684 թուականի պատմութիւն

[ ԽԵ. Պատասխանի թղթոյն Հոնաց]
       1  «Ի Սահակայ Հայոց կաթողիկոսէ եւ յամենայն քահանայական ուխտէ եւ ի Գրիգորէ՝ Հայոց իշխանէ, եւ ի համաւրէն եկեղեցեացս ժողովրդականաց՝ ի Տէր խնդալ։
       2  Վասն կենսատու փրկութեան հասանելոյ ի ձեզ յԱստուծոյ, որպէս մեզ պատմեցաւ, անպայման ուրախութեամբ գոհացաք զանզեղջական պարգեւացն Քրիստոսի եւ զթուղթ, զոր նորընծայ ծառայիցդ Աստուծոյ գրեալ էր առ մեզ, տեսաք։ 3  Յորմէ իմացաք զբարերարութիւն արաչին, որ ծագեաց յաշխարհդ ձեր զլոյս աստուածածանաւթութեան որպէս եւ յամենայն աշխարհս, առաւել փառաւորեցաք զմարդասէրն Աստուած, որ ոչ եթող զձեզ յընդունայն պաշտամունս հարցն ձերոց առաջնոց, այլ ծանոյց ձեզ զանուն իւր սուրբ, եւ եղէք ճշմարիտ երկրպագուք արարչին ձերոյ Աստուծոյ։ 4  Ահա՜ գիտացաք, եթէ անուն նորա տարածեալ ելից զտիեզերս ։
       5  Որպէս ի ձերոցդ գրելոց եւ ի պատգամաւորաց լուաք, եթէ որպէս դարձայք բոլորով սրտիւ ի ձեռն Իսրայեղի եպիսկոպոսի, արդ մեք եւ աշխարհս մեր, թէպէտ եւ մարմնով հեռի եմք, սրտի սիրով մերով համարեմք, թէ յանդիման տեսաք զձեզ։ 6  Այլ զոր խնդրեցէք ի մէնջ զեպիսկոպոսդ Իսրայէղ, մեծ է այդ խորհուրդ ձեր, զի չէ մարթ հաւտի առանց հովուի լինել ։ 7  Եւ արդ՝ ծանր եւ դժուարին է մեզ չկատարել զհայցումնդ ձեր, սակայն պատճառք կան. զի ոչ է նա վիճակեալ մերում աթոռոյս, այլ՝ տանն Աղուանից։ 8  Մեր կամ է եւ մեծ յաւժարութիւն՝ լինել նմա առ ձեզ հանապազ, այլ այդ հրաման եւ իշխանութիւն աթոռակցին մերոյ է՝ Եղիազարու՝ հայրապետին Աղուանից. նորա է գործդ այդ ։ 9  […] Արդ՝ ծաներուք զԱստուած կենդանի, որ տայն կեանս մարդկան, մեռուցանէ եւ կեցուցանէ։ 10  Որ եւ նոյն շնորհք Սուրբ Հոգւոյն հաստատեսցէ զձեզ յերկիւղն Աստուծոյ եւ ի պահպանութիւն պատուիրանաց նորա։ 11  Եւ մեք կարաւտութեամբ սրտից անմոռաց յիշեսցուք զձեզ ի մեր եկեղեցիս։ 12  Ո՛ղջ լերուք»։
       13  Իսկ իբրեւ դարձան ի Հայոց զԻթգինն Խուրսան եւ Չաթն Խազր եւ կացին առաջի կաթողիկոսին Եղիազարու եւ իշխանին Վարազ Տրդատայ ի մայրաքաղաքն Պարտաւ, խնդրէին հրաժեշտ ի նոցանէ եւ տալ զեպիսկոպոսն ։ 14  Յայնժամ ոչ կամեցան տալ նոցա զԻսրայէղ յառաջնորդութիւն։ 15  Ասեն. «Ոչ է պարտ դմա զհաւատացեալ դմա յԱստուծոյ զհաւտն իւր թողուլ միանգամայն եւ լինել ընդ ձեզ. այլ երթալ եւ գալ դմա ըստ կարի իւրում հրամայեմք՝ հաստատել զձեզ ի հաւատս Քրիստոսի եւ ողջ պահել զանխախտելի սէր մեր, որ առ միմեանս է։ 16  Այնմ եւ մեք կամակիցք եմք, զի լինելով դորա միջնորդ ընդ մեզ եւ ընդ ձեզ՝ բարձցի թշնամութիւն ի միջոյ մերմէ, եւ տնկեսցի սէր եւ խաղաղութիւն»։
       17  Զայս ամենայն լուեալ իշխանացն, խռովամիտ ընդ իրսն եղեալ՝ զարհուրէին, եւ անյաւժար կամաւորութեամբ հաւանեալ՝ ասեն. «Ի գալն եւ յերթալն առ մեզ մի՛ յապաղեսցի եւ զեդեալ հիմն հաւատոյ անդրէն մի՛ քակտեսցի եւ թողցէ զմեզ որբս, զի այլում վարդապետի ո՛չ անսամք եւ հնազանդիմք »։ 18  Եւ երանելի եպիսկոպոսն ըստ քաղցր բարուցն առնէր շինութիւն երկոցունց կողմանցն, յանձն առնոյր զերթալն ի Հոնս քաջայաւժար կամաւորութեամբ եւ յանձանձել զնորընծայ հաւտն Քրիստոսի, ունել եւ հաստատուն զուխտ եւ զպայման դաշնաւորութեան նոցա։ 19  Յայսմ հաւանեալ բանից մեծաշնորհ եպիսկոպոսին՝ լնուին ուրախութեամբ եւ դառնային խաղաղութեամբ ի տեղի իւրեանց՝ փառաւոր առնելով զԱմենասուրբ Երրորդութիւնն։