Պատմութիւն Հայոց

Յաղագս դարձի իշխանացն անդրէն յերկիրն Հայոց, որք երթեալք էին առ կայսրն Վաղէս, զի եկին դարձան առ տէրն իւրեանց Արշակ. եւ կամ ո'րպէս տրտմեալ թագաւորին Արշակայ ընդ կայսրն, ո'րչափ ինչ վնասեաց ասպատակաւ կողմանց իշխանութեան թագաւորութեան Յունաց:

Այսոքիկ են իշխանքն, որք չոգան ի թագաւորէն մեծէ Արշակայ ի Հայոց աշխարհէն առ կայսրն Յունաց առ Վաղէս: Ինքնին մեծ եպիսկոպոսապետն Հայոց Ներսէս. եւ մեծ նահապետն մամիկոնեան տոհմին, որում անուն Վարդան կոչիւր. եղբայր սա մեծի ստրատելատին Հայոց որում Վասակն կոչէր, որ դայեակք եւ սնուցիչք էին թագաւորին Արշակայ: Եւ ընդ նմա Մեհեն նահապետն Ռշտունեաց, եւ Մեհառ նահապետն Անձեւացեաց, եւ Գարջոյլ Մաղխազ նահապետն Խոռխոռունեաց, եւ Մուշկ նահապետն Սահառունեաց, եւ Դեմետ նահապետն Գնթունեաց, եւ Կիշկէն նահապետն Բագէնից, եւ Սուրիկ նահապետն Հրսիձորոյ, եւ Վրկէն նահապետն Հաբուժենից. սոքա չոգան դեսպանութեամբ ի սէր միաբանութեան առ կայսրն Վաղէս: Իսկ թագաւորն Վաղէս արգել աքսորեաց զմեծ քահանայապետն Ներսէս, եւ փոխանակ սորա արձակեաց զերբօրորդիս զթագաւորին Արշակայ զԳնէլ եւ զՏիրիթ. եւ գանձս բազումս եւ անթիւս վասն զմիտս հաճել թագաւորին Արշակայ, ի ձեռս Վարդանայ եւ որք ընդ նմա էին, առաքէր: Եկին հասին դեսպանքն երթեալք ի կայսերէն առ թագաւորն Հայոց մեծաց Արշակ, եւ մատուցանէին նմա զհրովարտակն կայսերն. եւ ընդ նմին գիր տրտնջելոյ եւ ամբաստանութեան: Զի գրեալ էր կայսրն զսրբոյն Ներսիսէ առ թագաւորն Հայոց Արշակ, թէ նա սպան զորդին իւր զմիամօր, վասն այսորիկ արգելաւ աստէն. զի մի' մեղադիր ինչ լինիցիս, ընկալ եւ զպատանեակսդ առաջի զարձակեալսդ զերկոսեան զեղբօրորդիսդ Արշակայ, զԳնէլն եւ զՏիրիթն: Ունէին եւ զանթիւ կարասի գանձուցն առաջի թագաւորին:

Իսկ թագաւորն Արշակ իբրեւ լուաւ եւ ետես զայս ամենայն, անշնորհ առնէր զտալիսն եւ զբերելիսն կարասոյն: Ի ցասումն մեծապէս բարկութեամբ ընդ կայսերն նիւթեաց, եթէ զիա'րդ իշխեաց, արգելուլ զայնպիսի այր զմեծ եւ զպատուական, զգլուխ եւ զվարդապետ զառաջնորդ աշխարհի եւ զթագաւորութեան միոջ: Քարինք բազումք, ասէ, ի վերայ կայսերն, եւ ձեր ի բերելդ. քարինք եւ մեր շատ կան ի թափել զատամունս նորա ի տալն. եւ ձեր ի բերելդ. զմեր վատթարութիւնս յո' տարայց. արդ այդմ երախտեացդ ես դարձուցանեմ: Տայր հրաման Վասակայ իւրում զօրավարին զօր ժողովել, զգունդս բովանդակել, ելանել հարկանել եւ աւար առնուլ զկողմանս Գամրաց: Իսկ զօրավարն սպարապետն Վասակ, վաղվաղակի զտուեալ հրամանս նորա կատարէր. զզօրս բազումս իբրեւ զերկերոյր եւ զվաթսուն հազարաց ի մի վայր կուտէր. հարկանէր աւար առնոյր զկողմանս Գամրաց մինչեւ ի քաղաքն յանկուրացւոց. զվեց ամ զմիմեանց զհետ աւերէր զաշխարհ սահմանացն Յունաց: Լցան աւարաւ բազմաւ եւ պէսպէս մեծութեամբ, բռնութեամբ սաստիւ մեծաւ թշնամութեամբ ընդ կողմանս ընդ այնոսիկ: