Շիրակ

53. ԳԵՏՔ. ԼԵՐԻՆՔ

Շիրակայ արեւելեան մասինս յայտնի է անջրպետ յարեւմտայնոյն ` գետն Արփա եւ Ախուրեան. որոյ հիւսիսակողման անձուկ է մասին ` սահման գործեն լերինք Գուգարաց աշխարհի, Էօքիւզ, Մատաթէփէ, Ղուլղարա, Լէհլի, եւ այլն. յարեւելից կուսէ լերինքն անջրպետք վիճակաց Արագածոտն գաւառի, Նուր Ահմէտ, Գարախաչ, Աղլաղան, Գուշ թէփէսի, Քէփէնէկ կամ Թէրզի գըշլա, եւ ինքն լայնանիստն Արագած. իսկ ՚ի հարաւոյ ` դարձեալ Արագածոտն գաւառ: - Հիւսիսային մասն երկրին մինչեւ ՚ի սահմանս քաղաքին եւ բերդին Աղեքսանդրապօլի ` լեռնային է եւ առատ ջրովք, որք թափին յԱրփա, հարաւային կողմն հարթածաւալ, սակաւս ունելով գետակս, եւ լեռնաբլուր ցիրս, այլ ոչ լերինս բարձունս: Հիւսիսագոյն գետակացն կոչի Էօրթիլիւ. եւ ըստ հարաւոյ նորին Ելլի տէրէ, որ առեալ զԱգչայ ` ՚ի Գարախաչ լեռնէ ` թափի Սիփ կամ Սիւփ լեառն ` բարձր 2450 Չ: Հզօրագոյն եւս գետակ կայ ՚ի Հր. նորին, որոյ չէ մեզ ծանօք անուն սեփական, ունելով ՚ի Հր. զԿամխուտ Լ. 2107 Չ. եւ զՇիշթէփէ, 2287 Չ, յորմէ իջեալ վտակ անցանէ ընդ քաղաքն: Հզօրագոյն քան զսոսա գետակք երկու իջեալք ՚ի ստորոտից Արագածոյ եւ խառնեալք յիրեար ` թափին յԱխուրեանն, յանկեան կցուածոյ իւրեանց ունելով զմեծ գիւղն Գարագիլիսէ. հարաւայինն ` ՚ի գետակացս ընդունի յայնմ կողմանէ, որ է յահեկէ իւրմէ, երկուս եւս վտակս, զԳարանկա որ է Կարկաչ կամ Կարկաչան ըստ Հայոց, եւ զՍօուգ պուլագ, զոր մարթ է Հառիճոյ ջուր կոչել, զի անցանէ առ համանուն հռչակաւոր մենաստանաւն: Ի միջավայր զուգից գետոցս եւ Ախուրենոյ ` ամբառնայ Գզըլ-տաղ լեառնն 1803 Չ. Հարաւագոյն սահմանք արեւելեան Շիրակայ հանգոյն արեւմտայնոյն ամայի են եւ անջուր, եւ խոպան երկիր Զարընճի կոչեցեալ, մինչեւ յելս սահմանաց գաւառին առ Արագածոտամբ: