684 թուականի պատմութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

[ԽԲ. Խորհուրդ մեծ իշխանին Հոնաց Իլիթուերոյ ընդ նախարարս իւր, զի եպիսկոպոսն Իսրայէղ առ նոսա մնասցէ՝ հաստատել անդ զաթոռն հայրապետական ]
       1  Մտանէ մեծ իշխանն Հոնաց ընդ ամենայն մեծամեծս եւ նախարարս իւրոյ տէրութեանն ի խորհուրդ բարի եւ ասէ. 2  «Խաւար ուրեմն տգիտական մթացուցիչ ոգւոց զմեաւք պարփակեալ ունէր ի վաղնջուցն, որով նկատել ուրեմն ոչ կարէաք զարդարութեան զլոյսն բոլոր տիեզերաց։ 3  Արդ՝ Տէրն մեր Քրիստոս Աստուած առաքեաց մեզ քաղցրութեամբ իւրով առաջնորդ կենաց զայս եպիսկոպոս, որ բանիւք եւ գործովք կշտամբեալ յանդիմանեաց զանաւրէնութիւնս մեր եւ ետ մեզ ճանաչել զամենաստեղծն Աստուած եւ զսքանչահրաշ նորա զաւրութիւնն, որում ամենայնին իսկ միտք իմ ճշմարտութեամբ հաւատացեալ վկայեաց։ 4  Եւ ահա հաւատացաք ի մի Աստուած՝ արարիչ երկնի եւ երկրի։ 5  Աւրինակ բերցուք մեզ զամենայն աշխարհս՝ հաւանեալս այսմ հաւատոց եւ զմեծ թագաւորութիւնն Հռովմայեցւոց ։ 6  Քանզի թագաւոր ոմն եղեալ, ասեն, անուն Կոստանդիանոս, որ զԿոստանդնուպաւլիսն շինեաց, առաջին զնա, ասեն, լեալ քրիստոնեայ թագաւորութեանն այն, եւ այնչափ հաւատարիմ այր եղեալ, որ հրեշտակ Աստուծոյ կայր ի սպասու նմա, եւ այսու հաւատով հզաւր յաղթութեամբ զամենայն թշնամիսն իւր կործանեաց։ 7  Արդ՝ եթէ ի ձեռն քրիստոսական հաւատոցն այնպէս փառաւոր եւ յաղթող մարթէ լինել, մեք զի՞ հեղգասցուք հաւատալ յԱստուած կենդանի։ 8  Ահա ուսուցիչ պատգամացն Աստուծոյ՝ այրս Իսրայէղ եպիսկոպոս, եկայք աղաչեսցուք զնա, զի կացցէ յաշխարհիս մերում եւ լուսաւորեսցէ զմեզ»։
       9  Զայսոսիկ միաբանութեամբ խորհեալ՝ յղեն առ եպիսկոպոսն Իսրայէղ զաւագ ոմն իշխան՝ անուն Աւչի, որ զտուրք թարխանութեան ունէր պատիւ, եւ զսենեկապետն Չաթկասար։ 10  Եւ նոքա ի գալն առ նա պատմեն զխորհրդոյն զաւրութիւն, եթէ ասաց մեծ իշխանն Հոնաց եւ ամենայն մեծամեծքն. 11  «Հա՛յր մեր, ծանեաք զՏէր զարարիչն մեր ի ձեռն քո, հաւատացեալ երկրպագեմք միշտ Սրբոյ Երրորդութեանն։ 12  Աղաչեմք զքո սրբութիւնդ, զի հաւանեսցիս լինել մեր տեսուչ եւ վարդապետ՝ կանգնելով ի Վարաչան քաղաքիս մերում զաթոռ հայրապետական։ 13  Եւ յուխտ Տեառն մտից ես՝ Իլիթուեր, ընդ քեզ եւ զամենայն հեթանոսական պաշտամունս բնաջինջ խլեցից յերեսաց Հոնաց երկրիս եւ զկախարդասար քաւդեայս, որ ոչ գան ի հաւատս, հրով այրեցից ։ 14  Եւ անձն, որ հեթանոսաբար շրջիցի յաշխարհիս իմում կամ գաղտ կռոց զոհեսցէ, սատակեցից սրով ։ 15  Եւ յառաջ եղիցի նոյն ինքն զանպատում պարգեւացն Քրիստոսի »։
       16  Եւ պատասխանի տուեալ եպիսկոպոսին, ասէ ցնոսա. 17  «Ոչ է իմ այդ կարողութիւն առնել անձամբ առանց մեծի հայրապետին Աղուանից՝ սրբոյն Եղիազարու, զի նորա է այդ իշխանութիւնդ, եւ ես վիճակ ունիմ բարեկարգ, զիա՞րդ մարթեսցի թողուլ զհաւտ իմ, զոր Աստուած շնորհեաց ինձ հովուել։ 18  Այլ Տէր Քրիստոս ըստ մարդասիրութեանն իւրոյ զձեզ հոգասցէ, աճեցուսցէ եւ աւրհնեսցէ զձեզ, եւ տացէ ձեզ ըստ հաւատոց ձերոց հովիւ՝ տեսաւորել Աւետարանաւն Քրիստոսի»։ 19  Եւ երկրորդեալ եւ երրորդեալ պատգամացն՝ զնոյնն ասէին բանս։ 20  Եւ եպիսկոպոսն ասէ. «Թույլ տուք այժմ, մինչեւ շնորհեսցէ ինձ Աստուած երթալ յաշխարհն իմ առ բարեպաշտ որդեակն իմ Վարազ Տրդատ՝ իշխանն Աղուանից, եւ առ սուրբ կաթողիկոսն ։ 21  Եթէ Աստուծոյ եւ նոցա հաճոյ թուեսցի, կատարեսցէ Աստուած զբանդ զայդ։ 22  Եւ ոչ է իմ պատիւդ այդ, զոր խոստանայք, այլ եթէ չարամահ տանջանաւք ի ձէնջ տանջիմ, փառս եւ պատիւս ինձ զայն համարիմ վասն Տեառն խնդամիտ յոյժ լինելոյ ։ 23  Բայց պարտ է ձեզ զայդ խորհուրդ մտածութեան գրով ծանուցանել առ համաւրէն աշխարհն Աղուանից եւ առ հայրապետն Եղիազար. [որ ի սրբոյն Եղիշայէ մինչեւ ցայսաւր Արեւելից հիւսիւսականաց միայն վիճակեալ է առաքելական աթոռ յաստուածաբնակ քաղաքէն յԵրուսաղէմէ, եւ ի սրբոյն Յակովբայ՝ եղբաւր Տեառն ընկալեալ ձեռնադրութիւն։ ] 24  Եւ դուք սահմանք էք այնմ վիճակի. առանց կամաց խորհրդակցութեան բոլորեցունց հարց եւ եղբարց եւ աթոռակցաց իմոց՝ այդ զիա՞րդ լինիցի, զի նոր է գործս եւ կարեւոր խորհուրդ »։ 25  Լսելով զայս ամենայն յեպիսկոպոսէն՝ կատարեցին զհրամանն եւ արձակեցին զնա պատուով յաշխարհն իւր։