Օգուտ Բժշկութեան

Զուրպ որ է ինքն ի փորուն լուծմանէն մէկ ազգ մն

Պատճառ ի տաքէ

Ապուճարեհն ասէ, թէ լինի շատ կերակուր ուտելուն որ սաֆրայ ընծայէ սուր ի ստամոքն. եւ կամ քաղցր եւ եղլի իրվի շատ ուտէ եւ անչափ։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է, որ հանապազ կերակուրն ի բերանն լեղի դառնայ, եւ ստամոքն խիստ ցաւի, եւ այն որ ի վար գայ՝ դեղին լինայ եւ ծանր լինի, եւ աղիքն եւ պորտն ոլորէ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Ապուճարեհն ասէ, թէ բաժանումն հայզային եւ զուրպին այս է. այն որ հայզայ է՝ կու փսխէ, եւ այն որ ի փորուն կու գնայ՝ դեղին, եւ այն որ զուրպն է՝ չփսխէ եւ այն որ ի փորուն կու գնայ՝ գունզգուն է եւ Ա ցեղ չէ։ Եւ դեղն այս է, որ տաս զկուրսի տապաշիրն սերկեւիլին ըռուպովն, եւ գարէջուր տուր նռան ջրով, եւ տո՛ւր յետոյ խնծորի ջուր սառն ջրով, եւ յետոյ տո՛ւր Գ դրամ նռան սֆուֆն ծորի ջրով եւ ըռեւաճի ըռուպով եւ մրտի ըռուպով։ Եւ թէ ծարաւ ունենայ՝ տո՛ւր փրփրեմի հունտն սրքնճուպինով եւ հանապազ սանճաթի կեղեւ նարտան տուր. օգտէ։ Եւ թէ վատուժ լինի՝ տո՛ւր հաւձագ ազոխի ջրով եւ աղտորով. եւ թէ հայկաւ եւ ակակիայ եւ սանդալ եւ մազու մանր ծեծէ՛ եւ ջրով շաղվէ՛ եւ ի վերայ ստամոքին դիր. օգտէ։

Գեղիանոս ասէ, թէ տո՛ւր զտապաշիրին ղուրսն եւ վարդ, զամխ արապի եւ ծոր եւ քասնու հունտ, եւ ազոխի շարապ եւ տէհուճի միս եւ լապստկի միս եւ որ նման է սոցա։

Սահակն ասէ, թէ այս ի պոհրանին աւուրքն լինի՝ չէ պատեհ որ զփորն կապես, որ վնաս առնէ. եւ տո՛ւր անօթեց զխնծորին շարապն, եւ մուզաւարայ տուր. եւ թէ սաֆրայէ լինայ՝ տապաշիրին ղուրսն տուր. օգտէ։

Պատճառ որ ի հովէ լինայ

Մասուվային որդին ասէ, թէ լինի ինքն յաղի պալղամէ, որ ժողվի ի ստամոքն եւ յաղիքն, եւ զայն կերակուրքն շատ ուտէ, որ պալղամ ընծայէ եւ յերկարէ ցաւն։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ բերնին համն աղի լինի եւ չցաւի, եւ այն որ ի վար գայ՝ իսպիտակ լինի, եւ քիչ ծարվի, եւ ցաւն յերկար լինի։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։ Եւ թէ պալղամէ լինի՝ տո՛ւր սֆուֆն մուղլիսիայի եւ մրտի շարապ եւ սերկեւիլի ճուարիշ եւ խնծորի, եւ դի՛ր ի վերայ ստամոքին, եւ լատան եւ մազտաքէ եւ չոր վարդ ծեծէ՛ եւ դի՛ր ի վերայ. օգտէ։ Եւ տո՛ւր տուռէճի եւ տէհուճի միս, քացխով եւ կարօսով եւ գինծով եւ տարչինով լինի եփած եւ նարտանով եւ չամչով։ Եւ թէ պատճառն ի յերկնուն կալուածուն լինի՝ տո՛ւր քամոնի ջուր եւ սրքնճուպին, եւ թէ տաքութիւն լինայ՝ տո՛ւր զտակերուն ջուրն որ խմէ անօթեց. եւ կերակուր քիչ տուր եւ ծանր կերակուր մի՛ տալ, եւ զերպայ տուր։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ ի պալղամէ լինի՝ տո՛ւր զայս սֆուֆս. օգտէ. - ա՛ռ մրտի հատ եւ չամչի հատ Ե Ե դրամ, եւ նարտան Ժ դրամ եւ քամոն սնուցած Ե դրամ, կարաւսի եւ ըռզիանի հունտ եւ խառնուպ շամի Գ եւ կէս Գ եւ կէս դրամ. զամէնն ծեծէ՛ եւ ամէն օր անօթեց տո՛ւր Դ Դ դրամ. եւ սմպուլ եւ մազտաքէ խառնես լաւ է խիստ. եւ տո՛ւր մրտի եւ խնծորի շարապն, եւ թէ նանխու եւ խունկ եւ ճուլինարն Ա Ա բաժին, չամչի կուտ Բ բաժին ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ տո՛ւր յամէն վաղվնէ անօթեց Բ Բ դրամ. օգտէ. եւ սերկեւիլի շարապով լաւ է։