Հայ «հնատիպ» գրքի յիշատակարաններ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ԳՐԳՈՒԿ ԿԱՐԵՒՈՐ ՀԱՆԱՊԱԶՈՐԴԵԱՆ: Մարսել, տպ. Ս. Էջմիածնի եւ Ս. Սարգսի, 1676:

 

ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ` «Զհարկաւորագոյն պիտանացու գրեանս աստուածասէր եւ բարեպաշտօն ազգին հայոց յար ծանուցեալ մեր գոլ նուազ եւ պակաս իսկ: Վասն որոյ օր ըստ ավուր մեծաւ ջանիւ եւ մշտաշխատ վշտակրութեամբ կամիմք լցուցանելով ա[ստուծո]վ ըստ կարողութեանս մերում. խնամակալութեամբ աստուծոյ. եւ օժանդակութեամբ բարեգութ ցեղին իմոյ թորգոմածին արամազնեայց, որպէս յորոց եւ մինն է փոքրագոյն գրգուկս այս ծաղկալիր. որ կոչի տարեցոյց եւ լուսնացոյց եւ այլք իրք պիտանիք, որք սկսեցեալք ա[ստուծո]վ աւարտեցաք Քրիստոսիւ բազմօք ցաւօք եւ տագնապիւք: Վասն ժառանգն բէեղ զէբուղեան. եւ պատժակիցն կորխայ եւ դադանայ, անիծեալն յաստծոյ եւ ամենայն սրբոց նորին, վատաշվէր եւ բորբորիտ զէրէցն զԹադէոս համաղազեան, ոչ տայ թոյլ հանգչիլ գործարանիս վնասուց. եւ գործակալացն բանալ զաչս ի պարտուց: որպէս լուեալէք եւ լսելոց եւս էք զամենայն արարմունս երկրորդ նեռինն յամենեսեան գրեանս տպեցեալս. յաւէտ որ յատուկ վասն տիրասպանին: Զոր տեր Յիսուս խայտառակեալ կրկին կենօք բարձցէ ի միջոյ. եւ զձեզ պայծառացուցեալ էրկու աշխարհօք, պահեսցէ անվնաս յամենից չարաց ի փառս իւր. եւ ի պարծանս համայնից եւ ի յառաջադիմութիւն անկեալ եւ կործանեալ տպարանիս ձերոյ: Որ եւ այսու ամենայնիւ մաղթեմ յիշել միշտ ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր զբազմաշխատ մշակն Քրիստոսի զծերունի հոգեւոր հայրն ձեր եւ մեր, զոսկան աստուածաբան վարդապետն. եւ զեղբայր նորին զաւետիսն, ընդ սոցին յիշեսջիք զյօգնական վասիակաւորն եւ զառիթն հաստատութեան գործարանիս զջուղայեցի տէր մկրտիչ վարդապետն. եւ զՔրիստոսասէր եւ զբարեպաշտօն հոգաբարձուն մեր զմանիսացի ղազաղի որդի մահտեսի պօղոն եւ զանդրանիկ որդին իւր զդեռաբոյս տիրացու յովաննէս չէլէպին. եւ զանձանձիր աշխատաւորն գրավաճառութեանս մերոյ զեւդոկացի Իսահակ տիրացուն: հուսկ յետոյ եւ զիս զտառապեալս եւ զտրուպս ի բնաւս զսաղամօն պաշտոնատարս հանդերձ ծնօղօվք մերովք, եւ ամենայն մերձաւորօք: Որովք եւ դուք ձերովք յամենայնի յիշեցեալք լինիջիք ի գիրս դպրութեան կենացն անմահի. Որում փառք եւ զօրութիւն ի յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն»:

 

 

ՄԱՇՏՈՑ: Մարսել, տպ. Ս. Էջմիածնի եւ Ս. Սարգսի, 1676, դեկտեմբերի 11:

 

ՅԱՌԱՋԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ ՄԱՏԵՆԻՍ` Որք ըստ ակնարկութեան վերնախնամ տեսչութե[ան]ն կամաւոր յօժարութ[եամ]բ. մատուցին զինքեանս ի պաշտօնատարութիւն մատակարարութեան բանին ա[ստուծո]յ տնտեսութեան. լցուցանելով զպէտս սրբոյ առաքելականի եկեղեցւոյ, հաստատեցելոյ եօթեամբք սեամբք խորհրդոյ. եւ զարդարեալ պայծառացուցին նոյնաթիւ շնորհօք հոգւոյն սրբոյ, առ ի լուսաւորութի[ւն] ոգւոց խաւարեցելոց անձանց բանականաց, ծաւալելով զնոյնս հոգեհեղ զեղմունս ընդամենեսեան տիեզերս արիաջան քաջութ[եամ]բ ի լրածութի[ւն] կամաց սրբոյ հօրն երկնաւորի, ընձեռելով բազմաիղձ տենչանօք տոմիմեանս մինչեւ ցայս վայր: զոյցն զա[ստուա]ծունկ աւանդութիւն անխախտելի ունի մայրս մեր ս[ուր]բ եկեղեցի, եւ կատարէ յար անթերապէս ցնծալով ի փառս ամեասրբոյ երրորդութեանն` եւ մի ա[ստուա]ծութեանն օրհնեցելոյն ի յաւիտեանս յաւիտենից: Ըստ որում եւ յայսմ ա[ստուա]ծականի մատեանիս առատութեան եւ յոլովութե[ան]. վասն սրբոց եկեղեցեաց միշտ հարկաւորութեանց յոգնայօժար բաղձանօք փափագեցեալ ամէն երջանկի հօրն հայաստանեայց տ[եառ]ն Յակօբայ ամ[ենայն] հայոց դիտապետի. չորիւք ամօք կանխաւ գրեալ էր առ բազմաշխատ եւ սիրելի աշակերտն իւր տէր Ոսկան ա[ստուա]ծաբան վարդապետն: Տպեալ զսա անյապաղ ըստ բակելոյ կարողութեանն իւրոյ օժանդակութ[եամ]բ ա[ստուծո]յ. եւ ձեռնտըւութ[եամ]բ քը[րիստո]սասէր վաճառականաց. յորոյ յաւուրսն յայնոսիկ նախ քան զնամանիլ հրամանի պետականին աղուանամիտ վարդապետն միաբանեալէր ընդ կայենածին եւ օձաբարոյ արիոսադաւան զիրիցոյն թադէոսի երեւանեցւոյ առ ի տպումն ատենի սաղմոսին յորմէ պատ... կրեալ զզանազան փորձութիւնս եւ զնորատէս հարուածս ի ձեռանէ ա[ստուա]ծամարտին եւ տիրասպան երկրորդ յուդային դառն մահուամբ բարձաւ ի կենաց աստի. զսրոյ զլիալիր պատմութիւն անցից նորին ամենայնի էք ի յատուկ գիրս նորին. եւ այսու ամենայնիւ զկնի մահուան տեառն իմոյ մատնեցայ ես տրուպս փոխանակ նորին ի ձեռն անօրէն գոգդոսին ամս չորս կալով ի չարչարսն լրբադիմին. գործելով միշտ ընդդէմ հայոց ազգին եւ սրբոյ աթոռոյն Էջմիածնի եւ գործարանի նորին ոչինչ համարելով զամենայն հայս եւ զչոլով բանադրանս կաթուղիկոսին եւ ամենայն վարդապետաց. զորս Տ[է]ր Յիսուս խայտառակեալ բարձցէ զսա ի միջոյ աղօթիւք հարցն սրբոց հայաստանեայց: Որովք այսոքիւկ ամենիւք պատճառօք. ոչ կարացաք ցարդ կատարել զհրաման վեհին հանուրց: Այլ այժմ սակաւ ինչ զոգի առեալ իբաց եդաք զծանրաբեռնութի[ւն] պարտուցն եւ զյարուցմունս ամենաչար չիրիցւոյն, յուսալով յողորմութիւնս ա[ստուծո]յ եւ յաղագս սրբոյ հօրն մերոյ տեառն Յակոբայ, եւ ի խնամարկութիւնս բարեսէր եւ ա[սուա]ծապաշտ հաւատարիմ եւ բարեբարոյ ազգին հայոց: ձեռնարկաք առ իտպել վայելչապէս ակնունելով բարեպէս կատարմանն. նախ զփոքր մաշտոցն եւ ապայ զկատարեալ բունն ըստ հրամանի հոգեւոր տիրին. առի զուարճութիւն եկեղեցեաց հայաստանեայց եւ ի ըատարելագործութիւն բնաւից կարգաւորաց. եւ պէտս ա[ստուա]ծասէր վաճառականաց յուսով սիրով ըղձացողաց ի փառս մեծագոյնս Ա[]ստուծո]յ:

 

ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ` «Զօրհնութի[ւն]ս անլռելիս եւ զգոհութի[ւն]ս անդադարս` եւ զբարեբանութի[ւն]ս անապատս, մշտապաղատ փառաբանութ[եամ]բ հանդերձ, մատուսցուք ամենաս[ուր]բ երրորդութ[եան]ն հօր եւ որդւոյ եւ հոգւոյն սրբոյ. այժմ, եւ անզրաւ յաւիտենիւ, ամէն: Որ եղեւ ձեռնտու եւ նպաստ մեզ տառապելոցս ի հոգէկիր գործառութե[ան]ս մերում հասուցանելով յեզր եւ աւարտ զմաշտոցս. որ ունի պարունակեալ յինքեան զեօթն խորհուրդս եկեղեցւոյ եւ զայլ արարողութի[ւն]ս` բարեվայելուչ եւ գեղեցկայարմար տպիւք. ի պէտս հոգեկանս եւ մարմնականս, բարեպաշտօն ազգին հայկազունե[ա]ց եկեղեցականաց եւ աշխարհականաց, եւ բնաւից լուսաւորչաւանդ անձանց: Արդ զերեսս ի գետին եդեալ աղաչեմ զամենեսեանդ որք հանդիպիք վայելման ա[ստուա]ծայնոյ մատենւոյս: Յիշեսջիք զհոգեւոր հայրն եւ զբազմաշխատ մշակն զոսկան արհի եպ[ի]սկո[պոս]ն հանգուցեալ ի Ք[րիստո]ս: եւ զկենդանի եղբայրն նորին զԱւետիսն, եւ զքեռ որդի սոցին զՍողոմոնն, որ կայ մատնեցեալ բազմաց չարչարանաց եւ Մառչիլիայ սակս գործարանի սրբոյ աթոռոյն էջմիածնի ի պարծանս ազգի: ընդ սոցին յիշեսցիք զհաւատարիմ բարեկամն սրբոյ աթոռոյն եւ սիւն հաստատութե[ան] գործարանի նորին, զմանիսացի Ղազազի որդի մահտեսի Պօղոսն` եւ զանդրանիկ զդեռաբոյս որդին իւր զտիրացու Յովաննէս չէլէպին եւ զանձանձիր աշխատաւորն գրավաճառութե[ան] զեւդոկացի զԻսահակ տիրացուն: հուսկ յետին եւ զիս զնուաստ յամենեսեան զՄկրտիչ անուամբ եւ եթ բանի սպասաւորս ազգայնօք իմովք. հանդերձ հոգեւոր եղբարբ իմով ջուղայեցի Ոսկէկեռքենց տէր Դաւթիւն, որ ոչ խնայէ օգնել մեզ ի նեղութե[ան]ս մերում ի գործառութիւնս այս. եւ որք յիշէք լինիջիք ի գիրս դպրու[թ]ե[ան] կենացն անմահի: Որում փառք եւ զօրութի[ւն] յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն»: