Մեծ դէպքերը Վասպուրականում 1914-1915 թուականներին

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ՎԻՃԱԿԱԳԻՐ ՎԱՆԻ ՎԻԼԱՅԷԹԻ ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ [1]

ՎԱՆ-ՏՈՍՊԻ ԳԱՒԱՌ

№	Քաղաք եւ գիւղ	տուն	շունչ
	Վան	4230	22470
	Արւարձաններ
1	Աւանց	339	1592
2	Լէզկ	192	1178
3	Շահբաղի	167	895
4	Սխգեա	104	660
5	Ձորովանց	14	100
6	Կողպանց	32	218
7	Շուշանց	80	559
8	Կուռուբաշ	108	698
9	Կենդանաց	49	285
10	Բերդակ	56	581
11	Ծւստան	80	530
12	Արտամէտ	130	720
13	Լամզկերտ	35	206
14	Դարման	68	482
15	Ֆառուղ	35	210
16	Ոսկեբակ	45	270
17	Էրմանց	3	24
18	Սեւագրակ	2	16
19	Տօնի	25	198
20	Առեղ	28	192
		1592	9614

ԹԻՄԱՐԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Արտաւէզ	15	118
2	Կոճ	26	137
3	Ադիգեօզալ	31	226
4	Կիւսնենց	138	825
5	Բարյակ	28	195
6	Տրլաշէն	95	657
7	Ատնականց	31	247
8	Ծատկար	38	231
9	Ամենաշատ	40	204
10	Աննավանք	50	254
11	Մարմէտ	153	811
12	Թրքաշէն	5	35
13	Բազ	8	69
14	Ջանիկ	100	714
15	Նորաշէն	45	270
16	Քեօփրիքեըյ	3	21
17	Ատեռ	71	444
18	Փիրկարիբ	57	373
19	Գոմս	53	340
20	Աղջավէրան	32	147
21	Մէյդանջուղ	8	56
22	Դարաբէկ	37	243
23	Սօսրաթ	42	251
24	Շահգեալդի	22	156
25	Նորովանց	37	215
26	Խժիշկ	132	775
27	Ամուկ	40	212
28	Էրերին	151	938
29	Քոչանի	111	705
30	Գեօլու	15	91
31	Խաւենց	106	633
32	Ալիւր	343	1955
33	Եկմալ	31	226
34	Աստւածածին	63	462
35	Բողանց	71	451
36	Աւերակի	187	1061
37	Ջիրաշէն	76	475
38	Բերդ կամ Նոր գիւղ	30	210
39	Շւաքար	3	22
40	Տաշօղլի	1	7
		2525	15411

ԲԵՐԿՐԻԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Կորտակն	8	80
2	Սալախանէ	8	56
3	Դէրօն	22	150
4	Սընդ	20	140
5	Աշէգէռան	10	70
6	Աւասօր	13	91
7	Խան	15	105
8	Ղայմազ	30	210
9	Խաչան	60	600
10	Նազարաւա	28	196
11	Ալիքալէն	2	14
12	Եկմալ	18	110
13	Չըբխլու	13	91
14	Բայազիտ-աղա	2	11
15	Գօնդուրմա	1	19
16	Կանէգաւան	4	28
17	Թիքմա	20	140
18	Քեաբաբիկ	51	379
19	Ս, Թաթոս	25	211
20	Անգիւզակ	59	311
21	Գործութ	128	790
22	Քեօշկ	10	70
23	Անձաւ	17	108
24	Առեղ	15	105
25	Պստիկ-գեղ	74	447
26	Բերկրի	25	187
27	Կզլքիլիսէ	5	58
28	Փշիգմբէթ	5	47
29	Խառաշիկ	1	8
30	Գոմս	3	20
31	Մուճա	3	21
32	Դաւզար	1	10
33	Փէտանց	1	10
34	Բերդ	6	42
35	Մէթղուլ	7	49
36	Դիրաքլի	6	42
37	Շարաֆխանա	1	7
38	Շէյխ-Հայդար	2	14
39	Կեճան	2	14
40	Խժիժ-խաթուն	9	63
41	Բիշի	4	28
		734	5152

ԱՐՃԷՇԻ ԳԱՒԱՌ

№	Քաղաք եւ գիւղ	տուն	շունչ
1	Ականց	304	2078
2	Բլուրմակ	90	645
3	Խարկէն	35	285
4	Իրիշատ	29	304
5	Օրօրան	36	410
6	Փափշկէն	8	85
7	Մաճառս	24	160
8	Ջիգրաշէն	5	61
9	Հասպսինակ	31	254
10	Յարութիւն	22	180
11	Սօսկուն	84	615
12	Խօջալու	12	84
13	Աղս	3	31
14	Արծւաբերի վանք	20	120
15	Փայ	5	46
16	Գօզ-ներքին	15	145
17	Գօզ-վերին	11	105
18	Քալաքաւ	2	18
19	Կտրած-քար	32	250
20	Աղսրաֆ	56	491
21	Գանձակ	26	206
22	Ջուդգեահ	38	390
23	Ծայծակ	28	211
24	Բանոն	22	180
25	Փայխներ	34	273
26	Մոյ	7	78
27	Բերդաղ	44	318
28	Չախր-բէկ	5	49
29	Անձաւ	5	37
30	Փիրօմար	5	46
31	Հագրակ	7	85
32	Հաղի	4	31
33	Քօքն	3	16
34	Քեարթիս	7	110
35	Սինամէշ	3	19
36	Ինջասու	4	55
37	Խաչերով	12	110
38	Մեծոփա վանք	34	305
39	Դադալու	4	23
40	Զէւէ	3	25
41	Կարաչալու	5	29
42	Քօզեր	60	360
43	Շկաւտեան	3	25
44	Գէլկան	2	14
45	Գօէշւան	10	67
46	Կրագոմ	50	411
47	Մատղավանք	9	68
48	Դիլան	9	67
49	Արմիզօնք	26	241
50	Արճրոնից վանք	5	61
51	Կենաբորի վանք	5	37
		1303	10313

ԱԼՋԱՒԱԶԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Արծկէ	80	535
2	Առէն	117	698
3	Նորշէն	34	211
4	Էգեձոր	17	143
5	Զիրաքլու	45	330
6	Քարոզ	17	118
7	Սիփաններ	100	675
8	Փէշնագոմեր	32	255
9	Խոռանց	47	433
10	Ղուզէլ	20	120
11	Անուշ-Աղբիւր	10	43
12	Նորշնջուղ	48	403
13	Վիչկացռուկ	16	119
14	Բարկաթ	15	139
15	Կոճեր	56	401
16	Կարաքէշիշ	40	489
17	Արճրա	33	189
18	Առնջկոյս	55	421
19	Ուռու	6	28
20	Գատըքեօյ	4	27
21	Տանձուտ	8	47
22	Խորերով	3	19
23	Օրանկազի	7	46
		810	5889

ՀԱՅՈՑ-ՁՈՐԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Տօնի	13	120
2	Նոր-գեղ	88	513
3	Առեղ	26	175
4	Հնդստան	37	209
5	Ուրթուկ	42	247
6	Խէք	34	219
7	Աստւածաշէն	48	351
8	Արատենց	40	235
9	Անկշտանց	67	411
10	Էրէմէրու	82	432
11	Կղզի	44	312
12	Ոչխրանց	11	67
13	Պժնկերտ վեր,	7	53
14	Խոսպ	52	291
15	Հիրճ	30	205
16	Կզլդաշ	51	314
17	Քերծ	104	637
18	Պլթենց	65	386
19	Մուլք	7	33
20	Խարականց	36	219
21	Թրքաշէն	12	60
22	Մարքս	20	170
23	Կեմ	100	547
24	Անգղ	108	678
25	Մաշտակ	64	394
26	Իշխանի-գոմ	70	409
27	Քեօշկ	40	232
28	Ս, Վարդան	18	114
29	Խորգոմ	65	435
30	Քարվանց	2	14
		1383	8482

ԳԵԱՒԱՇԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Աթանանց	65	372
2	Սպիտակ վանք	18	124
3	Յիլի	28	28
4	Քարադաշտ	19	130
5	Պատականց	75	406
6	Տշող	50	330
7	Հիրիճ	41	225
8	Փշաւանց	60	310
9	Պախւանց	42	215
10	Հարբերդ	42	350
11	Բողոնիս	18	120
12	Նարեկ	123	610
13	Փայխներ	100	520
14	Սարէ	17	105
15	Մոխրաբերդ	103	550
16	Նոր-գիւղ	87	413
17	Ընձակ	34	286
18	Բէլու	77	443
19	Շատւան	20	170
20	Թիմար	27	174
21	Յաղուն	18	134
22	Վառենց	31	176
23	Գանձակ	60	366
24	Նանիկանց	35	231
		1190	6913

ԿԱՐՃԿԱՆԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Փրխուս	31	180
2	Կանդւու	17	143
3	Կանչարս	27	162
4	Ուրենդուս	15	119
5	Սմբօն	20	134
6	Խումս	30	230
7	Կարբ	25	175
8	Մրորս	16	97
9	Կենդրանց	32	260
10	Վանիկ	40	313
11	Օղւանց	57	403
12	Ստուս	17	126
13	Կութ	45	350
14	Հնձան	8	80
15	Օրանց	96	805
16	Սորբ	40	297
17	Քարւակ	20	145
18	Ուսունց	10	70
19	Փեկանց	8	60
20	Եղէկիս	69	510
21	Գոմս	60	394
22	Առանց	25	182
23	Խարձիթ	30	220
24	Վանիկ	15	110
25	Խնձորկէն	50	362
26	Պաշւանց	25	185
27	Ծապօռ	12	84
		840	6178

ԱՐՃԱԿԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Խառակոնիս	230	1525
2	Արճակ	180	1170
3	Հաշփշատ	18	126
4	Կզլջա	65	423
5	Նաբաթ	25	165
6	Մխկներ	48	308
7	Չօպանօղլու	26	168
8	Պախեզէկ	15	98
9	Էրմանց	5	35
10	Սեւան	67	439
11	Զառանց	37	240
12	Լիմ	22	143
13	Մանդան	60	390
14	Կարթալան	3	21
15	Հասփստան	22	154
16	Շամշադին	70	465
17	Հազարա	45	305
18	Բօղազքեասան	12	84
19	Չախմախ	12	78
20	Տաղվէրան	37	244
21	Աղդաշ	7	49
22	Եալկուզաղաջ	7	49
		1013	6679

ՍԱՐԱՅԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Սաթմանց	30	210
2	Ախոռիկ	50	350
3	Աւզարիկ	11	77
4	Հասան-Թամրան	27	189
		118	826

ԽՕՇԱԲԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Սալախանա	28	130
2	Զէնիս	5	32
3	Քիլիսա	5	30
4	Պըհանս	3	20
5	Փութ	3	20
6	Քռէլ	70	567
7	Հուրթուկ	52	420
8	Փակագեադուկ	15	80
9	Կանգւառ	32	205
10	Կասրիկ	6	34
11	Հոգոց վանք	3	28
12	Կասր	30	180
		252	1746

ՇԱՏԱԽԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Թաղ	219	1095
2	Նաւհանդ	4	28
3	Շիվրաշ	4	28
4	Մաքօշկ	10	63
5	Կասր	1	9
6	Վախրով	12	88
7	Աքրուս	2	14
8	Առիգոմ	10	64
9	Քրմենց	7	43
10	Պապոնց-Մզրէն	12	84
11	Մարդակերոց	3	21
12	Բաղչկանց-Մզրէն	9	63
13	Չինօ-Մզրէն	4	28
14	Յարօ-Մզրէն	2	14
15	Շեղջանց	3	24
16	Կվերս	8	96
17	Շամօ-Մզրէն	12	84
18	Առոսիկ	6	34
19	Երիցու-Մզրէն	4	28
20	Մուսկաւէն	10	67
21	Գեօրանդաշտ	12	87
22	Նառ	8	63
23	Կարադէր	1	19
24	Դարենց-վեր,	4	29
25	Դարենց-վար,	6	34
26	Սիւտկնա-գոմեր	21	151
27	Սիւտկին	45	310
28	Հաշկանց	15	105
29	Բոլս	13	132
30	Քօսենց-Մզրէն	10	59
31	Ծուղ	4	37
32	Յիգի	17	97
33	Սօզւանց	10	85
34	Պաղ	9	58
35	Մարծեղ	2	12
36	Տղասպար	14	102
37	Ծիծանց	25	196
38	Ճընուկ	25	230
39	Յինենց	21	205
40	Կաղպի	66	431
41	Կօռօվանք	6	71
42	Սագ	12	48
43	Կաճէթ	92	452
44	Արմշատ	64	675
45	Սարկէթ	20	104
46	Խումար	15	75
47	Առեղ	28	206
48	Կայնէմէրան	12	107
49	Շիդան	42	302
50	Կաղազիս	30	214
51	Մարթանոս	8	50
		999	6721

ՄՈԿՍԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Կճողս	9	35
2	Ծառտանց	6	33
3	Թառամազ	3	21
4	Հաղմղունս	3	21
5	Մանի	5	25
6	Տենիս	15	95
7	Գոմանց	18	100
8	Խբէբ	11	123
9	Ծափանց	25	175
10	Կճաւ	14	115
11	Հաւարիս	12	63
12	Հացաբլուր	11	66
13	Հազին	45	204
14	Հեր	6	41
15	Սակս	5	25
16	Գիտրիս	20	148
17	Գոմեր	17	76
18	Սորս	26	194
19	Բուլենց	25	152
20	Վանքիկ	4	30
21	Բառ	20	111
22	Գնեկանց	32	188
23	Բիւրանդ	7	45
24	Լճան	7	38
25	Յառնանց	18	130
26	Լուլենց	5	39
27	Կայթանց	31	222
28	Նանենց	21	173
29	Շէն	4	29
30	Հառկնջաւ	19	104
31	Անապատ	4	33
32	Փէտատեղ	5	39
33	Նորովանց	13	66
34	Կասր	7	38
35	Ատըճանց	16	81
36	Կարկճանց	21	121
37	Առինջ	30	217
38	Դէմկառ	11	46
39	Խալենց	5	28
40	Մարականց	13	52
41	Սպըկանց	14	85
42	Հագլւան	13	96
43	Բրտնուտ	2	9
44	Սիպ	16	124
45	Անծղանց Թաղ	19	128
46	Դաշտի Թաղ	44	204
47	Եբրահամենց Թաղ	26	127
48	Քաղաքի Թաղ	19	144
		721	4459

ԿԱՐԿԱՌԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Առղու	8	75
2	Թացու	64	400
3	Եղէգիս	56	400
4	Բերկրի	25	200
5	Հալս	7	60
6	Խնձորուտ	20	130
7	Յարբենց	30	282
8	Հուկուրձու	9	70
9	Ձկոր	17	144
10	Որիզ	27	174
11	Ձախող	5	30
12	Ծօկու	21	86
13	Խրորտենց	45	350
14	Տափ	9	88
15	Մճկանց	15	128
16	Մուլք	3	22
17	Կիճի	20	121
18	Յարկենց	13	108
19	Յաղթ	26	170
		420	3038

ԱՂԲԱԿԻ ԳԱՒԱՌ

№	Քաղաք եւ գիւղ	տուն	շունչ
1	Բաշկալէ	200	1645
2	Ս, Բարդուղիմէոս	40	244
3	Հասպստան	45	260
4	Մալքաւան	16	70
5	Էրնգեանի	27	205
6	Բժնկերտ	15	112
7	Խառատուն	11	65
8	Սորադէր	4	18
9	Փիս	4	24
10	Բազ	5	49
11	Սորան	24	163
12	Հերեսան	11	74
13	Ալաս	35	280
14	Ալալեան	7	45
15	Բեզա	9	79
16	Ռասուլան	8	54
17	Չուխ	15	96
18	Պապլհասան	5	18
19	Քարաբլուր	1	4
		482	3505

ՆՈՐԴՈՒԶԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Աղսին	12	70
2	Փիրբադալան	35	327
3	Կողան	20	218
4	Հէքեան	5	28
5	Հօսթայեան	27	145
6	Նորաբեր	10	48
7	Դիմ	32	179
8	Սքիւնս վեր,	54	340
9	Սքիւնս ներք,
10	Շամանս	45	275
11	Մաքօշկ	17	137
		257	1767

ՋՈՒԼԱՄԷՐԻԿԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Փական	39	270
2	Խալիլան	22	175
3	Սերման	4	30
4	Խանաս	5	32
5	Փիրան	3	27
		73	534

ԳԵԱՒԱՌԻ ԳԱՒԱՌ

№	Գիւղ	տուն	շունչ
1	Դիզա	200	1200
2	Կարպէլ	80	480
		280	1680

ԲՈԼՈՐ ԳԱՒԱՌՆԵՐԸ

№	Քաղաք եւ գաւառներ	տուն	շունչ
1	Վան	4230	22470
2	Վան-Տոսպի գաւառ	1592	9614
3	Թիմարի գաւառ	2525	15411
4	Բերկրիի գաւառ	734	5152
5	Արճէշի գաւառ	1303	10313
6	Ալջաւազի գաւառ	840	5859
7	Հայոց-Ձորի գաւառ	1383	8482
8	Գեաւաշի գաւառ	1190	6913
9	Կարճկանի գաւառ	840	6178
10	Արճակի գաւառ	1013	6679
11	Սարայի գաւառ	118	826
12	Խօշաբի գաւառ	252	1746
13	Նորդուիզ գաւառ	257	1767
14	Շատախի գաւառ	999	6721
15	Մոկսի գաւառ	721	4459
16	Կարկառի գաւառ	420	3038
17	Աղբակի գաւառ	482	3505
18	Ջուլամէրիկի գաւառ	73	534
19	Գեաւառի գաւառ	280	1680
		19222	121377

[1] Վիճակագրական այս տախտակները՝ կազմւած 1913 եւ 1914 թւականներին բացառութեամբ մի երկուսի քաղել ենք Վանի եւ Ախթամարի թեմական գործերից։