած լինի

Եւ հանէ զնաւն ի ցամաքի:

 

* * *

Սուրբ զԱստուածածինն ունիմք՝

Բարեխօս, որ գայ հասանի,

Աղաչէ զիւր Միածինն,

Որ գըթայ եւ Ինքն ողորմի:

 

Ե/ԻԸ, ԱՅԼ ԲԱՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ, ԱՆՑԱՒ Ի ՏԱՃԻԿ ՀՈՂՎԱՐՔՆ ԵՒ ՏԵՍԱՒ ԶՈՍԿԵՐՍ ՄԵՌԵԼՈՑՆ ՑՐՈՒԱԾ ՅԱՐԵՒՆ ԵՒ ԱՍԱՑ ՈՂԲ Ի ՎԵՐԱՅ ՄԱՀՈՒ՝ ՅԱՂԱԳՍ ԶԳՈՒՇԱՆԱԼՈՅ ՄԱՐԴԿԱՆ

Գեղեցիկ պատկերք ու հեր,

Որ պառըկածէն կու նայիս,

Իմաստւոն մարդիկ էին,

Խիստ կատարեալ ոսկըր ու միս,

Կերակուր որդանց եղեն

Եւ փըտեցան ներքեւ հողիս,

Յէգուց ես այլ հանց լինենամ,

Այս մեղաւորիս 'ւ ողորմելիս:

 

* * *

Չի գիտեեմ թ' ո՞ւր մեռանիմ,

Ոչ զոք ունիմ, որ թաղէ զիս,

Ո՛չ ունիմ տեղ հանգըստեան,

Ո՛չ խընդացել եմ յիմ որդիս,

Ո՛չ եղբայր 'ւ ո՛չ զոք ունիմ,

Որ աւաղէ, ափսոսայ զիս,

Ո՛չ ծըլիմ, ո՛չ բուսանիմ,

Զերդ զաղընձած սերմ եմ գերիս:

 

* * *

Թէ ուն'ի ճորտ ու ծառայ

Կամ կարեւոր յաստըւորիս,

Սոքա այլ զիս ուրացան

Եւ ատեցին զաղքատ հոգիս,

Զայս ի յիմ բաղդէս ունիմ,

Որ չի նայիլ քաղցր աչօք յիս,

Իմ բաղդովս այլ չէ ծընել,

Ինչ կու նայիմ ի վերայ բանիս:

 

* * *

Երբ տեսայ, որ կու ձախէր,

Զայլոց իրք այլ առի գերիս,

Փորեցի ես խոր այլոց

Եւ թաղեցայ մինչ ի շըլնիս,

Խիստ յիմար 'ւ անգէտ էի,

Այլ չէր եկեր ոտքս այս քարիս,

Է՜, Ֆըրի՛կ, հանց գիտացե՞ր

Թ'ի ծերութեան չի գոլորի՜ս:

 

* * *

Այլ չունիս փող մի պահած,

Որ զքեզ թաղեն երբ մեռանիս,

Երկնաւո՛րքըն չը հաւնեն,

Ո՛չ ի յերկրի ադամորդիս,

Յայդ խելացդ ու յայդ գործոցդ,

Եւ յայդ կացքէդ ու դու ունիս,

Զայս յառաջ է՞ր չիմացար,

Է՞ր խաբեցար յանցաւորիս:

 

* * *

Երբ հոգոց ես կու հանեմ,

Գայ գուլ առնու հոգիս բերնիս,

Զինչ գործած մեղք կայր յաշխարհս,

Զամէն գըտաւ Ստեղծողն առ  իս,

Չեմ կացել ի պատուիրան,

Քըսել, զըրկել եմ զայլք եւ զիս,

Ի մեղաւորս եմ շիւարել,

Լալոյ չի կայ մէկ մի քան զիս:

 

* * *

Բարի գործք իսկի չունեմ,

Որ գըթացել էր Տէրն ի յիս,

Ամօթով ի յԱստուծոյ

Եւ պարտական մինչ ի հոգիս,

Շատ պատճառ եղէ չարեաց,

Եղուկ ու վա՜յ ինձ՝ այս ծերիս,

Երկու կենօքս չաջողեաց,

Այս խոց մընաց ի մէջ սըրտիս:

 

* * *

Աղաչեմ զՔեզ, Տէր Աստուած,

Որ Դու լըսես մեղաւորիս,

Որ երբ մահն ինձ հանդիպի,

Նա օրհնեալ հողըն ծածկէ զիս,,

Թէ ա՛յս այլ ինձ չաջողեաց,

Անանց գեհենըն վառէ զիս,

Զինչ լեզուք մարմնաւորեց՝

Մէկ բերանով թող վայեն զիս:

 

* * *

Է՞ր ծընայ որդի մեղաց

Խիստ անճարակ ես այս գերիս,

Զայս գանգատս ողորմ ասեմ

Այն Գրողին՝ երբ գայ մօտ յիս,

Չեմ տեսել աստէս բարի,

Անդէն դատել զիս Դու կամիս,

Երբ հանց ցաղ էր լինելոց,

Երբ հանց ցեղ էր լինելոց,

Է՞ր հանդիպայ ես այս չարիս,

Մակար չէ՞ր մայրն զիս բերել,

Որ չ'ի դիպել այս տառոսիս,

Է՜, Ֆըրի՛կ, ըզմիտքըդ ժողվէ,

Լա՛ւ իմացիր զինչ կու խօսիս:

 

Ե/ԻԹ. ՆՈՐԻՆ ՖՐԿԱՆՆ ԱՍԱՑԵԱԼ ՈՂԲԱՆՔ ԶՂՋՄԱՆ Ի ՀՈԳԻ

Ջանացի թ'ի լոյսն ելնեմ՝

Ի խաւարըն խիստ մօտեցայ,

Այսոր ճարակ ի՜նչ առնեմ,

Երբ մեղօք ես այլւի կորայ,

Պոռնիկ եմ ու գող եւ սուտ,

Գիջութեամբ ես աղտեղեցայ,

Միտքըս ցանկութեամբ դատի,

Յաղօթից ես խիստ ծուլացայ:

 

* * *

Ալիքս ի դեղին դարձեր,

Նա մեղօքս այլւի սեւացայ,

Ի բազմագլուխ գազան

Վիշապի թունիցն այրեցայ,

Սըրով ես ինձ հանց զարկի,

Որ մահու չափ ես խոցեցայ,

Ականջ խաբողին դըրի,

ԶԱստուծոյ բանըն մոռացայ:

 

* * *

Զլուսոյ դուռն ի վեր ածի,

'Ւ ի խաւարէն շաղախեցայ,

Բէլիար ինձ զայս ասաց,

Թէ՝ «Զերդ ըզքեզ մէկ մի չի կայ,

Զիմ կամքս ես դու կատարել,

Ես քեզ տամ զինչ քեզ պիտենայ,

Տանեմ զքեզ ի յիմ դարպասն,

Որ անես աղէկ թամաշայ»:

 

* * *

Զթըմբուկն էր ի ձեռն առել

Ու կու ասէր ինձ թէ՝ «Խաղա՛,

Որ ես հանգչիմ իմ դասովն

Եւ եղբայրն իմ Բեղզեբուղա,

Հանցեղ ու շընորհք առնուս,

Ով հայի ի քեզ՝ ծիծաղայ»,

Մոլար Ֆըրիկ, ի՞նչ եղար,

Որ չը բերես ըզխելքըդ ի վերայ:

 

* * *

Յէգուց Աստուծոյ առջեւն

Քեզ հօն ճար ի՞նչպես լինենայ,

Կամ ի՞նչ պատասխան ունիս՝

Երբ Դատողն ի քեզ նայենայ,

Դու զո՞վ բարխօս բերես,

Երբ լըսօղ ի հօն քեզ չի կայ,

Ո՛չ կամք զԱրարչին արեր,

Ո՛չ հրեշտկ ի գալ քո խընդայ:

 

* * *

Դու քեզ ըսպանող կացեր,

Մարդ ի քեզ ի՞նչ ցեղ հաւատայ,

Խաբող քարոզ ես եղել,

Կեղծավոր՝ զինչ ըզսատանայ,

Զկացքըդ քո փոխէ, Ֆըրի՛կ,

Որ հոգոյդ քո չլինենայ,

Եւ թող զայս ամէն ցընորս

Անօգուտ եւ ե՛լ ու գընա՛:

 

* * *

Զայն տեղն, որ Աստուած կամի

Եւ սըրբոց տեղիք լինենայ,

Այսու թէ կարես ըզքեզ

Դու թափել, որ այլւի գըթայ,

Զի Տէրն ողորմած է խիստ,

Ծառային չար ո՛չ կամենայ,

Գեմ Պետրոս եհարց ի Տէրն,

Թէ՝ «Եղբայր իմ մեղանչանայ,

Քանի՞ հետ թողուի եղբօրն,

Երբ մեղօք առ մեզ դիմի նա»,

Աստուած մարդասէրն ասաց,

Թ' «Ադամայ համար խաչեցայ,

Թէ մարդն ի զըղջումըն գայ՝

Հինգ հարիւր կը թողում նորա»:

Ֆըրի՛կ, ամ լըսէ բանիս,

Զայս բարիս քեզ ո՞վ կամենայ,

Ի սըրտի ականջըդ կալ

Զայս լուսոյ խըրատս ու գընա՛,

Մինչ օր փըրկութեան է դեռ,

Հառաչէ լալով թէ՝ «Մեղայ,

Քաւեա՛ զիս ըզմեղաւորս,

Քո գընեալ արեամբն եմ ծառայ,

Զանցած մեղքըն մի՛ յիշել,

Այլ քաւեա՛ զկամայ զակամայ,

թ' այլ սուտխօսութիւն առնեմ,

Զինչ որ վատն է՝ զայն ինձ արա,

Ապա այլ չի կայ պատճառ,

Որ անդէն հուրն ինձ կու եռայ,

Որես շահեցայ զայն ինձ,

Ինչ գործովս իմ ես դատեցայ,

Շինեցի շատ մալ ու գանձ

Եւ հոգոյս բաժին չօգտեցայ»:

 

* * *

Զամէն դատեցայ մեղօք,

Իմ հոգոյս դըժոխք շահեցայ,

Հանցեղ վաստակ ո՛չ արի,

Աստուծոյ բաժին լինենայ,

Կատարեալ սուրբ եւ ընտիր

Պատարագ, որ հաճի ի նա,

Երնէկ թէ լինէր այս ինձ,

Որ Յիսուս Տէրն ի յիս գըթայ,

Եւ քաղցր աչօք յիս նայի,

'Ւ ինձ ասէ թէ՝ բարի ծառայ,

Որ ես ազատիմ յահեղ

Տանջանացն, որ ինձ կու մընայ:

 

* * *

Հանց գութ ու աղէտ ունիս,

Դու, Աստուա՛ծ,  որ այլ չի լինայ,

Գիտեմ՝ չի թողուս ըզմեզ

Ի խաբօղն, որ այլւի խընդայ,

Խաչիւ սպանած է գեմ

Բելիար ու Բեղզեբուղա,

Զարիւնդ ի վերայ Խաչին

Դու հեղեր, Տէ՛ր, վասն Ադամայ,

Դըրոշմ ի վերայ եդեր,

Որ չիշխեն նայել ծուռ ի նա:

 

* * *

Գոհ եմք զԱստուծոյ, եղբարք,

Որ ծառայն անչափ սիրէ Նա,

Որ ի յերկնից ի յերկիր

Խոնարհի ու հողի մըտենայ,

Եւ զիշխանութիւն մահու

Նա՛ ելոյծ, որ ահ մի չի կայ,

Յարեաւ, որ ծագեաց մեզ լոյս,

Յոր երկինք 'ւ երկիրըս ցընծայ,

Փա՜ռք Աստուածութեանըն տամք,

Որ անչափ բաներ գիտենայ: