Զ
Արդ
սկիզբն
մկրտութեան
Որդւոյ
ի
Յորդանան
գետ
առնու,
եւ
պատի
անդէն
ի
հրէաստանի,
աճէ
եւ
գայ
հասանէ
ի
մեծ
ծովեզրն,
եւ
ի
սկզբանէ
ի
սկզբան
միւսանգամ
սկիզբն
լինի
ի
տան
հարիւրապետին,
եւ
սփռեալ
տարածանի
ընդ
ամենայն
ազգս
հեթանոսաց։
2
Քանզի
իբրեւ
ետես
Պետրոս`
թէ
եւ
ի
հեթանոսս
տուան
շնորհք
Սուրբ
Հոգւոյն,
ինքն
իսկ
ել
յԵրուսաղէմ,
եւ
եցոյց
Յակովբայ.
զի
թէպէտ
եւ
խղճէին
ի
նմանէ
որք
ի
թլփատութենէ
անտի
հաւատացեալք,
իսկ
իբրեւ
լուան
ի
Պետրոսէ
հաստատուն
վկայութիւն
վասն
զաւրութեան
Սուրբ
Հոգւոյն`
եթէ
յայտնագոյն
եւս
երեւեցաւ
ի
մէջ
հեթանոսաց
որպէս
ի
միջի
մերում,
ոչ
ինչ
այնուհետեւ
խղճէին
ի
Պետրոսէ.
այլ
փութացան
ամենեքեան
ճեպել
յիւրաքանչիւր
կողմանս
ըստ
առաջնորդութեան
Սուրբ
Հոգւոյն .
ինքն
Պետրոս
ի
մեծն
Հռոմ.
Մարկոս
յԱղեքսանդրիա.
Թովմաս
յաշխարհն
հնդկաց,
որպէս
եւ
Թադէոս
յարեւելս
պատահէ,
եւ
Փիլիպպոս
ներքինւոյն
ի
վերայ
կառացն
ուսուցանէ
եւ
մկրտէ,
եւ
առաքէ
զնա
զաւրութեամբ
Սուրբ
Հոգւոյն
ի
յԵթովպիա.
գտանի
եւ
Յովհաննէս
ի
յԱսիա,
որպէս
եւ
Անդրէաս
ի
կողմանս
հիւսիսոյ։
3
Եւ
ճեպէին
ամենեքեան`
ոմանք
ի
կղզիս
հեռաւորս,
եւ
այլք
ի
խորշս
եւ
ի
գոգս
ցամաքի
ձգեալ
սփռեցան
յամենայն
կողմանս
երկրի։
4
Իսկ
Պաւղոս
սկիզբն
առնու
մկրտել
ի
Դամասկոս,
եւ
անդադար
ընթացիւք
հասանէ
յԵրուսաղեմէ
մինչեւ
ի
Լիւրիկսն։
5
Եւ
այս
են
գործք
մեծամեծք
եւ
տեսիլ
սքանչելի.
զի
ոչ
եթէ
յանկեան
ուրեք
քարոզէին,
եւ
ոչ
ի
ծածկոյթ
պատմէին
զանուն
Յիսուսի
Քրիստոսի.
այլ
յայտ
յանդիման
բարձր
բարբառով
ի
քաղաքս
մեծամեծս`
ուր
իշխանքն
նստէին.
եւ
ի
բուն
իսկ
մեծն
Հռոմ`
ուր
անդ
թագաւորութիւն
էր.
եւ
յԱթէնս`
ուր
ճարտարապետք
փիլիսոփայիցն
էին
եւ
աւրէնսդիրք
աշխարհաց.
եւ
յԵփեսոս`
ուր
երեւելի
մեհեանքն
էին
եւ
յայտնագոյն
պաշտամունք
հեթանոսական
աւրինաց.
եւ
ի
խուժադուժ
կղզիս`
որք
ոչ
ինչ
պակաս
էին
բարուք
ի
բնութեանն
ի
վայրենի
գազանաց.
եւ
յերկիրն
եգիպտացւոց`
որք
առաւել
զանգեալք
էին
կախարդութեամբն,
եւ
դեւք
թանձրացեալք
խառն
ընդ
մարդկան
շրջէին ,
եւ
աւրէնք
պարսկականք`
անխտիր
տալով
զանձինս
յանառակ
պոռնկութիւն։
6
Նա
եւ
ո՞
իսկ
կարէ
ասել
զամենայն
չարիս
որ
գործէին
ի
մէջ
հեթանոսաց.
զի
ոչ
միայն
զանասուն
կենդանիս
զոհէին
դիւաց,
այլ
եւ
զուստերս
եւ
զդստերս
իւրեանց
զոհելով
եւ
նուիրելով
ի
սպանումն
եւ
ի
յայրումն
ածէին,
եւ
անխտիր
էին
յամենայն
չարիս.
մինչեւ
ոմանք
ի
խուժադուժ
կղզիսն
աւրէնս
սովորութեան
ընկալան
առանց
խղճելոյ
եւ
պատկառելոյ
զենուլ
եւ
ուտել
զընկերակիցս
իւրեանց,
ոչ
միայն
յաւտարացն
հասելոց
առ
նոսա,
այլ
եւ
անդէն
իսկ
յազգէն
տոհմայնոց
իւրեանց.
որպէս
յայտնագոյն
ցուցանէ
մեզ
պատմութիւնն
Անդրեայ`
որ
ապրեցաւ
ի
ձեռն
Մատթէոսի
աւետարանչի։
7
Եւ
արդ
զի՞
մի
մի
ասացից.
այլ
որպէս
յառաջագոյն
ասացաք
ըստ
ամբաստանութեան
մարգարէին`
եղեն
մարդիկ
իբրեւ
զգազանս
վայրենի
եւ
իբրեւ
զսողունս
ի
ցամաքի
եւ
իբրեւ
զձկունս
ծովու.
սատակեցին
զիրեարս
եւ
սատակեցան
ի
միմեանց։
8
Իսկ
ի
գալստեան
տեառն
մերոյ
Յիսուսի
Քրիստոսի
ի
ձեռն
երկոտասան
Առաքելոցն`
զորս
յառաջագոյն
ընտրեաց,
փրկեալ
ապրեցոյց
զամենայն
ազգս
մարդկան։
9
Եւ
քարոզութիւնն
էր
սակաւ
բանիւք,
իսկ
գործք
մեծամեծք
եւ
առաւել
զաւրաւորք.
քանզի
ոչ
եթէ
բազում
բանիւք
յանդիմանէին
զհեթանոսս,
եւ
ըստ
մասանց
բազմամթեր
մեղացն
պատմէին
նոցա
զյանդիմանութիւնսն,
այլ
այսչափ
ինչ.
Ի
բաց
լինել
ձեզ
ի
պոռնկութենէ
եւ
յարենէ
զոհից
եւ
ի
շնչհեղձուցիկ
ուտելոյ .
եւ
զայս
պահելով`
ընդունել
զմկրտութիւն
յանուն
տեառն
մերոյ
Յիսուսի
Քրիստոսի,
եւ
նովաւ
ճանաչել
զՍուրբ
Հոգին
եւ
զՀայրն
ամենեցուն։
10
Եւ
զայս
սակաւաբանութիւն
բաւական
համարեցան
Առաքեալքն
առ
ամենայն
լրումն
արդարութեան։
11
Զի
թէպէտ
եւ
մոլեալք
կատաղէին
հեթանոսք
ի
մոլորութիւն
դիւացն
եւ
յանարժան
պոռնկութիւն,
սակայն
աւրէնս
ունէին
քաղաքավարութեան,
որ
կարճէր
ի
գողանալոյ
եւ
յափշտակելոյ
եւ
յանխտիր
սպանանելոյ.
զեդեալ
աւրէնս
բաւական
համարեցան
մարդկան
առ
իշխանութիւն
մարմնոյ։
12
Իսկ
վասն
յորդորման
Հոգւոյն
զորմէ
ոչ
փոյթ
արարին
իշխանքն
եւ
թագաւորքն,
երիւք
այսու
կանոնեալ
բանիւքս`
մեծաւ
զաւրութեամբ
յամենայն
մասունս
արդարութեան
նշանացն
եւ
արուեստիցն`
զոր
Աստուած
ի
ձեռս
Առաքելոցն
կատարէր,
ահ
եւ
երկիւղ
անկանէր
ի
վերայ
ամենայն
կռապաշտիցն։
13
Քանզի
դեւք
հալածեցան,
զոհք
խափանեցան,
ծուխք
ճենճերացն
դադարեցին,
երգք
լկտութեանց
լռեցին,
մոլորութիւն
կախարդութեանն
հատաւ,
պոռնկութիւն
ամաչեաց,
ամուսնութիւն
զգաստացաւ,
սրբութիւն
բացաւ։
14
Եւ
այս
ամենայն
լինէ
ի
ծագել
իմանալի
արեգականն
ի
մէջ
հեթանոսաց։
15
Յորժամ
փարատեալ
մերկացաւ
ի
նոցանէ
զխաւարն
մոլորութեան,
ապա
կարացին
տեսանել
զլոյս
շնորհի
Հոգւոյն
Սրբոյ,
ընդ
որում
կայր
հակառակ
անդրանիկն
սատանայի
Սիմոն,
որ
պատրեալ
մոլորեցոյց
զբիւրս
բազումս,
եւ
զինքն
անուանէր
զաւրութիւն
երկնաւոր
ի
փրկութիւն
եկեալ
զգի
մարդկան։
16
Եւ
հասեալ
Պետրոսի
զաւրութեամբ
Սուրբ
Հոգւոյն,
ոչ
միայն
զնա
յանդիմանեալ
կշտամբեաց,
այլ
եւ
բազմութիւն
մարդկան
հանեալ
ի
նմանէ`
եւ
հաստատեաց
զնոսա
ի
ճշմարտութիւն
քարոզութեան
Աւետարանին։
17
Իսկ
նորա
ի
ցամաքէս
հալածական
եղեալ,
ծովամուխ
լինէր ,
անցանէր
անցանելով
ի
Հռովմէ.
եւ
Պետրոս
զհետ
լինելով
ոչ
ինչ
փութացեալ
ճեպէր,
այլ
շրջէր
ընդ
քաղաքս
փիւնիկեցւոց,
առնէր
նշանս
եւ
արուեստս
յանուն
Յիսուսի
Քրիստոսի,
եւ
հաստատէր
ժողովուրդս
բազումս.
եւ
ինքն
անցեալ
զհետ
կախարդին
եւ
հասեալ
ի
Հռովմ,
ոչ
եւս
հալածէր
զնա
ի
քաղաքէն,
այլ
բանիւք
յանդիմանէր
եւ
նշանաւք
հաստատէր
զքաղաքն։
18
Եւ
Սիմոն
ի
դիւաց
յափշտակեալ,
եւ
սակաւ
մի
դեր
ի
վերոյ
քաղաքին
զինքն
վերացուցեալ,
եւ
անդէն
առաջի
ամենեցուն
խորտակեցաւ
անկեալ
ի
վայր.
որք
ոչ
միայն
ականատեսք
եղեալ,
այլ
եւ
ձեռաւք
իւրեանց
քարշեցին
եւ
արտաքս
քան
զքաղաքն
ընկեցին։
19
Եւ
զայս
տեսեալքն
ճշմարտեցին
վասն
քարոզութեան
Աւետարանին`
բազմութիւն
արանց
եւ
կանանց,
որք
մկրտեցան
ի
Պետրոսէ,
եւ
եղեն
ժողովուրդք
բազումք,
մինչեւ
ի
տուն
թագաւորին
ազդեցաւ,
եւ
հաւատացին,
եւ
հաստատութեամբ
զԱւետարանն
ընկալան,
եւ
մարտիրոսութեան
շնորհաց
արժանի
եղեալք
կատարեցան։
20
Որպէս
եւ
ինքն
իսկ
Պետրոս
գլուխ
աշակերտացն
ի
նմին
քաղաքի
ընկալաւ
զվճիռ
մահու
ըստ
նմանութեան
խաչին
Քրիստոսի,
եւ
եդ
վէմ
հաստատութեան
ի
հիմն
եկեղեցւոյ,
եւ
կատարեաց
զբանն
Տեառն
որ
ասէ.
Դու
ես
վէմ,
եւ
ի
վերայ
այդր
վիմի
շինեցից
զեկեղեցի
իմ .
արդարեւ
իսկ
վէմ
է
ճշմարիտ
դաւանութիւն
հաւատոցն։
21
Որպէս
Պետրոս
ի
վերայ
Քրիստոսի
շինեաց
զանձն
իւր
վկայութեամբ
մահու,
նոյնպէս
եւ
եկեղեցի
շինեցաւ
ի
վերայ
Պետրոսի
հաւատոցն`
ոչ
միայն
ի
Հռովմ,
այլ
եւ
ընդ
ամենայն
քաղաքս
եւ
ի
գեաւղս
մեծամեծս
մինչեւ
ցփոքունս.
նոյն
հաւատք
եւ
նոյն
հիմն
եւ
նոյն
հաստատութիւն։
22
Քանզի
մի
է
Տէր
եւ
մի
մկրտութիւն,
որով
ընկալաք
զթողութիւն
մեղաց
եւ
զկենդանութիւն
ոգւոց
յանուն
տեառն
Յիսուսի
Քրիստոսի։
23
Եւ
որպէս
Պետրոս
ի
Հռովմ
հաստատեաց
զեկեղեցին,
նոյնպէս
եւ
այլ
Առաքեալքն
ըստ
իւրաքանչիւր
վիճակեցելումն
աշխարհաց,
ուր
հրամայեցաւ
նոցա
լի
առնել
զԱւետարանն
Քրիստոսի։
24
Ետ
նոցա
Աստուած
շնորհս
ի
Հոգւոյն
Սրբոյ,
եւ
կատարեաց
ի
ձեռս
նոցա
նշանս
եւ
արուեստս
մեծամեծս.
որք
զախտս
մարմնոց
բժշկէին,
եւ
զհիւանդութիւնս
ոգւոցն
զաւրացուցանէին,
մինչեւ
զմեռեալս
անգամ
յարուցին,
եւ
առաւել
քան
զբնութիւն
մարդկան
պայծառագոյնք
երեւեցան
ի
մէջ
հեթանոսաց.
որոց
առեալ
ցուլս
եւ
պսակս`
իբրեւ
աստուծոյ
զոհս
մատուցանէին։
25
Եւ
այնչափ
մեծացան
երկնաւոր
յայտնութեամբքն
եւ
իմաստնացան
ի
Հոգւոյն
Սրբոյ,
մինչեւ
զճարտարապետ
փիլիսոփայիցն
ածէին
ի
հաւանութիւն,
եւ
հաստատէին
ի
հաւատս
ճշմարիտս,
եւ
գործակից
Աւետարանին
զնա
կացուցանէին։
26
Եւ
այս
էր
տեսիլ
նոր
եւ
սքանչելի.
գալիլեացիքն
հռոմայեցիք
եղեն.
եւ
որ
քան
զամենեսեան
տկարագոյնքն
էին,
զաւրութեամբ
մարտնչէին`
ոչ
միայն
ընդ
իշխանս,
ընդ
քաղաքապետս,
այլ
ընդ
ինքնակալսն
եւ
ընդ
զաւրս
նոցա.
եւ
որ
անբանքն
սնեալ
էին
ի
ծովակին
Գէննեսարեթայ,
ընդ
աթենացիսն
վիճէին
պայքարաւ.
եւ
ոչ
միայն
յաղթէին
եւ
լռեցուցանէին,
այլ
եւ
կորզէին
հանէին
ի
բնական
գիտութենէն,
ուսուցանելով
եւ
հաստատելով
զնոսա
ի
շնորհս
Հոգւոյն
Սրբոյ։
27
Եւ
ո՞
իսկ
կարէ
պատմել
զմեծութիւն
նոցա.
ինքեանք
անտունք
եւ
անքաղաք
յերկրի,
եւ
այլոց
տունս
եւ
քաղաքս
խոստանային
յերկինս.
ինքեանք
աղքատք,
եւ
զայլոց
մեծութիւնս
յաւարի
առնուին.
հալածեալք
ի
մարդկանէ,
եւ
զդեւս
հալածական
առնէին
յաշխարհէ.
մարմինք
իւրեանց
գանալիցք,
եւ
զայլոց
վէրս
ողջացուցանէին
յանբժշկելի
հարուածոց.
հացիւ
քաղցեալք,
եւ
զկերակուր
հոգեւոր
ջամբէին
բազմաց.
ջրով
ծարաւիք,
եւ
բաժակ
մխիթարութեան
մատուցանէին
ամենեցուն։
28
Ինքեանք
բանդարգեալք,
եւ
զայլոց
խզէին
զկապանս
մեղաց.
դատապարտեալք,
եւ
զդատապարտս
լուծանէին.
մահապարտք,
եւ
մահոյից
թողութիւնս
առնէին։
29
Երեւէին
յերկրի,
եւ
շրջէին
յերկինս.
կռուէին
ընդ
մարդկան,
եւ
յաղթէին
դիւաց.
ձաղկս
յիւրեանց
մարմինս
ընդունէին,
եւ
տանջեալ
լինէին
գունդք
դիւաց։
30
Ոչ
կարեմ
յերկրի
նմանութիւն
գտանել
երկոտասան
առաքելոցն.
զի
քան
զդաշտս
ծաղկալիցս
պայծառագոյնք
են,
եւ
քան
զլերինս
մեծամեծս
բարձրագոյնք։
31
Մեծ
են
քան
զմեծութիւն
ծովու,
եւ
խորք
են
քան
զանդունդս
նորին.
յերկրէս
հրաժարեցին,
եւ
քան
զերկինս
գերագոյն
գտան։
32
Իսկ
արդ
ո՞ւմ
նմանեցուցից
կամ
զո՞վ
ածից
տարացոյց։
33
Եթէ
զամպս
ասեմ,
ոչ
ինչ
են
համեմատ.
ամպք
ի
ծովէ
ջուր
առնուն
եւ
ցանեն
զերկրաւս.
իսկ
սոքա
զՀոգին
Սուրբ
ընդ
ինքեանս
ունին`
ոչ
տեղալով
եւ
ցանելով,
այլ
միանգամայն
մխեն
եւ
թաղեն
ի
ջուրս
աւազանին,
եւ
առնեն
բոյսս
երկնաւորս,
տունկ
կենդանի
առանց
անցանելոյ։
34
Եւ
եթէ
զլուսին
ասացից,
լուսին
լնու
եւ
պակասի.
իսկ
Առաքեալքն
լնուն
եւ
լցուցանեն
առանց
պակասութեան,
եւ
ինքեանք
մնան
առանց
անցանելոյ։
35
Եւ
եթէ
զաստեղս
ասացից,
ոչ
մի
փառս
ունին,
եւ
ոչ
միով
պայծառութեամբ
երեւին.
այլ
ոմն
յոլով
եւ
ոմն
սակաւ,
ոմն
արուսեակ
եւ
ոմն
գիշերավար.
իսկ
Առաքեալքն
ամենեքեան
արուսեակք,
ամենեքեան
պայծառացեալք,
ամենեքեան
զուարթունք
զոյգք
եւ
հաւասարք,
միաբանք
եւ
անհակառակք։
36
Տինա
աւն
անդր.
զի՞նչ
նմանութիւն
աստեղացն
եւ
Առաքելոցն։
37
Աստեղք
ոմն
ի
վեր,
ոմն
ի
վայր,
ոմն
ի
միջի.
Առաքեալքն
ամենեքեան
վերաբերք
եւ
բարձրացեալք։
38
Աստեղք
գիշերի
եւեթ
երեւին,
եւ
ի
տուընջեան
ընկղմին
եւ
ծածկին
ի
լուսոյ
արեգական.
իսկ
Առաքեալքն
ի
տուէ
եւ
ի
գիշերի
փայլեն,
ի
տուընջեան
լոյս
են
ոգւոց,
եւ
ի
գիշերի
զգաստութիւն
ոգւոց
եւ
մարմնոց։
39
Առաքեալք
քան
զարեգակն
պայծառագոյնք
են
զաւրութեամբ
Հոգւոյն
Սրբոյ։
40
Արեգակն
իշխանութիւն
ունի
աւուր
տուընջեան.
Առաքեալք
իշխանութիւն
ունին
տուընջեան
եւ
գիշերոյ։
41
Արեգակն
ի
տեսաւորութիւն
երկրի
եւ
ի
գործառնութիւն
մարմնաւոր
պիտոյիցս.
Առաքեալքն
ի
տեսաւորութիւն
երկնի
եւ
երկրի,
եւ
ի
խոհականութիւն
ոգւոց
եւ
մարմնոց։
42
Արեգակն
յեղյեղու
եւ
փոփոխի.
իսկ
Առաքեալք
առանց
յեղյեղման
եւ
փոփոխման,
առանց
շարժելոյ։
43
Արեգակն
ժամանակաւ
ծագէ
եւ
մտանէ.
Առաքեալք
զժամանակ
ծագման
լուսոյն
քարոզեցին
աշխարհի։
44
Արեգակն
ոչ
երբեք
ծնանի
ա՛յլ
արեգակն.
իսկ
ծնունդք
Առաքելոց
զգործս
հարց
իւրեանց
կատարէին։
45
Ծնունդք
արեգական
ճառագայթք
լուսոյ
իւրոյ
են,
եւ
մի
կոյր
ոչ
երբեք
կարացին
լուսաւորել.
ծնունդք
Առաքելոցն
բազում
անգամ
ի
սուրբ
եկեղեցւոջ
զկոյրս
լուսաւորեցին,
զկաղս
բժշկեցին,
զախտս
հալածեցին,
զմեռեալս
յարուցին։
46
Լոյս
արեգական
զմարմնովք
պարի,
եւ
զերեւելիսս
ցուցանէ,
եւ
առաջնորդէ
ի
ճանապարհս
ուղէգնացից.
լոյս
քարոզութեան
Առաքելոցն
եւ
զմարմնովքն
պարի,
եւ
զաչս
հոգւոցն
բանայ,
եւ
առաջնորդէ
ի
քաղաքն
երկնաւոր։
47
Ի
լոյս
արեգական
մարդիկ
եւ
անասունք
շրջին
ի
տուընջեան,
եւ
ի
գիշերի
հանգչին
յաշխատութենէ.
ի
լոյս
հաւատոց
Առաքելոցն
երկնաւորք
եւ
երկրաւորք
հրաւիրեցան
ի
նորոգումն
կենաց,
որ
առանց
անցանելոյ
եւ
ապականութեան
է։
48
Այս
են
Առաքեալքն
որ
մեծացան
եւ
վերաբերեցան
եւ
գեր
ի
վերոյ
եղեն
քան
զերկինս
եւ
հասին
առ
Հայրն
բոլորեցունց,
եւ
յորդորեցին
զաշխարհս
ամենայն
ի
քարոզութիւն
Աւետարանին
ճշմարտութեան,
զի
ամենեքեան
հասցեն
ի
նոյն
քաղաքն
վերին,
ուր
երկոտասանքն
ընդունելոց
են
զանպատում
պսակն
արքայութեան։
49
Որպէս
ինքն
Տէր
մեր
Յիսուս
Քրիստոս
երիցս
անգամ
հարց
ցգլուխ
աշակերտացն
ասելով.
Շմաւոն
յովնանեանց,
սիրե՞ս
զիս
։
50
Եւ
նա
ճշմարտութեամբ
ետ
վկայութիւն.
եթէ
նա
միայն
է
կատարեալ
սիրոյ
արժանի,
վասն
զի
արարիչ
է.
եկն
զիւր
արարածս
նորոգել`
ոչ
ի
ձեռն
հրեշտակի,
եւ
ոչ
ի
ձեռն
մարգարէի,
եւ
ոչ
ի
ձեռն
այլոյ
իրիք
պատճառանաց
յերեւելեացս,
այլ
ի
ձեռն
իւրոյ
ստեղծուածոյն։
51
Զի
որպէս
առ
սէր
իւր
արար
զմարդն,
նոյնպէս
եւ
վասն
սիրոյ
եկն
ի
խնդիր
կորուսելոյն.
վասն
սիրոյ
իւրոյ
եգիտ
զկորուսեալ
ոչխարն.
վասն
սիրոյ
իւրոյ
եբարձ
ի
վերայ
ուսոց
իւրոց.
վասն
սիրոյ
իւրոյ
գգուեաց
եւ
եդ
ի
վերայ
բազկաց
իւրոց.
վասն
սիրոյ
իւրոյ
եբեր
եւ
խառնեաց
ի
հաւտն
բանաւոր,
որ
արածին
յարաւտս
հոգեւորս,
եւ
հանգչին`
ի
մակաղատեղս
անմահութեան։
52
Վասն
սիրոյ
Պետրոս
ետ
պատասխանի
եւ
ասէ.
Տէր,
դու
զամենայն
ինչ
գիտես,
եւ
զամենայն
ինչ
ճանաչես.
եթէ
սիրէ
ոք
զքեզ`
դու
քաջ
գիտես։
53
Գիտեմ
զի
վասն
փորձելոյ
հարցանես.
եթէ
բազում
անգամ
հարցցես,
զդոյն
լուիցես
յինէն։
54
Դու
իբրեւ
զԱստուած
եւ
զորդի
բարերարի`
առանց
չափոյ
սիրեցեր
զաշխարհ,
եւ
զանձն
քո
եդիր
ի
վերայ.
ես
իբրեւ
զմարդ`
ըստ
իմում
տկարութեան
սիրեմ
զքեզ.
տալ
ինչ
ոչ
կարեմ,
զի
աղքատ
եմ.
եւ
եթէ
տաց,
ի
քումմէ
անտի
առից
եւ
տաց
քեզ։
55
Բայց
տա՜յր
ոք
զպատճառսն
գիտել,
եթէ
ի՞ւ
իցես
դու
կարաւտ,
եւ
զի՞նչ
կամիցիս
խնդրել,
եւ
եթէ
զի՞նչ
կայցէ
իմ
զոր
տաց
քեզ։
56
Քանզի
յառաջն
ոչ
երբեք
զայսպիսի
բանս
հարցեր
զիս։
57
Արդ
եթէ
նոր
է
հարցուածս,
ես
գիտեմ
զի
նոր
իմն
հրաման
տաս
ինձ.
ասա,
Տէր
իմ,
համարձակ.
գիտեմ
ոչ
զայն
ինչ
հրամայես
դու
ինձ,
զոր
ոչ
կարեմ
առնել.
եւ
ոչ
զայն
ինչ
խնդրես
յինէն,
որ
չիք
իմ
տալ
քեզ։
58
Իբրեւ
ետես
Տէր
եթէ
սրտիւ
ամենայնիւ
սիրէ
եւ
ամենայն
կամաւք
կամի
եւ
ամենայն
զաւրութեամբ
համարձակի,
քանզի
զամենայն
զինքն
ետ
ցնա,
յանձն
արար
նմա
զսկիզբն
եւ
զմիջոցն
եւ
զկատարածն,
զտղայութիւն,
զերիտասարդութիւն
եւ
զծերութիւն։
59
Եւ
յայս
երիս
հատածս
է
տեսանելի
աշխարհս,
եւ
իմանի
կատարեալ
արարչութիւն.
բայց
լաւագոյն
առաջինն
է,
եւ
կրսերագոյն
միջինն։
60
Եւ
քանզի
յասելն
Տեառն
ցՊետրոս
Արածեա
դու
զգառինս
իմ
զանմեղսն
յանձն
առնէ.
եւ
երկրորդ
զոչխարսն
ասելով`
անորիշ
ասաց,
այլ
ոչ
պարզագոյն
իբրեւ
զգառինս.
քանզի
գառինքն
աւդեաց
են
ծնունդք,
եւ
աւդիքն
խոհականութեան
իմն
տեսակ
երեւին
աջակողմանն։
61
Իսկ
ոչխարսն
ասելով`
է
սովորութիւն
մարդկան,
աւդւոյն`
զնոյն
եւ
այծոյն,
այլ
ոչ
պարզագոյն
եւ
խառնուածն.
քանզի
որոշեցաւ
սեաւն
եւ
սպիտակն,
եւ
հատածք
բնութեանն
ոչ
խառնեցան
ի
միմեանս։
62
Եւ
որպէս
լաւագոյնն
յաջակողմանն
երեւեցաւ,
նոյնպէս
եւ
վատթարագոյնն
ձախակողմն
ընտրեաց
կամաւք
եւ
ոչ
բնութեամբ։
63
Եւ
ընդէ՞ր
այս
այսպէս
լինիցին։
64
Ճշմարիտ
է
ինձ
ասացեալն
յանսուտ
բնական
բանիցն։
65
Խոյն
արուաց
բերէ
զնմանութիւն
աւդային
շնչմանն,
եւ
նա
է
ճշմարիտ
տեսակ
երկնաւորացն.
իսկ
քաւշն
այծեաց`
նմանեալ
ջրային
մասինն`
մարմնաձեւ
թանձրութիւն,
որ
ունի
զախտս
ապականութեան,
եւ
բաժանեալ
որոշի
ի
բանաւոր
բնութենէ ,
ուր
տեսանի
յաջակողմանն։
66
Դարձեալ
ասելով
Տեառն`
արածեա
դու
զխաշինս
իմ,
այս
եւս
խստագոյն
բազմութիւն
եւ
յայտնագոյն
բաժանումն.
խաշն
ասեմք
միանգամայն
անասուն
պաճարիդ.
եւ
միով
բառիւդ
զամենեսեան
ի
ներքս
արգելեալ
փակեցաք
զանմեղս
եւ
զմեղանչականս,
զսուրբս
եւ
զանսուրբս,
զպիտանացուս
եւ
զանպիտանս.
եւ
որ
միանգամ
մարդընդելք
են
եւ
հնազանդեալք
ընդ
իշխանութեամբ
մարդոյն.
ամենեցուն
խաշինք
ասեմք,
քանզի
եւ
կարաւտ
իսկ
են
առաջնորդութեան
հովուի։
67
Արդ
քանզի
մի
է
հաւտ
եւ
մի
է
հովիւ ,
եւ
մի
արաւտք
են
եւ
մի
մակաղատեղ
հանգստեան
ամենեցուն,
անդ
են
գառինք
եւ
ոչխարք
եւ
ամենայն
բազմութիւնն,
զոր
խաշինս
ասաց.
մանաւանդ
նոքին
իսկ
Առաքեալքն,
զորս
յանձն
արար
Պետրոսի,
եւ
որք
գործակից
եղեն
նոցին
քարոզութեանն ,
ամենեքին
սոքա
գառինք
սուրբք
են
եւ
աստուածայինք։
68
Իսկ
որք
պատճառանաւք
աշակերտեցան
յԱւետարանն,
եւ
նորաձեւ
ճանապարհս
ցուցին
բազմաց,
ընդդէմք
եղեն
ճշմարտութեանն։
69
Եւ
քանզի
ունէին
զանունն
Քրիստոսի,
եւ
զկերպարանս
ձեւոյ
Առաքելոցն
յանձինս
ցուցանէին,
եւ
գործովք
չարութեան
նմանեալ
էին
սատանայի,
նոքա
են
այծիք
որ
կան
ի
ձախոյ
կողմանն
հաւրն
իւրեանց
սատանայի.
զոր
ընտրեցին
կամաւք
իւրեանց,
ընդ
նմին
երթիցեն`
ի
հանդերձեալ
տեղին
իւրեանց։
70
Իսկ
զոր
խաշինս
ասաց,
այնոքիկ
են`
որք
ընդդէմ
կացին
ճշմարտութեանն.
եւ
ոչ
միայն
արգել
եւ
խափան
եղեն
Աւետարանին,
այլ
եւ
ձեռն
արկին
ի
սուրբ
Առաքեալսն
եւ
ի
նոցուն
աշակերտսն`
բազում
անգամ
հարկանելով
եւ
չարչարելով,
եւ
սրոյ
մահուամբ
վախճանեցին
զբազումս
ի
նոցանէ,
որպէս
եւ
Ներոն
եւ
այլ
բազում
ընկերք
իւր.
մինչեւ
ցայսաւր
ժամանակի
այն
գործ
գործեցեալ
է
եւ
գործի։
71
Արդ
արածեա
դու,
ասէ,
զանմեղս
եւ
զմեղաւորս
եւ
զայնոսիկ
որ
զմահ
ի
վերայ
ձեր
ածիցեն.
արածեա,
ասէ,
դու
մի՛
զանգիտեր,
որպէս
ինքնին
հասարակ
ամենեցուն
չարեաց
եւ
բարեացն
եկի
ի
փրկութիւն
եւ
ի
կենդանութիւն
նորոգման,
զի
իցեն
մի
հաւտ
ընդ
միոյ
ձեռամբ
հովուին
միոյ.
նորուն
ձայնի
լուիցեն,
զնորայն
զհետ
ընթասցեն,
զնոյն
կեանս
ընկալցին .
զի
իցեն
ամենեքեան
գառինք
անմեղք,
եւ
ոչ
գրթցողք
եւ
հարկանողք
եւ
բեկանողք։
72
Ապա
թէ
իցէ
ոք
եւ
ելցէ
ըստ
ցուպ
հովուութեանդ
քո,
եւ
ընդդիմասցի
ճշմարտութեան
Աւետարանիդ,
սակայն
դու
մի՛
զանգիտեր,
այլ
քաջալերեաց
եւ
զաւրացիր ,
մինչեւ
ցմահ
անգամ
պատերազմեա,
որով
եւ
փառաւոր
իսկ
առնիցես
զիս։
73
Բայց
թերեւս
փափագիցեմք
ամենեքին
լսել
թէ
ո՛ւր
հրամայիցէ
Տէր
արածել
զխաշինսն,
եւ
կամ
զի՛նչ
արաւտքն
իցեն,
կամ
որպիսի՛
ջուրքն
իցեն,
եւ
կամ
զի՛նչ
տեղի
հանգստեան։
74
Արդարեւ
ինձ
եւ
ամենեցուն
որք
սիրեն
լսել`
ախորժելի
է։
75
Քանզի
հովուութեան
է
թագնութիւն
վարուց
եւ
հաւատոցն
Պետրոսի.
իսկ
խաշինք`
ամենայն
ազգ
հեթանոսաց.
եւ
տեղիք
արաւտից`
սուրբ
եւ
առաքելական
եկեղեցի.
ճարակք`
աւրէնք
եւ
մարգարէք
եւ
Առաքեալք.
իսկ
ջուրքն`
անանց
աւետիքն
Աւետարանին.
եւ
ուր
հանգչինն
անհոգութեամբ
առանց
երկիւղի`
ի
վերինն
Երուսաղէմ,
որ
է
մայր
մեր
ամենեցուն։
76
Քանզի
ոչ
գոն
անդ
այծիք
ձախոյ
կողմանն,
եւ
ոչ
քաւշք
հարկանողք,
եւ
ոչ
խոյք
խեթկողք,
եւ
ոչ
ցուլք
սպանողք.
նա
եւ
ոչ
բնաւ
իսկ
ամենեւին
ի
վնասակարաց,
այլ
ամենեքին
միամիտք,
անմեղք,
սուրբք,
պարզք,
յստակք.
ոչ
միայն
գունով
սպիտակազգեստք,
այլ
եւ
ոգւովք,
եւ
ճառագայթաձեւք`
նմանեալք
երկնաւոր
հրեշտակական
գնդին.
զի
ընդ
նոսին
ունիցին
յանգումն
միաբանութեան
ձայնից
եւ
ձեւոց
եւ
գունոց.
ընդ
նոսին
դարձեալ
խրախակիցք
եւ
պսակակիցք`
հպեալք
եւ
մերձեցեալք
առ
նահատակակիցն
Քրիստոս։
77
Որում
լուան,
որում
աշակերտեցան,
որում
հնազանդեցանն,
որում
ըստ
կամաց
նորա
զամենայն
պատուիրեալսն
գործեցին
եւ
կատարեցին,
եւ
չարչարակիցք
եղեն
նորա
մահուանն,
ընդ
նմին
եւ
ընկալցին
զանանց
ուրախութիւնն,
ընդ
նմին
եւ
տեսցեն
զհայրն
բոլորեցուն
զաւրութեամբ
Հոգւոյն
Սրբոյ`
յորոյ
ձեռնն
կատարեցին
զնահատակութիւնսն
երկնաւորս.
ընդ
նմին
եկեսցեն
յերկրորդ
գալստեան
նորա
դատել
զկենդանիս
եւ
զմեռեալս,
եւ
հատուցանել
իւրաքանչիւր
ըստ
գործոց
իւրեանց`
բաժանեալ
ի
կողմանց
երկոցունց
զիւրաքանչիւրսն,
զոր
եւ
աստէն
ընտրեցին,
ոմանք
յանողորմ
տանջանսն,
եւ
ոմանք
յանպատում
ի
կեանս
յաւիտենականս։
78
Արդ
որդիք
եւ
եղբարք,
հարք
եւ
տեարք,
ամենեքեան
մեծք,
ծնունդք
մկրտութեան
սուրբ
եկեղեցւոյ,
ընթերցողք
աւրինաց
եւ
մարգարէից,
աշակերտեալք
աւետեաց
Աւետարանին,
հաստատեալք
ի
հաւատս
Առաքելոցն,
շինեալք
ի
վերայ
վիմին
հաստատութեան,
ակնկալեալք
երկնաւոր
յուսոյն
ի
գալստեան
տեառն
մերոյ
Յիսուսի
Քրիստոսի,
եւ
նորա
ընդ
առաջ
ելանել
մեզ
ամենեցուն,
զի
իցեմք
առանց
ամաւթոյ
եւ
պատկառանաց,
եւ
ճանաչել
զնա
ի
նորուն
չարչարանացն
նշանաւք
բեւեռացն,
եւ
ի
բանից
նշանագիր
Աւետարանին։
79
Նաեւ
ի
գործոց
մերոց
դարձեալ
ճանաչիցիմք
նմա.
զի
իցեն
գնացք
մեր
ըստ
սուրբ
քարոզութեան
Առաքելոց,
թէ
կատարեալ
իցէ
մարդն
Աստուծոյ
ամենայն
ճշմարտութեամբ.
զի
լուիցեմք
զձայն
բարերարին,
որ
ասէ
ցամենայն
պատուիրանապահսն.
Եկայք
աւրհնեալք
Հաւր
իմոյ,
ժառանգեցէք
զպատրաստեալ
ձեզ
արքայութիւնն
ի
սկզբանէ
աշխարհի
։
80
Ընդ
որում
Հաւր
եւ
Հոգւոյն
Սրբոյ
փառք
եւ
պատիւ
այժմ
եւ
միշտ
եւ
յաւիտեանս
յաւիտենից .
ամէն։