Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Պատմէ զնահատակութեանցն Տրդատայ, նախ ի մանկութեանն յերիվար կամակար աշտանակեալ, եւ կորովի ձիավարեալ, եւ զէնս շարժեալ յաջողակաբար, եւ այլ պատերազմականս ուսանել ախորժակս. ապա ըստ Պեղոպոնէսացւոց մեհենական հրամանին Հիփիտեայ ի մրցանակս ագոնին առաւելեալ քան զԿղիտոստրադոս հռոդացի, որ զվզէ եւեթ կալեալ յաղթէր. դարձեալ եւ քան զԿերասոս արգիացի, զի նա զկճղակ եզին թափեաց. իսկ սա զերկուց ցլուց վայրենեաց միով ձեռամբ կալեալ զեղջերէն, թափեաց հանդերձ ընդվզեալ ջախջախմամբ: Եւ ի ձիընթացս մեծի կրկիսին կառավարել կամեցեալ՝ ի հմտութենէ հակառակորդին ոստուցեալ յերկիր անկաւ, եւ բուռն հարեալ արգել զկառսն. ընդ որ ամենեքին զարմացան: Եւ ի պատերազմելն Պրոբոսայ ընդ Գութս, եղեւ սով սաստիկ. եւ յոչ գտանելոյ շտեմարանաց՝ յարեան զօրքն ի վերայ եւ սպանին զնա. նոյնպէս եւ ի վերայ ամենայն իշխանացն դիմեցին: Իսկ Տրդատ միայն ընդդէմ կացեալ՝ չեթող զոք մտանել յապարանսն Լիկիանոսի, առ որում ինքն Տրդատ էր:

Բայց Կարոս հանդերձ որդւովքն Կարինեաւ եւ Նոմերիանոսիւ թագաւորեաց. եւ զօրաժողով եղեալ, ետ ճակատ ընդ Պարսից արքային, եւ յաղթեալ՝ դարձաւ ի Հռոմ: Վասն որոյ բազում ազգս ի սատարութիւն կալեալ Արտաշրի, թիկունս արարեալ զանապատն Տաճկաստանի՝ դարձեալ ետ ճակատ ընդ զօրս Հռոմայեցւոց կրկին, աստի եւ անտի Եփրատու, յորմէ սպանաւ Կարոս ի Յռինովն: Նոյնպէս եւ Կարինոս, որ ի վերայ Կոռնակայ չոգաւ յանապատ, ընդ որում եւ Տրդատ. եւ սատակեցաւ նա եւ զօրն, եւ մնացեալքն ի փախուստ դարձան: Յորում եւ Տրդատայ վիրաւորեալ երիվարն՝ ոչ աճապարեաց ընդ փախստեայսն, այլ առեալ զզէն իւր եւ զկազմած ձիոյն՝ ի լուղ ընդ լայնատարած եւ խորայատակն անցանէր ընդ Եփրատ ի բուն զօրսն իւրեանց, ուր Լիկիանոսն էր: Ընդ նոյն աւուրս լինի սպանեալ եւ Նոմերիանոս ի Թրակէ, եւ փոխանորդէ զթագաւորութիւնն Դիոկղետիանոս: Իսկ որ ինչ ի նորա ժամանակի Տրդատայ գործք՝ ուսուցանէ քեզ Ագաթանգեղոս: