Ամբողջական երկեր

Հիմա գիտեմ որ գիշերը պարտէզ մըն է հեռաւոր գիւղին վրայ՝ իր լուսնկան ու աստղերը ծաղկեցուցած ձիւնոտ երդիքներուն ու ձիւնոտ կածաններուն վրայ բարի:

Հիմա գիտեմ որ գիշերը հոն մաքրադէմ ու տրտմաթախիծ մանուկ մըն է՝ իր հեծկլտանքէն յոգնած՝ հանդարտած՝ արցունքին մարգարիտը դեռ աչքերուն պայծառութեան վրայ բիւրեղացած:

Ո՜վ հեռաւոր զարդանկար, որ քու միամիտ թովքդ կ’առաքես մինչեւ ինծի, իր անմեղութեանը համար զինուած զոհի մը բարութեան ցոլքը չե՞ս դուն:

Ի՜նչպէս քու շուքերուդ տակ քնացող ողջերուն եւ մեռելներուն եղբայրութիւնը կը պատմես: Գիշերուան մէջ անոնք իրար կ’երազեն ու իրարու հետ կը խօսին փոխադարձ գուրգուրանքով: Առաջինները մեռած են, ինչպէս վերջինները կենդանի:

Առաջինները, ինչպէս վերջինները եղբայրական սեղանի մը շուրջ են բոլորուած, եւ կը ճաշակեն պտուղները զոր չղջիկները իրենց կտուցներով թունաւորեցին եւ զոր իրենց թեւահարումներով թափեցին կեանքի ծառերէն վար:

Ծառերը պտուղ չունին այլեւս, ծառերը կմախքներ են այլեւս, եւ թառ դարձան չղջիկներուն: Ես գիտեմ որ կոչնականները տարտամ աղօթքներ ունին իրենց սեղանին վրայ՝ կեանքի ծառերուն համար, ա՛յնքան կամաց, ա՛յնքան կամաց որ իրենք իսկ չեն լսեր:

Ո՜վ գիւղի գիշեր. ի՜նչպէս եղերական լուսեղնութեամբ մը կը պսպղաս, Քառասուն Մանկանց ջահին պէս՝ մատուռին մթութեան մէջ:

Անցորդի մը շուքը կը յամենայ ահա ճամբաներուդ վրայ՝ մախաղն ուսին եւ գլխահակ:

Անցորդը ես եմ որ կ’անցնիմ՝ կարօտներուս ընծաներով լի մախաղն ուսիս եւ սուգի յարգանքներով բեռնաւոր գլուխս վայրահակ:

Անցորդը ես եմ որ կ’անցնիմ շուքերուդ տակէն ու քու տժգոյն ծաղիկներդ կը քաղեմ հոգիիս մէջ, ինչպէս կը քաղեմ հոգիիս մէջ երազները յուսահատ՝ ողջերուն եւ մեռելներուն որ ի քուն՝ երկինքի աղաւնիներուն սպասելէն ա՛լ յոգնած։

Եւ աքլորին երգին կը սպասեմ, որպէս զի, ծաղիկներէն եւ երազներէն զորս ամբարեցի հոգիիս մէջ՝ աղաւնիներ շինեմ ու արձակեմ զանոնք տանիքներուդ վրայ, բուխերիկներուդ վրայ, լուսամուտներուդ վրայ:

«Հայուն Տարեցոյցը» 1914, էջ 91-93