Պատմութիւն Հայոց

Յաղագս թէ ո'րպէս արարին զսուրբն Բարսիլիոս եպիսկոպոս, կամ ո'րպէս եղեն յԱստուծոյ սքանչելիքն. կամ զիա'րդ հրամայեաց զամենայն զանձսն որ ի Քրիստոս հաւատացեալ էին ժողովուրդն` ժողովել, եւ նոքա խնդութեամբ բերէին եւ տային ի դուրս վասն կենարարին մեծին Աստուծոյ. եւ կամ զիա'րդ խնդրէին ուխտիւք եւ խնդրուածովք ի վերայ իւրաքանչիւր եպիսկոպոսաց:

Ապա ժողովեցան ամենայն եպիսկոպոսք իշխանութեանն Կեսարու, եւ ընտրեցին զսուրբն Բարսիլիոս առնել արքեպիսկոպոս Կեսարու: Եւ իբրեւ ժողովեալք էին ի միահամուռ հասարակ միաբան ամենայն եպիսկոպոսք ի ձեռնադրել զսուրբն Բարսեղ, էջ աղաւնին յերկնից եւ հանգեաւ ի վերայ նորա, որպէս յառաջնումն յառնելն զեպիսկոպոսապետն Ներսէս: Եւ եղեն զարմանալիք մեծապէս յաչս ամենեցուն. սկսան գոհանալ զմարդասիրէն Քրիստոսէ, զի որ յանձն իւր յայտնեաց զնշանս աստուածութեանն, զայն եւ ոչ ի ծառայիցն եւ ի սրբոցն արգելոյր: Եւ եկաց Բարսեղ յաթոռ կաթողիկոսութեանն Կեսարու:

Այլ թագաւորն Վաղէս նեղէր զքրիստոնէից ժողովուրդն. Զի, ասէ, որ քրիստոնեայ անուն յիշխանութեան իմում կայցէ, մի' գտցի նորա արծաթ եւ ոսկի, զի տայցէ յարքունիս: Եւ սկսան ժողովել ի զօրաց եւ ի զօրավարաց եւ ի քաղաքաց քաղաքաց երդմամբ, զի որ զայն անունն ունիցին, մի' գտցի ոսկւոյ կամ արծաթոյ զանակ առ ումեք. ապա եթէ առ ումեք գտցի, մեռցի: Ապա ամենայն ոք խնդութեամբ բերէին տային ի դուրս վասն անուանն Քրիստոսի, կամեցեալք խնդութեամբ կրել զպատուհաս: Ապա ստիպել սկսան եւ գործակալքն թագաւորին ժողովել արծաթ եւ ոսկի ի ժողովրդոցն կեսարացւոց քաղաքին. ապա քաջալերել սկսաւ զնոսա երանելին Բարսիլիոս, զի խնդամիտ սրտիւ բերցեն: Սկսաւ ասել ցնոսա այսպէս` թէ Բերէք ի ձեռն իմ, ես լինիմ այդմ երաշխաւոր. զի նոյն ինքն տէր Քրիստոս միածին Որդին Աստուծոյ, վասն որոյ նա խրոխտացեալ է ի մարտս, սատակեսցի ի նմանէն: Այլ դուք վասն տեառն ձերոյ զյափշտակութիւն ընչից ձերոց խնդութեամբ ընկալարուք. զի ձեզ յերկինս պահի գանձն` որ ոչ անցանէ, այլ զի զայս գանձս ես տաց ձեզ դարձուցեալ ձեռնի ձեռն ի հուպ ժամանակի: Ապա ամենայն ժողովուրդք քաղաքին Կեսարու եկին բերին ի մի վայր ժողովեցին որ մի անգամ ոսկի կամ արծաթ ուրուք գտաւ. լցին զեկեղեցի, եւ ածին զիշխանսն թագաւորին զhաւատարիմս. կնքեցին զդուրս եկեղեցւոյն:

Յետ այսորիկ ետ հրաման թագաւորն Վաղէս կապել կրկին զեպիսկոպոսապետն Բարսեղ, արկանել ի բանտ ի նեղութիւն. սոյնպէս զամենայն եպիսկոպոսունս ընդ ամենայն քաղաքս: Այլ ամենայն ժողովուրդն յուխտս եւ ի խնդրուածս լինէին վասն բարկութեանն հասելոյ, զի դադարեսցէ, եւ դարձ լիցի ճշմարտիտ հովուացն յիւրաքանչիւր տեղի եւ յիւրաքանչիւր ժողովուրդս: