Բանաստեղծութիւններ, հատոր Ա

ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ

ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ

Մեր դար մը առաջ տնկած ձառերէն 
Զանազանութիւն պիտի քաղէք դուք

Թէպէտ ծառը նոյն - ծաղիկը միշտ նոյն 
Պտուղը տարբեր պիտի տեսնէք դուք

Շառը տնկող մենք կորսուած ի սպառ 
Մեզ ձեր մէջ ներկայ պիտի կարծէք դուք

Մեկնաբւսնութիւն մեկնաբանութեանց 
Արդէն ամէն ինչ մեկնաբանութիւն

ԵՐԱԶ

Արու եւ էգ նախ մարդիկը

երկու մասի կը բաժնես 
Արուները  կը նետես 
Լոկ էգերը կը մնան

Երիտասարդ կամ ծեր - զանոնք

ալ խումբերու կը բաժնես 
ու ծերերը կը նետես

Մնացածներն ալ գեղեցիկ թէ տգեղ

Կ’ընտրես - անոնք որ տգեղ չեն 
կը պահես

Գեղեցիկին ալ գեղեցիկը կը զատես

- ի՜նչ տեսնես 
այսքան տարուան կինդ  չելլէ՞  քու դէմդ

ԱՉՔէ   ԱՉՔ

Աչքս րատար մըն Է որ 
ուր որ ըլլաս

            մշուշի  մէջ թէ մութին 
կը տեսնէ քեզ կ՚ուրուագծէ

                         սրտիս մէջ

-   քու աչքերդ մինչդեռ մշուշն են խոնաւ

-   քու աչքերդ մինչդեռ մութն են երազկոտ

Աչքս ակունք մըն է որ ուր  որ ըլլաս

մշուշի մէջ թէ մութին կը փայփայէ քեզ լուսանետ

լազերներու  շողերով

-   քու աչքերդ մինչդեռ  մշուշն  են անանց

-   քու աչքերդ մինչդեռ մութն են գաղտնասէր

Աչքս աչքն է համակարգչին անսխալ -
կը հարցնեմ - ո՞վ ես դուն

որ մշուշին մէջ թէ մութին

-   այդ աչքերովդ մշուշին պէս խոնաւ -

-   այդ աչքերովդ մութին պէս երազկոտ -
կը յայտնոփս տարաժամ -

կը հարցնեմ - ո՞վ է ան -

ու մեքենան կ’աշխատի լուռ - ընդերկար -
բայց պատասխան մը չի տար

ԳԱՐՈՒՆ

Թռչունն այսօր ածական 
Աղուոր - ինչի որ թառի -
Ինչ որ աղուոր է ազատ 
Ինչ որ ազատ Է թռչուն

Թռչունն այսօր իրական 
Դէպի երկինք կը հալի

ԱՆՏԱՌԻՆ ՄԷՋ

Անտառին մէջ

ցախսարիկը կար իբրեւ զարդ

             մեր կաղանդի ձառերուն

Ամէն մէկ ծառ

-   անտառին մէջ -  ապրուած հին տարի մըն էր  -

               ատենօք

               պատմութեան դէմ ծառացած

ու կարմրալանջը

որ բոյն կը շինէր

ամէնէն բարձր ճիւղին 
Կաղանդ Պապա մըն էր բարի

   հիմա մօրուքը թափած

ՓՆՏՌՏՈՒՔ

Մարդը փնտռող կենդանի մըն է -
Փնտռող - գտնող - նորէն փնտռող 
Կեանքը կը հատնի - փնտռտուքը ոչ 
Մարդը չգտնող կենդանի մըն է

ԿԱՂԱՆԴՉԷՔ

Կէս գիշերին պատուհանիդ լոյսը չըլլայ որ մարես 
Վարագոյրին ինկած շուքդ դիտեմ գոնէ կարօտով 
Ու նուէրդ զոր ամառուան արեւներէն փրցուցի

               Ձգեմ սեմիդ ու հեռանամ լուսայորդ

Կէս գիշերին երազներուս լոյսը չըլլայ որ մարես

ՍԻՐՈՅ   ԿԱՂԱՆԴ

Սէր կը կանչէ 
Սիրոյ Կաղանդ - որ այս գիշեր 
Երկինքն ի վար կը ղօղանջէ

- Երբ ղօղանջէ 
ոտնաձայն մը - ան է - ան չէ -
Սիրոյ Կաղանդ որ չի տեսներ 
թէ սէրն ինչպէս զիս կը տանջէ

Սէր կը կանչէ 
Սիրոյ Կաղանղ - որ այս գիշեր 
լուսաճաճանչ կը ճաճանչէ

- երբ ճաճանչէ 
ոտնաձայն մը - ա՞ն է - ան չէ -
Սիրոյ Կաղանդ որ չի գիտեր 
թէ սէրն ինչու զիս կը տանջէ

Սիրոյ Կաղանդ - կը նահանջէ -

ԵՐԱԶԱՆՔ

Մարդ ծնաւ ֊ մարդ մեռաւ

իր բովանդակ կեանքին մէջ

չկրցաւ

միօրեայ թիթեռնիկ մը դառնալ

ու գոնէ մէկ օր

քսանըչորս ժամ 
ապրիլ ուզածին պէս 
ազատ եւ սիրուած բոլոր ծաղիկներէն

Աշնան չորցած տերեւներուն հետ

աղբահաւաքը

թիթեռնիկներն ալ աւլեց

ՏԻԿԻՆ   ԴՈՒՔ   ԵՒ   ՊԱՐՈՆ   ԵՍ

Տիկին - եթէ կը հաճիք                                       

Մէկ ծայրէն դուք - մէկ ծայրէն ես  բռնենք  սա լայն աշխարհին

Ծալենք ծալենք պզտիկնայ 
Անկողինի չափ ըլլայ

              Յետոյ - եթէ կը հաճիք 
Այս աշխարհին բազմաթիւններն աւելորդ

              Անկողինէն նետենք վար

              Անդունդն ի վար գլորին

Ու  մենք  մնանք առանձին 
Տիկին Դուք եւ Պարոն Ես

 

ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ 
ՀԱՒԱՍԱՐԱԿՈՂՄ   ԵՌԱՆԿԻՒՆԻ   ՄԸ

Մենք երկու կողմ

-  Երկուքս ալ

Մենք իրարու հաւասար

Ամուր կեցած 
Մեր գոյութեան խարիսխին վրայ

-  Ան ալ մեզի հաւասար -
Մենք - Երկուքս ալ -
Նոյն անկիւնով

Այդ խարիսխին կը նայինք -

Այնպէս ինչպէս 
Նոյն անկիւնով մենք կը նայինք

       Մենք մեզի -

       Մենք  երկու  կողմ

               Մեր խարիսխով

               Եւ  իրարմով Լիացած

ՇԱԳԱՆԱԿԱՒՈՐ ՔԵՐԹՈՒԱԾ

Դուն դէմս չելար -

Մինչդեռ գրպաններուս տաք տաք շագանակ

էի լեցուցեր 
որ տեղ մը նստինք ուտենք միասին 
Շագանակ մը դուն - շագանակ մը ես

Դուն դէմս չելար -

Ուսիս  ունէի  մինչդեռ զոյգ հրացան

- փամփուշտ բաւարար -
Որ  ելլենք  նապաստակ որսանք միասին 
Նապաստակ մը դուն - նապաստակ մը ես

              Դուն դէմս չելար -

Մինչդեռ մտքիս մէջ ինչեր  չունէի

քեզի պատմելիք 
որ ըսեմ - ըսես - 
խնդանք միասին 
խեղկատակ մը դուն - խեղկատակ մը ես

Դուն դէմս չելար -

Շագանակները պաղեցան արդէն

ու նապաստակները արձակ համարձակ

կը տապլտկին մարգագետնին մէջ -

Իսկ թէ պատմելիք ինչեր  ունէինք 
Գաղթեր են երկչոտ թռչուններու պէս 
Ծիծեռնակ մը հոս - ծիծեռնակ մը հոն

ԻՆՔՆԱԽՕՍ

Օր պիտի գայ 
Մարդիկ

Խօսակիցէ զուրկ 
Խօսակիցի սով պիտի ունենան

Ել  պիտի 
Իրենք իրենց հետ խօսին զրուցեն

Եւ  իրենք իրենց պիտի հարցնեն 
Եւ  իրենք իրենց 
Պատասխանը տան

Պիտի հարցնեն - մարդիկը չկա՞ն 
Ու պատասխանեն - մարդիկը չկան 
Պիտի հասկնան թէ չկան չկան

Ոչ մարդիկը կան 
Ոչ իրենք - չկան

Եւ  իրենք իրենց պիտի կորսուին

ԲԱՆԱՍՏԵՂԾ ՄԵՔԵՆԱՆ

Կը կարծէ թէ ինքնավար է

Ինքնագլուխ 
Գործէն շեղիլ - քերթուած գրել կը փորձէ

Մինչդեռ թէ ան ինչպէս

               Ինչու 
Կամ ինչ բանի համար պիտի աշխատի

Մենք ճշդեր ենք նախապէս

- Յայտագրելը մեզմէ է -

Թէ կարո՞դ է 
Թող դուրս ելլէ մեր ըսածէն թողածէն

Կէս ճամբան

Կը խանգարուի

Մետաղի կոյտ 
Խաւաքարտի դէզ կը դառնայ անօգուտ

Նորէն ալ 
Յամառօրէն քերթուած գրել կը փորձէ

Կ՚ըսենք հիմա կը խանգարուի կ՚աւրուի 
Հիմա  կ՚ըսենք  անիւները կոտրած  կ՚անցնին  մէջ մէջի 
Չեն դիմանար զսպանակները կը փրթին ուր որ է

Պարապին մէջ արմատախիլ կը ճօճին

Ոչ աս ոչ ան

Մեքենան 
Սեր ծրագրած վարք ու բարքին անտարբեր 
Մեր պարտագրած կարգ ու սարքին դէմ ըմբոստ 
Յայտագրէն  դուրս  - յայտագիրէն ալ անդին

Յանկարծ քերթուած կը գրէ

               Անիւները իւղի նման կը սահին 
Զսպանակները կը թուլնան կը պրկուին խաղի պէս 
Խաւաքարտէ երիզներուն վրան շող շող լոյս  կ՚իյնայ

            Մեքենան

               Հեզակշիռ կը բանի

Քանի որ ան

Փոխանակ 
Աթոմական բարդ հաշիւներ պեղելու 
Սէր կ՚երգէ

ՑԱՅԳԵՐԳ

Հեղ մը որ ծախսել սկսիս 
Համրուած սէրը շուտ կը հատնի 
Ջուրը կը քաշէ

Դո՞ւն ատենօք կարծեցիր 
Թէ սէրը սահման  չունի  -
Մինչդեռ ունի

               Եւ  այդ 
Սահմանը դուն ես

Հիմա որ

Սքարմոզները քակեր տարեր են 
Ի՞նչպէս պիտի թիավարես 
Դէպի կեանք

Սքորփիթները 
Ո՞վ պիտի ժողվէ

Ծովը անդունդ մըն է 
Մինչեւ բերանը ջուր