Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ արգանդն խծկի որ տաճիկն եթնախ ըլ տամս ասէ, որ զետ ըխտաւորութիւն է

Պատճառ սերմն յաւելնալուն

Բագարատն ասէ, թէ երկու իրաց լինայ. Ա սերմին յաւելնալուն, Ա հայզն կապելուն. եւ այն որ սերմէն է՝ որ կին այրիկ չունենայ, եւ աւելի սերման գոլոշն յըղեղն ելնէ։

Նշան սերման յաւելնալուն այն է, որ խելքն երթայ եւ թալնայ, եւ թվի թէ ըխտաւոր է. եւ բաժանումն այն է, որ խելն բաժնի եւ բերանն փրփուր չգայ։

Ստածումն սերմին յաւելնալուն։

Բագարատն ասէ, թէ լաւն այն է որ ի հետն մերձենան որ ողջանայ. եւ թէ այսպէս չի լինի՝ զայն դեղերն տան, որ զսերմն պակաս առնէ. եւ յեսմէկի ձէթ տան որ վերցնէ. եւ քթեթ այրած ի քիթն խոթէ եւ քուքուրդ խառնէ ի հետն. եւ ի փորուն ներքեւն ապիկիս արկ. եւ հանապազ զոտն աճռէ, եւ անօթի կենայ, եւ տաս զայն կերակուրքն որ զսերմն պակաս առնէ։ Եւ ատեն կու լինի, որ այս ցաւս կանանց հանց կու լինի, որ շունչն կու բռնվի, եւ երակ չի շարժիր, եւ գիտենան թէ մեռած է։ Եւ երկրորդին օրն այլ այսպէս լինայ։ Ստածումն այն է, որ զարգանդին բերանն աճռես եւ անուշահոտ իրվի դնես, ողջանայ։

Սահակն ասէ, թէ լաւն այն է, որ այրիկն յինքն հասնի, եւ յետոյ ստածումն առնես խիարշամպով եւ սէրխիշտով եւ մանուշակով եւ որ նման է սոցա՝ լուծէ. ուտէ զհով իրվին, որպէս խիար եւ շանկիար եւ քասնու եւ քաֆուր եւ սրքնճուպինով, եւ յետոյ օծէ՛ զոտվին ղալիայով. եւ զմատներն աճռէ՛ եւ զարգանդին բերանն աճռէ՛. եւ քիչ մն ցմախտակ եւ կտաւ այրած եւ ծծումն եւ խարմիան եւ ճավշիր ի քիթն հոտայ եւ զարգանդին բերանն աճռէ՛ յօտով եւ մշքով եւ ղալիայով եւ յամբարով, եւ ղուռսի մուռ տուր։ Եւ յորժամ ցաւն յերկարէ՝ տո՛ւր վերցնել քամոն եւ սազապ եւ նատրուն, մեղրով եփէ եւ վերցնէ, եւ տաք իրք մի՛ ուտեցներ։

Պատճառ հայզն կապելուն

Զաքարիային որդին ասէ, թէ սերմին գիճութենէն լինայ, որ կոյս աղջիկներն լինայ, եւ կամ հայզն կապելուն լինայ, եւ կին այր առնու եւ կուսութիւնն երթայ։

Նշան հայզն կապելուն այն է, որ յառաջն կինն յուլ լինի, եւ անձն թուլնայ, եւ երեսն դեղնի. եւ յորժամ խստէ ցաւն՝ թաշանուճ առնէ, եւ ժամ ժամ գայ որպէս ըխտաւորութիւն, եւ գոզն սեւ լինայ։

Ստածումն հայզն կապելուն։

Դեղն այն է, որ սաֆիէն երակ առնուս. եւ երակն է մօտ ի կրունկն. եւ Բ ջղերուն ապիկիս արկանես եւ փորուն ներքեւն այլ. եւ զայն դեղերն որ զհայզն բանայ, որ ցաւուն ատենն զերկու ջղերն կապէ՛ եւ զոտն աճռէ՛, եւ զայնոք տուր վերցնել, եւ օծէ՛, օգտէ, որպէս ղաթրան եւ խարմիան եւ ճավշիր։ Եւ երբ ցաւուն ատենն անցնի՝ փսխել տուր եւ խաղաջ արա եւ յունսուլի քացխով. եւ տո՛ւր Ա մթխալ տահմարթայ մարմահուզի ջրով, եւ մաճուն քաքանաճ օգտէ. եւ քան զամէն՝ այս ցաւուս մաճուն նաճահն լաւ է։

Մասրճուէն ասէ, թէ այս շաֆս զհայզն բանայ եւ օգտէ այս ցաւուս. - Ա՛ռ օշնայ եւ ակրկարհայ եւ շոնիզ եւ սազապ եւ ֆարֆիոն Ա Ա բաժին. զամէնն ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ շաղվէ՛ յեսմէկի ձիթով եւ տո՛ւր որ վերցնէ. եւ այրասան եւ պարզատն ծեծէ՛ եւ կաղամբի ջրով շաղվէ՛ եւ տո՛ւր որ վերցնէ։ Եւ այս զհայզն բանայ եւ զսերմն պակաս առնէ. - Ա՛ռ փանճանկուշտի հունդ եւ սազապի տերեւ եւ անուխ եւ մանեխ եւ խարմիան կէս կէս բաժին. զամէնն ծեծէ՛ եւ մեղրով շաղվէ՛ եւ տո՛ւր ընկուզի մի չաք քամոնի ջրով. օգտէ. եւ ղալիայ տուր որ վերցնէ. եւ տո՛ւր, թէ ցաւն ուժով լինայ՝ այարիճի ըռուֆոս, եւ շահմի հանդալ խառնէ եւ տո՛ւր, օգտէ աստուծով։ Եւ թէ զաս ֆար ըլ տիպն ծխես ի ներքեւն՝ զցաւն տանի եւ ազատի. խիստ գոված է։