Օգուտ Բժշկութեան

Աչաց մթնելն որ խելքն ցրվի եւ տաճիկն ասոր սատար անուանէ

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Մատային ասէ, թէ սաֆրան ի յըղեղան առջեւն է ժողվեր եւ կամ սաֆրային պուխարէն որ ի ստամոքէն վերնայ եւ ի գլուխն ելնէ եւ զօրանայ եւ ուժովնայ։

Նշան որ ի տաքէ այն է, որ սաֆրայէ լինայ՝ եւ երեսն դեղնի, եւ ականջն ձայն հանէ, եւ այն որ պուխար է՝ այն է որ հանապազ աչքն մթնայ եւ զինչ տեսնու՝ մութն լինայ աչացն։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Մատէին ասէ, թէ տո՛ւր որ վերաբերութիւն այնէ, որ ստամոքն յիստկի ի սաֆրայէն, եւ տո՛ւր խնծորի եւ սերկեւիլի ըռուպն եւ նռան շարապ եւ ըռեւաճի շարապ. եւ ազոխի շարապն օգտէ եւ զստամոքն ուժովցնէ։ Եւ թէ ցաւն ուժով լինի՝ տո՛ւր զհալիլային մտպուխն եւ լուծէ՛, եւ տո՛ւր պանրաջուր եւ նռան ջուր, եւ փրփրեմի հնտով եւ թմրհնտի եւ սրքնճուպինով, եւ մանուշակի շարապ տուր եւ նոնոֆարի. օգտէ։

Հունան ասէ. թէ տո՛ւր հալիլայ դեղին եւ մանուշակ, եւ շէրխիստով լուծէ՛, եւ մուզաւարայ ազոխի եւ նռան հատի եւ ոսպ. եւ թէ պատճառն ի ստամոքուն լինայ՝ սամթի ջրով տո՛ւր մատն արկանել եւ ճուլապով, որ ստամոքն յիստակէ. եւ տո՛ւր հալիլային մատպուխն. ա՛ռ դեղին հալիլայ ԺԴ դրամ եւ գամոն չիր Լ հատ, եւ յունապ Ի հատ, եւ սպստան Ը հատ, եւ Խորասանի չամիչ կտուած Կ հատ, ըռազիանայ եւ անիսոն Ա Ա դրամ. զամէնդ ծեծէ՛ եւ եփէ՛ Ե լիտր ջրով, որ մնայ Ա լիտր. եւ այնժամ քամէ՛ եւ յստկէ՛, եւ Ա դրամ այարիճ խառնէ եւ Ա դանկ սակամոնի, եւ եղկ արա եւ տո՛ւր առաւօտուն որ խմէ զինչ այս դեղին ըռասմն է. օգտէ աստուծով. ամէն։

Պատճառ որ ի հովէ լինայ

Ըռօֆօսն ասէ, թէ այս ցաւս ի պալղամէ լինի, որ ըղեղան յառաջն է ժողվել եւ ուժովցել է, եւ թանձր պուխարն պալղամին ստամոքէն վերցել է ըղեղան առջեւն։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ անձն վատուժի եւ ցաւն ուժովնայ, եւ այս ցաւուս տիրոջն խելքն անցնի. եւ թէ ի ստամոքէն լինի՝ զկերակուրն չկարէ մարսել մարդն։

Ստածումն որ ի հովէ լինայ։

Ըռօֆօսն ասէ, թէ հապի այարիճով լուծումն արա եւ կամ կուկիայով այս կերպովս. - ա՛ռ այարիճի ֆայղարայ եւ թրպութ Ե Ե դրամ, դեղին հալիլայ եւ քապուլի եւ ըռզանայի հունդ Ա Ա դրամ, եւ հնդի աղ Ա մթխալ, զամէնն ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ շաղուէ՛ կարօսի ջրով եւ հապ արա եւ ի շքի չորցու եւ տո՛ւր ամէն օր Գ դրամ, եւ ի վերայ շարապի յօտ խմէ, եւ մուշկի ղալիայ եւ մարզանկօշ հոտայ։

Սահակն ասէ, թէ լուծէ՛ զփորն սապռի հապով, եւ խլտն պակսի, եւ աքլիլմէլիք եւ պապունաճ եւ շէհ եւ սազապ. զամէնն եփէ՛, եղկ ի վերայ գլխուն լից. եւ կերակուր հաւու ձագ տուր եւ ղալիայ եւ կաթն եւ մածուն, եւ ի հով իրաց պահէ՛։ Եւ թէ պատճառն ի պալղամէ լինի՝ տո՛ւր զԳեղիանոսին զայարիճն, եւ կամ հապի շապիեարն, եւ մատպուխ հալիլայ, որ ստամոքն յիստկի. եւ հանապազ մազտաքէ ծամէ եւ սրքնճուպին պզուրի տուր. օգտէ։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ այն որ ի սավտայէ լինի այն է, որ քուն չի լինի եւ աչիչն յառաջն ազգի ազգի իրվի երեւնայ, եւ աչքն մթնայ։ Եւ տո՛ւր զհապի ղուղիան, որ լուծումն լինի, եւ ծաթրին եւ մարզանկօշ եւ շէհ եւ ղարի տերեւ. եւ զամէնն եփէ՛ ջրով եւ զշոգին յերեսն բռնել տուր. եւ զջուրն ի վերայ գլխուն լից. եւ զտաք հոտերն տուր որ հոտայ, որպէս մուշքն եւ ղալիայ եւ անպարն. օգտէ աստուծով։