Պատմութիւն Հայոց

Յաղագս սրբոյն Եպիփանու:

Այլ երանելին սուրբն Եպիփան էր ընդ սրբոյն Շաղիտայի աշակերտ եղեալ մեծին Դանիէլի. եւ սա ի մանկութենէ սնեալ էր յանապատի: Եւ յետ մահուանն մեծի քահանայապետին Ներսիսի եկն բնակեցաւ նա ի մեծ Ծոփս յանապատին, որ կոչի անուն տեղւոյն Մամբրէ, ի վերայ գետոյն` որ անուանեալ կոչի Մամուշեղ: Եւ էր բնակեալ ի քարանձաւս, եւ հանապազորդեալ էր ընդ գազանս անապատի, եւ ժողովէին առ նա արջք եւ ինձք: Եւ էր սա հանապազորդեալ յանապատին, եւ առնէր սա մեծամեծ նշանս եւ սքանչելիս. եւ դարձուցանէր զբազում մոլորեալս ի հեթանոսութենէ ի քրիստոնէութիւն, եւ լնոյր զերկիրն Ծոփաց վանիւք. եւ դնէր վարժեար ընդ ամենայն երկիրն Ծոփաց, եւ լինէր սուրբն Եպիփան լոյս երկրին Ծոփաց, եւ լուսաւորէր զնոսա մեծապէս:

Անցանէր եւ յերկիրն Աղձնեաց, լուսաւորէր եւ զնոսա, եւ լնոյր զերկիրն Աղձնեաց վաներով. եւ շինէր վկայանոց մի յաւանին ի քաղաքին Տիգրանակերտի, եւ յօր յիշատակի սրբոցն ի փրկութիւն եւ ի բարեխօսութիւն աշխարհի. եւ առնէր ինքն նշանս, եւ դառնայր ինքն յիւր վանսն: Եւ էր մօտ ի գետն Մամուշեղ աղբեւր մի, եւ ձուկն բազում ելանէր ընդ ակն աղբերն. եւ բազում մարդիկ հանեալ զձուկն, օգտէին ի նմանէ: Ապա երկու եղբարք ի վերայ ձկանն հակառակեալք, էսպան մինն զմինն. եւ իբրեւ գիտաց սուրբն Եպիփան, ասէ. Յայսմ հետէ այտի ոք ձուկն մի' կերիցէ: Եւ անդէն դառնացաւ ձուկն տեղւոյն, եւ եղեւ իբրեւ զլեղի դառն մինչեւ ցայսօր ժամանակի. եւ ոչ ոք որսաց զնա մինչեւ ցայսօր ժամանակի: Բազում եւ այլ զօրութիւնս առնէր եւ նշանս անչափս:

Իբրեւ բազում կարգս ուղղութեան թողոյր ի գաւառսն յայնոսիկ սուրբն Եպիփան, իսկ նա էառ ընդ իւր զաշակերտսն իւր արս միանձունս լեառնականս անապատականս, արս հինգ հարիւր, երթալ գնալ յերկիրն Յունաց: Եւ մինչ դեռ երթային, ի ճանապարհին դիպեցաւ նոցա կին մի. իբրեւ անցին ընդ կինն, սկսաւ փորձել զնոսա Եպիփան, ասէ. Իբրեւ զի' գեղեցիկ էր կինն եւ վայելուչ: Ասէ մանուկ մի յաշակերտաց անտի. Կինն, զոր դու գովեցեր, միականի էր: Եւ ասէ սուրբն Եպիփան. Դու բնաւ ընդէ՞ր նայեցար տեսանել զերեսս նորա. տեսանե՞ս զի խորհուրդք չարք կան ի քեզ: Եւ անդէն մեկնեաց զմանուկն յիւրմէ, եւ հալածեաց զնա: Եւ ինքն չոգաւ եմուտ ի ծով մեծ, եւ նաւօք անցին յանապատ ի կղզիս. եւ ունէր զկղզին զայն օձից բազմութիւնք, եւ էին յայնմ կղզւոջ բնակեալ օձք իժք եւ քարբք, բազում գազանք դաժանք թունաւորք: Եւ եղեւ իբրեւ չոգան, եհաս սուրբն Եպիփան ի կղզին յայն, մերժեցան անտի գազանքն, եւ թողին զկղզին եւ գնացին: Եւ այնուհետեւ ոչ ինչ վնաս եղեւ նոցա ի կղզւոջն յայնմիկ, այլ բնակեցան անդ խաղաղութեամբ: Անդ եկեաց սուրբն Եպիփան, անդէն ի նմին կղզւոջ հանգեաւ: