Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Յաղագս Շահակայ` որ էր ի զաւակէ Աղբիանոս եպիսկոպոսի, որ յաջորդեաց զտեղի հայրապետացն աթոռոյն. եւ թէ' որպէս յայնմ ժամանակի երկիրն Հայոց թողեալք զտէր եւ զպատուիրանս նորա:

Ապա յայնմ ժամանակի միաբան խորհեցան աշխարհօրէն խորհուրդ, եթէ ո'ւմ պարտ իցէ զհայրապետութեանն զկաթողիկոսութիւն ունել: Ապա իբրեւ ոչ ոք գոյր ի տանէն Գրիգորի այնմ արժանի, ապա նմանեցուցին զՇահակ ոմն անուն ի տոհմէ զաւակին Աղբիանոս եպիսկոպոսին:

Եւ տան զնա ի ձեռս իշխանին մարդպետութեանն, որում անուն իւր Հայր կոչէր. եւ յաւագաց գումարեն ընդ նմա զիշխանն Գարդմանաց ձորոյն. եւ առնեն ընդ նոսա այլ տասն նախարարս. եւ յուղարկեցին զնա մեծաշուք պատուով յերկիրն Գամրաց ի մեծ քաղաքն Կեսարիա: Անդ ձեռնադրեն զՇահակն ի կաթողիկոսութիւն Հայոց մեծաց, եւ պատուով դառնան առ թագաւորն:

Եւ յաջորդեաց զտեղի հայրապետացն Շահակն. եւ սա նմանեաց վարուցն Փառենայ: Առաջնորդէր սա աշխարհի ըստ նմին օրինակի: Բայց որոց հովուէրն` չեդեալք ունկն ինչ խրատու ճշմարտութեանն, այլ յանդիմանեալք` հոլանեալ գործէին զմեղս համարձակութեամբ, առանց խիթի յամենայն չարիս դարձեալք, թողեալք զտէր եւ զպատուիրանս նորա առ հասարակ թագաւորն եւ նախարարքն եւ իշխանքն: Եւս չար քան զնոսա առ մարդիկ մարդկանն ամբարշտեալք, ի հնութիւն առաջին գործոցն հարցն իւրեանց դարձեալք, ի փոքրկանց մինչեւ ցմեծամեծս ի յայս էին հարեալք ի սոյն կանխեալք: Վասն այսորիկ ամենայնի բարկացեալ տէր Աստուած ի վերայ նոցա` եթող ի ձեռանէ, արար զնոսա կոխան ի յարուցելոցն ի վերայ նոցա թշնամեաց նոցա: Քանզի ի ժամանակաց ի թագաւորութենէն Տրդատայ, յորմէ հետէ զտէրն ճանաչելոյ` արար խաղաղութիւն, եւ լռեցոյց շուրջ զթշնամիս նոցա, զի ցածոյց տէր զմարտ պատերազմացն ի սահմանաց նոցա, եւ մինչեւ յայն ժամանակ ոչ ընդ ումեք բանք գոյին ամբոխի կամ խռովութեան, եւ ի մեծի խաղաղութեան էին բնակեալք: Ապա ի ժամանակին յայնմիկ յարոյց զօրացոյց զգրգռութիւնս սահմանակցօք շուրջ յամենայն կողմանս զթշնամիս նոցա. եւ ոչ մի ոք ի թագաւորացն Հայոց ոչ ոք գտանէր նոցա բարեկամ, այլ ամենաքեան թշնամիք: