54.
ԱՇԽԱՐՀԱԳԻՐ
ԱՐԵՒԵԼԵԱՆ
ՇԻՐԱԿԱՅ
Յանուն
նորակերտ
մեծի
սահմանակալ
ամրոցին
ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՊՕԼ
կոչեցաւ
վիճակս
՚ի
Ռուսաց,
՚ի
պատիւ
դշխոյին
իւրեանց,
այլ
արեւելեայք
յանուն
հին
գեղջն
Կիւմրի
կոչեն,
որոյ
հին
հայկական
կոչմամբն
վերագրել
՚ի
դէպ
էր
`
Կումայրի:
Են
՚ի
վիճակի
աստ
գեօղք
իբրեւ
120,
գրեաթէ
բովանդակ
հայաբնակք.
թիւ
մերազգեացս
յամին
1878
համարէր
95,
000,
՚ի
դէպ
է
համարել
արդ
100,
000
իսկ
համօրէն
բնակչացն
իբրեւ
120,
000
յորս
յետ
Հայոց
բազմաթիւ
են
սերունդք
Թաթարաց:
Ի
ցոյց
աճման
մարդաթուին
`
կարգեմք
աստանոր
երկուս
աշխարհահամարս,
մին
արարեալ
յառաջ
քան
զ
1865
ամն,
միւսն
յամի
1873,
որոց
երկոցուն
համեմատութեամբ
հարկ
է
զարդիս
ոչ
սակաւ
յաւելեալ
համարել,
եւ
այսմ
երաշխաւորէ
մեզ
թիւ
անձանց
կաթոլիկ
Հայոց,
(
զոր
միայն
գտաք
յետ
աշխարհագրի
1873
ամին
),
՚ի
վիճակագրութեանի
հովուապետի
նոցին,
եպիսկոպոսի
Սարադովի,
յամի
1876.
յորում
երեւի
յաւելուած
իբրեեւ
260
ոգւոց
քան
զմարդաթիւ
1873
ամին:
-
Առ
դիւրաւ
գտանել
զխնդրելին
`
գեօղքն
ըստ
այբուբենից
կարգեցան
՚ի
ցուցակիդ.
իսկ
զազգսն
բնակեալս
՚ի
նոսին
`
նշանակեն
տառքն.
Հ
(
Հայք
).
Հ-Կ.
(
Հայ
Կաթոլիկ
).
Թ
(
Թուրք
)
Ք.
(
Քուրդ
),
Եզ.
(
Եզիտի
):
ԱՇԽԱՐՀԱԳԻՐ
ԱՐԵՒԵԼԵԱՆ
ՇԻՐԱԿԱՅ
|
1865 |
1873 |
|
ԳԻՒՂՈՐԱՅՔ |
տունք |
ոգիք |
Ազգ |
Ագգիլիսէ |
30 |
46 |
416 |
Հ. |
Ագգուլէ |
17 |
|
|
Հ. |
Ալագիլիսէ |
18 |
29 |
231 |
Հ. |
Աղին |
55 |
80 |
752 |
Հ. |
Ատիեաման |
|
42 |
383 |
Հ. |
Արդիկ |
213 |
269 |
2359 |
Հ. |
Արըխվէլի
Մեծ |
70 |
75 |
710 |
Հ. |
Արըխվէլի
Փոքր |
40 |
56 |
437 |
Հ. |
Արըխվէլի
Միւս |
46 |
65 |
551 |
Հ. |
Արմուտլու |
32 |
52 |
440 |
Հ. |
Գալէլի |
|
34 |
256 |
Հ. |
Գայգուլի-Ղազանճի |
23 |
38 |
361 |
Հ.
-
Կ |
Գայգուլի-Չիֆտլիկ |
22 |
25 |
311 |
Հ. |
Գայգուլի-Տիւզքէնտ |
25 |
36 |
328 |
Հ. |
Գարագիլիսէ
Իլլի |
42 |
63 |
630 |
Հ. |
Գարագիլիսէ
Խլի
(
Փոքր
) |
180 |
222 |
1631 |
Հ.
եւ
Հ.
Կ. |
Գարագիլիսէ
Նոր |
13 |
34 |
323 |
Հ. |
Գափուլու |
60 |
102 |
956 |
Հ. |
Գզըլգիլիսէ
Մեծ |
72 |
96 |
718 |
Հ. |
Գզըլգիլիսէ
Նոր |
20 |
96 |
255 |
Հ. |
Գզըլղօչ |
33 |
51 |
438 |
Հ. |
Գըրգտէկիրմէն |
44 |
70 |
615 |
Հ. |
Դահարլու |
37 |
60 |
476 |
Հ. |
Դաշգալէ |
44 |
75 |
622 |
Հ. |
Դարբանտ |
17 |
38 |
341 |
Հ. |
Եասաղուլ |
73 |
104 |
839 |
Հ. |
Եկանլար |
48 |
64 |
661 |
Հ. |
Զառինճ |
|
30 |
248 |
Հ. |
Թալիպօղլի |
17 |
32 |
308 |
Հ. |
Թավշանլար |
83 |
119 |
873 |
Հ. |
Թէփէտէօլէկ |
53 |
88 |
625 |
Հ.
-
Կ |
Թէքնէլի |
14 |
32 |
404 |
Հ. |
Թիդոյի
Խարապա |
|
18 |
143 |
Հ.
-
Կ. |
Թօմարտաշ |
96 |
61 |
556 |
Հ. |
Թօփարլու |
39 |
66 |
569 |
Հ. |
Իլխիապի |
87 |
100 |
900 |
Հ. |
Իմիրխան |
38 |
57 |
565 |
Հ. |
Խանվալի |
25 |
19 |
185 |
Հ. |
Խաչագիլիսէ |
22 |
29 |
293 |
Հ. |
Խուխի
պօղազ |
|
|
317 |
Ք. |
Խռըխ
Փոքր |
17 |
31 |
|
Հ.
-
Կ. |
Ծիդելի |
|
|
176 |
Հ.
-
Կ. |
Կապս |
26 |
44 |
356 |
Հ. |
Կիւզէլտէրէ-Թուրքի |
28 |
|
|
Թ. |
Կիւզէլտէրէ
Հայոց |
|
38 |
368 |
Թ. |
Կիւլլիւպուլագ |
10 |
9 |
151 |
Հ. |
Կիւրճի-եօլի |
22 |
31 |
435 |
Հ. |
Հաճի
Խալիլ |
40 |
39 |
298 |
Հ. |
Հաճի
Նազար-ղուլի |
73 |
100 |
800 |
Հ. |
Հառիճ
(
Ղփչաղ
) |
33 |
39 |
415 |
Հ. |
Հոռոմ |
148 |
211 |
1421 |
Հ. |
Ղազանճի |
58 |
81 |
638 |
Հ. |
Ղազարապատ |
60 |
42 |
353 |
Հ. |
Ղանլըճա
վերին |
51 |
68 |
643 |
Հ. |
Ղանլըճա
ներքին |
36 |
40 |
389 |
Հ. |
Ղասում-ալի |
38 |
29 |
303 |
Հ. |
Ղէղաճ |
24 |
31 |
276 |
Հ. |
Ղութնի-ղշլախ |
12 |
18 |
145 |
Հ. |
Ղուլիճան |
33 |
51 |
413 |
Հ. |
Ղօլղաթ |
32 |
54 |
673 |
Հ. |
Ղօնախըռան |
65 |
90 |
775 |
Հ. |
Ճըզըխլար |
38 |
65 |
627 |
Հ. |
Ճլովխան |
24 |
38 |
347 |
Հ. |
Մահմուտճուգ |
74 |
123 |
1019 |
Հ. |
Մելիքքէնտ |
39 |
58 |
546 |
Հ. |
Մէճիտլի |
62 |
100 |
732 |
Հ. |
Միրաք |
|
66 |
572 |
Ք.
Եզ. |
Մունճուգլու |
29 |
40 |
369 |
Հ. |
Մուսլուգլու |
30 |
33 |
411 |
Հ.
-
Կ. |
Մոլլա
Կէօկճէ |
80 |
113 |
931 |
Հ. |
Նորաշէն |
63 |
79 |
678 |
Հ. |
Շիշթէփէ |
20 |
33 |
281 |
Հ.
-
Կ. |
Շիրվանճուգ |
90 |
137 |
1202 |
Հ. |
Չըրփըլը |
41 |
63 |
465 |
Հ. |
Չրախլը |
55 |
81 |
837 |
Հ. |
Չօպան
քէրաքմազ |
|
33 |
316 |
Ք.
Եզ. |
Չօրլու |
25 |
36 |
345 |
Հ. |
Պայինտուր |
66
30 |
74
52 |
582
359 |
Հ.
Յ. |
Պանտիվան |
40 |
57 |
475 |
Հ. |
Պաշգիւղ
(
Արագած.
) |
57 |
66 |
598 |
Հ. |
Պաշգիւղ
Նոր |
11 |
19 |
167 |
Հ. |
Պապուրլու |
|
42 |
366 |
Հ. |
Պարնի
գիւղ
(
Պէկքէնտ
) |
71 |
101 |
782 |
Հ. |
Պեզիրխանէ |
40 |
54 |
475 |
Հ.
եւ
Հ.
-
Կ. |
Պուղտաշէն |
|
30 |
185 |
Հ. |
Պօզեօխուշ |
12 |
21 |
274 |
Հ. |
Պօզտօղան |
77 |
84 |
658 |
Հ. |
Պօղազքէսէն |
39 |
66 |
567 |
Հ. |
Ջալապ
կէշիտ |
33 |
50 |
428 |
Հ. |
Ջաջուռ |
109 |
106 |
1011 |
Հ. |
Ջառջառիս |
|
65 |
441 |
Ք.
Եզ. |
Սալուտ |
|
|
|
Հ. |
Սամուրլու |
11 |
17 |
165 |
Հ. |
Սարըպաշ |
15 |
29 |
232 |
Հ. |
Սարիեար
Մեծ |
42 |
49 |
476 |
Հ. |
Սարիեար
Փոքր |
21 |
32 |
280 |
Հ. |
Սէօկիւտլիւ |
130 |
178 |
1565 |
Հ. |
Սուֆանվէրտի |
63 |
95 |
411 |
Հ. |
Սօնկուրլու |
35 |
59 |
521 |
Հ. |
Տանա-տամակիրմէզ |
31 |
57 |
529 |
Հ. |
Տէրէքօյ |
|
20 |
135 |
Հ.
-
Կ. |
Տիրէքլէր |
36 |
63 |
534 |
Հ. |
Տիւզքէնտ |
80 |
145 |
1061 |
Հ. |
Տիւզքէնտ
Թուրքի |
20 |
|
|
Հ. |
Փալուտլու |
36 |
43 |
367 |
Հ.
-
Կ. |
Փիրթիքեանտ |
15 |
27 |
214 |
Հ. |
Քարաղբիւր |
|
30 |
294 |
Հ.
-
Կ. |
Քեալալի |
16 |
|
|
Հ. |
Քեաֆթարլու |
71 |
90 |
665 |
Հ.
-
Կ. |
Քէյթի
Մեծ |
48 |
63 |
584 |
Հ. |
Քէյթի
Փոքր |
18 |
31 |
275 |
Հ. |
Քէշիշքէնտ |
20 |
27 |
218 |
Հ. |
Քէփէնէկ
Մեծ |
104 |
163 |
1239 |
Հ. |
Քէփէնէկ
Փոքր |
34 |
53 |
392 |
Հ. |
Քէօր-պուլագ |
|
21 |
193 |
Ք.
Եզ. |
Քէֆլի |
13 |
|
|
Հ. |
Օրթագիլիսէ |
37 |
47 |
424 |
Հ. |
Ֆիրթոյ |
|
30 |
|
Թ. |