Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ գոզն կաթէ որ տաճիկն սելասըլ պաւլ ասէ, որ հոռոմն դէսպիտոս ասէ

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Արպիասօսն ասէ, թէ այս ի տաք խառնուածոց լինայ եւ ի չոր, որ ժողվի յերիկամն եւ զբնութիւնն տաքցնէ, եւ կամ տաք եւ չոր կերակուր շատ ուտէ։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է, որ ծարաւ շատ լինի, եւ գոզն կաթ-կաթ գայ եւ ճանփան չկսկսծէ, եւ զջուրն որ խմէ շուտով ելանէ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Մասրճուէն ասէ, թէ դեղն այն է որ ի տաքէ լինայ, որ զհով դեղերն տաս որ զգոզն յորդորէ։ Ա՛ռ խիարի եւ սեխի եւ ձմերկի եւ ըռզիանի եւ կարօսի եւ փրփրեմի եւ հազրի հունդ. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ շաքար խառնէ եւ տո՛ւր հանապազ. օգտէ։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ այս ցաւուս յուլութիւն չէ աղէկ, եւ թէ հին լինայ խոցն՝ տո՛ւր գարէջուր եւ հազար եւ եղերդակ եւ դդում, եւ տաք ջուր աւազան առնէ. եւ օծէ՛ վարդի ձիթով զաճուկն, եւ ի տաք իրաց պատրաստէ՛. եւ հանապազ պզր ղաթունէ տուր վարդի ձիթով, եւ զամէն մոհթատիլն որ տաս լաւ է.

Բագարատն ասէ, թէ այս ցաւս դժար է, քիչ ընդունի զստածումն. եւ որ պատճառն ի տաք ի չոր խլտէ լինայ՝ դեղն այն է, որ զամէն հով եւ գէճ իրվի ուտէ, որ զերիկամն հովցնէ, եւ գարէջուրն լաւ է. եւ ազոխի ջուրն եւ սառն ջուրն, եւ դալար դդում եւ սրքնճուպին փրփրեմի հնդով եւ խաշխշի շարապ եւ լուապ ասպաղօլի եւ նռան ջուր, եւ խնծորի եւ ազոխի ըռուպն օգտէ։ Եւ թէ արեան նշան տեսանես՝ ի բասիլիկէն երակ առ ի ցաւուն յառաջն, եւ տո՛ւր մաշ եւ ճուլապ եւ որ նման է սոցա. եւ թէ տաքութիւն աւելի լինայ՝ եւ տո՛ւր ղուրսի քաֆուրն. շատ օգտէ. եւ ղուրսի տապաշիրն շատ օգտէ։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ այս ի հովէ եւ ի գիճէ լինայ ի գոզին, որ ի բուշտն շատ կենայ եւ զբուշտն վատուժցնէ եւ զջղերն բշտաբերնին։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ այս շատն տղայոց եւ կուրտ մարդոց եւ ծերոց լինայ այնոր համար որ հովութիւն եւ գիճութիւն նոցա բնութեան աւելի է, եւ նշանն այն է, որ շատ ծարաւ չի լինի։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ տո՛ւր կուլանկուպին անօթեց եւ փոքր տիրֆիլն, եւ հանապազ չոր թուզ տուր եւ սեւ չամիչ. եւ օծէ՛ զաճուկն հին ներկիսի ձիթով, եւ տաք ջուր լից ի վերայ բշտին, եւ տո՛ւր կերակուր սիսռան ջուր եւ աղաւնոյ ձագ ղալիայ։

Ապուճարեհն ասէ. թէ այս ցաւս առանց ջերմն է՝ դեղն ղուրսի քաքանաճն է եւ տուղու եւ ղրտմանայ եւ անիսոն եւ ասարոն եւ կարօսի հունդ եւ սեխի հունդ յիստկած եւ ըռզիանայի ջուր, շուրվայ սիսռով եւ կարօսի հնդով եւ նանխուով օգտէ, եւ պանի ձէթ եւ ղալիայ օծէ ի յաճուկն, եւ աքլիլմէլիք եւ պապունաճ եւ բացվենեկ եւ մարզանկօշ եփէ ջրով եւ ի մէջն նստո՛։ Եւ այլ բան կայ գրելու։

Սֆուֆս ի բան տար, խիստ լաւ է։ Ա՛ռ պալլուտ, մուռի սաֆի, սօտ, աստախօտոս Ժ Ժ դրամ, շաքար Կ դրամ. մէկ դրամէն մինչեւ յերկու դրամն տան. օգտէ։