Ամարանոց Բիւզանդեան

 

212

Թէ հասեալ է քո ` ճշգրիտ արուստին,

մըզոնախաղաց ` չափաբերողին,

ճշգըրտեալ գտցես ` զերկայնել սորին,

քան զայլոց բազկաց ` Ուռումէլիին:

 

213

Յանուն դից Հերմեայ ` պանծացեալ նախկին,

¹ թեւարկէ ՚ի կողմ ` Անատօլուին,

յորմէ անձկանայ ` միջոց նեղուցին,

քան զայլոց տեղեաց ` ՚ի Վօսբօրօսին:

 

214

Վասն այն ընկալաւ ` զանուն արժանին,

Լէմօդօբիին ` առ յունաց ազգին,

որ Պօղազ քէսէն ` յեղու ըստ տաճկին,

պարանոցահատ ` ըստ մերում լեզուին:

 

215

Յիշեա ' դու աստէն ` զխաղալ դարեհին,

զահագին շինուած ` նորին կամրջին,

քեզ կենդ նորոգեա ` զայն դիպուած նախնին,

յիշողականաւդ ` իբր ՚ի պատկերին:

 

216

Հոսանուտ վիճակ ` մեր ժամանակին,

մոռացուցիչ է ` գործոց մարդկային,

այլ հովիտք լերինք ` ուր այս գործք լինին,

յիշեցուցիչք են ` գործոց որք անցին:

 

217

Ես որ ծընեալս եմ ` յետ հազար ամին,

ոչ յիշեմ բընաւ ` եւ ոչինչ ունիմ,

ըզգործոց մարդոյ ` զանցից աշխարհին,

որք անցին նախ քան ` զերկհազար ամին:

 

218

Եթէ գիտակ եմ ` նախնեաց մատենին,

Երոդոտոսին ` կամ այլ պատմագրին,

գիտակ եմ գործոց ` որք յայնժամ անցին,

այլ գիտակ միայն ` իբր ՚ի ըստուերին:

 

219

Իսկ մինչ գտանիմ ` անձամբ առանձին,

՚ի նոյն ՚ի տեղի ` ՚ի նիւթականին,

գիտեմ զամենայն ` իբր ՚ի հայելին,

զօրէն կենդանւոյ ` ականատեսին:

 

220

Ահա տեսանեմ ` ՚ի սոյն երկրին,

² զարին Մանտրօգլիս ` զայր Սամոսացին,

որ լաստափայտին ` հիւսիչ կամրջին,

զանդունդ լոյծ ջըրոյն ` փոխօղ յանջրդին:

 

221

Ինձ սքանչելիք ` համայն արուեստին,

արուեստ օգտութիւնք ` ճարտարապետին,

կոխէ յանդընդին ` նաւէ ՚ի լերին,

ընդ բուրգն ընդ սանդուղս ` վեր հանէ յերկին:

 

222

Ես զվարսագեղոյն ` բուն բուսաբերին,

մրգաբեր գիտեմ ` գործի ճաշակին,

բայց հանճար եւ գիւտք ` ճարտարապետին,

զայն գործի առնու ` յամենայն մասին:

 

223

Ես ըզբռնութիւն ` ջըրոց յորձանին,

շարժիչ ոչ կանգնիչ ` գիտեմ նաւակին,

նա ըզնոյն հոսանս ` ջուրց լուծականին,

շարժիչ կամ կանգնիչ ` փոխէ ըստ կամին:

 

224

Որո՞վ պարանաւ ` ուսոյց դերձակին,

լաստ առ լաստ կարել ` վերայ նաւակին,

որո՞վ խարըսխաւ ` ընդդէմ յորձանին,

ըզլաստսըն պնդեաց ` իբր ՚ի ցամաքին:

 

225

Տեսանեմ զաթոռ ` կոխեալ ՚ի վիմին,

՚ի սոյն յայս ծովեզր ` մեծի Հիսարին,

եւ անդ ըզԴարեհ ` բազմեալ յաթոռին,

դիտօղ իւր զօրաց ` դիտօղ կամըրջին:

 

226

Թէպէտ չիք առ այժմ ` հետք ինչ աթոռին,

³ բարձին ժամանակք ` ՚ի գիրս մնացին,

այլ վայր բընական ` ուր ես գտանիմ,

կենդանի կանգնէ ` զոր գիրք ներկեցին:

 

227

Տեսանեմ ապա ` յայլ դար ինչ յետին,

զՖաթիհ Մէհմմէտ ` շինօղ ամրոցին,

զոր Նէօգաստռօն ` յոյնք անուանէին,

որ նորոգ ամրոց ` բերի ըստ ձայնին:

 

228

Եռամսեայ շինեալ ` ՚ի զառ ՚ի վայրին,

երրեակ աշտարակք ` ըստ թուոյ ամսին,

⁴ երկու մեծամեծք ` առ ՚ի կողմ լերին,

իսկ այն որ երրորդ ` ՚ի ծովեզերին:

 

229

Պարիսպք ամրոցին ` որք ոլորտ բերին,

երրակ աշտարակք ` կանգնալք ՚ի նըմին,

խորհրդաբերեն ` ըստ ձեւոյ տառին,

զանուն Մէհէմմէտ ` շինօղ ամրոցին:

 

230

Թաղ մերոյ ազգին ` արտաքոյ բերդին,

Սրբուհի Սանդուխտ ` իւր եկեղեցին,

դժուարին իւր ելք ` զառ ՚ի վայր լերին,

այլ օդն աննման ` բազմեալ յայն գահին:

 

231

Ուր առ հիսարին ` յորձանք զայրագնին,

զայն Բիռռա գիօն ` տեղի կարդային,

⁵ յանուն կարմիր շան ` ուրումըն հովուին,

կամ թէ ըզթափ շան ` ճահ բերեալ ուղխին:

 

232

Իսկ ուր խառն եռան ` ալէտանջ բաղխին,

յուզմամբ թափ առեալ ` վերկոյս հիսարին,

⁶ զայն վայր Ռոօտիս ` նախնիք կոչէին,

յետինք Ֆօնիա ` առ խոխոջ ձայնին:

 

233

Զոր արդ դէպ բերեալ ` բռնութեան Դիւին,

Շէյդան ագընտը ` անուն տան նըմին,

ուր ջուրք մրմռան ` նաւակք վտանգին,

նաւաստիք գոչեն ` վայր գարան դիւին: