ԲԱԶՄԱՎԷՊ

Ա. Յունուար-դեկտեմբեր, 24 հմր, երկշաբաթաթերթ` ամէն ամսուայ 1-ին եւ 15-ին, 16 էջ, ընդհ. 382 էջ:

Բ. Օրագիր բնական, տնտեսական եւ բանասիրական, գիտելեաց: Աշխատասիրութիւն Մխիթարեան Միաբանից: Հատոր վեցերորդ:

Գ. Բարոյական. Դաստիարակութիւն, Առակ, Բարոյական պատմութիւն, Նկարագիրք: Բանասիրական տեղեկութիւն. Ազգային մատենագրութիւն, Պատմութիւն, Խնդիր եւ այլն, Մատենագրութիւն, Աշխարհագրութիւն, Հնախօսութիւն, Պատմութիւն: Տնտեսական գիտութիւն. Քաղաքական տնտեսութիւն, Արուեստ պայտարութեան, Երկրագործութիւն, Օգտակար գիւտեր, Առողջութիւն: Բնական գիտութիւն. Բնական պատմութիւն, Աստեղաբաշխութիւն, Հանքաբանութիւն, Բուսաբանութիւն, Բնաբանութիւն, Բնալուծութիւն:

Դ. Այվազովսկի Հ. Գաբրիել, Ալիշան Հ. Ղեւոնդ:

Ե. Երկսիւն, երբեմն միասիւն:

Զ. Յայտարարութիւն:

Է. Ցանկ նիւթոց, Ցանկ եռատատոր Բազմավիպիս (1846, 1847, 1848) [ վերնագրերը ]:

Ը. Նկարներ:

 

* Ալի ամիրապետին հայոց տրուած հրովարտակը. —  ԺԴ/212-5 (Բա) Տծ:

Գալուստ Շիրմազանեան Վարդանեանցի հրտ. տրամադրած «Յանուն Աստուծոյ բարերարին եւ գթածի, յորմէ հայցեմք զօգնութիւն» հրովարտակի Մ. Սարաջեանի թրգմ. եւ հատուածներ Կամբանեանի թրգմ. — ից, որ գրել են 653 թ. Դամասկոս գերեվարուած հայերը:

 

[ ԱԼԻՇԱՆ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ Հ. ՂԵՒՈՆԴ ].

* - Ազգահոգի կամ Բնիկ հայկական բանաստեղծութիւնք. —  Զ/87-9 (Բթ; Բժե) (Քնար Հայկական):

«Քնար Հայկական» մտնշրի հրտ. «վասն զի ի՞նչ ախորժելի քան բանաստեղծութիւն ու երգ, կամ ի՞նչ անուշ քան զհայրենիք եւ ազգային զրոյցք», գրաւոր` հեղինակած եւ բանահիւսական նմուշներ:

Նաեւ Նարեկացի. Տաղ եկեղեցւոյ եւ ի տաճարն սուրբ «Զօրք ի վերուստ իջեալ առ Սողոմոն արքայն…» 3 հնգեակ, 2 քառեակ, 2 վեցեակ: Տե'ս ԱՀՂ. Երկեր. —  էջ 108-10: Տե'ս նաեւ Տաղ եկեղեցու եւ սուրբ տաճարի «Երկնային զորութեամբ Սողոմոն մեծ արքան…» // Գրիգոր Նարեկացի. Մատեան ողբերգութեան, Տաղեր / Թրգմ. Վազգէն Գեւորգեան. —  Ե., 1979. —  էջ 593-5: 

* - Առ մտերիմն նուէր Նորոյ տարւոյ «Ծառ մի յըղեմ յոյժ գեղեցիկ» [ Քառեակ ]. —  Ա/7 (Բժե) նկ.:

* - Բազմավէպս առ Նոր տարի «Ողջոյն ընդ քեզ նոր տարի…» [ 8 քառեակ ]. —  Ա/3 (Բժե):

Տե'ս 1. Առ Ամանորն. 7 քառեակ // ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Բ.. —  էջ 111-2: 2. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Բ. Բ.. —  էջ 101-2:

* - Բանք Ճէպէճեան Յարութեան: [ Արձակ բանստղծթ. ]. —  ԺԲ/185:

* - Դրամք Բ Տիգրանայ, եւ թագ հայկական / Հ. Ղ. Մ.. —  ԺԸ/275-80 (Բբ) Տծ, 1 թ. նրդր:

Տիգրանի հեղինակութիւնը հարեւան երկրներում: Դրամների նկրգր., օգտագործուած նիւթերը: Կիլիկիոյ Յայսմաւուրքում Եդեսիայի Բարսամ եպս. վկայութիւնը: Թագի ընդօրինակումները: Փավստոս Բուզանդի վկայութիւնը:

* - Ի ծովադիտակ տապան Շաթոպրիանայ Հառաչս մի «Բրետոնեան քարակոշկոճ ծուփք յորձանաց ծովածուկ…» [ 88 տող ]. —  ԺԵ/228-30 (Բժե) Տծ:

Տե'ս 1. Հառաչս մի ի ծովադիտակ տապան Շադոպրիանայ // ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Ե.. —  էջ 84-90: 2. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Ե. Բ.. —  էջ 86-92:

* - Ի մահ Տրդատայ ահեղազօր արքայի Հայոց «Ի լերանց Դարանաղեաց, ի լերանց Դարանաղեաց…» [ 230 տող ] / Հ. Ղ. Մ.. —  Դ/56-60 (Բժե):

Տե'ս 1. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ.. —  էջ 82-97: 2. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ. Բ.. —  էջ 217-24:

* - Ի նախագահն ի Մասիս «Մասիս, ոԽվ լեառն, Էին փառօք ուռճալից…» [ 14 ութնեակ ] / Հ. Ղ. Մ.. —  ԺԴ/216-8 (Բժե):

Տե'ս 1. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ.. —  էջ զ39-43: 2. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ. Բ.. —  էջ 39-43: 3. Տե'ս ԱՀՂ. Երկեր. —  էջ 76-9: Տեքստային մասնակի փոփոխութիւններ:

* - Ի Սուրբ Լուսաւորիչն «Որդիք գերութեան իմ ժողովուրդք ծընեալ յերկիր օտար…» [ 58 տող ] / Հրտ. պտրստ. [ Հ. Ղեւոնդ Ալիշանը ]. —  Ժ/152-4 (Բթ) (Քնար Հայկական):

Նաեւ Հ. Ղեւոնդ Ալիշանի բանաստեղծական մտորումները` ՈԽհ Հայաստան քարինք «ոԽհ. որ այնչափ փառաւոր ու տխուր յիշատակաց հետ` աս սրտատոչոր ու ազգասէր երգողին նշխարքն ալ կամփոփէք ձեր ցրտիկ ծոցը…»: Տե'ս ԱՀՂ. Երկեր. —  էջ 110-1:

* - Ի տէր Ստեփանոս նահատակ Սեբաստիոյ «Ահա զգովքն ասեմ տէր Ստեփանոսին…» [ 40 տող ]; «Այս Ստեփանոս նահատակին վարքը Յիշատակարանաց մէջ այսպէս կը պատմուի: 1387ին ատենները Լէնկթիմուրի դէպ ի Հայաստան յարձըկած ժամանակը…» [ Ս. Ս. — ի վարքը ] / Նահապետ. —  ԻԲ/341-3 (Քնար Հայկական):

«Բայց իմ սրտիկն հետ այս քնարիս առած ոլոր…» քառեակ: Տե'ս ԱՀՂ. Երկեր. —  էջ 111-4:

* - Կաղանդ. Նոր տարւոյ սովորութիւն / Հ. Ղ. Մ.. —  Ա/4-7:

Կաղանդ անուան մուտքը հայոց մէջ: Ընծայ մատուցելու սովորութիւնը: Հայկը` հայոց տօմարի հիմնադիր: Նաւասարդի տօնակատարութիւնը: Արտաւազդի առասպելը:

* - Հանգիստ յաւիտենից տեառն Հ. Եղիայ Թովմաճեան մեծարգոյ վարդապետի: [ Մահախօս. (1778-1848) ]. —  ԺԸ/286-8 (Բէ) նկ.:

Նաեւ աշխատութիւնների թուարկում:

* - Հրազդան «Հրազդա~ն, գետակդ իմ հայրենի…» [ 5 վեցեակ ] / Նահապետ. —  Ի/311 (Բժե):

Տե'ս 1. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ.. —  էջ 246-7: 2. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ. Բ.. —  էջ 297-8: 3. -Տե'ս ԱՀՂ. Երկեր. —  էջ 35: Տեքստային մասնակի փոփոխութիւններ:

* - Ճշմարտութիւն: [ Պերճախօս. ] / Հ. Ղ. Մ.. —  Ի/305-10 (Ա):

«Ճշմարտութիւնը առաքինութիւններէ վեր բան մըն է, բարոյականին իսկութիւնն է, առաքինութեանց հիւսուածքն է»:

* - Յակոբ Բերզելիոս: [ Շուէդացի քիմիկոսի մահախօս. (1779-1848) ]. —  ԺԸ/280-1 (Բժա; Բիա):

* - Յաղագս իսկագիր եւ նախագաղափար օրինակի գրոցն Դատաստանի Մխիթարայ Գօշի / Հ. Ղ. Մ.. —  Ը/117-22 (Բժ):

ՄխիթՄտ 1184 թ. ձեռ. նկրգր.: Տե'ս զ:

* - Յայտարարութիւն. —  էջ 381-3:

Պարբերականի յօդուածների եւ յետագայ հրտ. շուրջ:

* - Յետին խօսք առ աւարտավարժ համբակս Ռափայէլեան վարժարանին յուղարկելով զնոսա ի հայրենիս: [ Հրպրկխսթ. ] / Հ. Ղ. Մ.. —  ԺԱ/162-7; ԺԲ/177-85 Տծ:

* - Յունիս ամսեան հանելուկը, եւ հայոց գրերուն վրայ / Հ. Ղ. Մ.. —  ԺԶ/247-50 (Բդ) Տծ:

Մեկնելով հանելուկը` տող առ տող, պատմում է այբուբենի ստեղծման մասին պատմութիւններ:

* - Շաթոպրիան [ Ֆրանսուա Ռընէ, ֆրանսիացի գրողի եւ քաղաքագէտի մահուան տերելիցին յիշատակի խօսք (1768-1848) ]. —  ԺԲ/186:

* - Ողբամ զքեզ Հայոց աշխարհ «Զայս իմ կենաց դառնահամ ծովս որ եմ կտրել…» [ 250 տող ] / Նահապետ. —  ԺԶ/242-7 (Բժե):

Տե'ս 1. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ.. —  էջ 229-337: 2. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ. Բ.. —  էջ 279-88: 3. Տե'ս ԱՀՂ. Երկեր. —  էջ 24-9:

* - Սեպուհն Վասակ «Շռինդն ահեղ հնչէ վրիժագործակ յԱրեաց դրանէն…» [ 13 վեցեակ ] / Հ. Ղ. Մ.. —  Է/103-4 (Բժե):

  Տե'ս 1. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ.. —  էջ 106-10: 2. ԱՀՂ. Նուագք. Հ. Գ. Բ.. —  էջ 110-4: Տեքստային մասնակի փոփոխութիւններ:

* - Վասն Պարունակական կամ Փոքր Թուականացն Հայոց / Հ. Ղ. Մ.. —  ԺԷ/261-4 (Բգ):

Մովսէս Բ Եղիվարդեցի կթղ. օրօք գործածութեան մէջ դրուած Հայոց տօմարը: Յովհաննէս Սարկաւագ Իմաստասէրի կազմած պարբերաշրջանը: Ազարիայի տօմարը: Յակոբ Ղրիմեցու կարծիքը:

 

[ ԱՅՎԱԶՈՎՍԿԻ Հ. ԳԱԲՐԻԷԼ ].

* - Վենետիկ քաղաքի նոր ազատութիւնը: [ Պատմական ակնարկ ] / Հ. Գ. Այվ.. —  Թ/134-41 (Բժա):

* - Օրագրաց եւ լրագրաց վրայ / Հ. Գ. Այվ.. —  Բ/20-4 (Բժ):

Ընթերցողների ցանկութիւնը: Եւրոպական մամուլը: 1830 թ. Ֆրանսիայի սահմանադրութիւնը մամուլի վերաբերեալ: Մամուլի նշանակութիւնը, Լրագրի նախօրինակը 1563 թ. Վ. — ում: Կազէթա, լրագիր, օրագիր, ժուռնալ անուանումների ստուգաբանութիւնը: Մամուլի ստեղծման պատմ. Եւրոպայի երկրներում: Անգլիայի, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Ռուսաստանի, Յունաստանի, ԱՄՆ-ի վիճակագր.:

 

* Անգլիա. Նիւքասլ. —  Բ/24-6 (Բժգ) նկ.:

Մալթ-Պրէօնի բնորոշումը: Եկամուտը, քաղաքի հանքային հարստութիւնը, բնակչութիւնը, պատմ., շուկան:

Նկ. «Նիւքասլի նոր վաճառանոցը»:

 

* Անգղիոյ կառավարութիւնը եւ խորհրդարանը. Պարոն Աղեքսանդրի Ռաֆայէլի Ղարամեան ընտրութիւնը: [ Պատգամաւորական ընտրարշաւը ]. —  Ա/8-13 (Բժգ):

 

* Անգղ. —  Ե/77-9 (Գգ) նկ.:

Արտաքին նկրգր., սովորութիւնները, բնակութեան երկրները, տեսակները: Եգիպտացիների, արաբների, յոյների վերաբերմունքը: Նաեւ Վերգիլիոս « Էր տեսանել եւ զՏիտոս անդանօր…» [ 9 տող ], Ենէակ[ ան ]. Զ:

 

* Անդրէաս Հոֆէր. —  ԺԱ/168-9 (Բժա) նկ.:

Աւստրիացի հայրենասէրի, վաճառականի կենսգրծ. (1767-1810): Աուստրիայի Թիրոլ (Tirol) նահանգի ժողովրդի պայքարը: Տե'ս նաեւ Hofer Andreas // The EncyclopՋdia Britannica in 30 Volumes. MicropՋdia Volume 5. - Chicago, 1973-1974. - p. 77:

 

* Աչք. —  ԻԲ/349-50 (Դէ):

 

* Առաջարկութիւն Պ. Մ. Նիկողայոսի Զօրայեան / Հրտ. պտրստ. եւ առջբն` Հ. Կ. Խ.. —  ԺԳ/198-203 (Դե):

Ազգային ընկերութիւն հիմնելու պատմական անհրաժեշտութիւնը: Ընկերութեան ծրագիրը:

 

* Առաւօտները կանուխ ելլելու վրայ. —  Ե/71-3 (Դէ):

Բժիշկների եւ երկարակեացների կարծիքները:

 

* Առնաւուտ [ ալբան ] ազգին վրայ տեղեկութիւն. Տէփէտէլէնլի Ալի փաշա: [ Պատմական ակնարկ ]. —  Ժ/151-2 (Բժգ) նկ. գնւր:

 

* [ Ասոյթներ ].

«Ագահին խաբուիլը…» / Լառոշֆուքոյ; «Ցած ու փցուն բնաւորութեան…» / Փիւյիզիէօ. —  Զ/87: «Ով որ առանց նախատեսութեան…»; «Մէյմը տղաց չեն մտածեր…»; «Մարդ ըսելու մարդն…». —  Է/107: «Աւելի դիւրին է…»; «Կրթութեամբ մարդուս բնութիւնը…». —  Թ/143: «Խեցգետինն խրատէր զորդիսն…». —  ԺԶ/250: «Բարեգործութիւնը իր յարգը կը կորսընցընէ…» / Քոռնէյլ. —  ԻԱ/329: «Թէ որ մէկը …» / Փանառ. —  ԻԱ/335:

 

* Արեգակնային դրութիւն. —  ԺԶ/252-6 (Գա) աղիւսակ, նկ.:

Բվնդ. Արեւ; Մոլորակք: Փայլածու; Արուսեակ; Երկիր; Հրատ; Եօթն փոքր մոլորակք; Լուսնթագ; Երեւակ; Ուրանոս կամ Հարշէլ; Պոսիդոն կամ Լըվեռիէ:

 

* Արեւու բծերուն վրայ համառօտ տեղեկութիւն. —  ԺԲ/191-2 (Գա):

 

* Արհեստաւորաց վիճակը լաւցընելու հնարք. —  Գ/33-6 (Աա):

 

* Բաբելոն. —  Ի/312-4 (Բժգ) նկ.:

Քաղաքի կառուցման աւանդութիւնը: Հերոդոտի վկայութիւնը: Գիտութիւնները, թագաւորները, աւերակները:

 

* Բադ. —  Ի/318-20 (Գգ) նկ.:

Թռչունի տեսակները, ձուն, թուխսի սովորութիւնները:

 

* Բարեգործութիւն: [ Ակնարկ ]. —  ԻԱ/329 (Բժա):

 

* Բարեսիրտ մարդ: [ Ակնարկ ]. —  Բ/19 (Ե):

 

* Բարոյական առածներ [ եւ ասացուածներ ]. —  ԺԵ/227; ԺԶ/241:

 

* Բարով մնաք այս տարւոյս «Բոլորած տարիս ըզձեզ կը թողում…» [ 58 տող ]. —  ԻԳ/368 (Բժե):

 

* Բեւեռային ժամացոյց [ ի արտաքին նկրգր. եւ աշխատանքը ]. —  ԻԲ/351-2 (Գդ):

 

* Բնաբանական հարցմունքներ [ եւ պտսխններ ]. Խրի յատկութիւններուն վրայ. —  Ե/80; Թ/144; Ժ/159-60; ԺԴ/224; ԺԵ/239-40:

 

* Գանձարան խնայութեան. —  Է/105-7; ԺԱ/174-5 (Դե):

Բվնդ. Նախատեսութեան հարկաւորութիւնը; Խնայութեան գանձարանին նման ընկերութիւններ: [ Եւրոպայի օրինակը: 1653 թ. Նէապօլում կազմակերպուած Թոնթեան ընկերութիւնը: Անգլիական Օտ-ֆէլօ ընկերութիւնը ]; Խնայութեան գանձարանին հաստատուիլն ու առաջ երթալը: [ Անգլիայի Եղիսաբէթ թագուհու գրծնէութ: Անգլիայի, Շոտլանդիայի, Իռլանդիայի, Շուէցարիայի, ֆրանսիայի ընկերութիւնները ]:

 

* Գաղղիոյ հասարակաց իրաւունքը. —  Է/97-101 (Աե):

1791 թ. եւ 1793 թ. սահմանադրութիւնների ընդունումը: 1799 թ. կառավարութիւնը: 1814 թ. սահմանադրութեան ընդունումը: 1848 թ. մարտին արտաքին գործոց վերատեսուչ Լամարթինի գրած յայտարարութիւնը Ֆրանսիայի կառավարչաձեւի փոփոխութեան մասին:

 

* Գետնադամբանք. —  Դ/52-4 (Բժգ; Բժե):

Հռոմի ստորգետնեայ դամբարանների մեծութիւնը: Պատմութեան տարբեր ժամանահատուածներում ունեցած նշանակութիւնը: Մի քանի գերեզմանների նկրգր.: Ութ դամբանագիր:

Նաեւ «Ընդ պատուարօք Հռովմայ նդ ազատըն դաշտիւ…» 12 տող / Տըլիլ:

 

* Դարիսենի կամ կինամոն. —  ԺԷ/266-8 (Գգ2) նկ.:

Բոյսի արտաքինը, պտուղը, հայրենիքը, աշխարհում տարածուելու պատմ., գործածութիւնը:

 

* Եորք. —  ԻԱ/330-1 (Բժգ) նկ.:

  Անգլիական քաղաքի պատմ., եկեղեցու եւ գրադարանի կառուցման պատմ.:

Նկ. «Եկեղեցին»:

 

* Երեւակին վրայ նոր արբանեակի մը գտնուիլը. —  Ի/320 (Գա):

Աստղագէտ Լէսէլի գիւտը:

 

* Երկոտասան չար աւանդութիւնք որ կան ի վերայ աշխարհի. —  ԺԹ/304 (Աե) արտատպ. Ոսկեփորիկից:

 

* Զրպարտութիւն. —  ԺԴ/211-2 (Ադ):

 

* Զուարճալի խօսքեր [ կամ ] Խելացի խօսքեր ու զուարճալի դիպուածներ.

Քանի մը բաներ, որ մարդուն լացը կը շարժեն; Քանի մը բաներ, որ մարդուն ծիծաղը կը շարժեն. —  Զ/96: Ուրիշը ծաղր ընողը ինքն ալ ծաղր կըլլայ; Վարպետ դատաստան; Ծոյլ տղայ. —  ԺԸ/285: Ագահ մարդ; Անարուեստ որմնաներկ մը; Սուտ ու շահասէր բարեկամ. —  ԻԱ/336:

 

* Ընդհանուր վիճակագրութիւն աշխարհիս բազմամարդութեանը. —  Ի/314-6 (Դժ):

 

* [ ԹՆԿԸՐԵԱՆ Հ. ՏԻՄՈԹԷՈՍ ]. Ուսումն քաղաքական տնտեսութեան / Հ. Տ. Թ.. —  Բ/26-30; Գ/44-6; Դ/61; Զ/92-5; Ը/124-6; Թ/141-2; Ժ/155-6; ԺԱ/170-1; ԺԴ/219-00; ԺԷ/264-6; ԻԱ/332-3; ԻԲ/348-9; ԻԴ/371-2, 1848; Գ/40-1; Ե/72-3; Ը/124-6; Թ/137-9, 1849 (Դե):

Բվնդ. Հարստութիւն; Օգտակարութիւն, արժէք, գին; ճարտարութիւն [ արտադրելու եւ վաճառելու ]; Աննիւթական բերքեր: [ Երաժշտութեան, թատրոնի, բժշկութեան զարգացումը մեծ եւ հարուստ քաղաքներում ու երկրներում եւ բացակայութիւնը աղքատ երկրներում ]; Աշխատանք[ ը բարեկեցութեան աղբիւր, տեսակները, իրականացնողները («իմաստունք, գործառուք, գործաւորք») ]; Բաժանումն աշխատութեան [ Եւրոպայում եւ օգտակարութիւնը ]; Ընչից վրայ: [ Capital: Տեսակները ]; Խնայութեան վրայ; Երկրի վրայ: [ Հողի մշակութիւն ]; Մեծ ու փոքր կալուած; Ստըկի վրայ; Յայտարար նշանք ստըկի. դրամաթուղթ, տոմսակ դրամատան, փոխանակագիր; Ճանապարհք կցորդութեան [ հաղորդակցութեան ]; Մեքենայից վրայ: [ Մեքենայացում ]; Փոխանակութիւն եւ ելք; Արտաքին եւ ներքին վաճառականութեան վրայ; Ազատութիւն ճարտարութեանց; Եկամուտ երկրի: [ Հողի օգտագործման ձեւերը ]; Գործածութիւն եկամտից կամ սպառումն հարստութեանց; Հարկ: [ Բացասական կողմը, խռովութիւններ, օրինաւոր հարկահանութեան օգուտները, հարկահանութեան ձեւերը ]; Փոխ [ վերցնել պետութիւնից ]:

 

* Թուխսի համար հաւկիթ ընտրելու ու պահելու վրայ. —  ԺԸ/281-2 (Դգ):

 

* Ժամանակին յարմարիլ: [ Հրպրկխսթ. ]. —  Թ/130-3 (Ագ) Տծ:

 

* Ժանգառ [ ներկանիւթ ] շինելու կերպը. —  ԻԱ/335 (Դդ):

 

* Ինձ կամ ընձառիւծ. —  Թ/142-3 (Գգ) Տծ, նկ. գնւր:

Բնակութեան երկրները, արտաքին նկրգր.:

 

* Իրաւագիտութիւն; Իրաւունք հասարակաց; Օրէնք եւ իրաւունք: [ Ուսմնսր. ]. —  Ե/65-8 (Ա):

 

* Լուսանկարին կատարելագործութիւնը. —  Զ/95 (Գդ):

Պատկերը թղթի վրայ տպելը:

 

* Լուսոյ վրայ: [ Հարցեր եւ պտսխններ ]. —  ԺԵ/240 (Գդ):

 

* Խելացի առածներ [ եւ ասացուածներ ]. —  ԻԱ/336 (Աե):

 

* Խլուրդ . —  Ը/126-7 (Գգ) նկ.:

Արտաքին նկրգր., բոյնը, կենցաղը: Աւանդութիւն: Սնահաւատութիւն:

 

* Խոտ պահելու կերպ. —  ԺԹ/300-1 (Դա):

 

* Խորհուրդ կռընկաց «Ի գալ աշնայնոյ…» [ 8 քառեակ ]. —  Դ/49 (Աե):

 

* Խրատ խօսելոյ; Խրատ շարժման եւ հանգստեան. —  ԻԴ/369-71 (Աժբ) արտատպ. Ոսկեփորիկից:

 

* Խրատ սննդեան զաւակաց. —  ԺԸ/273-4 (Աժբ) արտատպ. Ոսկեփորիկից, Տծ:

 

* Խրատք պիտանիք: [ Առածներ եւ ասացուածներ ]; Յաջորդաց բարիքը մտածել: [ Առակ ]. —  Թ/129-30 (Աե) արտատպ. Ոսկեփորիկից:

 

* Կատու: [ Ընտանի եւ վայրի ]. —  Ա/14-6 (Գգ; Աե) նկ.:

Նաեւ Լաֆոնտէն Ժան. Կռիւ շանց ընդ կատուաց, եւ կատուացն ընդ մկանց «Չիք տեղի չիք ժամանակ…» 67 տող:

Նկ. «Վայրի կատու», «Շուն եւ կատու»:

 

* [ ԿԱՐԱՄԶԻՆ ՆԻԿՈԼԱՅ ]. «Ըզլոյս մըտաց ետ ինձ տէր…» [ 8 տող ] / Քարամզին. —  ԺԴ/218 (Բժե):

 

* Կոնֆուկիոս. —  Գ/38-40 (Բժա) նկ.:

Չինացի իմաստասէրի կնսգր. Ե դ. Ն. Ք.: Կարծիքներ նրա մասին: Նրա ասոյթներից:

 

* ԿՈՍՏԱՆԴԻՆ ԵՐԶՆԿԱՑԻ. Բանք յաղագս չար ընկերաց, եւ պատրաստ կալ մոլորեցուցիչ ոմանց` որք հակառակին բարութեան «Մի հաւատալ ամէն մարդոյ թէ զիրենք ցուցնեն քեզ խիկար…» [ 16 քառեակ ] / Կոստանդին Երզնկացի. —  ԺԴ/209-10 (Ա; Բժե):

Տե'ս ԿԵ. Տաղեր. —  էջ 199-203:

 

* Հալուէ. —  ԺԲ/187 (Գգ2) նկ.:

Բոյսի հայրենիքը, տեսակները, արտաքին նկրգր.: Ֆր. Aloe’s: Aloe’s soccotrin: Bois d’aloe’s:

 

* Հանելուկ. 1848

«Ես ինձ եմ Որդի, Հայր, Հաւ եւ Եղբայր…» [ Ոմն անգլիացի հարիւր տարի առաջ առաջարկել է եւ լուծողին 2000 ոսկի խոստացել: Ոսկին եւ պատասխանը ծրարուած պահպանւում են բանկում: Պտսխնը տե'ս էջ 128; էջ 283-5 ]. —  Բ/32: «Հայ թագաւոր մ’ ունէր գազան…» [ Պտսխնը տե'ս էջ 96 ]. —  Դ/64: «Ոմն էր կենդանի, հինգ մեռեալ ունէր…» [ Պտսխնը տե'ս 160 ]. —  Զ/96: «Եռանդամ ինչ եմ…» [ Տողատակում այլ տարբերակներ եւս: Պտսխնը տե'ս էջ 192 ]. —  Ժ/160: Իմաստութիւն Դաւթի քերթողի [ Անհաղթի առաջարկած օրինակը ] «Ձեռք ամենակալին ստեղծին զիս, եւ Բարձրեալն ի բարձանց ի բարձունս ընծայեաց զիս…» [ Տողատակում 4 այլ տարբերակ եւս ]. —  ԺԲ/192: «Ձայն մի հաներ բարեկամ…» [ Պտսխնը տե'ս էջ 256 ]. —  ԺԴ/224: «Երկուս ընդ իրար կըռւին…» [ Պտսխնը տե'ս էջ 285 ]. —  ԺԶ/250: «Անկենդան կենդանտուն…» [ Պտսխնը տե'ս էջ 320 ]. —  ԺԸ/285: «Երկնից հանգոյն յար ընթանամ…» [ Պտսխնը տե'ս էջ 352 ]. —  Ի/320: «Հասակաւ բըռան ունի…» [ Պտսխնը տե'ս էջ 372 ]. —  ԻԲ/352: «Գնայ ու տանի անոտք անթեւ…» [ Պտսխնը տե'ս 32/1849 ]. —  ԻԴ/372: 1848

 

* Հանրածաւալ կամ հանրակիր ախտերու վրայ տեղեկութիւն: [ Պայքարը դրանց դէմ ]. —  Ի/317-8 (Դէ):

 

* ՀԷՔԻՄԵԱՆ ՍՐԱՊԻՈՆ. Նահատակութիւն Դաւթայ եւ Գուրգենի «Որք յաւազին թաւալագլոր բռունք մարտնչիք ընդդիմակք…» [ 84 տող ] / Սրապիոն Հէքիմեան. —  Ը/122-3 (Բժե):

Տե'ս ՀՍ. Տաղք, քերթուածք եւ թատերգութիւնք. —  Կ. Պոլիս: Տպ. Յովհաննու Միւհէնտիսեան, 1857. —  էջ 80-2:

 

* Հրէշերէ. —  ԻԱ/327-8 (Բժա):

Երեւակայական կենդանու անուանումը Աստուածաշնչում, յոյների եւ հայերի առասպելներում, Հոմերոսի «Ոդիսական»ում: Գէորգ Սկեւռացու բացատրութիւնը «Եսայիի մեկնութեան» մէջ:

 

* Ձեռագիր Մխիթարա Գօշի. —  Ժ/154-5 (Բլզ) 1 թ. նրդր:

Անսալով` 1846 թ. հմր ԻԴ, Հ. Ղեւոնդ Ալիշանի յօդուածին` ազգային հնութիւնները ուսումնասիրելու եւ ներկայացնելու, տրուած է վերոյիշեալ գրքի տիտղոսաթերթը եւ նրա նկրգր.:

 

* Ճափոններուն վրայ տեղեկութիւն. —  ԻԲ/343-7 (Բժգ) նկ.:

Նկ. «Ճափոնացի ազնուական»:

 

* ՃԷՊԷՃԵԱՆ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ. Ողբք մանկան որբոյ «ՎաԽյ ինձ եղոԽւկ տառապելոյս…» [ 68 տող ] / Յարութիւն Ճէպէճեան. —  ԺԸ/274-5 (Բժե): 

 

* Ճշմարիտ քրիստոնեայ: [ Նկարագիր ]. —  Ժ/145-6 (Ա):

 

* Մանուկ թափառական: [ Արձակ բնստղծթ. ]. —  ԺԸ/275:

 

* Մանտրիլ. —  ԺԶ/250-2 (Գգ) նկ.:

Կապիկի արտաքինը, ֆիզիկական կարողութիւնները, սովորութիւնները, բնակութեան երկրները:

 

* Մարաշու վանքին Դատաստանագիրքը. —  Գ/40-4 (Բբ) Տծ:

Համեմատելով Մխիթար Գոշի Դատաստանագրքին ցոյց է տալիս, թէ վերոյիշեալ օրինակը Ներսէս Լամբրոնացու Օրինաց գիրքն է:

 

* Մեռեալ ծով. —  ԺԹ/295-7 (Բժգ):

Շրջակայքի նկրգր.: Իռլանդացի Քասթինեանի եւ ամերիկացի Շէրվուտի փորձերը: Ջրի բաղադրութիւնը: Յովհան Ոսկեբերանի Պաղեստինի նկրգր.:

 

* [ ՄԷՀԷՐԵԱՆ Հ. ՄԵԼԳՈՆ ]. Մարդուս բարոյական եւ բնական կենացը վրայ խորհրդածութիւններ: [ Հրպրկխսթ. ] / Հ. Մ. Մ.. —  Ժ/146-51 (Ա):

 

* ՄԸՐԻ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ. Ադամանդի վրայ տեղեկութիւն / Յովհաննէս Մըրրի [ անգլիցի ]. —  Է/108-12; Ժ/156-9; ԺԲ/188-91; ԺԴ/221-3 (Գզ) Տծ:

Բվնդ. Յառաջաբան: [ Աղբիւրները: Նպատակը ]; Ընդհանուր գիտելիք; Հիներուն ադամանդի վրայ ունեցած տեղեկութիւնները: [ Աշխարհի նշանաւոր քարերը` Աստուածաշնչում յիշուող, Պարսկաստանում, Բրիտանական թանգարանում, Փարիզում ]; Ադամանդին այրեցականութիւնը եւ քիմիական յատկութիւնները: Ադամանդի գտնուած տեղը, հետը գոյացած ուրիշ նիւթերը, բիւրեղային ձեւերը; Ադամանդի գոյացութեանը վրայ եղած կարծիքները; Ասիոյ եւ Պրազիլի մէջ ալ ադամանդ գտնուիլը: Ադամանդին ինչ ձեւերով կտրուիլը, արժողութիւնը, շարուածքը; Գունաւոր ադամանդներու վրայ; Աւստրիական ադամանդը. Գէորգ չորրորդին ադամանդը. Եորքայ դքսին սեւ ադամանդը: Լուսիտանիոյ, Մողոլի, Ռաճա Մաթթանայ ադամանդները. Ռուսաց թագաւորական գաւազանին վրայի ադամանդը. Փոթ ըսուած ադամանդը, եւ այլն:

 

* Միեղջերու. —  ԻԱ/328-9 (Բժա) Տծ:

Անգլիայի դրոշի պատկերը: Ճանապարհորդ Էդուարդ Ռըփփէլի ուսմնսր. Նեղոսի ջրուէժի շրջանում: Ասիայում բնակուող կենդանին: Աստուածաշնչի բնորոշումները:

 

* Միլտոն [ Խոն, անգլիացի բանաստեղծ, քաղաքագէտ, կնսգր. (1608-1674) ]. —  ԺԹ/292-5 (Բժա; Բիա) Տծ, նկ.:

Նաեւ` «Ո~վ աղէտք յեղակարծ…» 32 տող. «Դրախտ կորուսեալ», Գիրք ԺԱ.:

 

* [ ՄԻՆԱՍԵԱՆ Հ. ՊԵՏՐՈՍ ]. Ինքնահաւանութեան դէմ հնարք / Հ. Պ. Մ.. —  ԺԶ/225-7 (Աբ):

 

* Մուրատեան Վարժարանին պարգեւաբաշխութիւնը. —  ԻԳ/353-61 (Աբ).

Հանդէսի նկրգր., հրաւիրուածները: Ուսուցչի եւ բանաստեղծ Ալֆոնս Լամարթինի ելոյթները: Միհրան Տատեանի ճամփորդութիւնը:

 

* Յիշատակ մեռելոց. —  ԻԱ/321-4 (Ա; Բժե):

Ըադհանրական եւ Հայաստանեայց եկեղեցիների ննջեցեալների յիշատակը նշելու ձեւերը: Նաեւ Ալֆոնս Լամարթինի բանստղծթ. Հ. Խորէն Գալֆայեանի թրգմ. Յիշատակ մեռելոց «Ահա տերեւքն ազազուն…» 19 տասնեակ, 11 քառեակ:

 

* Նկարագիր.

Վիճաբանասէր մարդ. —  Գ/36-7: Հպարտ մարդ. —  Դ/50-2: Թեթեւամիտ մարդ. —  Ե/68-70: Ագահ մարդ. —  Ե/85-7: Ծոյլ մարդ. —  Է/101-2: Զօշաքաղ [ խարդախ ] մարդ. —  ԺԳ/193-5: Նախանձոտ մարդ. —  ԻԱ/324-5:

 

* Շերամ; Շերամնոց; Շերամի հունտ ընտրելու կերպը; Որդերուն կերակուրը; Շերամներուն հիւանդութիւնն ու փոխակերպութիւնը; Մետաքս. —  ԺԵ/230-6 (Դա) նկ., գծ.:

 

* [ Չափածոյ ասոյթներ ].

«Խոնարհութիւնը զըրոյ կը նմանի…»; «Կարպոսն անհանգիստ կըլլար մըլուկէն…»: [ Քառեակներ ]. —  Ե/70: «Մէկ բան ասա մըռողին…» [ 6 տող ]. —  ԺԱ/170: «Այն քո բարեկամ կարծեալ անթերի…»: [ Քառեակ ]. —  ԺԳ/208: «Ճըպուռն որ ամառն օրն ի բուն…» [ 12 տող ]. —  ԻԲ/340:

 

[ ՊԱՊԻԿԵԱՆ Հ. ՀՄԱՅԵԱԿ ].

* - Արեգակնային դրութիւն / Հ. Հ. Պ.. —  ԺԷ/268-72 (Գա):

Բվնդ. Արբանեակք: Լուսին; Արբանեակք Լուսնթագին; Արբանեակք Երեւակին; Արբանեակք Ուրանոսին; Արբանեակք Պոսիդոնի; Մանեակ; Գիսսաւոր; Աստեղք: Կրկնաստեղք; Եռաստեղք; Քառաստեղք; Միգամած; Յարդագող; Հեռաւորութիւն աստեղաց; Մեծութիւն աստեղաց:

* - Խաւարումն / Հ. Հ. Պ.. —  ԺԳ/204-8 (Գա) Տծ:

Հայերի, մեքսիկացիների, հնդիկների, պարսիկների, չինացիների, աֆրիկեան որոշ ժողովուրդների բացատրութիւնը հեթանոսական տեսանկիւնից: Լուսնի խաւարման նկրգթ., տեսակները:

* Պատկեր հանդիսի հարցաքննութեան աշակերտաց Մուրատեան վարժարանին յերկրորդում ամի աշակերտութեան նոցա. —  ԻԳ/361-7, ցուցակ.:

Դասաւանդուող առարկաներից առաջին, երկրորդ, երրորդ մրցանակներով պարգեւատրուածները:

* Պատմութիւն: [ Առակներ ].

Ուրուական: [ Բելգիայի կենցաղից ]. —  Ա/13: Ինչ որ ընես` քեզ կընես. —  Դ/50: Թրջա՞ծ է թէ չոր. —  Ե/70: Անմտադրութեան վնասները. —  Է/102:

* Պարթենոն. —  Դ/54-5 (Բժգ) նկ. գնւր:

Կառուցման պատմ., չափերը, արտաքին նկրգր.: Պատմութեան ընթացքում կրած փոփոխութիւնները: Ռմբակոծումը: Որոշ արժէքաւոր հարթաքանդակներ Անգլիա տեղափոխելը:

* Պարոն Յարութիւն Պետան ի Վենետիկ, ի Ռաֆայէլեան վարժարանին. —  Բ/17-9 (Աա):

Ալեքսանդրիայի ծովային մաքրարանի վերատեսչի եւ բժշկի այցելութիւնը եւ գրաւոր մաղթանքը միաբանութեանը եւ աշակերտներին:

 

* [ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ ՊՕՂՈՍ վրդ ]. Արուեստ պայտառութեան / Պ. Պ.. —  Գ/46-8; Դ/62-3; Ե/73-6; ԺԵ/236-9; ԻԱ/333-4, 1848; ԻԱ/329-31, 1849 (Դը):

Բվնդ. Յառաջաբան: [ Գիրքը գրելու պատմ. եւ նպատակը ]; Ձի մեծցընելու համար հարկաւոր գիտելիքներ; Ձի պահողներու հարկաւոր գիտելիք; Ձիերու նշաններուն եւ բնութեանց վրայ գիտելիք: Ձիերուն աղէկ նշանները; Ձիերուն գէշ նշանները; Տաճկաց լաւ չսեպած նշանները` աւելորդապաշտ կարծէօք; Նժոյգ այսինքն քէօհլան եւ թիւրէֆի ձիերուն վրայ գիտնալիք: Ձիերուն ծնունդը եւ կեանքը; Կենդանեաց հիւանդութիւններուն վրայ ընդհանուր գիտելիք:

* Պոլիվար: [ Իսպանացի զօրաւար, պետական գործիչ Սիմոն Բոլիվարի կենսգրծ. (1783-1830) ]. —  Ը/115-7 (Բժա) նկ:

 

* ՊՕՂՈՍԵԱՆ ԱՐՇԱԿ; ԱՅՎ [ ԱԶԵԱՆ ] ՄԱՏԹԷՈՍ. Նոր մեկնութիւն Յունուար ամսուն հանելուկին / Արշակ Ղազարոս Պօղոսեան; Զ. Մատթէոս Այվ.. —  ԺԸ/283-5 (Զիդ):

 

* ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ ՄԸ. Վախճան Ազգասիրի / Ջուղայեցի մը. —  ԻԱ/325-7 (Բբ):

Մեսրոպ Թաղիադեանի Կալկաթայում հրատարակւող «Ազգասէր» շաբաթաթերթի փակուելը:

 

* Ռամկական ծուռ կարծիքներ.

Տգիտութիւն; Տկարամտութիւն; Ծուլութիւն; Անհոգութիւն; Անկրթութիւն; Հին սովորութիւն: [ Նորամուծութիւնը չընդունելը ]; Անմտութիւն: [ Տեսածը չքննել, չվերլուծել ]; Երեւակայութիւն; Շահասիրութիւն եւ կիրք; Երազ: [ Աստուածաշնչի վերաբերմունքը: Մարդկանց վերաբերմունքը: Հեթանոսների վերաբերմունքը: 1222 թ. Առաքէլ Անեցու արաբերէնից թրգմ. երազահանի առաջաբանից մի հատուած ]. —  Զ/81-5: Ակնհարութիւն: [ Աչքով տալ, նախանձել ]. —  Ը/113-5:

 

* Ռաֆայէլեան Վարժարանին աշակերտաց երկրորդ դասուն [ եօթնամեակը աւարտելով ] ի հայրենիս դառնալը. —  ԺԱ/161-2 (Աբ):

 

* Ռաֆայէլեան Վարժարանին տարեկան հարցաքննութիւնն եւ պարգեւաբաշխութիւնը [ Վ. — ում ]. —  ԺԷ/257-9 (Աբ) ցուցակ:

Նաեւ առաջին եւ երկրորդ կարգի մրցանակներով պարգեւատրուածները:

 

* Ռուպէնս [ Պիտեր Պաուլ, ֆլամանդացի նկարչի կենսգրծ. (1577-1640) ]. —  ԺԳ/197-8 (Բլը) նկ. գնւր: զ 1848

 

* Սարտենիայի թագաւորական ցեղը: [ Ցանկ ]. —  ԺԴ/215 (Բժգ):

 

* Սուգ դստեր մեծի իշխանի «Ի՞նչ ես նստել մունջ քո բանին…» [ 62 տող ]. —  ԺԱ/169-70 (Բթ):

 

[ ՍՕՖԵԱԼԵԱՆ Հ. ՄԱՆՈՒԷԼ ]. 1848

* - Այլեւայլ պատճառով ջրին բարեխառնութեան աստիճանը փոխուելուն վրայ / Հ. Մ. Ս.. —  ԺԸ/282 (Գդ):

* - Ջրհեղեղէն առաջ ծաղկած արհեստներուն ու գիտութիւններուն վրայ, եւ թէ անոնցմէ ո'րը ջրհեղեղէն ետքը շուտով նորէն սկսաւ / Հ. Մ. Ս.. —  ԺԹ/297-300 (Բժդ) Տծ:

Եւսեբիոսի «Ժամանակագրութեան» վկայութիւնը գրականութեան վերաբերեալ եւ մեկնութիւնը: Գրչութեան զարգացումը: Աստուածաշնչում օգտագործուած գրերը: Ֆլէօրիի իսրայելացիների եւ քրիստոնէաների սովորութիւնների մասին գրած գրքից հատուած:

* Վանիլիա. —  ԺԹ/303-4 (Գգ2):

Բոյսի հայրենիքը, նկրգր., պտուղը մշակելու ձեւը:

* Վատիկան. —  Զ/90-1 (Բժգ) նկ.:

Հռոմի եօթը բլուրներից մէկը: Շինութիւնների հմռտ բնութագիրը: Ոմն անգլիացի ճանապարհորդի կարծիքը: Ռաֆայէլեան դահլիճը:

 

* [ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԵՐԶՆԿԱՑԻ ]. Տաղ յելն ի վիրապէն սրբոյն Գրիգորի, Յոհաննու Ճլուզ վարդապետի ասացեալ «Գրիգորիսի բազմաչարչար սըրբոյն…» [ 48 տող ] / Հրտ. պտրստ. Հ. Ղեւոնդ Ալիշան. —  ԺԳ/195-6 (Քնար Հայկական):

Նաեւ հեղինակի կնսգր. ԺԳ դ.:

* Տաղ սրբոց Վարդանանց «Ի յարեւելից ծագեալ լոյս առաւօտու այսօր…» [ 62 տող ]. —  ԺԷ/259-60 (Բթ):

 

* Ցորենի ցեցերուն դէմ հնարքներ. —  Բ/30-2 (Դա):

 

* Քանի մը հարցմունքներ [ եւ սրամիտ պտսխններ ]. —  ԺԲ/192 (Աը):

 

* Օգտակար գիւտեր.

Փայտեղէնները դիմացկուն ընող վեռնիճ; Կրակի ու ջրի դիմացող ձիւթ; Եղջիւրին կրիայի պատեանին գոյնը տալ; Փտտած ակռաներու դարման; Աժընկեկ հաց շինելու կերպ; Նոր գինին մէկ ժանուան մէջ հինցընելու հնարք; Կոկորդը բռնուելուն կամ ձայնը մարելուն դէմ զօրաւոր դեղ; Կոտրած ապակի անօթները կպցընելու նիւթ; Մարմարիոն ու յախճապակի մաքրելու կերպ. —  Դ/63-4, տղտկ բառարան: Աղտոտած գոհարները մաքրել. —  Ե/76: Այգիներուն համար լաւ պարարտութիւն; Բուսաց վնաս տուող ճճիները ջարդաելու հնարք; Ոսկեզօծ նիւթերուն բիծերը հանել; Մժեղի խայթուածին դեղ; Կերակրոյ մէջ նկնդեղ գտնուիլը իմանալու հնարք; Ոսկեղէն ու արծաթեղէն բաները բաց տեղ փայլուն պահելու հնարք; Գինիէ օշարակ շինել. —  ԺԱ/176: Քացախը աւելի կտրուկ ընել; Աղցան բուսցընելու դիւրին կերպ. —  ԺԶ/256: Հազի դեղ; Այնպիսի օդաչափ մը որ ամէնքը կրնան ունենալ; Մկները ջարդելու դիւրին հնարք մը. —  ԻԲ/351: Վուշը բամպակի պէս ճերմկցընելու կերպ. —  ԻԴ/372: 

 

ՖՐԱՆՔԼԻՆ ԲԷՆՋԱՄԻՆ. Հռիքարտոս բարեմիտ կամ փութաջան եւ խելացի տնտեսութիւն. —  ԺԹ/289-92; ԻԲ/337-40 (Աե):