Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Եւ ընդ այս մի՛ ոք զարմասցի, եթէ բազում ազգաց լեալ մատենագիրք, որպէս ամենեցուն է յայտնի, մանաւանդ Պարսից եւ Քաղդէացւոց, յորս առաւել ազգիս մերոյ գտանին բազում ինչ իրաց յիշատակք, մեք զՅունացն միայն յիշեցաք զպատմագիրս, եւ անտի զյայտարարութիւն մերոյ ազգաբանութեանս խոստացաք յանդիման կացուցանել: Քանզի ոչ թագաւորքն Յունաց միայն՝ որպէս զաշխարհակալութեանն, այսպէս եւ որ ինչ իմաստութեան ջանք՝ փոյթ յանձին կալան աւանդել Յունաց, յետ զառտնին իւրեանց յարմարել իրս, - որպէս եւ Պտղոմէոսն, որ եւ Եղբայրասէր, պէտ արարեալ զամենայն ազգաց զմատեանս եւ զվէպս ի յոյն լեզու փոխարկեաց, -

(Բայց մի՛ ոք աստանօր զմեզ անուսումն համարեալ բամբասիցէ իբրեւ զանվարժս ոմանս եւ զտգէտս, որպէս թէ Եգիպտացւոց լեալ թագաւոր՝ մեք այժմ զնա Յունաց գրեցաք: Քանզի նուաճեալ նորա եւ զՅոյնս ընդ իւրով ձեռամբ՝ անուանեցաւ Աղէքսանդրի եւ Յունաց թագաւոր, որպէս եւ ոչ մի ոք ի Պտղոմեանցն կամ յայլոցն տիրելոցն Եգիպտացւոց անուանեցաւ ոք երբէք. որ եւ վասն առաւել յունասէր բարս ունելոյ՝ ի յոյն լեզու զաշխատութիւն իւր ժողովեաց: Է եւ այլ բազում այսպիսի ինչ պատճառ վասն ասելոյն մեր զնա Յունաց թագաւոր. այլ վասն համառօտելոյ զճառս՝ բաւական լիցի ասացեալս վասն նորա: )- այլ եւ բազում արք անուանիք եւ իմաստութեան պարապեալք ի յունաց աշխարհէն՝ հոգացան ոչ միայն զգիրս դիւանացն այլոց ազգաց թագաւորացն եւ զմեհենիցն յեղուլ ի յոյն բան, - որպէս գտանեմք զայն, որ եւ զԲերոսոսն յայս յորդորեաց զայր քաղդէացի եւ զվարժ ամենայն իմաստութեամբ, - այլ եւ զմեծամեծս եւ զզարմանալոյ արժանաւորս յարուեստից. եւ ուրեք ուրեք գտեալ աշխատութեամբ, հաւաքեալ փոխեցին ի յոյն լեզու, որպէս զԱ. առ Ք. եւ զԹ. առ Փ. եւ զԿ. առ Ե. եւ զՇ. առ Թ.: Եւ ժողովեալ զայսոսիկ արանց, զորոց եւ մեք զանուանսն հաւաստի գիտեմք՝ նուիրեցին ի փառս Հելլենացւոց աշխարհին: Եւ գովելիք են, որպէս իմաստասիրեցեալքն, յաղագս ջանին եւ իմաստութեանն առ ի յայլոց լինելոյ գտակք, առաւել եւս որք ընկալան եւ պատուեցին զայսպիսի գիւտս իմաստից: Վասն որոյ եւ զբոլոր իսկ զՅոյնս ոչ դանդաղիմ մայր կամ դայեակ ասել իմաստից:

Եւ վասն առ ի Յունաց զրուցաբանսն զակնարկութիւն մերոյ պիտոյիցս առնելոյ՝ բաւական է այսչափ: