Պատմութիւն Հայոց

Յաղագս թագաւորին Պապայ թէ ո'րպէս խոտորեցաւն ի թագաւորէն Յունաց, կամ ո'րպէս սպանաւ ի զօրացն Յունաց:

Եւ շրջեաց զմիտս իւր թագաւորն Պապ եւ խոտորեաց զսիրտ իւր ի թագաւորէն Յունաց, եւ կամեցաւ խառնել զսէր իւր եւ առնել միաբանութիւն ընդ թագաւորին Պարսից: Եւ սկսաւ թիկունս իւր առնել զարքայն Պարսից, եւ արձակել անդրէն հրաշտակս յաղագս միաբանութեան: Եւ առաքէր հրեշտակս առ թագաւորն Յունաց, եթէ Կեսարիաւ հետ` եւ տասն քաղաք մեր լեալ է, արդ ի բաց տուր. եւ զՈւռհա քաղաք շինեալ է նախնեացն մերոց. արդ եթէ ոչ կամիս խանգար ինչ առնել, տուր ի բաց. ապա թէ ոչ, կռուիմք մեծաւ պատերազմաւ: Այլ Մուշեղ եւ ամենայն իշխանքն Հայոց շատ եդին ի մտի արքային, զի մի' քակեսցէ զուխտ յերկրէն թագաւորութենէն Յունաց. եւ ոչ անսաց նոցա, եւ յայտնեաց զթշնամութիւն իւր` զոր ունէր ընդ թագաւորին Յունաց:

Այլ իշխանքն Յունաց եւ զօրքն նոցին տակաւին էին յերկրին Հայոց. եւ անուն իշխանացն` միումն Տէրէնտ, միւսումն Ադէ: Եւ յղեաց դեսպան մի գաղտուկ թագաւորն Յունաց առ իշխանսն զօրացն իւրոց` որ էին յերկրին Հայոց, եւ հրաման տայր սպանանել զթագաւորն Հայոց զՊապ: Եւ եղեւ իբրեւ ընկալան զայս հրաման ի թագաւորէն Յունաց իշխանքն իւր` որ էին ի Հայոց երկրին, սպասէին մահու ի դէպ` սպանանել զթագաւորն Հայոց զՊապ: Եւ եղեւ ի դիպան ժամանակի իբրեւ գիտացին Տէրէնդն եւ Ադէն զօրավարքն զօրացն Յունաց` թէ միայն է թագաւորն Հայոց Պապ, եւ ամենայն մեծամեծքն եւ զօրքն Հայոց չէին անդ, եւ էր թագաւորն Հայոց Պապ բանակեալ ի դաշտին ի Բագրաւանդ գաւառի ի Խու անուն տեղւոյն, եւ բանակ զօրացն Յունաց բանակեալ էր անդէն մօտ առ բանակին Հայոց արքային. ապա զօրավարն Յունաց հաց մեծապէս գործեալ յընթրիս հրաւիրեալ կոչեցին զմեծ թագաւորն Հայոց զՊապ մեծապէս ըստ արժանաւորութեան նորա, որպէս օրէն էր զայր թագաւոր ի հաց մեծ կոչել. եւ առնէին կազմութիւն պատրաստութեան:

Եւ եկեալ թագաւորն Պապ յընթրիս, մտեալ բազմեցաւ յուտել եւ յըմբել: Եւ իբրեւ մտանէր արքայն ի խորանն Տէրէնդի զօրավարին Յունաց, եւ լէգէոն սպարակիր հետեւակն վահան ի ձեռն, սակուր զգօտւոյ, շուրջ ի ներքոյ զորմովք խորանին պատեալ պսակէին. սոյնպէս եւ արտաքոյ կազմէին ի ներքոյ կուռ վառեալք, եւ ի վերոյ հանդերձք զգեցեալք պատրաստէին: Իսկ թագաւորն Պապ համարէր ի միտս իւր` թէ ի պատիւ ինչ նորա զայն առնիցեն: Եւ մինչ դեռ յընթրիսն ուտէր, սակրաւոր զօրքն ի թիկանց կուսէ նորա կարգեալք պսակեալք կային շուրջ զնովաւ յամենայն կուսէ: Իբրեւ ընդ գինիս մտին, որպէս զառաջին ուրախութեանցն նուագն մատուցին արքային Պապայ, եւ առ հասարակ թմբկահարք եւ սրընգահարք, քնարահարք եւ փողահարք իւրաքանչիւր արուեստօք պէսպէս ձայնիւք բարբառեցան: Եւ վահանաւոր լեգէոնին հրաման ետուն. եւ մինչ դեռ թագաւորն Պապ զուրախութեան գինին ունէր ի մատունս իւր, եւ նայէր ընդ պէսպէս ամբոխ գուսանացն, ահեակ ձեռամբն յարմունկ` յոր յեցեալ բազմեալ էր` ունէր տաշտ ոսկի ի մատունս իւր. իսկ աջ ձեռնն եդեալ էր ի դաստապան նրանին` զոր կապեալն էր յաջու ազդերն իւրում. եւ մինչ դեռ բերանն ի բաժակին էր յըմպելն, եւ աչօքն յառաջ կոյս պշուցեալ հայէր ընդ պէսպէս ամբոխս գուսանացն հրաման լինէր ակնարկելով զօրացն Յունաց: Եւ լեգէոն սակրաւորքն երկու ի թիկանց կուսէ կային ի սպասու ոսկիկմբէ վահանօքն, յանկարծօրէն կից ի վեր առեալ զսակուրսն, զարկանէին թագաւորին Պապայ. մին կշիռ զուլն հարկանէր սակրաւն, եւ միւսն եւս սակրաւորն զաջ թաթ ձեռինն` որ կայր ի վերոյ դաստապանի նրանին` հարկանէր, կտրէր եւ ի բաց ընգենոյր: Անդէն ի բերանս տապալէր թագաւորն Պապ. եւ գինին տաշտիւն եւ արիւնն պարանոցին նովաւ հանդերձ ի վերայ բաժակալ սկտեղն անկանէր առ հասարակ, եւ անդէն սատակէր թագաւորն Պապ: Ընդ շփոթելոյ տաճարին խռովութեան` Գնէլ տէր գաւառին Անձեւացեաց յոտն կացեալ յիւրմէ բազմականէն, հանեալ զիւր սուսերն` հարկանէր զմի ի լեգէոնաց անտի սպանանէր, յայնցանէ` որ հարին զթագաւորն: Ապա Տէրէնդ զօրավարին Յունաց զիւր սուսերն հանեալ ածէր, տարակաց ի գլխոյն Գնելոյ զսկաւառակն գլխոյն ի վերայ աչացն ի բաց ընգենոյր: Եւ այլ ինչ ոք ոչ կարաց յանդգնել ասել ինչ ընդ նոսա եւ ոչ ինչ: