Toggle navigation
Digital Library of Armenian Literature
AUA
Հայ
Login
Library
Themes
All
Historiography
Philosophy
Theology
Pedagogy
Law
Sciences
Linguistics
Ethnography
Health
Geography
Travel Notes
Epistles
Fiction
Translated Works
Publicism
Foreign Language Armenian Authors
Economy
Authors
All Authors
My Projects
Events
About
Our Digital Library
Staff
Chronology
Պատմութիւն Հայոց ՚ի սկզբանէ աշխարհի մինչեւ ցամ Տեառն 1784. Հատոր Բ.
Հեղինակ
Michael Chamchiants
Բաժին
Classical Armenian Literature
Թեմա
Historiography
Overview
Add to my project
Bookmark page
Գիրք Երրորդ
Յաղագս իշխանութեան մարզպանաց եւ ոստիկանաց: Սկսեալ ՚ի թուականութենէ ամաց տեառն 441. մինչեւ ցամն. 856:
Գիրք Երրորդ. Յաղագս իշխանութեան մարզպանաց եւ ոստիկանաց: սկսեալ ՚ի թուականութենէ ամաց Տեառն 441. Մինչեւ ցամն. 856
ԳԼՈՒԽ. Ա. յաղագս գործոց Յազկերտի Երկրորդի` Պարսից արքայի ՚ի հալածել զքրիստոնեայս. եւս եւ յաղագս ուրացութենէ Վարազվաղանայ Սիւնւոյ
ԳԼՈՒԽ. Բ. Յաղագս տանելոյ Յազկերտի զքրիստոնեայս ՚ի պատերազմ խորհրդով մոգուց. ուր եւ յաղագս մարզպանութեան Վասակայ. եւ առաջին ժողովոյն Շահապիվանու
ԳԼՈՒԽ. Գ. Յաղագս ստիպելոյ Յազկերտի զհայս եւ զայլ ազգս յօրէնս մոգութեան. եւ նահատակելոյ զԱտովմեանս. եւ առաքելոյ զդէնշապուհ աշխարհն հայոց
ԳԼՈՒԽ. Դ. Յաղագս հնարից Յազկերտի յառաքել զգիր աղանդոյ ՚ի Հայս. եւ պատասխանւոյն հայոց, որ եղեւ ՚ի ժողովս Արտաշատու
ԳԼՈՒԽ. Ե. Յաղագս կոչելոյ Յազկերտի զնախարարս հայոց. եւ ստիպելոյ զնոսա յերկրպագութեան արեգական
ԳԼՈՒԽ. Զ. Յաղագս պատրանօք հաճելոյ նախարարաց զկամս Յազկերտի
ԳԼՈՒԽ. Է. Յաղագս գալոյ մոգուցն հանդերձ նախարարօք ՚ի Հայս, եւ վանելոյ նոցա ՚ի բնակչաց աշխարհին յորդորանօք Ղեւոնդեայ. եւ վտանգելոյ ոմանց զկնի մոլորութեամբ Վասակայ
ԳԼՈՒԽ. Ը. Յաղագս մեկնելոյ Վարդանայ յաշխարհէն Հայոց, եւ դառնալոյ եւ վանելոյ զպարսիկս: Ուր եւ յաղագս երկրորդ ժողովոյն Շահապիվանու
ԳԼՈՒԽ. Թ. Յաղագս խաղալոյ հայոց յԱղուանս, եւ պատերազմելոյ ընդ պարսիկս, եւ քանդելոյ զՊահակն Հունաց: Ուր եւ յաղագս բազմադիմի չարութեան Վասակայ եւ գործակցաց նորա
ԳԼՈՒԽ. Ժ. Յաղագս դարձի դեսպանացն հայոց. եւ նենգութենէ Յազկերտի ՚ի ցրուել զմիաբանութիւն հայոց, եւ առաքելոյ զօրօք զՄիհրներսէհ ՚ի վերայ նոցա. եւ գործոց չարին Վասակայ
ԳԼՈՒԽ. ԺԱ. Յաղագս պատրաստութեան, եւ մեծի պատերազմին հայոց ընդ պարսից. եւ նահատակութեան սրբոյն Վարդանայ եւ ընկերաց նորա
ԳԼՈՒԽ. ԺԲ. Յաղագս բազմապատիկ նենգութեան եւ չարութեան Վասակայ. եւ տանելոյ նորա զսին Յովսէփ եւ զՂեւոնդ եւ քաջութեանց հայոց ընդդէմ պարսից
ԳԼՈՒԽ. ԺԳ. Յաղագս կոչելոյ Յազկերտի զնախարարս հայոց առ ինքն ՚ի ձեռն ատրորմզդայ մարզպանի. եւ յաղագս կաթուղիկոսութեան մելիտեայ
ԳԼՈՒԽ. ԺԴ. Յաղագս ամբաստանութեան եւ պարտաւորութեան Վասակայ ՚ի գալ նախարարաց ՚ի Պարսս
ԳԼՈՒԽ. ԺԵ. Յաղագս նեղութեան նախարարացն եւ քահանայից, եւ առաքելոյ զնոսա Յազկերտի ՚ի դղեակն Նիւշապհոյ. ուր եւ յաղագս դարձի մոգպետին
ԳԼՈՒԽ. ԺԶ. Յաղագս վարանման Յազկերտի, եւ նահատակութեան սրբոց Ղեւոնդեաց
ԳԼՈՒԽ. ԺԷ. Յաղագս վկայութեան աշակերտաց երանելի Ղեւոնդեացն. եւ տառապանս նախարարացն կապելոյ. եւ համբերութեան ընտանեաց նոցա
ԳԼՈՒԽ. ԺԸ. Յաղագս ազատութեան նախարարաց եւ արձակելոյ նոցա ՚ի Պերոզէ արքայէ յաշխարհն Հայոց, եւ յաղագս կաթուղիկոսութենէ Մովսէսի առաջնոյ, եւ Գիւտայ, եւ թալանոյ բազմաց ՚ի հաւատս
ԳԼՈՒԽ. ԺԹ. Յաղագս ժողովոյն Քաղկեդոնի,
ԳԼՈՒԽ. Ի. Յաղագս անցից` որք անցին ընդ Գիւտ կաթողիկոս յաշխարհին Հայոց եւ Պարսից. եւ յաղագս կաթողիկոսութենէ Քրիստափորի առաջնոյ. ուր եւ յաղագս չարեացն Բարծումայի
ԳԼՈՒԽ. ԻԱ. Յաղագս որդւոց Հմայեկայ Մամիկոնէի. եւ տիրապէս յաղագս անդրանկան նորա Վահանայ. եւ վտանգելոյ նորա ՚ի հաւատս եւ դարձի: Ուր եւ յաղագս կաթուղիկոսութեան Յովհաննու Մանդակունւոյ
ԳԼՈՒԽ. ԻԲ. Յաղագս դիմելոյ Պերոզայ ընդդէմ հեփթաղաց. եւ խորհելոյ հայոց վանել զպարսիկս
ԳԼՈՒԽ. ԻԳ. Յաղագս հարկանելոյ հայոց միաբանելոյ ընդ Վահանայ զպարսիկս հանդերձ ուրացելովքն
ԳԼՈՒԽ. ԻԴ. Յաղագս յորդորելոյ Վահանայ զՀայս ՚ի պաշտպանութիւն հաւատոյ. եւ վանելոյ նորա զպարսիկս
ԳԼՈՒԽ. ԻԵ. Յաղագս նենգութենէ Վախթանկայ. եւ պատերազմելոյ հայոց ընդ պարսիկս. եւ նահատակութեան Սահակայ ասպետի, եւ Վասակայ Մամիկոնէի
ԳԼՈՒԽ. ԻԶ. Յաղագս դիմելոյ Միհրանայ ՚ի վերայ Վահանայ, եւ ազատութեան Հրահատայ. եւ նահատակութեան յԱզդայ
ԳԼՈՒԽ. ԻԷ. Յաղագս խաբէութիւն վրաց ոմաց. եւ յարձակելոյ պարսից ՚ի վերայ Վահանայ. եւ վտանգելոյ Յովհաննու Մանդակունւոյ
ԳԼՈՒԽ. ԻԸ. Յաղագս պնդելոյ Հազարախտայ եւ Շապհոյ մարզպանէ զհետ Վահանայ
ԳԼՈՒԽ. ԻԹ. Յաղագս վանելոյ Շապհոյ ՚ի Վահանայ, եւ մահուան Պերոզի ՚ի հեփթաղս
ԳԼՈՒԽ. Լ. Յաղագս բանից Հազարուխտայ, եւ յաղագս գովութենէ` զոր խօսեցաւ Շապուհ մարզպան յատենին Վաղարշայ վասն Վահանայ, եւ յաղագս գալոյ ՚ի Հայս Նիխորայ մարզպանի
ԳԼՈՒԽ. ԼԱ. Յաղագս գնալոյ Վահանայ առ Նիխոր մարզպան վասն հաշտելոյ ընդ պարսիկս
ԳԼՈՒԽ ԼԲ. Յաղագս գնալոյ Վահանայ ՚ի դուռն Վաղարշայ, եւ կարգելոյ սպարապետ, եւ ապա մարզպան Հայոց, եւ նորոգութենէ աշխարհին. որ եւ առաջի դնին բանք ատենախօսութեան Յովհաննու Մանդակունւոյ
ԳԼՈՒԽ. ԼԳ. Յաղագս մահու Յովհաննու Մանդակունւոյ. եւ կաթուղիկոսութեան Բաբկենի. եւ գիւտի նշխարաց սրբոյն Գրիգորիսի ՚ի ձեռն Վաչականայ Աղուանից արքայի
ԳԼՈՒԽ. ԼԴ. Յաղագս շփոթութեանց տարածելոց ՚ի Հայս ՚ի վերայ սուրբ ժողովոյն Քաղկեդոնի. որոյ վասն գումարեցաւ ժողովն Վաղարշապատու
ԳԼՈՒԽ. ԼԵ. Յաղագս մահուն Բաբկենի. եւ կաթուղիկոսութեան Սամուէլի, ուր եւ յաղագս գործոց Կաւատայ արքային Պարսից. եւ Առման Ամդայ
ԳԼՈՒԽ. ԼԶ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Մուշէի, Քրիստափորի, Ղեւոնդի, եւ Ներսէսի Աշտարակեցւոյ, որ արար զերկրորդ ժողովն Դունայ, եւ Յովհաննու. ուր եւ յաղագս մահուան Վահանայ, եւ մարզպանութեան Վարդայ եւ Մժեժայ
ԳԼՈՒԽ. ԼԷ. Յաղագս գործոց իշխանացն Հայոց յաւուրս Յուստինիանոսի կայսեր, ուր եւ յաղագս յայտնութեան դաստառակին Քրիստոսի
ԳԼՈՒԽ. ԼԸ. Յաղագս հիշատակութեան Յովհաննու հայրապետի առ յոյնս. եւ քաջութեան իշխանացն հայոց, Արտաւանայ, Յովհաննու քօշի եւ Ներսեհի
ԳԼՈՒԽ. ԼԹ. Յաղագս գործոյ իշխանացն հայոց, Արտաւանայ, Արտաշրի եւ Գրիգորի. զոր գործեցին յԱփրիկէ ընդդէմ Գոնթարայ
ԳԼՈՒԽ. Խ. Յաղագս մահուն Մժեժայ, եւ մարզպանութեան Դենշապհոյ եւ Վշնասայ. եւ կաթուղիկոսութեան Մովսէսի երկրորդի, որ արար զերրորդ ժողովն Դունայ, եւ նորոգեաց զտումարն. յորմէ սկսանի թուական հայոց
ԳԼՈՒԽ. ԽԱ. Յաղագս երկրորդ ժողովոյն Կոստանդինուպօլսոյ, որ ասի հինգերորդ ընդհանուր ժողով
ԳԼՈՒԽ. ԽԲ. Յաղագս գործոյ Ներսէսի պատրկի հայկազնոյ. եւ յաղթելոյ նորա եւ Տոտիղայ գոթացւոյ. այր եւ յաղագս քաջութեանց ոմանց ՚ի հայոց զինուորելոյ ՚ի դուռն կայսեր
ԳԼՈՒԽ. ԽԳ. Յաղագս այլոց գործոց յաղթութեան Ներսեսի հայկազնոյ. եւ խոհեմամիտ կառավարութեան նորա. եւ վախճանի նորին
ԳԼՈՒԽ. ԽԴ. Յաղագս մեծի հաշտութեանն, որ եղեւ ՚ի մէջ յունաց եւ պարսից, եւ քակտեցաւ յաւուրս Վարդանայ երկրորդի. եւս եւ յաղագս սպանանելոյ նորա զՍուրէն, եւ վանելոյ զպարսիկս
ԳԼՈՒԽ. ԽԵ. Յաղագս պէսպէս պատերազմաց, զոր ետուն յոյնք եւ հայք ընդ պարսից. եւ յաղագս մարզպանութեան Միհրանայ
ԳԼՈՒԽ. ԽԶ. Յաղագս կարգելոյ Մօրկայ զՄուշեղ դուքս Հայոց. եւ պատերազմելոյ յունաց ընդ պարսիկս. եւ թագաւորելոյ Խոսրովու երկրորդի օգնականութեամբ յունաց
ԳԼՈՒԽ. ԽԷ. Յաղագս ընդունելոյ վրաց ՚ի ձեռն Կիւրիոնի զժողովն Քաղկեդոնի, եւ յաղագս կաթուղիկոսութեան Աբրահամու, որ արար զչորրորդ ժողովն Դունայ ընդդէմ վրաց եւ այլոց քաղկեդոնականաց
ԳԼՈՒԽ. ԽԸ. Յաղագս վանելոյ Խոսրովու զյոյնս ՚ի վրէժ մահուն Մօրկայ սպանելոյ ՚ի Փոկասայ. եւ առաքելոյ զՄիհրան ՚ի վերայ Մուշեղայ. եւ կոտորելոյ Գայլ Վահան զպարսիկս
ԳԼՈՒԽ. ԽԹ. Յաղագս դաւաճանութեանն Գայլ Վահանայ, որով սպան նա զզօրս պարսից առ Մեղտեաւ եւ առ Ծծմակաւ. ընդ որս եւ զՄիհրան եւ զՎարշիր
ԳԼՈՒԽ. Ծ. Յաղագս առաքելոյ Խոսրովու զՎախտանգ ՚ի վերայ Գայլ Վահանայ, եւ պարտելոյ նորա ՚ի նմանէ, եւ ՚ի Սմբատայ
ԳԼՈՒԽ. ԾԱ. Յաղագս գերութեան եւ դարձի խաչին. եւ կաթուղիկոսութեան Կոմիտասայ, Քրիստափորի եւ Եզրի եւ ժողովոյն Կարնոյ. ուր եւ յաղագս մարզպանութեան Վարազտիրոցայ
ԳԼՈՒԽ. ԾԲ. Յաղագս գործոց Սմբատայ Մամիկոնէի ՚ի սպանանել նորա զիշխանսն պարսից` զՍուրեն, զԴեհրան, եւ զՎրդուհր
ԳԼՈՒԽ. ԾԳ. Յաղագս փախստեան Վարազտիրոցայ, եւ կիւրապաղատութեան նորա եւ Դաւթի եւ Սմբատայ, եւ զօրավարելոյ Թէոդորոսի Ռշտունւոյ. եւ յարձակման հագարացւոց ՚ի Հայս. եւ կաթուղիկոսութեան Ներսէսի Շինողի, որ արար զհինգերորդ ժողովն Դունայ
ԳԼՈՒԽ. ԾԴ. Յաղագս դիմելոյ հագարացւոց եւ յունաց ՚ի Հայս. եւ յաղագս վեցերորդ ժողովոյն Դունայ. եւ ժողովոյն Մանազկերտոյ
ԳԼՈՒԽ. ԾԵ. Յաղագս նուաճելոյ հայոց ընդ իշխանութեամբ հագարացւոց եւ յունաց. որ եւ յաղագս Վարագայ խաչի. եւ յաղագս հետեւողացն պօղիկեանց. եւ իշխանութեան Համազասպայ եւ Գրիգորի. եւ զօրավարութեան Վարդ պատրկի
ԳԼՈՒԽ. ԾԶ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Անաստասայ եւ Իսրայէլի. եւ զօրանալոյ Մայրագոմեցւոց. ուր եւ յաղագս Անանիայի Շիրակացւոյ. եւ Թէոդորոսի Քռթէնաւորի եւ Մովսէսի Սիւնեցոյ
ԳԼՈՒԽ. ԾԷ. Յաղագս կայսրընտրութեան Մժեժայ. եւ վեցերորդ ընդհանուր ժողովոյ. եւ պայազատութեան Աշոտոյ եւ Ներսեհի. եւ հարուածոցն` որք եղեն ՚ի Հայս ՚ի յունաց եւ յայլազգեաց
ԳԼՈՒԽ. ԾԸ. Յաղագս գալստեան Աբդլլայ եւ Կաշմայ ոստիկանաց ՚ի Հայս, եւ վրդովման աշխարհին. եւ նահատակութեան Դաւթի Դունեցւոյ. եւ այրման նախարարաց ՚ի Նախջուան
ԳԼՈՒԽ. ԾԹ. Յաղագս գործոց Եղիայի կաթուղիկոսի ընդդէմ Ներսեսի Աղուանից կաթուղիկոսի. եւ յաղագս ոստիկանութեան Վլթայ. եւ նահատակութեան Վահանայ Գողթնացւոյ. եւ զօրանալոյ աղանդաւորաց հետեւողացն պօղիկեանց
ԳԼՈՒԽ. Կ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Յովհաննու Իմաստասիրի, եւ գործոց նորա, եւ եօթներորդ ժողովոյն Դունայ` զոր արար նա
ԳԼՈՒԽ. ԿԱ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Դաւթի եւ Տրդատայ, եւ յաղագս Ստեփաննոսի Սիւնեցւոյ, եւ գործոց ոստիկանացն Մահմէտայ եւ Աբդլազիզայ. եւ կայսերութեան Արտաւազդայ
ԳԼՈՒԽ. ԿԲ. Յաղագս ոստիկանութեան Մրուանայ եւ Եզիտայ եւ Սիւլէյմանայ եւ պատրկութեան Աշոտայ եւ Սահակայ եւ կաթուղիկոսութեան Տրդատայ երկրորդի եւ Սիոնի. եւ ժողովոյն Պարտաւայ
ԳԼՈՒԽ. ԿԳ. Յաղագս կաթուղիկոսութան Եսայեայ, Ստեփաննոսի, եւ Յովաբայ. եւ պատերազմելոյ հայոց ընդ ասպատակս. եւ նահատակութեան իշխանացն Սահակայ եւ Համազասպայ
ԳԼՈՒԽ. ԿԴ. Յաղագս եօթներորդ ընդհանուր ժողովոյ եւ ապստամբելոյ հայոց եղելոց ՚ի բանին յունաց ՚ի կայսերէ
ԳԼՈՒԽ. ԿԵ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Սողոմոնի, Գէորգեայ, Յովսէփայ եւ Դաւթի. եւ ոստիկանութեան Խուզիմայի եւ Հոլայ
ԳԼՈՒԽ. ԿԶ. Յաղագս կայսրընտրութեան Վարդանայ եւ Արշաւրի, եւ կայսերութեան Լեւոնի Արծրունւոյ
ԳԼՈՒԽ. ԿԷ. Յաղագս արշաւանաց Թէոփիլէայ կայսեր. եւ գործոց Մուշեղայ ցրօնեցւոյ
ԳԼՈՒԽ. ԿԸ. Յաղագս քաջին Մանուէլի Մամիկոնէի
ԳԼՈՒԽ. ԿԹ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Յովհաննու հինգերորդի եւ իշխանութեան Բագրատայ Բագրատունւոյ եւ գործոց Բաբանայ բռնաւորի եւ Ապուսէթայ
ԳԼՈՒԽ. Հ. Յաղագս մեծամեծ հարուածոց եւ գերութեանց` զորս արար ՚ի Հայս Բուղայ ոստիկան. եւ յաղագս կաթուղիկոսութեան Զաքարիայ
Ծանօթութիւնք յերրորդ գիրս:
Ծանօթութիւնք յերրորդ գիրս:
՚Ի վերայ պատմութեան գործոց Յազկերտի երկրորդի.
՚Ի վերայ համաձայնութեան այլեւայլ բանից պատմութեանն Եղիշէի եւ Փարպեցւոյն:
՚Ի վերայ իշխանութեան Մեծին Վարդանայ, եւ Վահանայ Մանգնոսի:
՚Ի վերայ Գարեգնի Սրուանձտեան, եւ Ատովմայ Գնունւոյ, եւ Վահանայ Արծրունւոյ:
՚Ի վերայ դեսպանացն հայոց յղելոց առ Թէոդոս եւ առ Մարկիանոս:
՚Ի վերայ թուոյ անձանց սրբոց Վարդանանց, եւ աւուր նահատակութեան նոցա:
՚Ի վերայ սրբոյն Յովսէփայ կաթուղիկոսի:
՚Ի վերայ կաթուղիկոսութեան Միլիտոսի, Մովսէսի, Գիւտայ, եւ Քրիստափորի:
՚Ի վերայ ժամանակի նահատակութեան Ղեւոնդեանց. եւ ՚ի վերայ դարձի մոգպետին:
՚Ի վերայ ժողովոյն Քաղկեդոնի.
՚Ի վերայ ասորւոց ոմանց հակառակորդաց ժողովոյն Քաղկեդոնի, այսինքն` Սեւերիանոսէ, Թափչի, Ծանծաղողի, եւ Պարսամայ Սամոստացւոյ:
՚Ի վերայ ժողովոյն` զոր արար Բաբկէն ՚ի Վաղարշապատ վասն բանի ժողովոյն Քաղկեդոնի:
՚Ի վերայ զոր արար Ներսէս աշտարակեցի, եւս եւ զոր արար Աբրահամ ՚ի Դուին:
՚Ի վերայ ժողովոյն` որ ՚ի Պարսս:
՚Ի վերայ կանոնաց Ներսիսի Աշտարակեցւոյ:
՚Ի վերայ նորոգութեան տումարին հայոց ՚ի ձեռն Մովսէսի կաթուղիկոսի, եւ ՚ի վերայ ամաց կաթուղիկոսութեան նորա:
՚Ի վերայ Ներսիսի պատրկի հայկազնոյ, եւ Ներսեհի Բասենցւոյ, եւ Արտաւանայ Արշակունւոյ:
՚Ի վերայ Վարդանայ երկրորդի Մամիկոնէի:
՚Ի վերայ բաժանման Հայաստանու ՚ի ժամանակս Մօրկայ եւ Խոսրովու:
՚Ի վերայ Սմբատայ մարզպանի, եւ Սմբատայ կիւրապաղատի, եւ Մժէժայ, եւ Դաւթի Սահառունւոյ, եւ Թէոդորոս ի Ռշտունւոյ, եւ Վարազտիրոցայ. եւ այլոց ոմանց:
՚Ի վերայ ժողովոյն` որ եղեւ յաւուրս Մօրկայ:
՚Ի վերայ դարձի սրբոյ խաչին յաւուրս Հերակլի. եւս ՚ի վերայ խաչին Հացիւնեաց, Ծիծառնէոյ, Ճոնեանց, եւ Իշխանաց:
՚Ի վերայ ժողովոյն Կարնոյ յաւուրս Եզրի եւ Հերակլի:
՚Ի վերայ Յովհաննու Մայրագոմեցւոյ:
՚Ի վերայ գրուածոց Յովհաննու Մամիկոնէի. որ եւ կոչի պատմութիւն Տարոնոյ:
՚Ի վերայ թղթոյ ամիրապետին վասն հայոց:
՚Ի վերայ սրբոյ խաչին Վարագայ:
՚Ի վերայ խաչին Նունեայ. որ եւ ասէ Շուշանայ, եւ Վանանդայ:
՚Ի վերայ Վարդ Պատրկի` իշխանին հայոց:
՚Ի վերայ Անանիայի Շիրակացւոյն:
՚Ի վերայ Ստեփաննոսի Սիւնեցւոյ երկրորդի:
՚Ի վերայ ժողովոյն` որ ասի լեալ յաւուրս Սահակայ երրորդի:
՚Ի վերայ Գրիգորիսի Արշարունեաց եպիսկոպոսի, որ ասի եւս քորեպիսկոպոս Աշարունեաց:
՚Ի վերայ ժողովոյն Պարտաւայ յաւուրս Եղիայ կաթուղիկոսի:
՚Ի վերայ որոշման դասու կաթուղիկոսաց ՚ի Բաբգէնի մինչեւ ցԵղիա:
Մասնաւոր ծանօթութիւն` ընդարձակ քննութեամբ, ՚ի վերայ Յովհաննու հայրապետի` Իմաստասէր կոչեցելոյ:
՚ի վերայ Յովհաննու հայրապետի` Իմաստասէր կոչեցելոյ:
Յօդուած ա: Ուր ցուցանի ՚ի հարազատ գրուածոց Յովհաննու հայրապետի, թէ չէ' նա հակառակ կացեալ սուրբ ժողովոյն Քաղկեդոնի եւ քաղկեդոնականաց:
Յօդուած բ: Ուր ստի աղաւաղ գրութիւնն ընծայեալ Յովհաննու հայրապետի:
Յօդուած գ: Ուր ցուցանի, թէ նախայիշեալ ճառ եկեղեցական կարգաւորութեանց եւ մեկնութեանց է հարազատ բան Յովհաննու Իմաստասիրի:
Յօդուած դ: Ուր ցուցանի ՚ի բանից պատմողի վարուց Յովհանու Իմաստասիրի, թէ նա չեկաց հակառակ քաղկեդոնականաց:
Յօդուած ե: Թէ այլ պատմագիրք զի'նչ գրեն զՅովհաննէ Իմաստասիրէ. եւ թէ զիա'րդ յետինք ՚ի նոցանէ խառնեն զպատմութիւն ժողովոյ նորա ընդ պատմութեան այլոյ ժողովոյ:
Յօդուած զ: Ուր առաջի դնի պատմութիւն ժողովոյն Մանազկերտի:
Յօդուած է: Ուր ցուցանի: թէ Յովհան Իմաստասէր հայրապետ հայոց` յիշատակեալն եւ գովաբանեալն ՚ի Լամբրոնացւոյն, ՚ի Գրիգորէ կաթուղիկոսէ. եւ ՚ի Շնորհալւոյն, է սա ինքն Յովհան հայրապետ յաջորդն Եղիայի, եւ սա ինքն է հեղինակ ուղղափառական գրոց մարդեղութեան` որ յիշատակի ՚ի նոցունց:
Յօդուած ը: Ուր քննին չորեքին կանոնք Յովհաննու Իմաստասիրի:
Յօդուած թ: Ուր քննի մեղադրութեան ոմանց զՅովհաննէ Իմաստասիրէ վասն զգենլոյ նորա նորա փառաւորս ՚ի հանդիսի աւուրս:
Յօդուած ժ: Ուր քննին բանք Կլեմէսի Գալանոսի. եւս եւ բանիւք նորին Կլեմէսի ցուցանի, թէ Յովհան հայրապետ յաջորդն Եղիայի ունէր զդաւանութիւն Քաղկեդոնի սուրբ ժողովոյն, եւ միաբան էր ընդ քաղկեդոնականս. եւ թէ ոչ եղեւ նա բարձօղ ջրոյն ՚ի պատրիարգէ:
Գլխաւորումն բանիցս:
Գիրք Չորրորդ
Յաղագս իշխանութեան Բագրատունեաց
Յաղագս իշխանութեան Բագրատունեաց: Սկսեալ ՚ի թուականութենէ ամաց տեառն. 856. մինչեւ ցամն 1080:
ԳԼՈՒԽ Ա. Յաղագս Աշոտոյ Բագրատունւոյ, որ առաջին կոչի ըստ կարգի թագաւորական պատուոյ, ուր եւ յաղագս դարձի նախարարացն:
ԳԼՈՒԽ Բ. Յաղագս խռովութեանցն Փոտայ, եւ գրելոյ նորա թուղթ առ Հայս. եւ ժողովոյն Շիրակվանու:
ԳԼՈՒԽ Գ. Յաղագս Վասլի կայսեր Արշակունայ:
ԳԼՈՒԽ Դ. Յաղագս մահուան Զաքարիայ, եւ կաթողիկոսութեան Գէորգեայ երկրորդի, եւ թագաւորելոյ Աշոտոյ առաջնոյ, եւ մահու նորա.
ԳԼՈՒԽ Ե. Յաղագս թագաւորելոյ Սմբատայ առաջնոյ. եւ խռովութեանցն` զորս յարոյց Աբաս:
ԳԼՈՒԽ Զ. Յաղագս յառնելոյ Ափշնի ընդդէմ Սմբատայ, եւս եւ նուաճութեան եւ սասանման քաղաքին Դունայ:
ԳԼՈՒԽ Է. Յաղագս ապստամբութեան Աշոտոյ Արծրունւոյ, եւ Աշոտոյ Սիսականի. եւ նենգութեանն Գագկայ ՚ի յարձակիլ Սմբատայ ՚ի վերայ ոստիկանին Միջագետաց:
ԳԼՈՒԽ Ը. Յաղագս վերստին յարձակելոյ Ափշնի ՚ի Հայս եւ կաթուղիկոսութեան Մաշտոցի եւ Յովհաննու ուր եւ յաղագս իշխանաց ոմանց երկրին Տարոնոյ:
ԳԼՈՒԽ Թ. Յաղագս թագաւորեցուցանելոյ Սմբատայ զԱտրներսէհ եւ դիմելոյ Ափշնի վերստին ՚ի Հայս, եւ մահու նորին եւ դարձի վտարանդութեան Աշոտոյ. եւ նուոյ Սմբատայ, եւ ըմբռնելոյ Աշոտոյ Արծրունւոյ զՀասան:
ԳԼՈՒԽ Ժ. Յաղագս ազատ կացուցանելոյ Սմբատայ զաշխարհս Հայոց յիշխանութեան ոստիկանաց. որ եւ յաղագս մահու եղբարց նորա Շապհոյ եւ Դաւթի եւ դիմելոյ Յուսփայ ոստիկանին ՚ի վերայ Սմբատայ եւ ապստամբութեան Կոստանդնի եգերացւոյ:
ԳԼՈՒԽ ԺԱ. Յաղագս ապստամբութեան Յուսփայ. եւ խռովելոյ նորա ընդ Սմբատայ. Եւս եւ յաղագս ապստամբութեան նախարարցն հայոց ընդդէմ Սմբատայ վասն հարկաց:
ԳԼՈՒԽ ԺԲ. Յաղագս ապստամբութեան Գագկայ Արծրունւոյ եւ բաժանման թագաւորութեան Հայոց եւ դիմելոյ Յուսփայ ՚ի Հայս. եւ կապանաց Յովհաննու կաթուղիկոսի:
ԳԼՈՒԽ ԺԳ. Յաղագս պատերազմելոյ զօրացն Սմբատայ ընդ զօրս Յուսուփայ եւ Գագկայ. եւ կապանացն Մուշեղայ` դաւաճանութեամբ սեւորդեաց եւ կոտորելոյ Յուսփայ զանձնատուր նախարարսն:
ԳԼՈՒԽ ԺԴ. Յաղագս գործոց քաջութեան երկուց եղբարց Սիւնեաց` Սահակայ եւ Վասակայ եւ դարձի Գագկայ եւ Գուրգենայ եւ անօգնական մնալոյ Սմբատայ:
ԳԼՈՒԽ ԺԵ. Յաղագս պաշարման ամրոցին Կապուտայ, եւ անձնատուր լինելոյ Սմբատայ արքայի ՚ի ձեռս Յուսփայ եւ դաւանաղէտ մահու նորա. ուր եւ յաղագս առման Երնջակայ. եւ գերութեան բնակչաց նորա:
ԳԼՈՒԽ ԺԶ. Յաղագս բազմադիմի քաջութեանց Աշոտոյ երկրորդի` որդւոյ Սմբատայ առաջնոյ. եւ թագաւորելոյ նորա ՚ի վերայ Հայոց եւ խռովութեան նախարարաց:
ԳԼՈՒԽ ԺԷ. Յաղագս բազմադիմի աղետից եւ հարուածոց եւ գերութեանց, որք եղեն յաշխարհին Հայոց ՚ի զօրացն Յուսփայ. յորս եւ բազումք կատարեցան նահատակութեամբ:
ԳԼՈՒԽ ԺԸ. Յաղագս հարուածոց` որք եղեն յաշխարհիս հայոց ՚ի բռնութենէ տարերաց, ՚ի սարսափելի սովոյ, եւ մարդակեր գազանաց:
ԳԼՈՒԽ ԺԹ. Յաղագս ասպատակութեան զօրացն Յուսփայ եւ այլոց կուսակալաց եւ մարտնչելոյ ընդ նոսա հայոց. եւ գնալոյ Աշոտոյ ՚ի Կոստանդինուպօլիս եւ պսակելոյ ՚ի Կոստանդին կայսերէ. եւ գործոց Գագկայ:
ԳԼՈՒԽ Ի. Յաղագս թագաւորեցուցանելոյ Յուսփայ զԱշոտ սպարապետ ՚ի վերայ հայոց. եւ պատերազմացն` որք եղեն ՚ի մէջ երկուց թագաւորաց. եւ պարտելոյ Աշոտոյ արքայի զգուգարացիս:
ԳԼՈՒԽ ԻԱ. Յաղագս դիմելոյ Աշոտոյ արքայի յՈւտի աշխարհ ՚ի վերայ Մովսէսի, եւ պատճառանութեան Աբասայ եւ Գուրգենայ. եւ պսակելոյ Գագկայ յամիրապետէն եւ ապստամբութեան Յուսփայ:
ԳԼՈՒԽ ԻԲ. Յաղագս խռովութեան եւ պատերազմի Աշոտոյ արքայի ընդ աներոյ իւրոյ Սահակայ. եւս եւ յաղագս նուաճութեան Դունայ. եւ մարտին Աշոտոյ արքայի եւ Ատրներսեհի ընդ Գուրգենայ:
ԳԼՈՒԽ ԻԳ. Յաղագս ապստամբութեան Վասակայ Գնթունւոյ, եւ Ցլիկ Ամրամայ. եւ հաշտութիւն արքային Աշոտոյ ընդ Աշոտոյ Բռնաւորի:
ԳԼՈՒԽ ԻԴ. Յաղագս վերստին Յուսփայ յոստիկանութեան, եւ արշաւելոյ, ՚ի վերայ Գագկայ եւ վտանգելոյ իշխանացն Սիսակեանց յոստիկանէն Նըսրայ եւ առման Բիւրական ամրոցի:
ԳԼՈՒԽ ԻԵ. Յաղագս մեկնելոյ Աշոտոյ արքայի ՚ի Սեւան կղզի եւ յաղագս ասպատակութեան Բշրայ ոստիկանին. եւ պարտելոյ նորա ՚ի Գէորգեայ եւ յԱշոտոյ եւ մահու Յովհաննու կաթուղիկոսի, եւ յաջորդելոյ Ստեփաննոսի եւ Թէոդորոսի:
ԳԼՈՒԽ ԻԶ. Յաղագս գրելոյ Գագկայ թուղթ առ Յոյնս, եւ մահու նորա. եւ գերութեան Դերնկան որդւոյ նորին: Եւս եւ յաղագս մահու Աշոտոյ. եւ թագաւորելոյ Աբասայ. եւ շինութեան վանօրէից:
ԳԼՈՒԽ ԻԷ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Եղիշէի եւ Անանիայ, եւ շինելոյ Աբասայ զկաթուղիկէն Կարուց, եւ վանելոյ նորա զի էր արքայ ափխազաց: Ու եւ յաղագս փոխադրութեան սուրբ դաստառակին բանք:
ԳԼՈՒԽ ԻԸ. Յաղագս մահուն Աբասայ. եւ իշխելոյ եւ թագաւորելոյ Աշոտոյ երրորդի. եւ կաթուղիկոսութեան Վահանայ եւ Ստեփաննոսի եւ Խաչկայ:
ԳԼՈՒԽ ԻԹ. Յաղագս Յովհաննու Չմշկիկ կայսեր հայկազնոյ. եւ դիմելոյ նորա ՚ի Հայս, եւ վանելոյ զթշնամիս. եւս եւ յաղագս գործոց Վարդայ բռնակալի:
ԳԼՈՒԽ Լ. Յաղագս թագաւորութեան Սմբատայ երկրորդի. եւ շինութանն Անւոյ. Ուր եւ յաղագս սրբոյն Գրիգորի Նարեկացւոց եւ սրբոյն Դաւթի Մոկացւոյ եւ խաչին Ապարանից. եւս եւ սրբոյն Մակարայ եւ Սիմէոնի:
ԳԼՈՒԽ ԼԱ. Յաղագս գրգռութեան Մուշեղայ ընդ Սմբատայ, եւ թագաւորելոյ Մուշեղեանն Աբասայ ՚ի Կարս եւ յարձակելոյ այլազգեաց յայլեւայլ տեղիս:
ԳԼՈՒԽ ԼԲ. Յաղագս թագաւորութեան Գագկայ առաջնոյ. եւ գործոց Վասլի կայսեր. եւ Սամուէլի Հայկազնոյ արքային բուլղարաց. եւ մետրապօլտին Սեբաստիոյ:
ԳԼՈՒԽ ԼԳ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Սարգսի. եւ գործոց Դաւթի կիւրապաղատի. եւ գալստեան Վասլի կայսեր ՚ի Հայս:
ԳԼՈՒԽ ԼԴ. Յաղագս աղանդոյ թոնդրակեցւոյց:
ԳԼՈՒԽ ԼԵ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Պետրոսի Գետադարձի. եւ թագաւորելոյ Յովհաննու Սմբատայ. եւ խռովութեանցն` որք եղեն ՚ի մէջ Յովհաննու, եւ եղբօր նորա Աշոտոյ:
ԳԼՈՒԽ ԼԶ. Յաղագս յարձակելոյ սկիւթացւոց ՚ի Վասպուրական եւ չուելոյ Սենեքերիմայ արքայի յաշխարհն Սեբաստիոյ ամենայն աղխիւք. եւ խոստանալոյ Յովհաննու թագաւորի զԱնի քաղաք առ յոյնս, եւ սքանչելեաց գետադարձութեան. Ուր եւ յաղագս կատարման Վասակայ Պահլաւունւոյ:
ԳԼՈՒԽ ԼԷ. Յաղագս անիրաւ վաճառման նամակի խոստմանն Անւոյ եւ անարժան աթոռակալութեան Դէոսկորոսի եւ պատերազմացն Դաւթի Անհողինի եւ նեղելոյ յունաց զորդիս Սենեքերիմայ. եւ առման Բերկրւոյ. եւ զերծանելոյ Եդեսիոյ ՚ի վտանգէ:
ԳԼՈՒԽ ԼԸ. Յաղագս մահուան Աշոտոյ եւ Յովհաննու. եւ նենգութեանն Սարգսի. եւ յարձակելոյ յունաց ՚ի Հայս:
ԳԼՈՒԽ ԼԹ. Յաղագս վանելոյ Գագկայ զզօրս Մոնոմախոսի կայսեր. ուր եւ յաղագս Գրիգորի Մագիստրոսի բանք:
ԳԼՈՒԽ Խ. Յաղագս դաւաճանութեան նախարարացն ընդդէմ Գագկայ արքայի` ՚ի յղել նոցա զնա առ կայսր. եւ յափշտակելոյ Մոնոմախոսի զԱնի քաղաք` եւ զգաւառ նորա զՇիրակ:
ԳԼՈՒԽ ԽԱ. Յաղագս մարտնչելոյ յունաց ընդ քաղաքին Դունայ: Ուր եւ յաղագս Վահրամայ Պահլաւունւոյ եւ ծնողաց նորա առանձին բանք:
ԳԼՈՒԽ ԽԲ. Յաղագս արգելանաց Պետրոսի կաթուղիկոսի ՚ի Կոստանդինուպօլիս եւ աւերման գաւառաց բազմաց, եւ կոտորման Սմբատաբերդի եւ Արծնոյ եւ Կարսայ ՚ի զօրացն պարսից: Եւս եւ յաղագս յարձակելոյ յունաց ՚ի Պաղին, եւ աքսորելոյ զիշխանդ գաւառէն:
ԳԼՈՒԽ ԽԳ. Յաղագս յարձակելոյ Տուղրիլայ արքային պարսից ՚ի Հայս, եւ առելոյ զբազում տեղիս. եւ պատերազմելոյ նորա ընդ քաղաքն Մանազկերտ:
ԳԼՈՒԽ ԽԴ. Յաղագս արձակման իշխանացն հայոց հրամանաւ Թէոդորայ թագուհւոյն, եւս եւ յարձակելոյ պարսից յայլեւայլ կողմանս աշխարհին Հայոց, եւ ՚ի Մելիտինէ, եւ ՚ի Տարոն:
ԳԼՈՒԽ ԽԵ. Յաղագս կաթուղիկոսութեան Խաչկայ երկրորդի եւ արգելանաց նորա եւ հարստահարելոյ յունաց զՀայս:
ԳԼՈՒԽ ԽԶ. Յաղագս դիմելոյ պարսից ՚ի Միջագէտս. եւ ապա ՚ի Սեբաստիա, ՚ի Պաղին, եւ ՚ի Թլխում. եւս եւ յԱղուանս եւ ՚ի Գուգարս:
ԳԼՈՒԽ ԽԷ. Յաղագս առման եւ կոտորածի անւոյ յԱլփասլանայ: Եւ եւ հնարից Գագկայ Աբասեան. եւ փոխադրելոյ նորա ՚ի Կարուց ՚ի Ծամնդաւ: Ուր եւ առաջի դնին բանտ ինչ յողբոց Լաստիվերտցւոյն:
ԳԼՈՒԽ ԽԸ. Յաղագս մահու Խաչիկ կաթուղիկոսի, եւ հայրապետութեան Գրիգորի Վկայասիրի եւ յարձակելոյ պարսից ՚ի Հայս եւ գործոց Դիոժէն կայսեր եւ վնասուն` զոր արար նա ՚ի Սեբաստիա:
ԳԼՈՒԽ ԽԹ. Յաղագս ապստամբութեանն Փիլարտեայ. եւ երկրորդական կաթուղիկոսութան Սարգսի եւ Թէոդորոսի եւ սպանութեան իշխանացն Թոռնկայ, Վասակայ, եւ Խաչատրոյ. եւ գնալոյ Գրիգորի Վկայասիրի ՚ի Կոստանդինուպօլիս, ՚ի Հռովմ, եւ յեգիպտոս:
ԳԼՈՒԽ Ծ. Յաղագս սպանանելոյ Գագկայ զմետրապօլիտն Մարկոս. որոյ վասն սպանաւ եւ ինքն ՚ի յունաց. եւ բարձաւ թագաւորութիւն Բագրատունեաց իսպառ:
Ծանօթութիւնք ՚ի Չորրորդ գիրս
Ծանօթութիւնք
՚Ի վերայ ժողովոյն Շիրակվանու:
՚Ի վերայ Վասլի կայսեր Հայկազնոյ եւ Արշակունւոյ: Ուր առաջի դնին եւ անուանք այլոց հայկազուան կայսերաց:
՚Ի վերայ Յովհաննու կաթուղիկոսի, որ նստաւ յետ Մաշտոցայ:
՚Ի վերայ Վահանայ կաթուղիկոսի:
՚Ի վերայ յարգութեան սուրբ պատկերաց ՚ի Հայս:
՚Ի վերայ սրբոյ Գրիգորի Նարեկացւոյ:
՚Ի վերայ Նիկոնի Պոնտացւոյ եւ Սահակայ:
՚Ի վերայ Անի քաղաքին:
՚Ի վերայ Խաչիկ կաթուղիկոսի` առաջնոյ` եւ երկրորդի, եւ Սարգիս, եւ Պետրոսի Գետադարձի:
՚Ի վերայ Գրիգորի Վկայասիրի:
՚Ի վերայ հարազատ թագաւորացն Բագրատունեաց:
՚Ի վերայ թագաւորացն Արծրունեաց:
՚Ի վերայ թագաւորաց Հայոց այլուր թագաւորելոց:
՚Ի վերայ հայկազուն թագաւորաց Աղուանից:
Dictionaries
ՆՀԲ
ՀԱԲ
ԳՀԲ
×
×
×
Login
Don't have an account?
Register
×
×
×
