Խրատք

Ե
       Արդ Պետրոսի, զայս խորհուրդ իմացեալ գնաց ի գերեզմանէն ընդ միտս զարմացեալ, եմուտ ի տունն հանդերձ այլովք աշակերտաւքն։ 2 Եւ քանզի երկիւղ մեծ էր վասն ահին Հրէից, զգուշութեամբ մեծաւ զդուռն ի փակի ունէին` լուռ նստելով. բազում խորհուրդք յածման մտանէին ի սիրտս իւրեանց, եւ իբրեւ զորբս եւ անվերակացուս զանձինս համարէին. ի Հրէիցն հալածեալ եւ յԱստուծոյ մնացեալ եւ յընտանեաց վաղու իսկ հեռացեալ էին, տխուր եւ տրտում եւ ողորմելի քան զամենայն մարդիկ երեւէին ի ժամուն . քանզի գոյր ոք ոչ իսկ ի նոսա որ կարէր բանալ զբերան իւր, եւ բան մխիթարութեան խաւսել ընդ նոսա։
       3 Եւ մինչդեռ յայսմ նեղութեան էին, եկն Յիսուս, եկաց ի մէջ նոցա եւ ասէ. Ողջոյն ընդ ձեզ։ 4 Եւ այս էր մեծ զարմացումն եւ ահագին տեսիլ. դուրք փակեալ, եւ շուրջ զշինուածովն ամենայն զգուշութիւն պատրաստութեան, եւ մուտ ի ներքս ամենեւին ոչ գոյր։ 5 Իբրեւ ետես Տէր եթէ յեւս յափշութիւն կրթեցան սիրտք նոցա, վաղվաղակի եցոյց զձեռսն եւ զկողս, զի ի մեծ եւ յերեւելի նշանացն ծանիցեն զՏէրն, եւ փարատեսցէ զտրտմութիւն սրտից նոցա։ 6 Դարձեալ կրկնեաց եւ քաջալերեաց կրկին ողջունիւն։ 7 Եւ քանզի ընդդէմք են խռովութիւն եւ խաղաղութիւն, մատոյց զողջոյնն աւգնական խաղաղութեանն. հալածեաց եւ հեռացոյց ի սրտից նոցա զյոյզ խռովութեանն, եւ փարատեաց յանձանց նոցա զերկրային զսուգ եւ զտրտմութիւն, եւ արար զնոսա անխրախտս մտաւք եւ անչարչարելիս հոգւով։
       8 Եւ իբրեւ յամենայն կողմանց մաքրեաց զնոսա յերկրաւոր ապականութեանցս, պնդեաց եւ կարծրացոյց զանձինս նոցա առաւել քան զհարստութիւն անդամանդի, զի կարասցեն ընդունել զանպատում շնորհս նորա, որ մեծն է եւ առաւել քան զամենայն, ընդ որում ոչ ինչ կշռի յերեւելեացս։ 9 Իսկ արդ զիա՞րդ կշռեցից ընդ այնմ` որ ոչ տեսանի եւ ոչ զննի , եւ ամենայն տեսանելեացս եւ ըմբռնելեացս նա է կենդանութիւն։ 10 Եւ զի՞նչ, այն որ այնչափ մեծացեալ առաւելաւ քան զամենայն, ես ոչ կարեմ ասել. իմանամ Է, գիտելով ճշմարիտ` զի գոյ Աստուած. հաւատարիմ է ինձ. զորպիսութիւն նորա ոչ գիտեմ. ես որ երեւինս` զայս եւեթ գիտեմ, զաներեւոյթսն Աստուծոյ` Աստուած միայն գիտէ։ 11 Բայց արդ ահա հարկեցայ ասել զոր ոչ գիտեմ. զի որպէս եմուտ դրաւքն փակելովք, եւ որմքն ողջ կային եւ դուրքն ոչ էին խախտեալք, եւ ինքն բոլոր ի ներքս էր, մինչեւ զձեռսն եւ զկողսն եցոյց նոցա, երկիցս անգամ բերանալիր ողջունիւ հաստատեաց զնոսա, ըստ նմին աւրինակի շնորհէ Տէր աշակերտացն իւրոց զայն պարգեւս` զոր ծով ոչ տանի , եւ ցամաք ոչ հանդարտէ, եւ երկինք թէ բաւեսցեն առ ի բնակութիւն։
       12 Արդ ասա զոր ասելոց ես, մինչեւ յե՞րբ մեծացուցանես յանչափութիւն։ 13 Ասել ահա կամիմ, այլ ի գիտելոյն վաղ հրաժարեցի։ 14 Դարձեալ եւ երկնչիմ յոյժ. գուցէ իբրեւ ես ասիցեմ, ոչ հանդարտիցես լսել. եւ յոչ հանդարտելն քո` կասկածեմ գուցէ եւ մեռանիցիս իսկ. եւ մեռանիցիս իսկ ոչ միայն ըստ բնութեան, այլ ըստ բնութեան եւ ըստ տարաբնութեան։ 15 Բայց ես գիտեմ զի դու այսրէն ընդդիմանաս ինձ եւ ասես, թէ դու ուստի՞ լուար, եւ յորժամ լուար` ընդէ՞ր ոչ անդէն եւ մեռար, այլ այժմէն կեաս եւ կելոյ ակն ունիս։ 16 Այո՛, այսպէս է. ես ոչ միայն այժմէն` եւ կամ սակաւ կելոյ ակն ունիմ, այլ եւ անմահացայ իսկ։ 17 Եւ եթէ արդարեւ այդ այդպէս է, ասա ինձ զի եւ ես լուայց եւ ընկալայց եւ անմահացայց։
       18 Ասեմ, եթէ յանձն առնուս. բայց սրբեցիր մաքրեցիր, ամենեւին պարկեշտացիր, ամենեւին առողջացեալ ի բաց արա զքեզ յերկրային ախտիցս չարչարանաւք եւ տանջանաւք. պատրաստեա զքեզ երկնագնաց ընտրելոցն. արտաքոյ դիր զքեզ ամենայն աշխարհական հոգոց եւ ամենայն աղտեղութեանց սորա եւ ի պատիր ի զբաւսանաց սորա, որ է ժամանակեան մեծութիւնս։ 19 Յորժամ զայս ամենայն թողում ի բաց, զի՞նչ տացէ ինձ ընդ այսր ամենայնի։ 20 Ասացից քեզ. միայն հաւատա, միայն յուսա, միայն կամեաց, միայն ախորժեաց, միայն բուռն հար եւ զհետ երթ։ 21 Եւ ո՞ւր երթամ եւ զո՞յր զհետ. զխաչեցելոյն։ 22 Եւ ո՞ւր տանիցի. ի տուն։ 23 Յո՞ր տուն. ուր աշակերտքն ժողովեալ նստին, եւ դուրքն փակեալ են. ընդ ո՛ր կամի` մտանէ, եւ արարածք չարգելուն զնա. եւ դու եթէ կամիս` կարես։ 24 Նորա բնութիւնն, ասէ, տանի զայն. եւ դու հաւատա, վստահացիր քեզ, եւ կարես մտանել ընդ նմա։ 25 Նա խոնարհեցոյց զերկինս եւ էջ ի գալն իւր առ քեզ. եւ դու հաւատա առաջին գալստեանն եւ թռչիս եւ ի վեր ելանես։ 26 Նա ծնաւ ի սուրբ կուսէն, եւ կուսութիւնն ոչ խախտեցաւ. եւ դու հաւատ ունիս ի կուսածին բանն Աստուած, եւ ծնանիս ի սուրբ կուսէ աւազանին, եւ անուանիս եղբայր Քրիստոսի, եւ կուսութիւն աւազանին ոչ լուծանի։ 27 Նա յիւր մարմինն ընկալաւ զչարչարանս, եւ չարչարելի մարմնով եբարձ զչարչարանս ամենայն մարմնոց, եւ ինքն անվնաս պահեցաւ յանմենայն չարութենէ. հաւատա եւ դու սուրբ չարչարանացն Քրիստոսի, եւ լեր նմա չարչարակից չարչարելի մարմնովդ , եւ անվնաս պահեա զոգիդ յամենայն վնասալի ախտից աշխարհի։ 28 Նա զի ոչ էր պարտ մահու` մեռաւ, եւ թաղեցաւ եւ յարեաւ ի մեռելոց, եւ զդուրս գերեզմանին ոչ եբաց. դու հաւատա ի թաղեցեալն եւ յարուցեալն, որ գայ աւերել զամենայն գերեզմանս, եւ յարուցանել զամենայն ննջեցեալս առանց թերութեան եւ պակասութեան։ 29 Արդ եթէ զայս զաւրութիւնս հաւատոց զգեցցիս, եւ ի տուն Պետրոսի մտցես, եւ նստցիս ընդ աշակերտսն ամենեսեան նովին հաւատովք, զնոյն ողջոյն ընկալցիս, եւ նովին ողջունիւ դարձեալ արժանի լինիցիս մեծի պարգեւին այնմիկ զոր ասելոց եմ։
       30 Քանզի յորժամ կայր Տէր ի մէջ աշակերտացն ի տան` յոր եմուտ դրաւքն փակելովք, նմանեցաւ տունն այն երկնի եւ երկրի, եւ ամենայն զարդուց եւ զուարթնոց երկնից եւ ամենայն էիցս կենդանեաց եւ մարդկան որ յերկրի, եւ մանաւանդ ինքեան Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ։ 31 Եւ որպէս յարարչութեանն ըստ ճառեցելումն իմանի Արասցուք , ասէ , ըստ պատկերի մերում , իբրեւ առ թուական, իսկ արարն ` ըստ պատկերի Աստուծոյ, եւ փչեաց իմանալին ըստ միականի զաւրութեանն, սոյնպէս եւ ի տանս յայսմիկ երկիցս ողջունիւն։ 32 Եւ որպէս առաքեաց զիս Հայր իմ , առաքեմ եւ ես զձեզ , ճանաչի ըստ առաջին երրեակ թուին։ 33 Իսկ որ փչեաց ի նոսա եւ ասէ Առէք զՀոգին Սուրբ ի ձեզ , եւ եթէ ումեք թողջիք զմեղս իւրեանց ` թողեալ լիցի , եւ եթէ զոք կապեսջիք , կապեալ եղիցի , այս դարձեալ տանի հանէ անդրէն յառաջինն յիսկզբան բանիցն գլխաւորելով . Եւ արար Աստուած զամենայն ինչ . եւ ետես Աստուած զամենայն զոր արար , եւ ահա բարի է յոյժ ։
       34 Եկա՞ք ինչ արդեաւք շուրջ զտամբն, եթէ եւ այլ եւս պիտիցի գալ։ 35 Զգալն ահա եկաք, եւ ի ներքս եւս մտաք, եւ սակաւ բանիւ զամենայն ասացաք. այլ հաւանեցուցանել զամենեսեան ոչ կարացաք։ 36 Եւ ընդէ՞ր արդեաւք. վասն զի ոչ ամենեքեան ի ներքս էին։ 37 Եւ եթէ երկինք էր տունն, ո՞ մնայր արտաքոյ։ 38 Դարձեալ բազում անգամ հարցանեմ զասացեալսն, եւ այլ տայ ասել. որ ոչ հաւատս ունէր` այն էր արտաքոյ. քանզի առանց հաւատոց անհնարին է զՍուրբ Հոգին ընդունել։ 39 Ահա այս է մեծ պարգեւն զոր ոչ կարէի ասել, եւ հարկեցայ ասել։ 40 Եւ եթէ ժպրհեսցի ոք եւ կամեսցի առանց հաւատոյ մերձենալ ի զաւրութիւն Հոգւոյն, եթէ քահանայ իցէ` իբրեւ զԿայիափայն պատառի եւ հերձու. եւ եթէ յաշխարհէ` իբրեւ զԱնանիա եւ զՍափիրա։ 41 Իսկ արդ ո՞վ իցէ բաւական առանց մեծի աւգնականին ընդունել զարարող Սուրբ Հոգին, բայց եթէ ինքն Տէր փչեսցէ ասելով` առէք զՀոգին Սուրբ ի ձեզ։
       42 Զարմանամ ընդ այս եւ յոյժ եմ սքանչացեալ, եթէ զիա՛րդ որմք տանն ժոյժ կալան, եւ յատակքն ոչ պատառեցան։ 43 Բայց դարձեալ յիշեցի, զի երկնից երկինք էր տունն. որպէս զի թէ յանապատի բնակիցի թագաւորն, շինեցաւ անապատն, եւ ասեն նմա մեծ քաղաք այնուհետեւ եւ ոչ անապատ. առաւել քան զայն` տունս այս քաղաք երկնային եղեւ, եւ որք ի ներքս էին` երկնաքաղաքացիք, եւ որք ոչ անդ դիպեցան` դեռ եւս երկրայինք են` դժուարաւ առ ի հաւանութիւն։ 44 Բայց եթէ նոյն ինքն Տէրն դիպեսցի նովին զաւրութեամբ, զնոյն շնորհս ընկալցի. ապա կարասցէ վիճակակից լինել երկոտասանիցն, եւ մանաւանդ եթէ ի նմին տան եւ ի նմին տեղւոջ նոյն Տէր։ 45 Եւ եթէ կամիս լուր աւետարանագրին, զի ասէր զամենայն ճշմարտութեամբ . Թովմաս , ասէ , մի յերկոտասանիցն ոչ էր ընդ աշակերտսն , յորժամ եկն Յիսուս եւ երեւեցաւ նոցա ։ 46 Զի թէպէտ եւ լուաւ յայլոցն, ոչ ինչ կալաւ յանձին հաւանել նոցա. այլ ինքնատես կամի լինել, եւ մերձաւորագոյն զվէրս բեւեռացն զննել։ 47 Եթէ յիշէք զոր ես ձեզ յառաջագոյն ասացի, ո՛րպէս դժուարագոյն է կեալ ջրայնոց ի ցամաքի եւ ցամաքայնոց ի ջուր, առաւել եւս դժուարագոյն է առանց հաւատոյ ընդունել զպարգեւս Հոգւոյն Սրբոյ. որպէս վիճէր այրս այս թերահաւատ բանիւքն ընդդիմանալով ընկերացն։
       48 Ո՛վ տէր իմ Թովմաս, ո՞չ ապաքէն հաւատք ի լսելոյ են . եթէ տեսանես եւ զննես եւ կաս ի վերայ ճշմարտին, ոչ եւս ասին հաւատք, այլ ճշմարտութիւն։ 49 Ի Տեառնէ բազում անգամ լուար զչարչարելն, զմեռանելն եւ զյառնելն։ 50 Աշակերտքդ բանից նշանաւ խաւսին ընդ քեզ եւ զորպիսութիւն յայտնութեանն պատմեն քեզ. եւ զի սուտ չեն` դու քաջ գիտես, եւ զի Տէրն արդար խաւսէր` այնմ տեղեակ ես. ընդէ՞ր այդչափ յամառեալ պնդիս։ 51 Եթէ ոչ տեսանեմ, ասես, ոչ հաւատամ։ 52 Տեսանել արդեաւք ահա տեսանես. մի՛ գուցէ ոք պարսաւիցէ զքեզ։ 53 Ոչ, ասէ. թող միայն երեւեսցի ինձ, միայն տեսից ես. զի եթէ տեսից եւ զննեցից, եւ զիմ միտս անխիղճս արարից. եւ եթէ պարսաւեսցէ ոք, ես յանձն առից, ոչ ինչ պատկառեմ ես յայնմանէ. գիտեմ ես զքաղցրութիւն Տեառն իմոյ, զի մարդասէր է եւ ողորմած։ 54 Չեմ ես, ասէ, մեծ քան զՊետրոս, եւ ոչ թերահաւատութիւնս իմ քան զուրացութիւնն նորա մեծ. եւ եթէ նմա արտասուքն իւր եղեն փրկութիւն, եւ ինձ ամաւթն իմ լինի թողութիւն. բայց միայն տեսից զայն` որում ցանկացեալն եմ։ 55 Եւ եթէ իշխեմ ասել զայս եւս, աղաչեցից զՏէր զի ի նմին տան երեւեսցի ինձ նովին յայտնութեամբ. ոչ միայն դրաւքն փակելովք, այլ եւ նովին ողջունիւ ի մէջ նորին ընտանեաց։ 56 Ես ահա ասացի զիմ կամքն. հրաման ոչ իշխեմ տալ, այլ աղաչել կամիմ. եթէ իցեմ արժանի, աւգնեսցէ տկարութեանս իմոյ։
       57 Իսկ բարերարն ամենայնի իբրեւ ետես զտապ նեղութեան աշակերտին, գթացեալ ողորմեցաւ ի յոյզ մտաց նորա. բայց թոյլ ետ զի լցեալ կատարեսցին աւուրք թուական առաջին նշանադրութեանն, մինչեւ թլփատեսցի անթլփատութիւն թերահաւատութեան իւրոյ, եւ ապա արժանի լիցի նորոգել եւ ընդունել զառանց երկմտութեան աւետիսն, որպէս եւ աշակերտակիցքն նորա։ 58 Քանզի ցուցանէ աւետարանգիրն . Եւ եղեւ , ասէ , յետ ութ աւուր դարձեալ անդէն միւսանգամ անդ էին ի միոջ վայրի ի ներքս աշակերտքն ի նմին տան , եւ Թովմաս ընդ նոսա . եկն Յիսուս եկաց ի մէջ նոցա դրաւքն փակելովք , եւ ասէ . ողջոյն ընդ ձեզ։ 59 Եւ ցԹովմաս ասէ . բեր զմատունս քո ի ձեռս իմ եւ զձեռս քո ի կողս իմ . տես եւ ճշմարտեա , եւ մի՛ լինիր թերահաւատ , այլ հաւատա ։
       60 Եւ զայս ասացեալ Թովմայի լինի միանգամայն յամաւթ եւ յերկիւղ, յընկերացն ամաչէ, եւ ի Տեառնէն երկնչի ասելով . Տէր իմ եւ Աստուած իմ ։ 61 Եւ ընդէ՞ր յառաջ Տէր, եւ ապա Աստուած։ 62 Յարարչութեանն ոչ այնպէս . եւ ի հինգ աւուրսն` Տեառն անուն լռեալ դադարեաց, Աստուած անուն ի մէջ անցեալ` զամենայն առնէ, իսկ ի վեցերորդին ապա եւ Տեառն անուն երեւի։ 63 Իբրեւ յայտնի է պատճառ իրացդ. քանզի Աստուածդ անուն արարչական զաւրութիւն է, եւ է հաշտ եւ համբոյր եւ արարող։ 64 Իսկ ուր արարչութիւն է` աւրինադրական չեւ եւս է. ապա եթէ ի դատողութիւն եկեսցեն արարածք, պիտոյ է եւ աւրէնսդրականն. որպէս եւ Առաքեալս այս յայտ արար. ընտրող իմաստութեամբ ետ պատասխանի եւ ասէ՝ Տէր իմ եւ Աստուած իմ։ 65 Քանզի անկայ, ասէ, ընդ դատաստանաւ թերահաւատութեան իմոյ. դատես զիս, քանզի արժանի եմ խրատու. այլ ի թուոյ աշակերտացդ զիս մի՛ հաներ, քանզի գիտեմ եթէ մեծ են յանցանք իմ. բազում են վկայք յարութեանդ քո, եւ ինձ ոչ միայն բազմութեանն պարտ էր հաւատալ, այլ քոց բանիցն իսկ, որ հանապազ ուսուցանէիր եւ կրթէիր զմեզ, զոր եւ գործով իսկ կատարեցեր։ 66 Բայց արդ որովհետեւ ողորմութեամբ երեւեցար ի սմին տեղւոջ առաջին աւրինակաւն, եւ պարզեցեր զթերահաւատութիւն խորհրդոց իմոց, եւ բացան աչք մտացս, եւ դէմ յանդիման տեսի զՏէրդ իմ, իշխեցից ասել` Տէր իմ եւ Աստուած իմ. զի յանդիմանելովդ քով զիս ` նոր մարդ արարեր, եւ ոչ թողեր յոգիս իմ եւ ի մարմինս իմ տեղի դատողութեան։ 67 Այսուհետեւ Աստուած իմ ես դու. եւ որով Աստուած իմ ես դու` դովիմբ եւ տէր, դովիմբ եւ աւրէնսդիր, դովիմբ եւ թագաւոր, դովիմբ եւ Հայր, ծնիչ եւ սնուցիչ, տուող պարգեւաց, եւ ժառանգեցուցիչ զկեանսն յաւիտենականս։
       68 Բայց թերեւս ասասցէ ոք. ահա երիցս անգամ երեւեցաւ Տէր ի նմին տան, ընդէ՞ր ի պետրոսեանս փչեաց եւ ասէ` առէք զՀոգին Սուրբ ի ձեզ, եւ Թովմայի զայս ոչ արար. զի եթէ կատարումն տուչական շնորհին Հոգին սուրբ է, երեւի թէ Առաքեալս այս զրկեցաւ։ 69 Ասացից եւ վասն այդր որչափ եւ ի կարի է, ոչ նորոգս եւ ոչ այլաձայնս, այլ զոր գիտէք ամենեքեան եւ հաւատովք ընդունիք։ 70 Սուրբ հոգին Աստուծոյ արարող զաւրութիւն է, եւ գութ սիրոյ իւրոյ թափանցէ ընդ արարածս. այլ ինքն յինքեան իմանի անհատ եւ անբաժանելի. եւ ոչ յինքենէ շնորհքն, այլ շնորհքն ի նմանէ. եւ ոչ յինքենէ պարգեւն, այլ պարգեւատու ամենայնի։ 71 Եւ որպէս Հայր իւր յանձնէ էութեամբ, սոյնպէս եւ Սուրբ Հոգին ըստ Հաւր եւ Որդւոյ։ 72 Արդ յասելն Որդւոյ ցաշակերտսն` ողջոյն ընդ ձեզ, Հոգւով Սրբով լցան ամենեքեան. իսկ զի փչեաց ի նոսա, զառաջին արարչութիւնն յերկրորդում աստ յիշեցոյց, եթէ որ արար զմարդն առաջին, նոյն եւ որ եկն եւ փրկեաց եւ նորոգեաց։ 73 Իսկ յասելն` առէք զՀոգին Սուրբ ի ձեզ, իմացութիւն տեսական։ 74 Որպէս զգեցաւ Որդի մարմին բնութեան մերոյ կամաւք Հաւր, նոյն կամք են եւ Հոգւոյն Սրբոյ. զի որպէս Որդի զգեցաւ զմարդկութիւն, նոյնպէս եւ մարդկութիւնս զգեցաւ զՀոգին Սուրբ, զի ի ձեռն Սուրբ Հոգւոյն զգեցեալ իցեմք զորդիութիւն եւ զհայրութիւն։ 75 Եթէ ոչ այսպէս էր ճշմարտիւ, զիա՞րդ կարէաք ասել հայր մեզ զԱստուած, եւ եղբայր մեզ զՔրիստոս, եւ նորոգումն մեզ զՍուրբ Հոգին. զի ոսկր եմք յոսկերացն Քրիստոսի, ապա եւ միտք ի մտացն Հաւր, նոյնպէս եւ զաւրութիւն Հոգւոյն Սրբոյ։
       76 Ապա եթէ դարձեալ ոք հարցանիցէ, եթէ դո՞ւ ասացեր` անհատ եւ անխառն զաւրութիւն Սուրբ Երրորդութեանն, ես ոչ յուրաստ լինիմ յիմոց ասացելոցն, եւ ոչ քումդ ընդդիմանամ, եւ ոչ զարարիչն ընդ արարածս համեմատեմ, եւ ոչ զանշարժելի բնութիւնն խախտեմ։ 77 Քանզի անյեղեղուկ է աստուածութիւնն. իսկ մերս անկեալ դնի ընդ բազում ապականութեամբք եւ փոփոխմամբք, եւ կարաւտ է աւգնականի արարչական զաւրութեանն. զի որ արարն, նոյն նորոգեսցէ յանապականութիւն։ 78 Եւ որպէս բազում անգամ ասացաք, նորոգումն ի ձեռն փչմանն յաշակերտսն` ետ զՀոգին Սուրբ, եւ նովին Հոգւովն նորոգելոց է զամենայն արարածս, եւ առաւել զբնութիւն մարդկութեանս մերոյ. բաժանէ ի մասունս բազումս, եւ պիտոյ է մի Հոգի ի կապ եւ ի զաւդ ամենեցուն, որպէս եւ ոք յիւր մարմնի ուսցի ճշմարտապէս։
       79 Բայց իմ զքեզ աղաչեցեալ, այդրէն զքեւ ի քեզ հայեաց եւ տես զխառնուածս քոյոյ բնութեանդ. մարմին մի է, եւ անդամք բազումք, եւ իւրաքանչիւր ադամքն ի բաժանմունս են անքէն եւ աննախանձ եւ յոյժ սիրելիք միմեանց եւ վաստակաւորք ամենեքեան։ 80 Իսկ յորժամ ընդունին զհատուցումն ըստ իւրաքանչիւր վաստակոց, ոչ ոք ի նոցանէն առանձին զպարգեւն իւր համարի. եւ մանաւանդ եթէ իցէ նահատակութիւնն ընթացից ոտին, եւ կամ կորովութեան ձեռին, կամ ճարտարութեան բանի, կամ մտաց առատութեան յիմաստութիւն, եւ կամ բնաւ իսկ որոյ եւ իցէ մասանց մարմնոյն։ 81 Քանզի ոչ եթէ խառն ի խառն ընթանան, այլ կարգաւ աւրինաւորք են` ըստ դրական թուոց մասանց մարմնոյն։ 82 Արդ ասա դու ցիս, ո՞ ի նոցանէ ընդունիցի զպարգեւն։ 83 Ես գիտեմ` ընթանաս դու ի գլուխն, այլ ոչ նախանձին ոտքն. եւ եթէ ձեռքն ընկալցին, ոչ ինչ զչարին այլքն. թէ միայն ի մարմնի իցէ պատիւն , հասարակաց է խնդութիւնն։ 84 Նա եւ անուն զոր ունի մարդն, դրական է եւ ոչ բնական, իբրեւ ոչ է նա գործակից քաջ նահատակութեանն. յառաջ քան զմարմինն անունն վկայեալ եւ պատուի եւ պսակի. զվէրս եւ զսպիս մասունք մարմնոյն ունին, եւ զքաջութիւն` անուն ժառանգէ. իսկ անդամք ամենայն խնդացեալ բերկրին ընդ անուանն, եւ այնպէս միաբանութիւն լինի բազմութեանն ամենայնի։ 85 Իսկ արդ եթէ առ մի մարդս այսպէս երեւի, ո՛րչափ եւս առաւել ի ձեռն որդւոյն Աստուծոյ , որ զգեցաւ զմի մարմին ըստ թուականի միոյ մարդոյ, եւ միով մարդով ունի զամենայն մարդկութիւնս։
       86 Արդ եթէ փչեաց ի նոսա, եւ ասէ` առէք զՀոգին Սուրբ ի ձեզ, թուով են որ ի ներքս են. այլ ոչ գիտեմք եթէ ամենեքեան ընկալան զՀոգին Սուրբ։ 87 Նա եւ ոչ ի վարան տարակուսի պիտի անկանիլ յայսմ տեղւոջ. քանզի ոչ եթէ տեղին էր որ սրբէր զմարդիկն եւ արժանիս առնէր ընդունել զՀոգին, այլ տէր տեղւոյն. զի վասն տեառն սուրբ երեւի տեղին։ 88 Եթէ վասն Տեառն լինիցի ամենայն, Տէրն յամենայն տեղւոջ է. եւ մինչ էրն յերկինս` յերկրի էր, եւ մինչ յերկրի էր` յերկինս, եւ մինչ ի տան էր` յաշխարհի էր եւ յամենայն տեղիս եւ առ իւրաքանչիւր մարդոյ եւ մարդկան. ապա եւ ընդ Թովմայի էր. ապա ուրեմն եւ յամենեսեան։
       89 Եւ փչեա՞ց ի հաւատացեալսն։ 90 Այո՛. իսկ ի թերահաւատսն` թէ եւ ի ներքս ի տան էին` եւ ոչ յոք։ 91 Լուր նմին իսկ Տեառն յասելն ցԹովմաս` ոչ գովելով, այլ պարսաւելով . Այդ զի տեսերդ դու զիս եւ հաւատացերդ , երանի որ ոչ իցէ տեսեալ եւ հաւատասցէ յիս ։ 92 Իսկ արդ փո՞քր ինչ համարիցիս զերանութիւնս զայս . զի եթէ մարդ մարդոյ երանի տայր` սակայն եւ այն մեծ էր, թող թէ Աստուած մարդոյ երանէ. զի թէ ի հաւատալ մարդոյն որ ոչ էր զնա տեսեալ` երանի ետ, զի՞նչ ինչ կարծես զերանութիւնս զայս, բայց եթէ զՀոգին Սուրբ։
       93 Եւ եթէ դարձեալ ասիցես։ 94 Ահաւասիկ պետրոսեանքն հաւատացեալք էին, որպէս դու ասես, եւ զՀոգին Սուրբ ընկալեալ էին, կրկին փչումն զի՞նչ պիտոյ էր։ 95 Դու իբրեւ զմարդ հարցանես եւ իբրեւ զմարդ տգիտանաս. զաներեւոյթսն Աստուծոյ ոչ գիտես, նմա եւ ծածուկքն մեր յայտնի են։ 96 Նա եւ քեզ աւադիկ վերստին իսկ պիտոյ է ոչ փչումն, այլ նախ հաւատք, եւ ի ձեռն հաւատոցն ապա կարես ընդունել զսուրբ փչումն` ոչ բերանով եւ ոչ ըռընգամբք, այլ իմանալի զգայութեամբն Աստուծոյ։ 97 Դու զի՞նչ գիտես թէ ո՛յք էին ի տանն եւ քանիք էին։ 98 Ոչ վայրապար ինչ ասացի. եւ զի՞նչ պիտոյ էր նոցա։ 99 Ո՞չ ասացի եթէ յոյժ դղրդման ժամանակք էին, եւ ամենեքեան ի շարժման էին, թէպէտ եւ հաւատովք հաստատեալ էին, սակայն եւ մխիթարութիւն հաւատացելոցն պիտոյ էր մատուցանել. եւ մխիթարիչ միայն Սուրբ Հոգին է։
       100 Բայց այն զի ասացի թէ ո՛յք էին անդ եւ քանի՛ք էին, ոչ վայրապար ասացի. քանզի խռովութեան պատճառք ոչ այլ ոք է, բայց մեղք, եւ մեղաց զաւրութիւն` սատանայ, եւ սատանայի զաւրութիւն` դեւք։ 101 Արդ փչելով Տեառն յԱռաքեալսն, ասելով` առէք զՀոգին Սուրբ ի ձեզ, դեւք հալածեցան , սատանայ յետս չոգաւ, մեղք կորեան, Առաքեալքն լցան Հոգւով Սրբով։ 102 Բայց ասելով` առէք ի ձեզ, ոչ ես բռնաբար տամ. քանզի աստուածային Հոգին յանձն երկմիտ ոչ մտանէ, եւ ի հոգի նենգաւոր ոչ բնակէ, այլ ի մարմինս սուրբս եւ յոգիս յստակս եւ ի միտս հաստատեալս։ 103 Առէք, ասէ, ի ձեզ կամաւք ձերովք, եւ կատարեցէք զկամս Սուրբ Հոգւոյդ։
       104 Բայց զփչեաց յորժամ լսես, քաջիմաց լեր, մանր քննեա, սրատես լեր մտաւք առաւել քան աչաւք։ 105 Քանզի զանուն ուրուք ոչ ասաց, եւ առանձինն յոք ոչ փչեաց. այլ ի նոսա, ասէ, փչեաց. եւ ի նոսա ասելովն` ըստ գրեցելումն երեւի` թէ որք ի տանն էին. իսկ ըստ իմանալոյն` յամենայն աշխարհ. եւ յամենայն աշխարհ ասելով` երեւի թէ յամենայն մարդ. եւ յամենայն մարդ ասելով` ի ձեռն ճշմարիտ հաւատոցն. քանզի ուր հաւատք են, անդ եւ Աստուած. եւ ուր Աստուած է , ամենայն ոք անդ է։
       106 Արդ Առաքեալս այս իբրեւ լուաւ ի պետրոսեանց, եթէ տեսաք մեք զՏէր, եւ զայս ինչ խաւսեցաւ ընդ մեզ, եւ սորա թէ հաւատովք ընկալեալ էր զլուր տեսլեանն, նոյն յայտնութիւն էր նմա, նոյն ողջոյն էր ընդ նմա, նոյն փչումն էր նմա, նոյն Սուրբ Հոգին երեւէր նմա. որպէս եւ Տէրն ինքնին ասէ . Երանի որոց ոչ իցէ տեսեալ , եւ հաւատասցեն յիս»։ 107 Եւ որպէս վերագոյն ասացաք, եթէ միոյ մարդոյ մի մարմին է, եւ մասունք բազումք, եւ միաբանութիւն առ հասարակ, ապաքէն եւ աշխարհս մի նիւթ` միոյ ձեռին արարած, եւ ի բազում տեսակս բաժանեալ, եւ սեռք տեսակացն ըստ իւրաքանչիւրոցն զոյգք եւ հաւասարք առ մի անդր հային ամենեքեան, ուստի զգոլն եւ զկեալն ունին յԱստուծոյ. եւ ամենեցուն իշխան եւ առաջնորդ` մարդ, եւ առաւելեալ քան զամենեսեան բնական խոհականութեամբ, եւ ստացական առաքինութեամբք. երկոցուն կատարումն` յորդին Աստուծոյ հաւատալ։
       108 Արդ առ որում գտանին հաւատք ճշմարիտք, ի նմա տեսանին ամենայնքս` որ են առանց ախտից եւ չարչարանաց. որպէս եւ մեծն Մովսէս ունէր փչումն ի Հոգւոյն Սրբոյ, եւ ի նմին շնորհաց Հոգւոյն զոր ունէր Մովսէս տուչութեամբն Աստուծոյ` լնուին եաւթանասուն եւ երկու ծերքն, եւ մարգարէանային ի մէջ ժողովրդեանն. եւ Մովսէս ի Հոգւոյն Սրբոյ շնորհացն ոչ թերացաւ. թէպէտ եւ արկին ոմանք նախանձուկս, նա եւս առաւել լցեալ Հոգւով Սրբով` ըղձանայ զամենայն ժողովուրդն Տեառն դառնալ ի մարգարէութիւն։ 109 Ապաքէն նոյն Տէր է, որ Մովսէսի շնորհեաց զՀոգին Սուրբ, եւ ի տանն նա փչեաց զնոյն հոգի։ 110 Զի ի ձեռն սակաւ թուականին անթիւ են բազմութիւնք հաւատացելոց ի Քրիստոս. ընկալցին զնոյն շնորհս Հոգւոյն անքէն եւ աննախանձ։ 111 Քանզի ոչ եթէ մասն է պարգեւն, այլ ամենայն մասունքն աստուածատուր շնորհին, որով արար զերկինս եւ զերկիր եւ զամենայն գոյսս որ ի սոսա։
       112 Բայց թերեւս ի թիւ երկոտասանիցն յոյժ խնդրելի է` յորս փչեաց զՀոգին Սուրբ, թէպէտ եւ ոչ ամենեցուն. սակայն այնոքիկ որ սիրեն մեծապէս կամաւք զիմաստութիւն ոգւոց եւ մարմնոց, ստասցին ի վիճակս երկոտասան Առաքելոց, որ լինին երրեակ չորք, եւ վեց երկու. եւ ի միասին գլխաւորելով լինի երկոտասան. որ է սկիզբն միակին ի գլուխ երկոտասանիցն փչումն Սուրբ Հոգւոյն. եւ ի միոջէն եւ յերկուցն եւ ի չորիցն լնու եւ կատարի եաւթներեակ թիւն. զի ի վեցի անդ տեսանիցի աշխարհարարութիւնն, եւ ի միականին` կատարումն եաւթներեկին, եւ ի չորրորդումն` նիւթական գոյացութիւնս։ 113 Իսկ ի միում վեցեկին երիւք կրկնակաւք լնու երրեակ թիւն, եւ բերէ զնմանութիւն զանեղին եւ զանսկզբնաւորին զինքնագոյ զաւրութեանն։ 114 Իսկ միակ երիցն գեր ի վերոյ անուն եւ անճառելի, միայն իմանալի, որ է անբաժանելի. յերիցն լինի եւ պատարուն երրեակ թուոյն։ 115 Դարձեալ եւ ըստ եաւթանն տեսանի գոյացութիւնն եւ մերոց զգայութեանցս, որ բաժանեալ է յեաւթն մասունս տեսակաց` աչաւք եւ ընչաւք, ականջաւք եւ բերանով։ 116 Եւ որպէս ի սկզբանն լինելութեան ի ձեռն սորին թուականի աշխարհ գոյացաւ ի պատճառէն, որ ունի զնմանութիւն միակին` աւուրբք վեցիւք, յորում սեռք լինելութեան գոյացան. իսկ յառաջխաղացութեան աճմանն ի միակին` որ է եաւթներեակն, ի թիւ անկեալ ընդ վեցեկին` աճէ եւ բազմանայ եւ լնու երկոտասն թիւն, յորում եւ ամենայնքս տեսանին` երկնայինք եւ երկրայինք. երկնայինքն` արեգական եւ լուսնին, հինգ մոլորականքն եւ եաւթն անմոլար աստեղքն, որ լինին եաւթներեակ երկու. եւ յայս երկու եաւթներեկացս գոյանան ամենայն լինելութիւնք ախտաւորացս, որ են պատճառք կելոյ եւ տեւողութեան աշխարհիս։ 117 Դարձեալ նովին թուականաւ եաւթներեակ` ունին երկինք եաւթն պարունակս, որ անուանին գաւտիք, եւ են յարկք աւդեղէնք անջրպետեալք ի միմեանց բացատ միջոցաւն, շրջագայ կազմութիւնն հրամանաւ արարողին ոչ միայն կելոյ պատճառք ի ներքոյ արեգական, այլ եւ կելոյ եւ բարի կելոյ, եւ տեսական խոհականութիւն յերկնաւոր իմաստութիւն. զոր եւ մարգարէն Եսայի ասէ լցեալ Հոգւովն Տեառն, եւ տեսեալ զամենայն արարածս զի են մեծամեծք եւ սքանչելիք, եւ ի սմա իմանի սորին արարիչն եւ հաստատիչն , եւ լուեալ եւս ի նմին Հոգւոյ որ ասէ` ի բերանոյ Դաւիթ . Իբրե՜ւ զի մեծ են գործք քո Տէր , եւ զամենայն ինչ իմաստութեամբ արարեր ։ 118 Եւ մեծ իսկ են արդարեւ, զի Աստուած ի գործս իւր տեսանի. եւ իմաստութեամբ են, զի Քրիստոսիւ արարեալ է. եւ Քրիստոս Աստուծոյ զաւրութիւն եւ Աստուծոյ իմաստութիւն։ 119 Եւ որպէս էր իմաստութեամբն Աստուծոյ որ է Քրիստոս, նոյնպէս եւ Հոգւովն Սրբով. որպէս եւ նոյն Դաւիթ ասէ . Հոգւով բերանոյ նորա ամենայն զաւրութիւնք նոցա . նորայն ասելով` զՀաւրն` Հոգւովն, իսկ նոցայն` լինելութեանս։ 120 Արդ ուր ասէն երկինք պատմեն զփառս Աստուծոյ , զաստուածութիւնն յայտ առնէ. իսկ ուր զամենայն ինչ իմաստութեամբ արարեր, անդ զորդին Աստուծոյ ասէ. իսկ ուր բերան եւ Հոգի ասէ եւ զաւրութիւն, անդ զՀոգին Սուրբ զէակիցն Հաւր եւ Որդւոյ։
       121 Բայց Եսայի ի շնորհս Սուրբ Երրորդութեանն` ըստ եաւթն պարունակացն երկնից բաժանէ յեաւթն մասունս զտուչութիւն նորին Հոգւոյն, եւ բուռն հարկանէ զերկնէ եւ զերկրէ, եւ ածէ ի մի միաբանութիւն, եւ ասէ այսպէս . Բղխեսցէ գաւազան յարմատոյն Յեսսեայ , եւ ելցէ ծաղիկ յարմատոյ անտի . եւ հանգիցէ ի վերայ նորա Հոգի Աստուծոյ , Հոգի իմաստութեան եւ հանճարոյ , Հոգի խորհրդոյ եւ զաւրութեան , Հոգի գիտութեան եւ աստուածպաշտութեան , եւ լցցէ զնա Հոգի երկիւղի Աստուծոյ ։
       122 Արդ բազում անգամ ասացեալ զեաւթներեակ թիւն` որ է վերաբեր բնութեանն, մարգարէս Եսայի բոլորեաց բովանդակեաց` ած եւ կատարեաց ի բանն Աստուած, որ արար զերկինս եւ զերկիր անդստին ի սկզբանց. զինքն յարարածս կերպարանեալ տպաւորեաց, եւ յիւրն եկեալ զիւրսն առնու, զիւրն զգենու։ 123 Եւ զգեցեալ ոչ դիպուածով եւ ոչ յայլ ընդ այլոյ պատահումն, այլ զինքն ձեւացոյց երկնիւ եւ երկրաւ եւ միջոցաւս. երկնիւ` ըստ միակին, որ է Աստուածն բան. եւ երկրաւ` որ է մեր հողեղինութիւնս. իսկ միջոցաւս` թուական գաւտեաւք` ըստ եաւթն զգայութեանցս։ 124 Զի որպէս առ զհողուտ մարմինս մեր, որ է մասն երկրի, նոյնպէս եւ զաւդեղէնն եւ զհրայինն որ յերկնէ, եւ ի մեզ Քրիստոսիւ են. զսոյն եւ Տէր յինքեան մարմին ունէր, յոր կատարի ամենայն ինչ. քանզի նովաւ է սկիզբն լինելութեան եւ կատարումն նորոգման նորոյ աշխարհի։ 125 Եւ քանզի զգայութիւնքս որ ի մեզ են` անաւսրագոյն բնութիւն են քան զթանձրութիւն մարմնոյս, յանգութիւն ունին իմանալի խոհականութեան, զոր եւ մարգարէն հոգւոյ մասունս ասաց։ 126 Եւ ճշմարիտ. քանզի ականջաւքս լսեմք Աստուծոյ, եւ աչաւք տեսանեմք զարարածս` յորում իմանի Աստուած, եւ ըռընգամբքս ծծեմք զշունչ աւդոյս` որ է կենդանութիւն ամենեցուն, եւ ձայնաւոր գործեաւս բերեմք փառատրութիւն Աստուծոյ փոխանակ արարածոցս։
       127 Իսկ եթէ առ մերս այսպէս է, զի՞նչ ինչ իմանայցեմք առ տէրունի զգայութիւնսն։ 128 Կայ յերկրի, եւ աչաւք տեսանէ զՀայր յերկինս. շրջի ի Գալիլեա, եւ հոտ Ղազարու մահուն ազդի նմա ի հեռաստանն։ 129 Մեկնիչն ընդ միտս իւր յոգիսն հայհոյէր ասելով. Սա եթէ մարգարէ ոք էր, գիտէր` զիարդ ոչ ` որպիսի կին մերձենայ ի սա։ 130 Իսկ Տէր իբրեւ զբարձրաձայն զաղաղակ լուեալ` յանդիմանէ զնա առակաւք պարտապանաց երկոցունց հաւասարաբերական բանիւք ըստ մերում նմանութեան։ 131 Եւ առանց ականջաց լսեն նմա ամենայն տարերք, ջուրքն ի թակոյկսն, նկանակն ի ձեռին , հողմք ի ծովուն, մեղք ի մարդկան, մեռեալք ի գերեզմանս։
       132 Արդ այս է զոր մարգարէն Եսայի ասէ` եկեսցէ եւ հանգիցէ ի վերայ նորա եաւթն հոգի, ի ձեռն եաւթն զգայութեանցս զոր էառ Տէր, եւ գործեաց զամենայն կատարելութիւնս Հոգւոյն Սրբոյ, եւ յինքն բովանդակեաց զեաւթներեակն երկնային, եւ զեաւթներեակն զերկրային, որ է սկիզբն առաջինն, եւ կատարումն վերջինս. քանզի սկսանիմք ի միակէն` որ է հիմն եւ հաստատութիւն, եւ կատարեմք յեաւթներեակն` որ է ծայր եւ յանգումն ոչ թուական մասինն, այլ տեսական իմաստութեանն։ 133 Քանզի ի վեցն, ասէ, արար Աստուած զամենայնքս, եւ յեաւթներորդումն հանգեաւ։ 134 Եւ հանգչի՞ Աստուած. եւ ոչ երբեք։ 135 Եւ զիա՞րդ կարացից ասել նմա հանգչել ` այն որ ոչն վաստակէ։ 136 Այլ քաջ իմացեալ ած զմտաւ զինչ է հանգչելն Աստուծոյ, բայց եթէ կատարեսցին կամք նորա։ 137 Եւ ո՞ երբեք յեղելոց աստի կարաց հաճոյ լինել Աստուծոյ եւ հանգոյց զդատողական զաւրութիւն նորա. բայց միածինն ի Հաւրէ եւ կուսածինն յերկրէ, որով զամենայն արար Աստուած, եւ նա եկն գործեաց զամենայն հաճոյս Աստուծոյ։ 138 Ապա ուրեմն այս է աւրն եաւթներորդ, յորում հանգեաւն ասեմք Աստուած. քանզի ի վեց աւուրսն ամենայն ախտականքն եղեն, եւ Աստուած հեռի է յախտից եւ ի չարչարանաց։ 139 Բարի անուանեաց, այլ ախտս ոչ. քանզի յախտաւորաց անտի մարթի բարի լինել, այլ ոչ առանց չարչարանաց եւ ճգնութեան։ 140 Իսկ ուր առաքինութիւն է, անդ եւ բազում ճնշումն մարմնոյ տեսանի. իսկ ուր մարմնոյ ճնշութիւն է, անդ եւ աւուրք եւ ամիսք եւ տարիք եւ ժամանակք ընդ ապականութեամբ են անկեալք։ 141 Վասն որոյ ի միում աւուրն եւեթ հանգիստ սուրբ, որ անուանեալն է շաբաթ, եւ թուականաւ եաւթներեակ. եւ եաւթն թիւդ բերէ զնմանութիւն անծնի, եւ անծինն զանեղի, եւ անեղն ունի զարարչական զաւրութիւնն։
       142 Արդ ի վեց աւուրս տեսանի հազար ամն, յորում ամենայն աշխարհս անկեալ էր ընդ ապականութեամբ, մինչեւ եկն եհաս թիւ եաւթներեկին` զոր ի վեր անդր շաբաթ անուանեաց, եւ հանգիստ զնա համարեցաւ։ 143 Այս է գալուստն Տեառն, որ եմուտ դրաւքն փակելովք, եւ սրբեաց եւ մաքրեաց զաղտ վեց աւուրց առաջնոց. եւ անուամբ եաւթներեկին` որ է կոյս եւ անծին ի մահկանացու գոյացութեանցս , եւ բազմածնունդ առանց ախտիցն եւ չարչարանացն, զայն զաւրութիւն շնորհեաց երկոտասան Առաքելոցն, որով զաշխարհս յարդարեսցեն եւ կազմեսցեն ի վեցիցն ի դարն եաւթներորդ. զի իցեն բազմաբեղունք յարդարութիւն, եւ անծինք իցեն ի չարութենէն եւ յատելութենէ եւ յամենայն ապականացու պիտոյից աշխարհիս. որպէս եւ նոյն իսկ երկոտասան թիւ Առաքելոցն ունի տեսութիւն ի ձեռն գլխաւոր միակին` որով բարձին զախտ յաշխարհէ, ըստ երկոտասան մասինն որ յայտնութեամբ տեսանիւր ի հիւանդութեանն տեռատեսին երկոտասանամեայ։ 144 Քանզի կինն զցաւն առանձինն միայն ունէր. իսկ աշխարհ ի ծածուկ տանջեալ լինէր երկոտասան մասամբք տուընջեան եւ գիշերոյ. քանզի աւրն ունի զթիւ երկոտասան ժամուց, եւ զոյգ նմին` գիշերն, եւ ի ժամու անդ աւր մի ըստ թուական աւուրց ամսոյն, եւ աւրն ողջոյն գիշերային մասամբքն հնազանդեցան ունայնութեան։ 145 Եւ ունայնութիւն ասեմ ի բարեգործութենէ. իսկ որ ի բարւոյն ունայնացեալ է, լի է անարգութեամբ։ 146 Եւ անարգութիւն ասեմ զվրիպելն ի ճշմարտութենէ, եւ վրիպումն է թողուլն զԱստուած։
       147 Եւ քանզի ի սկզբանէ մարդիկ զհետ թշնամւոյն գնացին, եւ կամաւք ի հնազանդութիւն մտին ամենայն ապականութեան. առաջին թողուլն զԱստուած. երկրորդ ձեռագործաց երկիր պագանել. երրորդ անզգայիցն զոհել. չորրորդ անխտիր լինել յապականութիւն. հինգերորդ զպատկերակից իւր սպանանել. վեցերորդ ագահութիւն, որ է արմատ դառնութեան. եաւթներորդ ատելութիւն, որ է անպտղաբերութիւն արդար մասինն. ութերորդ գողութիւն, որ է սկիզբն աւերածոյ աշխարհիս. իններորդ յափշտակութիւն, որ գրգռէ զպատերազմունս. տասներորդ ստութիւն, որ է ուրացութիւն յԱստուծոյ. մետասաներորդ ամբարտաւանութիւն, որ է բեկումն ոգւոց եւ մարմնոց. երկոտասաներորդ պտուղ մահու, զոր ժառանգեցաք յապականութիւնս։
       148 Արդ այս երկոտասան մասամբք ամենայն աշխարհ անկեալ էր յախտ հիւանդութեան, եւ բղխէր ի սմանէ արիւն աներեւոյթ վիրացն. եւ բազում անգամ ջանայր առ բժիշկս, ոչ զի ողջացուցանէին միայն ոչ` այլ եւ յոյժ վէրս ի վերայ վիրացն դնէին. եւ ոչ միայն ի մարմնոցն հոսէր արիւն, այլ եւ յաներեւոյթ եւ յանարիւն ոգւոցն, որ էր բխումն աներեւոյթ ապականացու։ 149 Քանզի ի վեր հայելով յերկինս ` տեսին աստեղս եւ մոլորեցան, որ են պատճառք ժամանակեայ կենացս. զանժամանակն Աստուած ընդ նոսա փոխանակեցին եւ աստէն յերկրիս ըստ երկոտասան թուոց, ի նմին զորս քերթողք առասպելաբանեցին` ասելով այսպէս. Էր ոմն մեծ, ասեն, եւ առ նմին անհուն ժամանակ. եւ ի մերձենալ նոցա առ իրեարս, ծնան որդիս վեց, որում Տիտանս նկարագրեցին. եւ զոյգ ընդ նմին էգս, զորս Տիտանիսն ասացին, եւ ծնունդս կարգեցին, եւ զախտս անձանց մարդիկ յերկրէ յերկինս ձգեցին. անդ ի վեր գումարելով յաստուածութիւնն մեծամեծ հայհոյութիւնս արձակեցին։
       150 Եւ այսու երկոտասանիւքս զպարզութիւն ոգւոցս իբրեւ թանձրացեալ մարմինս` յարեան թաթաւեցին երկոքումբք մասամբքս` հոգւովք եւ մարմնովք. ոչ միայն զոհեցին, այլ եւ զոհեցան։ 151 Եւ զոհեցան ասեմք ` աչք անառակութեամբ հայելով, եւ ականջք` լկտի ձայնս լսելով. ռընգունք ի ճենճերս եւ ի ծուխս. եւ ճաշակաւորութիւն` անյագութեամբ ըստ անասնական բնութեան, ուստի բազմանայ անառակ ցանկութիւն. եւ ամենեքեան թաթաւեցաք յարիւն աղտեղութեան գործոց մերոց. եւ վասն մեր աւրն պղծեցաւ, եւ յաւուր անդ ժամքն երկոտասան եւ տարին, եւ ի տարւոջ անդ ամիսք երկոտասանք. եւ ահա միանգամայն եւ երկիրս ամենայն։
       152 Եւ եթէ երկրայնովքս երկիրս պղծեցաւ, եւ երկնայնովքն երկինք, արդ ի բժշկել Տեառն զկինն երկոտասանամեայ տեռատես, որ էր նշանակ ցաւոց աշխարհիս, պիտոյ էր ապաքէն եւ զաշխարհ բժշկել։ 153 Զի ոչ եթէ Տէր վասն մասինն միայն եկն յաշխարհ, այլ վասն ամենայն մասանց աշխարհիս։ 154 Բժշկեաց զմի մասնն. զի ի ձեռն միոյ մասինն ուսցին ամենայն մասունքն ընթանալ առ նոյն բժիշկն, եւ բուռն հարկանել ոչ զնոյն դրաւշակէ, այլ զՀոգւոյն Սրբոյ, եւ զՀոգին Սուրբ տեսանիցեն յերկոտասան Առաքեալսն։ 155 Քանզի կինն ոչ եթէ զձորձոյն բուռն հարկանելով էառ զառողջութիւնն, այլ յառաջ քան զհանդերձիցն` զհաւատոյն բուռն եհար, եւ ստանալով զհաւատսն` արժանի եղեւ ոչ միայն ի ցաւոցն ապրել, այլ եւ զաստուածութիւնն Որդւոյն տեսանել։ 156 Եւ տեսեալ ուրուք զԱստուած, անդէն ի նոյն միացաւ ի նմա։ 157 Որպէս եւ Տէր ինքնին ոչ միայն գովէ զկինն, այլ եւ յոյժ զարմանայ . Ոմն , ասէ , մերձեցաւ յիս . եւ զաւրութիւն , ասէ , բազում գնաց յինէն ։ 158 Զմերձենալն իբրեւ լսես, զմիանալն ընդ Աստուծոյ իմասջիր, իսկ զաւրութիւն բազում գնաց յինէն՝ Հոգին Սուրբ պահապան եւ պաշտպան կնոջն հաւատոց։
       159 Արդ եթէ մին մարդ այսպէս լցաւ անչափ մեծութեամբն Աստուծոյ, ո՛րչափ եւս առաւել երկոտասանքն, որք ընկալան զփչումն աստուածային Հոգւոյն, եւ լցան անթերութեամբ, եւ լցին զամենայն աշխարհս առանց ապականութեան նովին Հոգւովն։ 160 Եւ ոչ միայն զմարդիկ բժշկեցին, այլ եւ զաւր. եւ յաւուրս անդ զերկոտասան ժամ եւ զտարի, եւ ի տարւոջ անդ զերկոտասան ամիս։ 161 Եւ զիա՞րդ բժշկիցի աւր։ 162 Ասեմ. որպէս ախտացաւ , նոյնպէս եւ բժշկեցաւ. ախտացաւ ի կռապաշտութեան, բժշկեցաւ յաստուածպաշտութեան։ 163 Ըստ երկոտասան ժամուց աւուրն` մոլորեալ էին մարդիկ յերկոտասան աստեղսն. ուստի խաբէին զնոսա եւ պատրէին աստեղագէտքն։ 164 Իսկ այսաւր ըստ երկոտասան ժամուց աւուրն` հնչին բարբառք մարգարէիցն յեկեղեցւոջ, եւ թարգմանին բանք երկոտասան Առաքելոցն, եւ բաշխեն զաւետիս կենաց ամենայն հաւատացելոց. որով մարդիկ յորդորին յառաքինութիւն, եւ փոխանակ առաջին մոլորութեանն` խաւսին զճշմարտութիւն եւ գործեն զարդարութիւն եւ տան պտուղ աստուածային` սրբութեամբ ամուսնութիւն, զկուսութիւն, զողորմածութիւն, զաւտարսիրութիւն, զյոյս առ Աստուած, հաւատս ճշմարիտս, զսէր առանց երկմտութեան։ 165 Եւ փոխանակ պղծագործ զոհիցն, որք հեղուն զարիւն անասնոցն` դիւաց նուիրելով, այսաւր մարտիրոսք կամաւք եւ ոչ բռնութեամբ հեղուն զարիւնս անձանց վասն արեանն Քրիստոսի։
       166 Այս են երկոտասան Առաքեալք որք սրբեցին եւ սրբեն զամենայն աշխարհս։ 167 Քանզի աւր է սկիզբն ժամանակաց, եւ աճեաց լցաւ եւ եհաս ի դարն վեցերորդ. եւ ի սրբել աւուրցս, որպէս եւ ասացաք, քարոզութեամբ Առաքելոցն, սրբեցան ամիսք եւ տարիք եւ ժամանակք եւ յաւիտեանք։ 168 Զի եթէ սկիզբն սուրբ է, ապա եւ ամէնքն որ ի նմանէ առնուն զաճումն` սրբեցան։ 169 Քանզի ոչ թիւ երկոտասան Առաքելոցն դիպուածով ինչ եկն եմուտ ի կարգ առաքելութեանն, այլ ի հեռուստ ժամանակաց յայտնութիւնք երեւեցան յԱստուծոյ տուչութենէն։ 170 Առաջին երկոտասան որդւոցն Յակոբայ. որով թուով ազգն աճեաց եւ բազմացաւ, եւ ժառանգեաց զերկիրն պարգեւաց։ 171 Դարձեալ եւ ի ձեռն Յեսուայ փոքր ինչ էր յայտնութիւն երկոտասան թւոց վիմացն, մանաւանդ զի կէսքն ելանէին եւ կէսքն իջանէին. իբրեւ յայտնի տեսիլ սքանչելեացն, որք ելանէին իբրեւ ի խաւարէ ի լոյս, եւ որք իջանէին ի լուսոյ ի խաւար։ 172 Արդ հեթանոսք որք ընկղմեալ էին ի գործս մեղաց իւրեանց, ելին յանդնդոց ծովու մեղաց ի ձեռն երկոտասան Առաքելոց, որ են վէմք ճշմարտութեան. եւ հողմք եւ հեղեղք զնոսա ոչ կարեն շարժել, եւ ոչ անձրեւաց բռնութիւն։ 173 Իսկ երկոտասան ազգապետքն վերջացան եւ մնացին, իջին եւ դադարեցին յատակս գետոյն ընդ ջրովն թանձրութեան, եւ անդէն եդեալ դնին մինչեւ ցայսաւր։
       174 Նա թէ եւ յանապատն երթիցուք ի Գալիլեա, ուր Տէր զկարաւտութիւն ժողովրդեանն լցոյց սքանչելեաւք բազմութեան հացին, իսկ մնացորդքն ոչ աւելի եւ ոչ պակաս, այլ լի երկոտասան սակառի, ո՞չ ահա յայտնի է եւ այս տեսիլ սքանչելեաց։ 175 Յառաջ քան զբազմանալ հացին` ունայն կրէին զսակառիսն, եւ լնուին ի մնացորդաց ճաշոյն։ 176 Եւ կարի քաջ արժանապէս. զի Աստուած էր որ մատակարարէր. առժամայն յագեցոյց, եւ առյապայսն մթերեաց զխոհականութիւնն։ 177 Ըստ յայտնի գրեցելումն` սակառիքն որ լցան հացիւն, իսկ ըստ ծածուկ իմանալոյն` երկոտասան Առաքեալքն լցան շնորհաւք տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, եւ սփռեալ տարածեցան յերկոտասան կողմս աշխարհի, եւ լցուցին զչորս կողմս երկրիս, յորում բնակեալ են ամենայն ազգ հեթանոսաց։
       178 Եկաք բազում անգամ շուրջ զտամբն, որպէս եւ յառաջն ասացաք, որ երկրացաւ եւ երկնացաւ, եւ բաւական եղեւ ընդունել զամենայն։ 179 Թուի ինձ թէ եւս բազմագոյն պատեցաք զերկոտասան թուովս։ 180 Զի թէպէտ եւ մեք ոչ կարացաք ըստ արժանին յառաջ մատուցանել, այլ յորժամ Տէր ինքնին սփռեալ տարածեսցէ զսոսա ընդ ազգս ամենայն զաւրութեամբ Հոգւոյն Սրբոյ, յայնժամ կատարեսցի բան մարգարէին որ ասէ . Պատմեցի եւ ասացի , եւ բազում եղեն քան զթիւ . այսինքն եկեղեցիք հաւատացելոց ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր, որում փառք եւ զաւրութիւն այժմ եւ յաւիտեանս։
       181 Դարձեալ միւսանգամ յայտնեաց Յիսուս զանձն իւր աշակերտաց իւրոց ի վերայ ծովուն տիբերացւոց։ 182 Քանզի էին ի միոջ վայրի Պետրոս եւ Թովմաս եւ Նաթանայէլ, Յակովբոս եւ Յովհաննէս եղբայրն Յակոբայ եւ երկուք այլ եւս յաշակերտաց անտի։ 183 Արդ զի՞նչ առնէ զնոսա. ի տանէն եհան զնոսա. շնորհաւք Հոգւոյն Սրբոյ ելից զնոսա. յաշխարհ առաքեաց զի գործ գործեսցեն։ 184 Նոքա յանհոգս եղեալ` պարապորդ շրջէին. եւ շրջէին ոչ այլ ուրեք, այլ անդէն զծովուն, եւ զհայրենի արուեստն ոչ կարէին թողուլ. այլ զնովիմբ գան, ի նոյն հոգան, ի նոյն կրթին, եւ զմոռացեալն անդէն կամէին յիշել։ 185 Տեսանե՞ս որչափ է թանձրութիւն մտացն , չընդոստանային` այնչափ խրատեալք եւ վարժեալք ի Տեառնէն. եւ թեքեալք եւ մխեալք ի Հոգւոյն Սրբոյ, եւ չեւ եւս են հատու, եւ այլ ուրեմն պիտի սրել։
       186 Զի՞նչ խաւսիս, տէր իմ Պետրոս. ի ծովեզերդ նստիս , եւ վասն ծովուդ հոգաս, եւ զմակոյկդ կազմես. երթամք, ասես, ձուկն հանեմք։ 187 Տեսանե՞ս, զայդ ասելով եւ ի դոյն կրթես զայլ Առաքեալսդ, եւ հարկ է դոցա զհետ քո գալ. զի ուր միտք կամին , ոտք անդր տանին. եւ միտք ի գլուխ են, եւ գլուխ Աշակերտաց դու ես։ 188 Յորժամ դու ասես` երթամք ձուկն հանեմք, այլ զի՞նչ լսես ի դոցանէ. բայց եթէ ասեն ցքեզ, եթէ եւ մեք ընդ քեզ։ 189 Եւ քանզի ուր եւ երթան իսկ, դու ես նոցա տուն եւ քաղաք եւ ամենայն ինչ զինչ եւ պիտոյ է երկրաւոր վիճակիդ ձերում, մի՛ դու եւ մի՛ մոռասջիր. թիւդ ձեր գեղեցիկ է. ահաւադիկ եաւթն էք . ի ձեզ տեսանի աշխարհս, միանգամայն եւ տէր աշխարհիս։ 190 Արդ ոչ է բարի դատարկութիւն ձեր։ 191 Եթէ յապաստան անձանց պարապեալ էք, եւ այլ ինչ գործ ոչ է ձեր, անդրէն ի հրէաստան գնացէք, զյարութեան տեղեաւն շրջեցարուք , զվիմաւն պատեցայք, զխաչիւն դիտեցէք. միտ դիք, տեսէք ո՛ւր թագուցին քահանայքն, նկատեցէք զտեղին։ 192 Խնդիր լինելոց է վաղիւ խաչին. ոչ թողու Տէր զզէնն իւր ի հող, որով զթշնամին իւր եսպան, եւ զգերին թափեաց ի նմանէ։ 193 Աչս ածէք զտեղեաւն, եկայք զդրաւքն. թերեւս անդ իցեն հրեշտակքն, որպէս զի են իսկ անդէն։ 194 Ի Սիովն երթայք, ելէք ի վերնատունն, հայեցարուք ի դուրսն փակեալս` ընդ որ եմուտ Տէրն. յիշատակեցէք զտեղին` ուր եկն եկաց ի միջի ձերում եւ ողջոյն ետ ձեզ, ուր եւ զՀոգին Սուրբ փչեաց ի ձեզ։ 195 Յայս ամենայն կրթեցէք զանձինս ձեր, եւ ի սոյն խոկացէք, զի մի՛ մոռասցին ի սրտից ձերոց մեծամեծ զաւրութիւնքն որ ի միջի ձերում գործեցան։
       196 Ապա թէ ի հրէաստան երկնջիք երթալ, վասն զի անդ են Աննա եւ Կայիափա եւ ամենայն դառնաշունչ ժողովուրդն, թոյլ տուք, զայդ եւս չմեղադրեմ։ 197 Անդ է մեծն Յակոբոս, որ բաւական է ամենայն իրաց առաքինութեան. եւ որպէս նա արդար է ի քարոզութեան յարուցելոյն, եւ աներկիւղս բարբառի ի մէջ խաչահանուացն, փութա ճեպեա եւ դու Պետրոս. մի՛ զայդչափ Առաքեալսդ խափաներ, զորս առեալ ի ծովեզրդ իջեալ ես։ 198 Ոչ ասեմ ` մի՛ ասեր երթամ ձուկն հանեմ։ 199 Թէ այդպէս է, երթ. ո՞ գիտէ, դու քաջ իմանաս. ո՞ կարէ քեզ վարդապետ լինել. զի ահաւադիկ դու ունիս շնորհս վարդապետութեան զՍուրբ Հոգւոյն. բայց ինձ թուի այսաւր` դեռ ի կարծ երթաս. քանզի ա՛յլ շնորհք են ձկնահանաց, եւ ա՛յլ այլոց արուեստից։ 200 Դու ոչ զձկնահանաց շնորհ ունիս եւ ոչ զծովուն արուեստ նաւաց. զի թէպէտ էիր երբեմն` թողեր ի բաց, եւ թողուլն ոչ ի քէն եղեւ, այլ յայնմանէ որ ընտրեաց զքեզ. եւ եթէ կամիս` յիշեա զբանն զոր ասաց . Թողէք , ասէ , զորս արուեստի ձկնահանութեանդ , եւ արարից զձեզ որսորդս մարդկան . մարդկան որսորդ ես, ձուկն հանել այսուհետեւ դու ոչ կարես։ 201 Եւ ելին , ասէ , ի նաւ , եւ զգիշերն ամենայն աշխատ եղեն , կալան եւ ոչ ինչ ։ 202 Արդար եւ ճշմարիտ. գիշեր իսկ է ամենեցուն` որ առանց Աստուծոյ շրջին յաշխարհի. եւ ունայն է ծոց նոցա յորսոյ կենաց, զորս հաւատացեալք միայն ըմբռնեն աւգնականութեամբ Տեառն իւրեանց։
       203 Արդ իբրեւ այգ եղեւ, ասէ, երեւեցաւ նոցա Տէր զի կայր յեզր ծովուն։ 204 Եւ ո՞յր երբեք տեսեալ է, թէ յառաջ քան զլոյս ` արեգակնն երեւեսցի։ 205 Այս միայն ի ծովուն տիբերացւոց երեւեցաւ. իմանալի արեգակն յերկնէ յերկիր իջեալ` կայր առ ափն ծովուն, եւ յինքն ամփոփեալ պահէր զճառագայթս անմատոյց լուսոյն իւրոյ։ 206 Եւ բարւոք ասեմ եթէ ամփոփեալ պահէր. քանզի չիք հնար զայն արեգակն տեսանել։ 207 Գայ զծովակաւն որպէս յառաջնումն նուագին, մինչեւ կրթեաց եւ եհան զնոսա ի ծովէն, եւ հասոյց ի վիճակ առաքելութեան. ըստ նմին կարգի եւ այժմ առնէ։ 208 Մանկունք , ասէ , ունի՞ք ինչ ուտելոյ ։ 209 Վասն մանկանց արդարեւ ուտելդ եւեթ. ես զձեզ վաղ կորզեցի հանի, ասէ, յաշխարհէ, եւ ի չափ արութեան հասուցի` ընդ բազում հանդէսս առաքինութեան անցուցեալ, մինչ զի եւ զՀոգի Սուրբ ընկալարուք` որով երկինք եւ երկիր կատարեցան. եւ դուք դարձեալ մանկունք էք, եւ զմանկականդ եւեթ խոկայք եւ զդովիմբ պատաղիք։ 210 Տեսանէ՞ք, աւադին եւ այդ միանգամ առանց իմ ոչ կարէք լնուլ զպակասութիւն պիտոյից ձերոց, որովհետեւ ոչ ունիք ինչ. զի եթէ ունէիք, ոչ հարցանէի, այլ միայն բերել հրամայէի. վասն այնր հարցի, զի ոչ ունիք. ոչ եթէ ես ոչ գիտէի զձեր ունայնութիւնդ, այլ զձեզ ուսուցից զարդարն խոստովանել զտգիտութիւն անձանց ձերոց։ 211 Եթէ կարաւտ էիք ձկան, եւ յոյժ պիտոյ էր ձեզ ի ժամանակիս, վասն որոյ եւ աշխատեալ էք զգիշերս ամենայն, ընդէ՞ր ոչ յիմ անուն արկէք զուռկանսդ. զի եւ տեղեակ իսկ էիք իմոյ անուանս։ 212 Բազում անգամ լուեալ էք` յո՞յր անուն դեւք հնազանդեցան ձեզ. ո՞չ ահա յանուն Յիսուսի Քրիստոսի. Յիսուս Քրիստոս այն որ ի Նազարեթէն է, եւ Նազարեթ սահմանք են ձերոյ աշխարհիս, եւ մանաւանդ յայս ծովու եւ զսովիմբ ծովեզերբ այնչափ նշանք եւ արուեստք երեւեցան եւ բազում զաւրութիւնք, եւ ձեր տակաւին չէ՞ր իմացեալ։ 213 Ապա ուրեմն դեռ եւս ի սմին թանձրութեան մարմնի էք, եւ չեւ էք թեթեւացեալ յառաջին ծանրութենէն. ոչ ի զգայութենէդ ասեմ, այլ ի մտացդ սուաղեցելոց, որ ոչ աճեցուցին զաստուածային տունկսն։
       214 Արդ եկայք, ասէ զգործիսդ յաջակողմ նաւիդ արկէք. զի որ առանց իմ արկէք, գիշեր էր եւ ձախակողմ. իսկ զոր ինեւդ արկանէք, տիւ է եւ աջակողմ. եւ եթէ աջակողմ է` անդ գտանէք. եւ իբրեւ գտանէք, մի՛ զլանայք զշնորհս Հոգւոյն Սրբոյ գիտութեանն, զի հաստատուն պահեսջիք յոգիս ձեր։ 215 Եւ զայս արարեալ նոցա փակեցին ի ներքս բազմութիւն ձկանցն, եւ այնչափ բազում, մինչեւ կարաւտել նոցա աւգնականաց. եւ ի քարշել նոցա զուռկանն` մեծամեծ աշխատութիւն կրեցին, մինչեւ ածին ի ցամաքն։ 216 Եւ Պետրոս յոյժ էր զարմացեալ ոչ միայն ընդ բազմութեանն, այլ եւ մեծամեծք եւս էին, եւ անչափք եւ բազումք, եւ սակայն գործին ոչ պատառեցաւ։ 217 Քանզի եւ նոցա ոչ էր սովորութիւն այնպիսի որս ուրեք երբեք գտանել, նշանագործութիւն կարծեցին եւ ոչ պատահումն որսոյ. վասն որոյ եւ ասէ Յովհաննէս . Տէր է այն»։ 218 Եւ ի բանիցն Յովհաննու եւ ի հրամանէն Տեառն` յաջակողմն ասելով` ընդոստեաւ Պետրոս եւ ետ զինքն մերկ ի ծով, եւ վաղագոյն քան զնաւն հասանէր առ Տէրն, եւ ահիւ եւ խնդութեամբ լցեալ` ոչ ինչ կարէր զարժանն իմանալ. այլ ի նոյն սովորութիւնն յառաջին ձգէր զմիտս իւր` իբրեւ կերակրոյ եւ հանգստեան կարաւտացեալ։ 219 Վասն որոյ եւ Տէրն ողորմեալ նոցա` գտանէ ի տեղւոջ անդ պատրաստութիւն ճաշոյ։ 220 Այլ ոչ ոք յաշակերտացն իշխէր հարցանել` թէ դու ո՞վ ես. քանզի գիտէին թէ Տէր ինքն է։ 221 Զգիտելն ահա գիտէին, այլ ոչ ըստ առաջին նմանութեանն։ 222 Իսկ Յիսուս եւս քան զեւս մաւտ մերձեցոյց զնոսա, եւ ըստ առաջին սովորութեանն տայր նոցա աւրհնութիւն, եւ ընդ նոսին հաղորդի ի կերակուրս, եւ զԵրրորդութեանն յայտնութիւնն լնու եւ կատարէ յետ յարութեանն։
       223 Այլ գիտեմ զինչ ասելոց էք ցիս. Զայդ ամենայն աւետարանագիրն պատմեաց մեզ. արդ առ ի՞նչ իցէ յայտնութիւն Տեառն ի վերայ ծովուն, եւ կամ բազմութիւն ձկանցն, եւ գործւոյն չպատառելն, եւ հացին եւ ձկանն ի վերայ կայծականցն գտանիլ։ 224 Նոյն Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս, որ մարդասիրութեամբ իւրով յայտնեաց զինքն աշակերտաց իւրոց, ցուցցէ եւ մեզ զծածուկս առակաց իւրոց` ոչ միայն ի վերայ ծովուն Տիբերեայ, այլ յամենայն ժամու եւ յամենայն տեղւոջ. ոչ միայն զի գիտիցեմք եւ ասիցեմք զպատուիրանս նորա, այլ եւ սիրիցեմք զնա յամենայն զաւրութենէ մերմէ, ոչ ի պատճառս նշանաց միջնորդի։ 225 Քանզի բազումք են ի մարդկանէ որ ի յաջողութեանց աշխարհի սիրեն զԱստուած. եւ են ոմանք որ ի ստգտանել ի գործոց իւրեանց` դառնալով յապաշխարութիւն սիրեն զԱստուած եւ նոքա . իսկ որ քաջքն են եւ կատարեալք յամենայնի, անդստին ի տղայութենէ նուիրեն զանձինս իւրեանց յաստուածպաշտութիւն, եւ ոչ են ի խնդիր նշանաց եւ արուեստից, եւ հեռի են յամաւթալի գործոց աշխարհի։ 226 Սոքա են որ գեր ի վերոյ են քան զերրեակ թիւն, ընդ որում ոչ ինչ համեմատի յեղելոցս ամենեւին։ 227 Բայց սակայն աստուածութիւնն բարերար է, ընդունի զերեսին հատածն, եւ ամենեքին յաստուածային յարկսն շրջին։ 228 Եւ մեք, եղբարք, թէպէտ եւ ոչ յառաջնոցն իցեմք, սակայն զվերջնոցն զհետ երթիցուք. աղաչեսցուք զնոյն Տէր, զի եւ զմեզ ընկալցի ի գութ սիրոյ իւրոյ, որպէս եւ այլոցն շնորհեաց թողութիւն. եւ արժանիս արասցէ յամենայն ժամ զմեզ երթալ զհետ բանի Աւետարանին սրբոյ, զնովիմբ գալ, զնոյն սիրել , նմին միտ դնել, եւ նովաւ ժամանել ի լրումն աւետեացն խոստացելոց։
       229 Արդ առաւել զայս իմանալի է, եթէ ծովն տիբերացւոց ոչ մասն է անբաժանելի մեծի ծովուն, այլ ուրոյն զատ եւ առանձնի. անուանի ծովակ` եւ ոչ ծով. եւ աշխարհ` ծովու է զուգութիւն եւ ոչ լճի։ 230 Եւ որպէս երեւի, յառաջ քան զգալուստն Տեառն ցամաքայինքս ջրայնոց նմանեցան անիշխան եւ անառաջնորդ, խառնավար կենաւք զմիմեանս զրկելով եւ կորուսանելով առանց խղճելոյ եւ պատկառելոյ, եւ չճանաչելով զարարիչն արարածոց, իբրեւ ի գիշերի եւ ի թանձրացեալ խաւարի` ի վեր ամենեւին ոչ կարացեալ հայել. նմանեալք ձկանց մեծամեծաց` որք զմանունս անխտիր կլանեն, եւ ինքեանք եւս ի մեծամեծաց կլանին, եւ կարծեն ոչ ամենեւին` թէ քան զմեզ այլ արարածք վերագոյն գուցէ. որպէս եւ սուրբ մարգարէն բողոքէ . Զմէ՞ հայեցար յարհամարհոտս , եւ ստունգանեցեր ի կլանել ամբարշտի զարդարն , եւ առնիցես զմարդիկ իբրեւ զձկունս ծովու , եւ իբրեւ զսողունս ` որոց ոչ գոյ առաջնորդ . իբրեւ յայտնի է ամբաստանութիւնս զերկայնմտութենէն Աստուծոյ. ընդէ՞ր, ասէ, յայնց ժամանակաց հետէ թոյլ ետուր։ 231 Նեղի մարգարէս Սուրբ Հոգւովն. ոչ կարէ տեսանել զթշուառացելոցն զնեղութիւն։ 232 Փութա ճեպեա, ասէ, եկ Տէր եւ երեւեցիր, մերձեցիր ի փրկութիւն. հան զաշխարհ ի ծովէ մեղաց, զի ծանիցեն զքեզ տէր եւ արարիչ, իշխան եւ առաջնորդ կենաց. զի մի՛ իցեն գազանք ջրայինք, այլ մարդիկ երկրայինք եւ երկնայինք, պատկեր եւ կերպարան իմանալի զաւրութեանն։ 233 Վասն այսորիկ առ յաջակողմ կոյս արկէք նաւիդ։
       234 Եւ ո՞ է որ զայս ասիցէ։ 235 Որ նստի ընդ աջմէ Հաւր յերկինս։ 236 Ասէ ցաշակերտսն. Եւ ընդ աջմէ Հաւր նստուցից զձեզ, եւ զամենայն ինչ յաջողեցից ձեզ. չիք ի ձեզ մասն խաւարի, եւ ոչ կողմ ձախոյ. մի՛ որսայք գիշերի, զի հեռի է լոյս ի նմանէ, եւ բազումք գայթակղին նովաւ։ 237 Դուք մանկունք լուսոյ էք եւ որդիք տունջեան. եւ որպէս որդիք էք լուսոյ, նոյնպէս եւ լուսաւորեսցին գործք ձեր յաշխարհի, եւ գնասցէ աշխարհ զհետ ձեր ի լոյս կենաց։ 238 Եւ մի՛ ի ձախ կողմ արկանէք զգործիս ձեր. քանզի որ որդիքն ձախոյ են` եւ ծնունդք են խաւարային իշխանութեան. եւ որպէս չիք նոցա մասն եւ բաժին յաջակողման, նոյնպէս ձեր մի՛ եղիցի մասն եւ բաժին ձախակողմանն։
       239 Եւ զայս լուեալ Պետրոսի եւ ընկերաց իւրոց` մտաւք առաւել քան ականջաւք իւրեանց, արկանեն զուռկանն յաջակողմն նաւին, եւ ունին հարիւր եւ յիսուն եւ երիս ձկունս։ 240 Իբրեւ յայտնի է տեսակ իմաստութեանս այս։ 241 Որպէս ի հինսն ոմանք զբանական իմաստութիւն ի վար արկեալ, ոչ ինչ պակաս յերկնաւոր իմաստութենէն գտանին։ 242 Ամենայն ինչ, ասեն, որ երեքկին է, բաժանելի է. իսկ որ բաժանելին է` նա ունի անդրէն յանգութիւն միաւորութեան եւ զանախտութիւն հարստութեան։ 243 Արդ բաժանի թիւ ձկանցս յերիս յիսնեակս եւ միական երրեակ, եւ յարին անդրէն առ իրեարս ի միութիւն։ 244 Յերիս յիսներորդս` յորում տեսանի վեց մասն` կրկնաբաժանելով, երթեալ ելանէ անդր ի սկզբանն լինելութիւն. իսկ այսրէն ընդյարութեամբ` ի նոյն թիւ իջուցանելով, զոր եւ յիսներորդ ասեմք. զոր եւ Մովսէս աւրինադրեաց ասելով զնա յոբելեան եւ հանգուցիչ յերկրէս եւ ազատարար ի մարդկան ծառայութենէ։ 245 Արդ յայս ամենայն զոր Մովսէս ժամանակեան աւրէնս կարգեաց, ակնարկութիւն նորա ի ժողովուրդն կատարեցաւ. իսկ ճշմարտութիւն յամենայն ազգս մարդկան երեւեցաւ, որպէս եւ թիւ ձկանցն յայտ առնէ։ 246 Քանզի ի Տեառնէն տուեալ լինէր կարգադրութիւն աւրինացն. իսկ ուր Տէր ինքնին գլխովին էր, անդ ոչ եւս խորհուրդ, այլ յայտնութիւն ճշմարիտ. որպէս եւ պարզագոյն իսկ ասացաք ի ճառեցելումս։ 247 Քանզի բազմութիւն երից յիսնիցն ամենայն աշխարհս էր, եւ աւուրք եւ ամիսք եւ տարիք եւ ժամանակք եւ կենդանիք. քանզի նիւթական է եւ ծննդական եւ անկեալ ընդ ախտիւ ապականութեան, որում պիտոյ է անախտ աւգնական. որպէս եւ պարզագոյն իսկ երեւի թիւ երից ձկանց սոսկ ասացելոց միայնութեամբ։ 248 Քանզի ոչ եթէ վեցեակք են եթէ աճեցեալ լնուցուն զթիւ երկոտասանիցն, եւ կամ երկոտասանք` կրկնաթուեալ բաղկանայցէ վեց թիւն, այլ երիս ասաց, ոչ աւելի եւ ոչ պակաս. քանզի հրամանն տէրունեան էր, եւ կողմն աջոյ էր, եւ խորհուրդն տեսաւորութիւն էր։
       249 Եւ զի՞նչ մեծ քան զայս` որ բանիւ Աստուծոյ գործ կատարիցի, եւ ինքն ի գործ անդր նկարեալ երեւի։ 250 Քանզի անբաժանելի է Սուրբ Երրորդութիւնն, եւ անսեղմութեամբ տեսաք առանձնացեալ, որպէս եւ ի թիւ ձկանցս` Հայր որսակից եղեւ Որդւոյ, եւ Հոգի Սուրբ սատար աւգնականութեան Առաքելոցն։ 251 Որսան յայտնի ձուկն ի ծովու, եւ ի ձեռն ձկանցն երեւի թէ զամենայն աշխարհ որսացան, ոչ ի ջրոյ ի ցամաք, այլ յերաշտացեալ ցամաքէ ի ջուր կենդանութեան։ 252 Քանզի մարդիկ առ կարաւտութեան որսան զձուկն ի ծովէ ի ցամաք, եւ ի կենաց ի մահ. եւ երբեք զինքեանս յորս որսալ ոչ տան, քանզի մահկանացուք են եւ ինքեան եւ որսքն իւրեանց։ 253 Իսկ Աստուած կենդանի եւ կենդանարար եւ կենդանացուցիչ ամենայն մեռելութեանց` որսայ զորս ի մահուանէ ի կեանս, եւ ի կեանս ոչ դուզնաքեայ, այլ յանժամանակս եւ առանց անցանելոյ։ 254 Եւ ոչ միայն որսայ, այլ եւ ինքն յորսոյն որսացեալ լինի, ոչ պատճառանաւք, այլ ճշմարտութեամբ. քանզի աներկիւղ է եւ անկասկած, անհատ եւ անբաժանելի։ 255 Որպէս ի թիւ ձկանցն խառնեաց զինքն երրեակ տեսակաւն առանց նախանձու չարակնութեան, սոյնպէս որսացեալ լինի յորսոյ իւրմէ եւ տայ զինքն ի խանձ կերակրոյ, զի միանգամայն իցէ ինքն ծով եւ տեղի եւ խանձոց եւ կերակուր եւ ձկանցն որսորդ։ 256 Եւ կարի յիրաւի այսպէս. քանզի կեանք են անպակաս եւ անսպառելի կերակուր. եւ ամենայն որ ուտէ ի կենացն` ընդ նմին եւ կենդանանայ. եւ կեանք ոչ մեռանին, այլ առաւել եւս բազմանան եւ մեծանան եւ խնդան եւ ուրախ լինին։
       257 Թէպէտ ասացի փոքր ի շատէ տարացոյց զճշմարիտ, որ ունի զնմանութիւն, այլ ոչ եթէ զէութիւն. բայց ասացից ոչ զիմ, այլ զնորին զկենացն բանի։ 258 Քանզի իբրեւ մատեաւ առ նա փորձիչն, ասէ ցնա փորձելով . Եթէ արդարեւ որդի Աստուծոյ ես , ասա քարանցդ զի հաց լինիցին ։ 259 Եւ անդէն լսէ պատասխանի զոչ միայն հացիւն կեալ, այլ բանիւ Աստուծոյ։ 260 Եւ բանն Աստուծոյ` որդին Աստուծոյ է, եւ զինքն տայ կերակուր, եւ պատկառի ինչ ոչ. որպէս կերակրէ զաշխարհս առանց աշխատութեան, սոյնպէս ուտի աշխարհի առանց հատանելոյ եւ բաժանելոյ։ 261 Բայց ես զնոյն իսկ զփորձիչն հարցանեմ. դու իսկ զի՞նչ ուտես. երկիր չունիս, վարք եւ հունձք քո չիք. յայտ է թէ հացիւ ոչ կեաս, եւ ոչ այլ թանձրագոյն կերակրովք։ 262 Ահաւադիկ երեւեցաւ թէ բանիւ Աստուծոյ կերակրիս. զի թէպէտ եւ չես արժանի, սակայն Աստուած բարերար է, եւ ինքն կայ մնայ առանց ծախելոյ եւ պակասութեան։ 263 Այս զոր ասացի ` թէ որսայ զմահկանացուս ի կեանս, եւ ինքն որսացեալ լինի, եւ հաւասարելով զինքն ընդ ապականացու որսոյ, եւ գաղտնեաւք եւ յայտնի կորզեալ հանէ յապականութենէ։
       264 Եւ էին, ասէ, ամենայն ձկունքն մեծամեծք։ 265 Ընդ այդ զի՞ զարմանաս . յորժամ Աստուած ձուկն որսայ, ոչ ինչ թաքչի յամենատես ականէն, յորժամ կամի` զմեծամեծսն, յորժամ կամի` զմանունսն, յորժամ կամի` զմիջինսն, եւ այսու երեք թուական մասամբքս` ամենեքեանս նորա են։ 266 Առ ձկունսն այդպէս է. նախ զմեծամեծսն որսացաւ, զի խորհուրդ էր եւ ոչ ճշմարտութիւն. այլ առ ընտրութիւն Առաքելոցն ոչ այդպէս, նախ զմանունսն, եւ ապա զմեծամեծսն։ 267 Եւ ասացի փոքրկունս, եւ յիրաւի. ոչ միայն փոքունք են, այլ եւ տգէտք եւ գալիլեացիք, անպիտանք լեզուով, գձուձք գաւառաւ, աղքատք եւ տնանկք։ 268 Եւ զի՞նչ աղքատ քան զձկնորս, եւ քան զնոյնս` յիմարս. զի ամենայն հոգք իւր ի վերայ ջրային մակուկին է, խաւսք իւր ընդ անբան ձկունս. երեւի թէ քան զամենայն մարդ ոչ միայն տգէտք, այլ եւ վայրենագոյնք։ 269 Վկայեմ ես քեզ ոչ այդչափ միայն խոնարհագոյնք որչափ ասացաքդ, այլ բազմապատիկ եւս քան զդոյն։ 270 Դու մի յայնպիսի աղքատութիւն հայիր, որ ոչ ի կամաց իւրեանց է, այլ ի պատահարաց աշխարհիս. զի մարդիկ ագահութեամբ ական հասանեն յիշխանութիւն տէրութեան. զրկեն եւ զլանան, եւ հասուցանեն զընկերակիցս իւրեանց ի մեծ թշուառութիւն։
       271 Արդ հայեաց ի բարերարութիւնն Աստուծոյ եւ տես վասն է՞ր եղեւ գալուստն Տեառն յաշխարհս։ 272 Ապաքէն զի զայն ամենայն խափանեսցէ, եւ զուգութիւն հաւասարութեան կենաց գործեսցէ։ 273 Իսկ արդ զո՞ տայիր ընտրել որ յաղքատաց գարշիս եւ ի տնանկաց փախչիս. քանզի Իմաստութեամբն Աստուծոյ , ասէ , աշխարհ ոչ ծանեաւ զԱստուած . հարկ էր զյիմարս ընտրել։ 274 Դարձեալ որ հզաւրքն էին` ոչ միայն Աստուծոյ ամբարիշտք էին, այլ ի վերայ տկարագունիցն մեծամեծ հարուածս հասուցին. վասն այսորիկ զտկարս աշխարհիս ընտրեաց Աստուած զի յամաւթ արասցէ զհզաւրս. եւ որպէս տկարաւքն զհզաւրս ամաչեցոյց, նոյնպէս յիմարաւքն զիմաստունսն լռեցուսցէ։ 275 Քանզի ընտրեաց, ասէ, Աստուած. եւ ուր Աստուծոյ ընտրութիւն է, չիք անդ տկարութիւն եւ յիմարութիւն. եւ որպէս յանգոյութենէ էած զաշխարհս ի գոյութիւն, սոյնպէս ի տկարութենէ էած ի զաւրութիւն եւ յաղքատութենէ ի մեծութիւն։ 276 Քանզի նոր աշխարհ առնէ. ոչ զնիւթն ասեմ եւ ոչ զտեսակն, այլ զառաջինսն որք ապականեցան կամաւք, ի նոյն բնութիւն տարեալ հանէ նորոգապէս. եւ նախ որովք նորոգեն զնոսա` նորս արար եւ հարուստս , միանգամայն եւ իմաստունս, եւ իմաստութեան նոցա առաջնորդ եւ վարդապետ եւ ընդ նոսին Սուրբ Հոգին է գործակից, որով ամենայն ինչ եղեւ յառաջագոյն։
       277 Տեսանե՞ս զի ոչ այնուհետեւ ի Գալիլեա շրջին զծովակաւն, այլ զմեծ ծովուս. եւ զծովու ` ոչ զջրով, այլ զկղզեաւք եւ զամենայն ցամաքաւք. եւ գործի ոչ զսովորականն ունէին, այլ զնորսն` որով ինքեանք որսացեալ եղեն, որ ոչն պատառի. քանզի երկայն է գործին, եւ առաւել քան զգործին` լար գործւոյն . զի խանձն դնէին ի միջոցին, եւ զգործին սփռեալ տարածանեն զբոլոր երկրաւս։
       278 Եւ քանզի թուով են երկոտասանք, եւ երկու են լարք ուռկանին, եւ չորք ծագ լարացն, յորոց երեք երեք զմի մի ծագ առնուն. քանզի երեք կրկինդ է անվթար հաստատութիւն. մի կողմն ընդ արեւմուտս, միւսն զոյգ նմին ընդ արեւելս, եւ երկուսն ընդ հիւսիս եւ ընդ հարաւ։ 279 Եւ բոլորակ պարուրաձեւ զամենայն աշխարհս ի ներքս առեալ փակեցին. եւ ոչ յիւրաքանչիւր կողման ձգեն զուռկանն, այլ միաբան ամենեքեան. ուր խանձն եդեալ է, ի նոյն ժողովեն զամենեսեան ի կեանս եւ ոչ ի մահ. քանզի կերակուրն կենդանի է, կենդանեաց եւ ոչ մեռելոց։
       280 Բայց գիտեմ զինչ ասելոց ես։ 281 Զի՞նչ աւգուտ է, ասես. ի ծովակէ եհան, եւ ի ծովու դարձեալ ձուկն որսաց։ 282 Ոչ ասացի զայդ ես, եղբայր. այլ քանզի իմաստութեան ի խնդիր ես, դու քեզէն իսկ ուսիր զառակս ուռկանին զոր Տէր յառաջագոյն իսկ նմանեցոյց։ 283 Դարձեալ եւ զհզաւրն սիրես. ո՞ ոք ի մարդկանէ քան զայս զաւրագոյն, որ զամենայն աշխարհ ի մի միաբանութիւն կարէ բովանդակել. նա եւ ոչ մեծատուն ոք քան զնոսա երեւեսցի։ 284 Եւ եթէ յայս երիս մասունս հաճեալ հաւանեսցին միտք քո, ասացից քեզ եւ զուռկանն եւ զուռկանաւորսն, եւ զորս ձկանցն ի քէն ոչ թագուցից։ 285 Այլ վասն բազմութեանն թէ կարես` դու թուեա, ես ոչ կարեմ։ 286 Ծովն աշխարհս է, ուռկանն քարոզութիւն Տեառն, ծագք ուռկանին չորք Աւետարանք, ուռկանաւորք երկոտասան Առաքեալքն, որսք ձկանցն ամենայն ազգք հեթանոսաց. իսկ խանձոցն ի միջին մարմին եւ արիւն տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. եւ միջոցք ամենայնի` հաւատք ճշմարիտք։ 287 Քանզի գեր ի վերոյ է աստուածութիւնն. իսկ մարդկան բնութիւնս զստորին կողմ երկրի առեալ ունի. զաւրութիւն Հոգւոյն վերոյ ի վայր խոնարհեցաւ, եւ հաւատք ներքոյ ի վեր կանգնեցան, եւ բուռն հարեալ զզաւրութենէն հաստատեալ կայ ի վերջնոցն, զի ձգելով ի վեր կորզեսցի։
       288 Արդ որովհետեւ ելաք ի ծովէն ի ցամաք, եւ ի ձկանցն եկաք հասաք յազգս մարդկան, եկ եւ տես զերկոտասանսն. ոչ միայն ուռկանաւորք են ի ծովու, այլ եւ նաւավարք. եւ ի ցամաքի սուրհանդակք, եւ ի պատերազմի զինաւորք, եւ յաշխարհի քաղաքավարք, նոքին եւ աւրէնսդիրք։ 289 Եւ ոչ եւս են կարաւտք այսուհետեւ ունել զոք աւգնական ի մարդկանէ. քանզի ընդ նոսա է զաւրացուցիչն ամենայնի, աներկիւղ եւ անկասկածք են. ուստի զահի հարեալն փախչէին յԵրուսաղեմէ, անտի իսկ առնեն սկիզբն նորոյ քարոզութեանս. եւ համարձակութեամբ ուսուցանեն ոչ ի խորշ ուրեք ծածկեալ եւ թաքուցեալ, այլ անդրէն ի ներքս ի տաճարին` ուր ամենայն աշխարհ ժողովեալ էր. եւ ստէպ ի մէջ բերելով զանունն Յիսուսի` բազում նշանս եւ արուեստս առաջի ամենեցուն ցուցանեն։ 290 Եւ ոչ վաղվաղակի ելեալ մեկնին յանձկալի քաղաքէն. նա եւ ոչ անարգանս ինչ համարին զտեղին` ուր Տէրն ամենայնի մեռաւ անարգանաւք. այլ մեծապէս պարծանք եւ կենդանութիւն ամենայն արարածոց։ 291 Ձայնիւ բարբառին, ձեռամբ ցուցանեն, ակամբ տեսանեն զԲեթղեհէմ` ուր ծնաւ, զՆազարեթ` ուր սնաւ, զԳալիլեա` ուր եկաց, զԳողգոթա` ուր խաչեցաւն, զգերեզմանն` ուստի յարեաւ, զլեառն ձիթենեաց` ուստի վերացաւ, զերկինս` ուր ընդ աջմէ Հաւր նստաւ։
       292 Արդ ո՞վ իցէ մեծատուն քան զԱռաքեալսն, եւ իմաստուն քան որ զայս ամենայն գիտեն. նա եւ առատ եւս տուող միանգամայն։ 293 Մի մի լոմայ ընդունէր տկարն` որ նստէր առ գեղեցիկ դրան տաճարին, եւ զաւուրն պարենիկն թէ լնոյր։ 294 Տես զմեծութիւն Առաքելոցն, եւ ընդ նմին զառատութիւնն. ոչ միայն աւուր եւ ամսոյ տան զռոճիկն, այլ զամենայն աւուրս կենաց նորա. քանզի ընկալաւ զբժշկութիւն ոչ միայն յառժամայն ցաւոցն ողջացեալ, այլ ի ձեռն հաւատոցն եւ զյաւիտեանսն ժառանգեաց։
       295 Արդ ուստի սկսաւ Տէր յայտնել զաստուածութիւն իւր աշխարհի, անտի սկիզբն արարին եւ Առաքեալքն. իբրեւ բազում անգամ ուսուցանելով զնոսա եւ դնելով վկայութիւն ընդ քահանայսն եւ ընդ մեկնիչսն` եթէ չիք իմ այլ անուն ի ներքոյ երկնից` որով լինի բժշկութիւն, բայց միայն անուն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի։ 296 Քանզի Յիսուս եւ Քրիստոս վասն մարդասիրութեան իւրոյ թանձրացոյց զինքն ի մարմնաւորութիւն, զի մարմնաւորք տեսանել կարասցեն զնա եւ ուսանել. եւ եթէ նովաւ եղեն երկինք եւ երկիր, եւ նա է աւրէնսդիր ի ձեռն Մովսէսի. վասն նորա մարգարէքն քարոզեցին յառաջ ժամանակաւք, եւ զնորա աւրն գալստեան ցանկային տեսանել հայրապետքն մեր եւ թագաւորք։ 297 Եւ այսու ամենայնիւ վկայութեամբ Առաքեալքն խաւսէին ընդ ամենայն բազմութեանն, մինչեւ զքահանայապետն անգամ զԿայիափա ածէին ի հաւանութիւն լսել նմա ի նոցանէ։
       298 Եւ այնչափ համարձակագոյնք էին, մինչեւ սուրբն Ստեփանոս` թէպէտ մանկագոյն էր քան զայլսն ի ժամանակին, առ սէրն զոր ունէր ընդ Քրիստոսի, զիւր արիւն փութացաւ հեղուլ վասն նորա։ 299 Զի ոչ միայն բանիւք իցէ վկայութիւնն, այլ եւ մեծաւ զաւրութեամբ, մինչեւ ցմահ անգամ։ 300 Տես զզաւրութիւն խաչեցելոյս, յո՛ր բարձունս ձգեաց զաշխարհս. զոր եւ յառաջագոյն ասաց . Յորժամ բարձրացայց , զամենեսեան ձգեցից առ իս . Քանզի սա նոյն Ստեփանոս մինչ դեռ ողջամարմին էր, խաւսել եւեթ գիտէր յանուն Յիսուսի Քրիստոսի. զի թէպէտ ունէր շնորհս եւ առնէր նշանս մեծամեծս, սակայն դէմ յանդիման զնա չէր տեսեալ. այնպէս իսկ այն աւր քարինքն ի վերայ տեղային, արիւն զերեսաւքն իջանէր, մարմինն անկեալ դնէր յերկրի։ 301 Նորա զայնմանէ փոյթ ինչ ոչ արարեալ, ի վեր հայեցեալ` զերկինս բանայր, զՔրիստոս ընդ աջմէ Հաւր տեսանէր, ի վերայ սպանողաց աղաւթս առնէր։ 302 Եւ այս էր նմանութիւն մահուն Քրիստոսի , եւ աղաւթք աղաւթից նորա. զի որպէս նա ի վերայ խաչահանուացն, սոյնպէս եւ սա ի վերայ քարկոծչացն աղաւթս առնէր։
       303 Բայց թերեւս ասիցէ ոք, թէ զի՞նչ աւգուտ իցէ ի վերայ չարացն աղաչել, զի եւ այլ եւս յաւելցեն ի չարիսն։ 304 Ոչ այդպէս է. մի՛ դու եւ մի՛ զայդ ածեր զմտաւ. աղէ տես զզաւրութիւն աղաւթից, եւ ուրախ լեր ի պտուղն զոր կթեաց անտի։ 305 Ապաքէն Սաւուղ էր որ քարկոծել ետ զնա. եւ Ստեփանոս որ աղաւթէր Հայր , թող դոցա , զի ոչ գիտեն զինչ գործեն , ճշմարտութեամբ աղաչեաց, եւ արդարութեամբ լուաւ նմա. զի ոչ միայն եթող նոցա զմեղսն, այլ եւ ի վիճակ Առաքելոցն խառնեաց զնա։
       306 Արդ զամենայն վկայութիւնս բանիւք եւ գործովք կատարէին յԵրուսաղէմ առաջի քահանայապետիցն։ 307 Եւ թողուն անդ զՅակովբոս փոխանակ ամենեցուն` բաւական համարելով զառնն զազնուականութիւն, եւ զի մի՛ դատարկ թողցեն զտեղին` ուստի եւ Տէրն հրամայեաց ամենեւին մի՛ մեկնել։ 308 Եւ ինքեանք ի վիճակէ առեալ զամենայն ազգս եւ զազինս, ճեպէին ի քարոզութիւն Աւետարանին։ 309 Տեսե՞ր, յայնժամ այնչափ հեղգացան, մինչեւ Տէր ինքնին զարթուցանէր հազիւ հազիւ ի քնոյ. իսկ այսաւր անդադար զտիւ եւ զգիշեր ճեպին փութան յասել եւ ի լսել եւ ի կատարել զամենայն կամս առաքչին իւրեանց, եւ մանաւանդ իբրեւ տեսին զգայլն գազանացեալ` որ ընդ խառնելն կոտորէր զամենայն հաւտն անհովիւ։ 310 Որպէս նոյն իսկ մեծն Յակոբոս, փութա, ասէ ցՊետրոս, եւ հասիր ի Կեսարիա ստրատոնեանց. զի աւանիկ է Սիմոն կախարդ, որ զգեցեալ է դեւս իբրեւ զհանդերձ, եւ յոգիսն զէն ունի զսատանայ. զի ոչ ինքն միայն մոլորեալ է ի ճանապարհ կորստեան, այլ եւ ամենեքեան որք լսեն նմա։ 311 Արդ փութա, եղբայր, եւ վաղ հասիր յաւգնականութիւն բազմութեանն, որ տգիտութեամբ կորնչին. քանզի գտցես քեզ անդ բազում աւգնականս։ 312 Եւ զայս ասացեալ Յակովբու, եւ յանձն արարեալ Հոգւոյն Սրբոյ, զնա յուղարկէր եւ ինքն անդէն մնայր։
       313 Եւ հասեալ Պետրոսի ի բազմահոյլ քաղաքն շնորհաւք տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի` մեծամեծ նշանաւք եւ արուեստիւք հաստատեաց զբազումս ի ժողովրդենէն. զապստամբութիւն կշտամբեաց, զչար գազանն հալածեաց, զանմեղ հաւտն ապրեցոյց ի մոլորութենէ, եւ շնորհաւք Սուրբ Հոգւոյն եւ զմահ եւս հալածեաց ի սահմանաց նոցա։ 314 Եւ մինչ դեռ էր ի Կեսարիա ստրատոնեանց, կին ոմն` անուն Այծեմնիկ` աշակերտեալ էր Առաքելոցն, եւ տեսուչ էր որբոց եւ այրեաց ի Լիւդիա քաղաքի. դէպ եղեւ ի նմին ժամանակի հրաժարել նմա, եւ հասեալ Պետրոսի դարձոյց այսրէն զհրաժարեալն մինչեւ զարմանալ բնակչաց աշխարհին։ 315 Եւ յաւելան ի թիւ հաւատացելոցն բիւրք բազումք։ 316 Զայս լուեալ զՊետրոսէ Յակովբոս, խնդայր եւ ուրախ լինէր ի Հոգին Սուրբ, եւ համարձակագոյն եւս դնէր զվկայութիւն յանուն Տեառն առաջի ամենայն ժողովրդեանն, եւ ի նմին կայր հաստատութեամբ։ 317 Իսկ Պետրոս դարձեալ բժշկեաց զվէրս այնոցիկ` որոց առեալ էր ի չարաթոյն գազանէն. եւ ուսուցանէր զամենեսեան ի մոլար կռոցն պաշտմանէ դառնալ առ մի Աստուած հայր ամենեցուն որ արար զամենայն, եւ ի միածինն որ եկն իւրով բարերարութեամբն եւ երեւեցոյց զինքն ազգի մարդկան. զի ոչ միայն լսելով գիտասցեն զԱստուած, այլ եւ հայելով եւ տեսանելով, խաւսեցեալք ընդ նմին մաւտ մերձաւորութեամբն` ճանաչիցեն եւ ճանաչիցին. որպէս եւ եղեւ իսկ։ 318 Քանզի մինչ դեռ էր Պետրոս Յոպպէ քաղաքի, յայտնեցաւ հրեշտակ Տեառն առ Կուռնելիոս ի Կեսարիա` որ էր յազգէ հեթանոսաց, եւ գործովք առաւելեալ քան զամենայն իսրայէլացիսն. բայց միայն կարաւտէր ճանաչելոյ զՅիսուս Քրիստոս, եւ յանուն նորա ընդունել մկրտութիւն. հրամայի միանգամայն կոչիլ Պետրոսի ի տուն նորա։
       319 Արդ տես զգործս ուռկանին մեծի` որ ոչ պատառեցաւ, եւ ունի ձկունս մեծամեծս. զի ոչ միայն ի ջրոյ` այլ եւ ի ցամաքէ, որպէս յայտնեցաւ Հոգին Սուրբ առ Պետրոս ի նմանութիւն կտաւի անաւթոյ, եւ կախի զչորեցունց տտնոցն. ունի յինքեան զամենայն կենդանիս` զսուրբս եւ զանսուրբս, զմանունս եւ զմեծամեծս։ 320 Եւ եթէ յիշէք` ես յառաջագոյն ասացի, թէ երկնային ուռկանին չորք ողոցք են, եւ զչորեսին անկիւնս երկրիս ի ներքս արգելեալ փակէ։ 321 Արդ իբրեւ լսես զխոնարհել անաւթոցն յերկնից յերկիր, մի՛ հարկաներ կար մտաւքդ առ անաւթն կտաւի, կամ բնաւ իսկ ի տարր ինչ նիւթեղէն. քանզի եւ կարէ իսկ ոչ մի մասն յեղելոցս ընդունել յինքն զամենայն կենդանիսն. այլ անդէն իմացիր զզաւրութիւն Սուրբ Հոգւոյն, որով եղեւ ամենայն ինչ։ 322 Տարածեաց պրկեաց զինքն ի նմանութիւն կտաւի անաւթոյ։ 323 Եւ ընդէ՞ր արդեաւք. վասն զի սրբագոյն է անաւթ կտաւոյ, եւ լուսափայլ տեսիլ ունի։ 324 Ժողովեաց զամենայն ազգս որ սուրբ էին եւ որ ոչ էին սուրբ. ըստ երեւման յայտնութեանն իբրեւ թէ յերկնէ յերկիր խոնարհեցաւ, այլ ըստ իմանալի խոհականութեանն զերկրաւորսս յերկնայինսն մերձեցոյց։ 325 Առ Պետրոս յայտնի՛ կենդանիք` որ տուեալ են ի կերակուր մարդկան. եւ են անդ ամենայն զոր աւրէնքն ուտել հրամայեն, եւ զորս ոչ հրամայեն։ 326 Եւ քանզի քաղցեալ էր Պետրոս, կերակուր երեւի նմա ի մեծ տեսլեանն, միանգամայն եւ ուսուցանէ նմա զկատարեալ գիտութիւն Աստուծոյ . Եթէ կերակրոյ քաղցեալ ես , ասէ , զեն եւ կեր ։ 327 Իսկ նա ի սովորութիւն աւրինացն ընթացեալ , Իմ , ասէ , խառնակ եւ անսուրբ ինչ չիք կերեալ ։ 328 Լսէ անդէն պատասխանի . Զոր Աստուած սրբէ , դու մի՛ պիղծ համարիր ։ 329 Եւ ո՞րպէս սրբեաց արդեաւք. քանզի ի վերայ կտաւոցն ետես զամենայն կենդանիսն. եւ եթէ նմանութիւն է կտաւի անաւթն` արարող Հոգւոյն, եւ կենդանիքն որ ի նմա` ազգք հեթանոսաց, ապա յոյր վերայ էինն` ի նմին եւ սրբեցան . քանզի ամենայն որ մերձենայ ճշմարիտ հաւատով ի Սուրբ Հոգին, ընդ նմին եւ հոգիացաւ. քանզի պատասխանի զդոյն ասէ . զոր Աստուած սրբեաց։ 330 Աստուածային էր տեսիլն եւ ոչ մարդկային. արդ եթէ Աստուած սրբեաց եւ դու քաղցեալ ես կերակրոյ, քաղցեալ է եւ Աստուած մասին արդարութեան։
       331 Արդ ով է սուրբ ըստ քոյոց կամացդ. թերեւս ասիցես` որդիք աւրինացն։ 332 Նոքա ոչ միայն սուրբ չեն, այլ եւ յոյժ պղծեցան։ 333 Ես գիտեմ, դու ի հեթանոսաց գարշիս, եւ ոչ կամիս մերձենալ առ նոսա. քանզի անթլփատք են մարմնով եւ ոչ սրտիւ։ 334 Զայդ եւ ես ոչ մեղադրեմ. այլ արի եւ երթ ի տուն հեթանոսաց, եւ մի՛ ուսուցաներ թլփատել, այլ մկրտել. եւ անդ տեսանես դու մեծամեծ յայտնութիւն Հոգւոյն Սրբոյ։ 335 Զի՞նչ մեծ քան զերեւումն հրեշտակի առ մարդ, որպէս առ Կուռնելիոսն եղեւ. ոչ միայն տեսաւ նմա, այլ եւ յոյժ գովութիւն եւս ետ . Աղաւթք քո , ասէ , լսելի եղեն , եւ ողորմութիւնք քո ելին առաջի Աստուծոյ ։ 334 Իսկ արդ զի՞նչ եւս պիտոյ է առնս այսմիկ. աղաւթիւք սուրբ էր, տուրս տալով բարեգործ, ինքն հաւատացեալ, եւ ընտանիս ունի ըստ կամաց արդարութեան, եւ յիշխանութեան մեծի` կարէ եւ այլոց առաջնորդ լինել ի բարեգործութիւն։
       335 Եւ արդ տես զզաւրութիւնն Քրիստոսի, զի եւ մի բան ոչ ստեաց ի բանից Տեառն զոր ասաց . Զի Յովհաննէս մկրտեաց ի ջուր , այլ դուք մկրտիցիք ի Հոգին Սուրբ ։ 336 Արդ ինքն Հոգին Սուրբ եկեալ առ Կուռնելիոս, եւ ոչ իշխէր ձեռնադրել զայն ի մկրտութիւն. եկն Պետրոս, եւ ընդ մտանելն նորա յապարանսն հարիւրապետին` լցան ամենեքեան Հոգւով Սրբով որք ի տանն էին, եւ լեզուս մեծամեծս խաւսէին։ Եւ զայն գիտացեալ Պետրոսի` վաղվաղակի զամենեսեան մկրտեաց։
       337 Եւ զի՛նչ պիտոյ էր զլցեալսն Հովգւով` մկրտել ի ջուր, ասացից քեզ. զի ոչ միայն զմարդիկն` որք ընկալան զՀոգին՝ արժան էր մկրտել, այլ եւ զՀոգին Սուրբ. որպէս եւ եղեւ իսկ։ 338 Քանզի որք ընկալան զՀոգին Սուրբ եւ ձեռնադրեցան ի Պետրոսէ ի մկրտութիւն աւազանին, ապաքէն եւ Հոգին ընդ նոսա մկրտեցաւ։ 339 Նա թէ եւ ոչ Հոգին Սուրբ մկրտիցի ընդ մկրտեալսն, ոչ մկրտութիւնն կատարեալ ասի, այլ լուսացումն ջրոյ. որպէս եւ ոմանք մկրտեալ ջրով առանց ընդունելութեան Հոգւոյն Սրբոյ, անդրէն արժանի արարին Առաքեալքն վերըստին մկրտութեան, զի ընկալցին զՍուրբ Հոգին։ Քանզի եւ սկիզբն մկրտութեանն` Աստուծոյ եղեւ եւ ոչ մարդոյ. Աստուած ի մարդոյ ընկալաւ մկրտութիւն։ Քանզի յասելն Տեառն ցՅովհաննէս , Թոյլ տուր այժմ , ասէ , կատարեսցուք զարդարութիւնս ամենայն ։ 340 Եւ կատարումն արդարութեան` ճշմարտապէս ճանաչել զՍուրբ Երրորդութիւնն. եւ գիտութիւնս այս յայտնեցաւ մեզ ի մկրտութեանն Որդւոյ։ 341 Հայր վկայեաց ձայնիւ, եւ Հոգին Սուրբ երեւեցաւ յայտնութեամբ, եւ Որդի մկրտեցաւ ճշմարտութեամբ, եւ արդարութիւնն կատարեցաւ առանց պակասութեան։ 342 Նոյնպէս եւ ի տանս Կուռնելիոսի Հայր յայտնեցաւ ի ձեռն հրեշտակի, Հոգին Սուրբ լցոյց զամենեսեան, Պետրոս մկրտեաց յանուն Յիսուսի Քրիստոսի զբոլորեսին։ 343 Զոր եւ յառաջագոյն ասաց Տէր. Նման է արքայութիւնն երկնից ուռկանի արկելոյ ի ծով, եւ ածէ ժողովէ յամենայն ազգաց, յորոց զպիտանացուսն բառնան, եւ զանպիտանսն ի բաց ընկենուն։ 344 Առ մարդկան ուռկանս այդպէս է, իսկ առ երկնաւորն ոչ այսպէս . չիք անդ անպիտան եւ խոտան. այլ ընտիրք ամենեքեան, եւ խոտան ոչ գոյ ի նոսա. նաեւ մեծամեծք, բայց եթէ կամաւ ոք ինքնին լինի անարգ եւ վատթար, եւ ելանիցէ ընդ հոգեւոր ուռկանն արտաքս, լինի նա ոչ միայն ի բաց ընկեցեալ, այլ եւ կոխեալ քարշի յայնցանէ` որ քան զինքն եւս վատթարագոյնք են։