Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ արանքին ծարն այրի կամ ի տաքէ կամ ի հովէ լինի

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Մասուային որդին ասէ, թէ շատն ի սաֆրայէ լինայ, որ իջնու ի ճանփան կանգնի, կամ ուռէց լինայ եւ ճղքի, եւ յետոյ արանքն խոցնայ։

Նշան որ ի տաքէ լինի այն է, որ կսկծէ եւ տաք լինի, եւ ի գոզելուն ժամն քիչ մն թարախ ի հետն գայ, եւ խոցն քիչ լինայ. եւ թէ թարախ շատ գայ՝ խոցն շատ լինայ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Մասուային որդին ասէ, թէ այս շատն ի սուր սաֆրայէ լինի. բայց թէ գոզն շատ եւ յորդոր լինի՝ չէ պատեհ որ տաք իրք տան։ Եւ անգէտ բժիշկքն այսպէս հիւանդին ջերմն եւ դիժար հիւանդութիւնն ձգեն, եւ տան զխնկին ճուարիշն եւ այլ տաք իրվի, եւ զգոզին ճանապարհն եւ զբուշտն խոց առնեն, եւ յետոյ չողջանայ։ Եւ դեղն այս է, որ տաս լուապ ասպաղօլի եւ Բ ազգ խիարի հունդ եւ դդմի, եւ քամես ճուլապն եւ քաղցր նշի ձէթ եւ նոնոֆարի. եւ տո՛ւր ձմերուկ եւ քամած մածուն եւ իսպիտակ շաքար եւ գարէջուր եւ մաշ եւ սպանախ եւ դդում, եւ զամէն կերակուրն հով եւ գէճ տուր. եւ մոմ ըրովան օծէ։ Եւ թէ այսով չի յաջի՝ մանուշկի ձէթ եւ ասպաղօլի լուապ եւ կանանց կաթն զուրախայով ներս ղրկէ, որ ցաւն խաղի եւ օգտէ։

Հունան ասէ, թէ այս ցաւս Բ ցեղ լինայ. Ա թարախով լինայ. դեղն այն է, որ հապի պզուրի տաս եւ ճուլապով եւ մանուշկի շարապով եւ ասպաղոլի լուապով. եւ մուսալաս եւ գարէջուր տուր եւ թթվէ եւ ի յաղիէ եւ սուր իրաց պատրաստէ, եւ ի մերձաւորութենէ եւ ի շատ դատելուն պահէ զքեզ, եւ յեղկ ջուր նիստ եւ թերխորով հաւկիթ խմէ նշի ձիթով եւ գէր հաւ, եւ կակուղ մորհամի օծէ, որ յիշած է ի տաք ուռեցնուն համարն, որ կակղի։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Ապուճարեհն ասէ, թէ այս ի հովութենէ պակաս լինի, եւ սուր սավտայի խլտէ լինայ, որ զգոզին ճանփան խոց առնէ. եւ կամ սավտայի ուռէցէ լինի։

Նշան ի հովէ լինայ այն է, որ հով եւ չոր կերակուրք ուտէ՝ եւ լինի ցաւն յաւելի. եւ տաք եւ գէճ իրքն օգտէ, եւ ցաւն քիչ լինի, եւ չկարենայ գոզել, եւ գոզելն կսկծէ խիստ։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Ապուճարեհն ասէ, թէ նշան խոցին ի յարանքին ծարն լինայ այն է, որ յառաջ քան զգոզելն թարախ գայ, եւ գունն թարախին սեւ լինի. նշան է որ սավտայի խլտէ. եւ դեղն ղուրսի քաքանաճն եւ մեղրաջուրն իսպիտակ շաֆն, որ կաթով տրորես եւ զուրախայով կաթեցնես. եւ արա՛ զայն մորհամն, որ ի սավտայի ուռէցն է յիշած, դի՛ր պատրուգով եւ օծէ՛. օգտէ։

Արճիճանիսն ասէ, թէ որոյ արանքն կսկծէ գոզելուն ժամն՝ դեղն այս է. - Ա՛ռ սեխի հունդ եւ ձմերկի հունդ Ժ Ժ դրամ, քաղցր դդմի հունդ եւ քիթրայ եւ նշայ եւ ըռուպի սուս եւ նուշ կտուած եւ խաշխաշ Ա Ա դրամ, կարօսի հունդ Ե դրամ. զամէնն ծեծէ՛ եւ յիրար խառնէ. եւ տո՛ւր յայսմ օրն եւ վաղն Գ դրամ, եւ իրիկունն Գ դրամ. օգտէ, եւ մանուշկի շարապով տուր. եւ կերակուր տուր սպանախ, եւ գարի գէր մսով եփէ՛ եւ տո՛ւր. օգտէ. եւ տաք եւ սուր, որպէս սխտոր եւ պղպեղ, զէն է. եւ տո՛ւր նշի ձէթ եւ շաքար. եւ հաց դրջէ եւ տո՛ւր. օգտէ։ Եւ թէ այս ցաւս արիւն խառնի եւ ցաւն չխաղի՝ դեղն այն է, որ բասիլիկէն երակ առնես եւ զայս դեղս տաս. օգտէ. - Ա՛ռ քիթրայ, նշայ եւ խիարի հունդ եւ հայկաւ Ա Ա բաժին, կուլինար եւ գխտոր եւ խունկ եւ աղբրաց արիւն եւ կարօսի հունդ կէս կէս բաժին. յիրար խառնէ եւ տո՛ւր պաղ ջրով որ խմէ. օգտէ աստուծով։