Օգուտ Բժշկութեան

Հազ որ ի գիճութենէ լինի եւ կամ ի չորութենէ լինայ մարդն

Պատճառ գիճութենէ

Զաքարիային ասէ, թէ այս այնոց լինայ, որ հանգիստ են եւ շատ կերակուրք ուտեն հանապազ, կուշտ պառկին եւ ելնեն։

Նշան գիճութեան այն է, որ պալղամն զխռչակն բռնէ յայնժամն որ պառկի. եւ խռչակն ի լի լինայ, եւ հանապազ խռխռայ, եւ զթոքն եւ զխռչակն բռնէ խիստ։

Ստածումն որ ի գիճութենէ լինի։

Դեղն այն է, որ հանապազ ի տաք բաղնիս մտէ, շատ նստի եւ շատ քրտնի. եւ հին գինի խմէ եւ ղալիանի ուտէ, եւ մութանճանայ. եւ այն իրվին որ ջրով լինի եփած՝ չուտէ. եւ անօթեց չամիչ ուտէ, եւ շատ ի շուրջ գայ եւ խիստ, եւ զանձն հանգիստ չպահէ. եւ քան զկերակուր ուտելն յառաջ պիտի որ շատ կանչէ եւ կամ պաշտէ եւ կամ խաղ ասէ, եւ այս գիճութիւն որ ի թոքն եւ կուրծքն լինայ՝ պակսէ։ Եւ այն որ գիճութիւն յաւելցնէ պատրաստ կացիր, որ է կաթն եւ մածունն եւ մրգանքն եւ որ նման է սոցա։

Մասրճուէն ասէ, թէ հանապազ զայս հապն ի բան տար. - Ա՛ռ մատուտկի ըռուպ Ե դրամ եւ պղպեղ եւ ղրտմանայ եւ լեղի նուշ Բ Բ դրամ, եւ անգուժատ Ա դրամ. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ մեղրով շաղվէ՛ հապ արա եւ ի բերանդ դիր. եւ թէ հազն խիստ լինայ եւ գիշերն չթողու հանգիստ՝ եւ յիստկէ՛ զգիճութիւնն ի կրծոցէն եւ թոքէն այս իրօքն որ յիշեցի. - Ա՛ռ մուռ եւ միայ դալար եւ խունկ Ա Ա բաժին, զամէնն ծեծէ՛ մանր եւ հապ արա Ա Ա դանկ, եւ Բ Գ հապ ի բերանդ առ եւ դի՛ր ի լեզվին ներքեւն. օգտէ. եւ գիշերն այլ դիր որ օգտէ. եւ ամէն գէճ իրաց պատրաստ կացիր. եւ տո՛ւր զամէն չոր կերակուրքն, որ շատ օգտէ աստուծով։

Իպն ասէ, թէ ա՛ռ ի ցրդուն պտղէն ԺԲ, ծեծէ՛, եւ ... դրամ կարագ եղով եռցո՛ւր եւ ԺԲ դրամ մեղր խառնէ եւ լզել տուր այն մարդուն որ հեւք ունի. խիստ օգտակար է։

Պատճառ չորութեան

Մատային ասէ, թէ շատն այնկից լինի, որ չոր կերակուրք ուտէ, որպէս ապուխտն եւ որ նման է սոցա, եւ զթոքն բռնէ մարդուն։

Նշան չորութեան այն է, որ ի հազալուն ժամն իսկիկ խռչկէն իրք մն չգայ. եւ ձմեռն լինի հայհնդէ. եւ երբ բաղնիս մտէ՝ հայհնտէ. եւ անձն ավաղ եւ երակն սուր լինի։

Ստածումն որ ի չորութենէ լինի այն է, որ տաս գարէջուր նշի ձիթով եւ պզր ղաթունի լուապ վարդէջրով, եւ խաշխշի շարապ. եւ անօթեց հանապազ ի բաղնիս մտէ եւ շատ չի նստի. եւ շորվայ խմէ գառին մսով։ Եւ թէ պատճառն ի սէվտայէ լինայ՝ տուր մալէզ թեփի, եւ լինայ նշի ձիթով, եւ տո՛ւր հերիսայ գառին մսով եւ նշի ձիթով եւ փանիտով. օգտէ։

Էհանան ասէ, թէ հազն որ ի թոքին չորութենէն լինայ՝ տո՛ւր գարէջուրն՝ որ լինայ ի մէջն սպըստան եւ խաշխաշ եւ բորակ այն ժամն որ ի հազն ջերմն կենայ. եւ տո՛ւր առաւօտուն զգարէջուրն, եւ ի կէս աւուր դիր յաւազան, որ լինայ ի մէջն եփած դդում եւ նշի ձէթ, եւ ի պառկելու ժամն տուր հաւկթի իսպիտակուց եւ պզր ղաթունի լուապով. եւ թէ դդմի եւ խիարի ջուր վարդէջրով խառնէ եւ տաս որ խմէ՝ օգտէ։ Եւ զայս հապն ի բերանդ պահէ. օգտէ. - Ա՛ռ ըռուպիսուս ծեծած եւ քաղցր դդմի կուտ եւ խիարի կուտ եւ փրփրեմի հունտ Է Է դրամ. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ ասպաղուլի եւ հաւկթի իսպիտակուցով շաղվէ՛ եւ հապ արա, եւ ի բերանդ առ եւ պահէ՛. եւ թէ ի հազն ջերմն լինայ՝ ի ջրին տեղն կաթն խմէ եւ յորժամ կերակուր ուտէ՝ ապա ի բաղնիս մտէ եւ շուտ ելնէ լվացվի. օգտէ աստուծով. ամէն։

Տաղօն աղաճուն խարտուքն եփես կաթով, տղակներուն խմեցնես՝ խիստ լաւ է հազին. փորձիւ է։