Հայ «հնատիպ» գրքի յիշատակարաններ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ՍԱՂՄՈՍԱՐԱՆ: Լիվոռնո, տպագրութիւն Յովհաննէս Ջուղայեցու, 1644:

 

«… Արդ ըստ հրամանի եւ ըստ կամաց սուրբ Հօրդ իմոյ… ի թվ[ին]. ՌՁ եւ Ը բաժանեալ ի սուրբ ուխտէդ, դիմեցի յարեւմուտս սակս լրութեան տպագրութեանս. եւ ի սպառուածս ամի միոյ, որ ընդ ծով եւ ընդ ցամաք, հասի յԻտալիայ ի գեղազարդ քաղաքն ի Վենետիկ. եւ վերահասու եղեալ գործառնութեանս, ընթացայ ի Հռոմ. եւ անդ սկիզբն արարի նորագոյն գրոց եւ տպոց. եւ աւարտեալ մասն ինչ ի գործոցս` առի զարհեստաւորս եւ դիմեցի ի Լիվոռնոյ. եւ անդ զտեղի կալեալ` մեծաւ ջանիւ եւ բարի դիտաւորութեամբ, զտիւ եւ գիշեր անդադար աշխատելով` լրումն տուաք տպագրութեանս, յերկարելով յաշխատութիւնս` բաց ի ճանապարհէն, Գ ամ եւ Գ ամիս, անմխիթար յամենայն կողմանց: եւ շնորհօք ամենազօրին Աստուծոյ, եւ աղօթիւք Տեառնդ իմոյ աւարտեցաք զտպագրութիւնս անթերի եւ անպակաս կատարելութեամբ, որք են տիպք զանազանք` ըստ զանազան որակութեան եւ քանակութեան մեծ եւ փոքրութիւնք որոշեալք. ընդ որոց է եւ նիւթ երգոց եւ շարականաց. եւ այլ գործիք բազումք, զարդարիչք տպագրութեանս, որով ամենայն ինչ կարելի է տպիլ. յորոց իբր միջին կերպ է այս… իբրեւ զփորձ տպեցաք զսա յոյժ շտապմամբ… , զի յաւուրս Ձ աւարտեցաք զսա Ռ եւ Ծ հատ թուով ի մասին, միայն եւ առանց ուրուք ձեռնատուի… ի Լիվոռնայ. ի թվ. ՌՂԴ. մայիս ժ»:

 

«… Ի թվին ՌՁ եւ Ը ի դեկտեմբերի ամսոյ ի մէկն. Ես նուաստ ծառայ Յիսուսի Քրիստոսի Յովհաննէս Ջուղացի` Սպասաւոր Բանի. Հրամանաւ երջանիկ հոգեւոր հօրն իմոյ Խաչատուր վարդապետին Կեսարացւոյ… Զոր յաղագս տեսութեան եւ փորձառնութեան գործոյս տպեցաք զսաղմոսարանս եւ աւարտեցաք զսա յամին որ ի ծննդենէն, Քրիստոսի ՌՈ եւ Դ. ի հայրապետութեան Հայոց Տէր փիլիպպոսի սրբազան կաթուղիկոսի, եւ ի թագաւորութեան Պարսից փոքր Շահ Ապասին նորընծայ թագաւորին. եւ ի թվին որ ըստ Հայոց ՌՂ եւ Գ. ի մայիսի ամսոյ ի տասն, ի Լիվօռնոյ. ի յիշատակ մշտնջենաւոր եւ ի փառս Քրիստոսի:  

Արդ եթէ հաճոյ թուեսցի բարեպաշտութեան ձերում, շնորհք Տեառն է, զՏեառնէ գոհացարուք, եւ եթէ ոչ` ներեցէք իմում տկարութեանս, եւ երկայնամիտ լերուք ընդ գործառնութիւնս. զի իբրեւ փորձ տպեցաք զսա անհոգաբար եւ յոյժ ըշտապմամբ սակս բազում նեղութեանց եւ անմխիթարութեանց, զոր կրէի միշտ վասն միայնութեան եւ պանդխտութեան իմոյ:

Վասն որոյ աղաչեմ զձեզ զամենեսեան որ հանդիպիք սմա, ստանալով զսա, յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր, զվերոյ ասացեալ զերջանիկ զԽաչատուր վարդապետն. եւ զձեռնտու բարեպաշտասէր վաճառականսն, եւ զիս զնուաստ զՅովհաննէս Ջուղացի սպասաւոր բանի, որ բազում աշխատանօք յայտնաբերեցի զտիպս եւ զտպագրութիւնս եւ զբարեպաշտ ծնողս իմ, զհայրն իմ զհանգուցեալ մահդասի եղիզարն, ի զմայրն իմ զԱնամէլիքն. եւ զամենայն արեան մերձաւորս իմ…»